تفاوت دیدگاه‌ها در تعیین عید فطر را به «اختلاف و تفرقه» تفسیر نکنیم
«بی اعتنایی مراجع تقلید به نظر رهبر در مورد پایان رمضان؛ مردم ایران عید فطر حکومتی را روزه گرفتند!»، این تنها یک نمونه از انبوه تیترهایی است که در ایام عید سعید فطر، دشمنان ملت ایران در رسانه‌های خود پمپاژ می‌کنند.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، حجت‌الاسلام محمد میری، عضو هیئت علمی دانشکده معارف و اندیشه اسلامی دانشگاه تهران، در یادداشتی اختصاصی برای تسنیم از دلایل اختلاف آراء فقهی مراجع عظام تقلید در تعیین روز عید فطر و ضرورت پرهیز از تفرقه و افتادن در دام‌چاله‌ی رسانه‌های معاند و افراد مغرض سخن گفته است.
متن کامل یادداشت این پژوهشگر را در ادامه می‌خوانیم:
سال‌ها در پایان ماه مبارک رمضان، از جانب مراجع عظام تقلید، دیدگاه‌های متفاوتی در مورد تعیین روز عید فطر اعلام می‌شود و در پی آن، برخی تردیدها، ابهامات و سؤالات در ذهن جامعه سر بر می‌آورد.
از سویی، بعضی مؤمنان پاک‌دل احساس نوعی سردرگمی می‌کنند که سخن کدام یک از مراجع در این مورد درست‌تر است و از دیگر سو برخی مغرضان هم با بزرگ کردن این مسئله نه‌چندان مهم، سعی در گل‌آلود کردن آب و گرفتن ماهی خودشان و به حاشیه بردن اصل محتوای معنوی عید فطر و کاستن شیرینی و حلاوت آن از قلوب مؤمنین هستند.در این‌جا چند نکته جهت رفع ابهامات و تردیدها از جامعه‌ی مؤمنان خداجو قابل توجه است که به‌اختصار، به آنها اشاره می‌شود:
*در دیدگاه‌ها و مبانی فقها و مراجع عظام تقلید درباره‌ی چگونگی ثابت شدن ماه قمری تفاوت‌هایی وجود دارد. برخی از مراجع، رؤیت هلال ماه را با چشم مسلّح و با استفاده از وسائلی همچون تلسکوپ هم کافی می‌دانند در حالی‌که بعضی دیگر از مراجع، قابل‌رؤیت بودن هلال ماه با چشم غیرمسلح را شرط ثابت شدن ماه قمری می‌دانند.
*در زمان غیبت، دست ما از بسیاری از احکام واقعی و لایتغیّر خداوند کوتاه است و هیچ‌کدام از مراجع چنین ادعایی ندارند که برای مقلّدان خود حکم واقعی خداوند را به دست آورده‌اند و البته روشن است که با عمل به احکام ظاهری مدّ نظر مرجع تقلید، حجّت در ادای احکام و وظائف الهی تمام خواهد بود. تمام زحمات کارشناسانه، دقیق، نظام‌مند و منسجم یک مرجع تقلید برای آن است که بتواند حکم خداوند را در هر مسئله شرعی به دست آورد؛ اما هیچ مجتهد و مرجع تقلیدی معصوم نیست و احتمال خطا در اجتهادات و تأملات فقهی مراجع، منتفی نیست و البته روشن است که در زمان غیبت که دست ما از رسیدن به احکام واقعی کوتاه بوده و نمی‌توانیم وظایف دینی خود را از سرچشمه زلال عصمت امام حاضر به دست آوریم راهی جز مراجعه به مراجع تقلید و پیروی از آنها در احکام نداریم.
*در صورت تعدد مراجع تقلید و تفاوت دیدگاه آنها در یک مسئله خاص روشن است که هر مقلّدی موظّف است به نظر خاص مرجع تقلید خود عمل کند و تنها در این صورت است که به درگاه خداوند معذور خواهد بود چون حجت کافی و عذرآور برای عمل خود دارد.
*مسئله تفاوت دیدگاه فقهی مراجع در باب چگونگی اثبات اول ماه، در جامعه امروزی ما مشکلی بزرگ‌تر از آنچه هست جلوه داده شده و برخی آن را به شکل معضلی در میان فقها و یا چالشی در بدنه جامعه مؤمنان می‌بینند و یا نشان می‌دهند. این در حالی است که اختلاف فتوا و دیدگاه‌های فقهی، نمونه‌های فراوان دیگری نیز در فقه دارد که با مراجعه به رساله عملیه مراجع تقلید موارد فراوانی از آن به دست می‌آید.
برای نمونه، برخی مراجع یک‌بار گفتن تسبیحات اربعه در رکعت سوم و چهارم نماز را کافی می‌دانند در مقابل، برخی دیگر از مراجع تصریح می‌کنند که یک‌بار کافی نبوده و باید سه بار در هر رکعت تکرار شود. روشن است که این دست از تفاوت‌های فتواییِ برخاسته از مبانی علمی و تأملات فقهی را نباید به‌معنای اختلاف و یا تقابل میان فقها دانست.
*اختلاف دیدگاه در میان متخصصان هر فن و علمی یک امر کاملاً طبیعی و رایج است. حتما شما هم با برخی از این اختلاف دیدگاه‌ها در میان متخصصان یک علم مواجه شده‌اید. برای نمونه در چگونگی معالجه برخی بیماری‌ها میان همه پزشکان اتفاق‌نظر وجود ندارد. در مواردی، بیمار با مراجعه به یک پزشک دستورالعملی را دریافت می‌کند (مثلاً ضرورت عمل جراحی برای درمان) که با مراجعه به پزشکی دیگر دستورالعملی کاملاً مخالف با آن را دریافت می‌دارد (مثلاً مضرّ بودن عمل جراحی برای درمان این بیماری و ضرورت معالجه از طریق مصرف برخی داروها).
*وظیفه بنده خداوند، عمل به تکلیف الهی است. و تکلیف هر مکلّف، پیروی و متابعت از نظر مرجع تقلید خودش است. پس وظیفه الهی مقلّدان مرجعی که ماه رمضان را 29 روزه می‌داند، افطار در همان روزی است که وظیفه الهی مقلّدان سایر مراجع، روزه‌داری در آن روز است. آن روز برای دسته اول، عید فطر و برای گروه دوم، سیام ماه مبارک رمضان است.
«بی اعتنایی مراجع تقلید به نظر رهبر در مورد پایان رمضان؛ مردم ایران عید فطر حکومتی را روزه گرفتند!»، این تنها یک نمونه از انبوه تیترها و مطالب مغرضانه‌ای است که در ایام عید سعید فطر دشمنان ملت ایران در شبکه‌ها، سایتها و رادیوهای خود پمپاژ می‌کنند به امید آن که آنها را از این نمد، کلاهی ببافند (نمونه‌های دیگر را در مقاله «سوءاستفاده سیاسی از یک اختلاف نظر فقهی» در سایت مقام معظم رهبری ببینید).
روشن است که بالابردن سطح آگاهی مردم در این باره، نقشه دشمنان را برای آن که از این آب گل‌آلود، ماهی و از این نمد، کلاهی نصیبشان شود را نقش بر آب می‌کند و البته به تعبیر مقام‌معظم رهبری، اگرچه دشمن به‌دنبال بزرگ کردن چنین مسائلی و به پا کردن جنجال و هیاهو است اما ما که تابع نغمه دشمن نیستیم. (بیانات در دیدار اعضای مجلس خبرگان رهبری، 1388/07/2).
به هر روی، اگر امسال و سال‌های آینده دیدیم که باز هم دشمن از این منفذ، قصد ورود دارد نشانه آن است که ما در آگاه کردن عموم جامعه، وظیفه خود را به خوبی انجام نداده‌ایم.
در پایان تاکید می‌کنیم که این تفاوت‌ها در فتاوای فقهی مراجع اگرچه در زمان غیبت، امری اجتناب‌ناپذیر است اما با ظهور امام‌زمان علیه‌السلام راه برای دستیابی به حکم واقعی خداوند در هر مسئله با پرسش مستقیم از سرچشمه زلال علم الهی امام‌زمان علیه‌السلام باز خواهد بود. در آن دوره دیگر مواجه با این دست تفاوت دیدگاه‌های فقهی از جانب فقهای گوناگون نخواهیم بود.
به امید آن که نماز عید فطر را همگی پشت سر امام‌زمان علیه‌السلام اقتدا کنیم. اللهم عجّل لولیک الفرج.
انتهای پیام/
