آیا ترکیه عامل بحران سیاسی در قبرس است؟

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، کابینه دولت غیر رسمی قبرس شمالی، باز هم استعفا داد.

ارسین تاتار که از سوی ترکیه به عنوان رئیس جمهور قبرس شمالی خوانده می شود، در بیانیه ای که به آژانس خبری ترکیه ای قبرس (TAK) داده، گفته است:«در نتیجه مشورت با وکلا به این نتیجه رسیدم که استعفا یک طرفه است و من باید به عنوان رئیس جمهور آن را اجرا کنم. لذا استعفای نخست وزیر و کابینه را پذیرفتم و در عین حال، از آنان می خواهم که مطابق اصل 106 قانون اساسی تا تشکیل دولت جدید به وظایف خود ادامه دهند. امیدواریم دولت جدید هر چه زودتر روی کار بیاید. از فردا روند انتصاب برای تشکیل دولت جدید آغاز خواهد شد.»

همچنین فایز سوچو اوغلو گفت: «ما یک جلسه طولانی با آقای رئیس جمهور داشتیم. رئیس جمهور ما با استعفای دولت موافقت کرده است. در اسرع وقت یک جابجایی انجام می شود و شورای وزیران و این روند دوباره آغاز می شود. ما دوران بسیار سختی را پشت سر می گذاریم. حتی یک روز هم برای ما بسیار مهم است. بنابراین لازم است هر چه سریعتر دولت جدید تشکیل شود.»

با آن که دولت مزبور فقط چند ماه بر سر کار بود، اما تنش و درگیری بین نخست وزیر و وزیران، همه چیز را به هم ریخت و استعفای دولت مورد حمایت ترکیه در بخش ترک نشین جزیره قبرس، توجه رسانه ها و محافل سیاسی را به سوی خود جلب کرد. این اتفاق در حالی روی داده که نخست وزیر پیشین قبرس ترک به خاطر افشای یک رسوایی جنسی چند ماه پیش از قدرت کناره گیری کرده بود.

بررسی تحولات سیاسی دو سال اخیر در جزیره قبرس، این واقعیت را نمایان می سازد که ترک ها، نه بر اساس خواست و مصالح خود، بلکه طبق میل آنکارا رفتار می کنند و این اصلی ترین منشا اختلافات سیاسی بین احزاب بخش شمالی  جزیره است. حالا همه به خوبی می دانند که قبرس ترک، همچون یک استان تحت امر ترکیه اداره می شود. چرا که ارسین  تاتار که تنها از سوی ترکیه به عنوان رئیس جمهور قبرس شمالی شناخته می شود، به تمامی تابع دستورات آنکارا بوده و فاقد استقلال سیاسی است.

درهم شکستن یک دولت سست و بی ثبات

بخش ترک نشین قبرس در سال گذشته میلادی، شرایط سختی را سپری کرد و نتیجه نهایی انتخابات، با اراده و اعمال نظر آنکارا تعیین شد. در شرایط طبیعی، مصطفی آکنجی سیاستمدار پیر و باتجربه قبرس ترک، اکثرت آراء را به دست آورد و همراه با ارسین تاتار به دور دوم رفت. اما در دور دوم انتخابات، ترکیه از تمام ابزارهای خود استفاده کرد تا ارسین تاتار را به قدرت برساند. چرا که ارسین تاتار در دوران نخست وزیری خود اعلام کرده بود که تابعیت کامل از خواسته های دولت ترکیه را برای خود، افتخار می داند و بخش ترک نشین قبرس را فرزند ترکیه بزرگ قلمداد می کند و این فرزند کوچک باید با حمایت ترکیه به یک دولت مستقل تبدیل شود.

اما مصطفی آکنجی معتقد بود که قبرس ترک می تواند در ازای دریافت امتیازات طلایی، در یک ساختار فدرالی، بخشی از قبرس بزرگ باشد و شهروندان آن، از مواهب عضویت در اتحادیه اروپا برخوردار شوند.

دیدگاه های تحمیلی ترکیه، مصطفی آکنجی را خانه نشین کرد. اما احزاب مورد حمایت او، در دولت ائتلافی با تاتار شریک شدند. نخست وزیر مورد حمایت ترکیه نیز با رسوایی جنسی کنار نهاده شد و دو روز پیش، فایز سوچو اوغلو نیز نتوانست ساختار سست دولت ائتلافی را حفظ کند و استعفای دولت را به تاتار ابلاغ کرد.

همه این اتفاقات در شرایطی روی داده که اردوغان، معاون خود یعنی فواد اوکتای را به عنوان گرداننده اصلی پرونده قبرس معرفی کرده و او در تلاش است تا با صرف هزینه های بسیار کلان چند صد میلیون دلاری، کاری کند که اراده آنکارا بر معادلات سیاسی و اجتماعی بخش ترک نشین جزیره قبرس، مستولی شود.

مشکلات یک دولت غیرقانونی

جمهوری قبرس، عضو رسمی اتحادیه اروپا است و از هر لحاظ، از سوی دولت یونان مورد حمایت و پشتیبانی قرار می گیرد. اما بخش شمالی جزیره قبرس که پذیرای حضور شصت هزار نفر از نظامیان و نیروهای پلیس ترکیه است، تحت عنوان یک ساختار سیاسی غیرقانونی به نام «جمهوری ترک قبرس شمالی» (KKTC) اداره می شود.

موضوع قبرس به یکی از قدیمی ترین پرونده های سازمان ملل تبدیل شده و بر اساس مواضع صریح سازمان ملل، آمریکا و اتحادیه اروپا، کل جزیره قبرس باید تحت حاکمیت یک دولت واحد به نام جمهوری قبرس باشد. اما در چند دهه گذشته، بخش شمالی قبرس، با حمایت آنکارا یک دولت تشکیل داده که البته فقط از سوی جمهوری ترکیه به رسمیت شناخته شده و به عبارتی روشن، از سوی هیچ کشور دیگری مورد شناسایی قرار گرفته نشده است. افرادی که گذرنانه قبرس ترک را در دست دارند، غیر از ترکیه به هیچ کشور دیگری حق مسافرت ندارند.

در مذاکرات چند سال اخیر که با حضور نمایندگانی از انگلیس، ترکیه، یونان، طرفین قبرسی و آنتونیو گوترش دبیرکل سازمان ملل برگزار شده، نتایج رفراندوم برگزار شده در دوران کوفی عنان مورد تایید قرار گرفته و به استثنای ترکیه، همه از ترک ها خواسته اند که تابع دولت مرکزی نیکوزیا باشند. اما اردوغان و تیم او، این درخواست را رد کرده و آشکارا اعلام کرده اند که تنها سناریوی مورد قبول آنکارا، به رسمیت شناخته شدن دولت قبرس ترک است.

خود ترک های قبرس چه می خواهند؟

 یک اپوزیسیون قوی و پویا در بخش ترک نشین قبرس، حامی این ایده است که ترک های جزیره باید در تعیین سرنوشت خود، مستقل عمل کرده و از آنکارا تبعیت نکنند.

آنان معتقدند که برخلاف ادبیات مرسوم آنکارا، بخش ترک نشین قبرس، نه «بچه وطن» و «فرزند مام میهن ترکیه»، بلکه برادر ترکیه است و قرار نیست برادر، برای برادر تعیین تکلیف کند.

در پایان باید گفت، در سه سال گذشته، تلاش برای تبدیل شدن به یک هژمون مهم در شرق مدیترانه، برای ترکیه تبدیل به یک اولویت حیاتی شده است. ترکیه در تلاش است تا با استخراج منابع گازی در سواحل قبرس و عادی سازی روابط خود با رژیم صهیونیستی و همچنین مصر، خود را به عنوان کشوری نشان دهد که توانایی انتقال گاز به اروپا و تامین امنیت منطقه برخوردار است. به همین خاطر، قبرس بیش از هر زمان دیگری برای ترکیه اهمیت پیدا کرده و شواهد کنونی نشان می دهد که مدیریت این پرونده برای ترکیه آسان نیست و بخش ترک نشین جزیره، آبستن تحولاتی است که الزاماً باب دل سران آنکارا پیش نمی رود.

انتهای پیام/