بحران بی‌آبی در بزرگترین انجیرستان ایران/ بخت زودرس‌ترین انجیر جهان سیاه شد+ تصاویر
گروه استانها- کم‌آبی رودخانه کشکان بزرگترین قطب تولید انجیر سیاه کشور و نیز ۴ هزار باغ مثمر پلدختر را در آستانه نابودی قرار داده است تا دسترنج کشاورزان این شهرستان بیش‌ازپیش در تنگنا قرار بگیرد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از پلدختر، سیل رودخانه کشکان با مساحت 97777.66 کیلومتر به‌عنوان شاهرگ حیاتی استان لرستان سه سال پیش بهار پلدختری‌ها را به خزان تبدیل کرد و داروندار آن‌ها را با خود برد.
حوضه آبریز رودخانه کشکان از چم‌حیدر به‌عنوان اولین نقطه پلدختر تا آخرین نقطه در مسیر حرکت این رودخانه قرار دارد، رودخانه‌ای که در بهار 98 آ‌ن‌قدر وحشی شده بود که خسارت‌بارترین سیل 100 سال اخیر را رقم زد.
رودخانه کشکان امسال طبق نظر کارشناسان به‌سبب بی‌آبی خشک می‌شود و این در حالی است که هنوز مطالبه مردم پلدختر از خسارات بی‌شمار سیل جبران نشده و تبعات خشک‌سالی گریبان کشاورزان و باغداران این شهرستان را گرفته است. دبی رودخانه‌های چولهول و مادیان‌رود علاوه بر رودخانه کشکان هم به‌شدت کاهش پیدا کرده است تا 4 هزار متر باغ مثمرثمر در پلدختر در خطر خشک‌شدن قرار بگیرد.
مناطق بن‌لار و زیودار در پلدختر تنها قطب تولید انجیر سیاه در کشور است و مردم این منطقه تمام درآمد چندین‌ساله خود را در روستای خود سرمایه‌‌گذاری کرده‌اند و همین مسئله باعث شده است که آنان نه‌تنها مهاجرت به شهرها و بیکار نداشته باشند، بلکه در فصل تابستان و برداشت محصول ده‌ها نفر نیز از شهرهای نزدیک و روستاهای هم‌جوار در این منطقه مشغول به‌کار شوند.
معیشت مردم در تنگنا
انجیر مناطق بن‌لار و زیودار به اقصی نقاط کشور و خارج از کشور نیز صادر می‌شود و سبب اشتغال‌زایی مستقیم و غیرمستقیم فراوانی شده است، اما طی دو سال گذشته تاکنون آب رودخانه مادیان‌رود که تنها منبع آبیاری باغات است بهطور چشمگیری کاهش یافته و جوابگوی آبیاری باغات نیست.
خشک‌شدن رودخانه‌های کشکان، مادیان‌رود و چولهول سبب شده است که شغل بیش از 4 هزار بهره‌بردار پلدختری با اشتغال‌زایی 9 هزار نفر مستقیم و غیرمستقیم که معیشت بیش از 20 هزار نفر را تأمین می‌کند در معرض نابودی قرار بگیرد.
اقدامات جهاد کشاورزی باید متناسب با معیشت مردم باشد
اولین جلسه شورای حفاظت از منابع آب پلدختر در سال جدید به‌دلیل کاهش شدید دبی رودخانه‌ها و در خطر گرفتن باغات این شهرستان به ریاست حمید خادم سرپرست فرمانداری پلدختر و با حضور مسئولان این شهرستان برگزار شد.
مسئولان جهاد کشاورزی و امور آب پلدختر در این جلسه بر ضرورت ممانعت از کشت محصولات آب‌دوست و جلوگیری از کشت پاییزه تأکید و اظهار امیدواری کردند با همکاری اعضای شورای حفاظت از منابع آب این شهرستان از خشک‌شدن چهار هزار هکتار باغ مثمر جلوگیری شود.
حجت‌الاسلام موسوی امام‌جمعه پلدختر اما در واکنش به پیشنهاد مسئولان جهاد کشاورزی و امور آب در مورد جلوگیری از کشت پاییزه اظهار داشت: در این شهرستان هیچ زیرساخت اشتغال‌زا و بنگاه‌های کارآفرین آن‌چنانی وجود ندارد و درصد بسیاری از مردم پلدختر از راه کشاورزی امرار معاش می کنند.
وی افزود: باید به‌جای نهی مردم از کشت پاییزه هرآنچه می‌توانیم با مدیریت صحیح منابع و درنظرگرفتن میزان آب موجود و تشویق مردم به پرهیز از اسراف در مصرف آب آنان را با تنگناهای موجود با مسئولان همگام سازیم.
موسوی با بیان اینکه وقتی مدیران موضوع جلوگیری از کشت پاییزه را مطرح می‌کنند باید برای اقناع مردم و تأمین معیشت آنان راهکار جایگزین ارائه بدهند، عنوان کرد: مقام معظم رهبری با آینده‌نگری کارشناسانه و دقیق امسال را سال تولید، دانش‌بنیان و اشتغال‌آفرینی نام‌گذاری کرده‌اند و مسئولان باید به فکر راهکارهای ایجاد کارآفرینی مبتنی بر دانش روز باشند نه اینکه تصمیماتی اتخاذ شود که کشاورزان منطقه در مضیقه قرار گیرند.
نباید مردم تاوان عدم برنامه‌ریزی صحیح مسئولان را بپردازند
حجت‌الاسلام حسن رضایی امام‌جمعه معمولان نیز در این جلسه بر ضرورت تدوین سیاست‌های تشویقی برای گذر از تنش آبی در پلدختر تأکید کرد و گفت: باید احداث سدهای در دست مطالعه را با قوت بیشتری دنبال کنیم و در فصل زمستان با ذخیره‌کردن آب رودخانه‌های این شهرستان از این منابع به‌نحو احسن استفاده شود.
وی افزود: مردم نباید تاوان عدم برنامه‌ریزی صحیح مسئولان در فصل‌های بارشی و عدم تدابیر لازم برای مهار و ذخیره آب‌های موجود در پلدختر را بپردازند.
سید حبیب‌الله موسوی بخشدار معمولان نیز در این جلسه با اشاره به اینکه آب جاری مادیان‌رود از فاصله 700متری رودخانه کشکان خشک شده است، اظهار داشت: مطرح‌کردن انتقال آب زال و احداث سدهای چولهول و بن‌لار در حال حاضر به صلاح نیست، ما باید یک تصمیم فوری کوتاه‌مدت برای باغات منطقه زیودار لحاظ کنیم.
وی با بیان اینکه هزار و 750 هکتار باغ انجیر، یاقوتی و هسته‌دار در بخش معمولان وجود دارد که از رودخانه‌های چولهول و مادیان‌رود تغذیه می‌شود، افزود: در صورت کاهش دبی این رودخانه‌ها علاوه بر در خطر گرفتن باغات در اثر خشک‌سالی تبعات زیست‌محیطی آن نیز سبب بیماری در پرندگان و جانوران می‌شود.
بخشدار معمولان بر تأمین آب کشکان از بالادست تأکید کرد و گفت: مردم و کشاورزان منطقه بخش معمولان انتظار نتایج مثمرثمر از جلسه حفاظت از منابع آب را دارند تا امیدوار شوند.
تناقص حرف و عمل مسئولان پلدختر در سال کم‌آب
علی امرایی دادستان پلدختر نیز در این جلسه با اشاره به اینکه باید برای عبور از مشکل کم‌آبی فرهنگ‌سازی شود، اظهارداشت: باید به‌جای استفاده از قوه قهریه با سیاست‌های تشویقی، پرداخت تسهیلات بلاعوض و کم‌بهره و پای کارآوردن شرکت‌های بیمه برای جبران خسارت‌های محصولات کشاورزی تأثیرخشک‌سالی و تنش آبی بر زندگی مردم منطقه را تقلیل داد.
وی تصریح کرد: باید برای کشاورزان تبیین کنیم که در شرایط کم‌آبی و احتمال خشک‌شدن رودخانه یا چاه‌هایی که برای کشاورزی از آن استفاده می‌کنند اگر امسال کمتر محصول بکارند و به سود کمتر قانع شوند، بهطور یقین در سال زراعی آتی می‌توانند کشاورزی بهتری را تجربه کنند.
دادستان پلدختر عنوان کرد: مسئولان مرتبط با بخش آب با اینکه طی سال‌های گذشته کم‌بارانی و خشک‌سالی را بعینه لمس کرده‌اند، اما چرا مجوزهای بی‌رویۀ برداشت آب از منابع و سفره‌های زیرزمینی آب و رودخانه به‌وفور صادر می‌شود؟
لزوم شفاف‌سازی برای خشک‌سالی
سیروس طهماسیان مدیر دفتر حفاظت شرکت آب‌منطقه‌ای استان لرستان نیز در این جلسه مهم‌ترین موضوع در بحث چگونگی حفاظت از منابع آب را فرهنگ‌سازی عنوان کرد و افزود: باید مسائل علمی، کارشاناسانه و دقیق را در موضوع کم‌بارانی و خشک‌سالی برای مردم شفاف‌سازی و تبیین کرد.
وی با بیان اینکه ما به‌عنوان متولی بخش آب باید طی سالیان گذشته تدابیری برای پیشگیری از بروز تنش آبی می‌اندیشیدیم تصریح کرد: روشنگری برای مردم در خطبه‌های نمازجمعه و فرهنگ‌سازی در رسانه‌ها و وسایل ارتباط جمعی درزمینۀ راه‌های صحیح استفاده از منابع آبی و جلوگیری از تخلفات در حوزۀ بهره‌برداری‌های غیرقانونی و بی‌رویه از منابع آب می‌تواند تا حدود زیادی خسارت‌های تنش آبی و خشک‌سالی را کاهش دهد.
حقابه پلدختر تأمین شود
محمد گودرزی رئیس امور آب پلدختر با بیان اینکه امسال نسبت به سال‌های گذشته وضعیت بدتری را خواهیم داشت، اظهار داشت: جهاد کشاورزی بر چه اساسی الگوی کشت برای این شهرستان اعلام کرده است؟ الگوی کشت هر شهرستان باید متناسب با وضعیت آن شهرستان تدوین شود.
وی به حفظ و نگهداری چهار هزار باغات مثمر شهرستان پلدختر تأکید کرد و افزود: باید با توجه به احتمال خشک‌شدن رودخانه کشکان با همکاری کشاورزان منطقه سطح زیر کشت پاییزه را پایین بیاوریم.
رئیس امور آب پلدختر حقابه زیست‌محیطی پلدختر را مهم دانست و عنوان کرد: رودخانه کشکان در سال94 با بارش 288میلیمتری در سال به‌مدت 28روز خشک شد.
وی بیان کرد: وضعیت امسال رودخانه کشکان از سال‌های گذشته بدتر است، چون میزان بارندگی 191میلی‌متر بوده و قطعاً باید بدانیم که این رودخانه امسال خشک می‌شود.
کاهش شدید دبی رودخانه‌های پلدختر
وی افزود: دبی رودخانه‌های کشکان، مادیان‌رود و چولهول نسبت به درازمدت کاهش چشمگیری داشته است که جهاد کشاورزی باید مردم را نسبت به این امر آگاه کند تا کشاورزان کشت پاییزه نداشته باشند.
گودرزی با بیان اینکه امور آب کار خود را با محوریت برداشت غیرمجاز آب از رودخانه‌ها و برداشت ماسه شروع کرده است، گفت: تنها امید ما به آزادسازی حقابه زیست‌محیطی است تا از خشک‌شدن باغات در پلدختر جلوگیری شود.
وی تصریح کرد: کشت پاییزه برنج و محصولات آب‌دوست در شهرستان پلدختر ممنوع است و جهاد کشاورزی در جلسه‌ای با دهیاران و کشاورزان آگاه‌سازی مردم را انجام داده تا شاهد خسارات کمتری باشیم.
رئیس امور آب پلدختر با بیان اینکه بیشترین تنش آبی در استان لرستان را در این شهرستان شاهد خواهیم بود خاطرنشان کرد: جهاد کشاورزی تانکرهای آب‌رسان خود را برای آ‌ب‌رسانی به باغات آماده کرده است و بخشی از اعتبارات برای مقابله با این تنش آبی را جذب کرده‌ایم تا به مردم و کشاورزان کمک‌رسانی شود.
گودرزی اظهار داشت: سد چولهول تا یک سال آینده کلنگ‌زنی شده و مطالعات سد بن‌لار هم در حال انجام است که در حال حاضر 10 میلیون مترمکعب تخصیص دارد.
4000 هکتار باغات مثمر در معرض خشکی
شمس‌الدین جمشیدی مدیر جهاد کشاورزی پلدختر با بیان اینکه 17 هزار سطح زیر کشت در این شهرستان به‌سبب خشک‌سالی با مشکل روبه‌رو شده است، اظهار داشت: مشکل اصلی ما 4هزار باغات مثمر پلدختر است که در صورت خشک‌شدن کشکان با مشکل جدی مواجه می‌شود و ما فقط می‌توانیم چند روز خشک‌شدن آن‌ها را عقب بیندازیم.
وی با اشاره به اینکه جهاد کشاورزی در حال رایزنی برای گرفتن تجهیزات مقابله با خشک‌سالی است افزود: باید جلوی برداشت بیش از حد آب از رودخانه‌ها گرفته شود تا شاید بتوانیم باغات را نجات دهیم.
جمشیدی با انتقاد از انواع کشت در بالادست پلدختر عنوان کرد: امسال کاهش شدید محصولات باغی را شاهد هستیم و در صورت خشک‌شدن رودخانه‌ها صدها تانکر هم جوابگوی آبیاری باغات نیست.
وی اولویت جهاد کشاورزی را نگه‌داشتن باغات دانست و بیان کرد: باید با کمترین خسارت و تنش آبی باغات 40 ساله را حفظ کنیم تا زحمات کشاورزان 70 ساله نابود نشود.
اراضی دیم نابود می‌شود
مدیر جهاد کشاورزی پلدختر با بیان اینکه مردم منطقه بن‌لار و زیودار زندگی خود را از باغات تأمین می‌کنند، گفت: خروجی مادیان‌رود به کشکان خشک شده‌است و هر چقدر ما امکانات داشته باشیم وقتی آب وجود نداشته باشد نمی‌توان هیچ کاری انجام داد.
وی تغییر الگوی کشت را هزینه‌بر و زمان‌بر دانست و گفت: اراضی دیم شهرستان پلدختر در آستانه نابودی قرار گرفته است.
حمید خادم سرپرست فرمانداری پلدختر نیز در ای جلسه با بیان اینکه طبق آمار و ارقام بهطور شرایط این شهرستان از سال گذشته بدتر است گفت: باید با برنامه‌ریزی جلوی تنش‌های احتمالی گرفته شود، چون معیشت مردم و خانواده‌ها از طریق همین باغات تأمین می‌شود.
وی با اشاره به اینکه باید آمادگی برای خشک‌شدن احتمالی رودخانه‌های مادیان‌رود، چولهول و کشکان را داشته باشیم، افزود: مهم‌ترین اقدام در شرایط فعلی برای مقابله با بحران بی‌آبی آگاه‌سازی کشاورزان و فرهنگ‌سازی در این زمینه لازم است.
انتهای پیام/ 646/س