راز گروکشی اردوغان از ناتو

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، موضع دیروز(جمعه) اردوغان نشان داد که می خواهد در برابر سران ناتو بایستد و امتیاز کسب کند.

اردوغان دیروز در برابر دوربین های تلویزیونی در مورد درخواست فنلاند و سوئد در پیمان نظامی ناتو گفت:«این موضوع را از نزدیک دنبال می‌کنیم. اما باید بگویم، در این زمینه نظر مثبتی نداریم. قبلاً سران دولت های عضو ناتو، درباره عضویت یونان در این سازمان دچار اشتباه شده بودند. متاسفانه ما می بینیم که کشورهای حوزه اسکاندیناوی به جولانگاه گروه‌های تروریستی تبدیل شدند. این افراد حتی به پارلمان این کشورها نیز راه پیدا کردند.»

اردوغان همچنین درباره دیدار قریب‌الوقوع جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا و میتسوتاکیس نخست‌وزیر یونان اظهار نظر کرد. چرا که گفته می شود نخست وزیر یونان قصد دارد  در کاخ سفید، از جو بایدن  بخواهد از فروش جنگنده‌های اف 16 به ترکیه خودداری کند.

اردوغان در این مورد گفت: «ما هم اکنون در این زمینه نمی توانیم اظهار نظر کنیم. باید ببینیم بایدن در این زمینه چه خواهد گفت و البته پیام‌های میتسوتاکیس نیز برای ما اهمیت دارد. بر اساس سخنان آنها،  موضع خود را مشخص خواهیم کرد.»

اردوغان علاوه بر اعلام مخالفت ضمنی با عضویت سوئد و فنلاند در سازمان نظامی ناتو، متلکی هم حواله آمریکا کرد.

او گفت که مستثنی دانستن سرزمین های تحت کنترل نهادهای اقماری پ.ک.ک در شمال سوریه از تحریم های سزار، یک اشتباه آشکار است و ترکیه نمی تواند چنین خطایی را از آمریکا بپذیرد.

همه این اتفاقات در حالی روی داده که حملات روسیه به اوکراین پایان نیافته و ناتو با انتشار اطلاعیه‌ای اعلام کرده که  رزمایش‌های از پیش برنامه ریزی شده با هدف ارتقای آمادگی و قابلیت همکاری نیروهای ناتو در گستره وسیع از دریای شمال تا بالکان برگزار می‌شود.

بر اساس گزارش خبرگزاری رسمی آناتولی ترکیه، بزرگترین این رزمایش‌ها مدافع اروپا (Defender Europe) و واکنش سریع (Swift Response) نام دارند. 18 هزار سرباز در رزمایش‌های ‌لهستان و 8 کشور دیگر شرکت می‌کنند.

از سوی دیگر سوئد و فنلاند که عضویت آنها در ناتو در دستور کار قرار دارد، نیز در رزمایش‌های هفته‌های آینده شرکت خواهند کرد. این دو کشور به عنوان شرکای ناتو، قبلاً هم در بسیاری از فعالیت‌های ناتو شرکت کرده بودند.در حال حاضر سربازان آمریکا، بریتانیا، استونی و لتونی در حال انجام رزمایش «پیکان 22» در فنلاند هستند.

از واکنش روزنامه های آنکارا تا پاسخ کاخ سفید

همچنان که پیش بینی می شد، اغلب روزنامه های چاپ آنکارا و استانبول، امروز سخنان اردوغان در مورد عضویت فنلاند و سوئد را به صفحه نخست آوردند.

پیداست که موضع اردوغان برای آمریکایی ها حساسیت برانگیز است. چرا که جن ساکی، سخنگوی کاخ سفید در نشست خبری خود، به این موضوع واکنش نشان داده و اظهارات رئیس جمهور ترکیه در مورد عضویت فنلاند و سوئد در ناتو را ارزیابی کرد.

ساکی درباره این موضوع گفت: «ما در تلاش هستیم تا موضع ترکیه در این زمینه را روشن کنیم. بسیاری از کشورهای ناتو حمایت خود را از روند عضویت فنلاند و سوئد در ناتو اعلام کرده‌اند. ما برای حصول نتیجه، به همکاری با ترکیه و نمایندگان آن ادامه می‌دهیم.»

واکنش ساکی نشان داد که واشنگتن، موضع اردوغان را جدی گرفته و در جستجوی راهی برای راضی نگه داشتن رئیس جمهور ترکیه است.

در همین حال، استولتنبرگ دبیرکل ناتو و سران اتحادیه اروپا نیز ناچارند این موضوع را جدی بگیرند و همگی در جستجوی راهی باشند برای این که رضایت اردوغان را کسب کنند.

بر اساس قوانین داخلی ناتو هر عضوی می تواند به تنهایی، عضویت یک کشور جدید در مجموعه اعضای ناتو را به راحتی رد کند. به عنوان مثال کافی است یونان بگوید من با عضویت گرجستان در ناتو مخالفم. در این صورت اعضای دیگر، هر کاری کنند، نمی توانند گرجستان را وارد گروه ناتو کنند.

اما سوال اینجاست: آیا استفاده از حق وتو برای مخالفت با عضویت یک کشور جدید در جمع اعضای ناتو، هیچ هزینه ای ندارد؟ پاسخ منفی است. قطعاً هزینه دارد و راحت نیست که یک عضو، در برابر آمریکا و همه اروپا بایستد و بگوید من با عضویت فلان کشور مخالفم.

اصلی ترین بهانه اردوغان چیست؟

اگر چه اردوغان در مقام یک سیاستمدار عملگرا و پراگماتیست، همواره به دنبال امتیازگیری و استفاده از فرصت ها است، اما واقعیت این است که  او بیراه نمی گوید و ایراد و اشکالاتی که به اروپا وارد دانسته، ریشه در برخی واقعیت های ملموس دارد.

اردوغان اعلام کرده که کشورهای حوزه اسکاندیناوی به لانه ترور تبدیل شده اند. حال باید دید این انتقاد او، تا چه اندازه ریشه در واقعیت دارد. اسکاندیناوی، منطقه ای در شمال اروپا است و در معنای محدود آن در برگیرنده سه کشور سوئد، نروژ و دانمارک است و در معنای گسترش یافته آن فنلاند، ایسلند، جزایر فارو و جزایر فارکلند را نیز شامل می‌شود. با نگاهی به شواهد عینی، می توان این  واقعیت را دید که پ.ک.ک یا حزب کارگران کردستان ترکیه در سوئد و نروژ فعالیت های گسترده ای دارد و در دانمارک نیز تا حدودی فعال است. (پ.ک.ک همچنین به شکل گسترده در آلمان، هلند، ایتالیا، اسپانیا چند کشور اروپایی دیگر، فعالیت گسترده ای دارد.)

علاوه بر پ.ک.ک، شمار قابل توجهی از شاگردان فتح الله گولن که به عنوان مسببین کودتای سال 2016 ترکیه شناخته شده اند، در اسکاندیناوی فعال هستند.

خودشیرینی نزد پوتین یا امتیازگیری از غرب؟

اقدام کنونی رجب طیب اردوغان و مخالفت ضمنی با عضویت سوئد و فنلاند، چیزی نیست که نیاز به هوش و نبوغ بالایی داشته باشد. به عبارتی دیگر، کسی نمی تواند بگوید چون اردوغان رهبر باهوش و توانمندی است، چنین موضعی گرفته است. خیر.

این در واقع ارتباط مستقیمی با  ژئوپولیتیک ترکیه و مواهب عضویت ترکیه در ناتو دارد. اگر چه از روزی که ترکیه در گروه نظامی ناتو عضو شده، بلایای فراوانی بر سرش آمده و با توطئه های کوچک و بزرگ روبرو شده، اما با این حال، گهگاه صاحب یک فرصت جدید می شود و به دنبال کسب حداکثر امتیاز از فرصت های جدید برمی آید. حالا همان روز است و ترکیه ای که در هفتاد سال اخیر، بارها با نقشه شوم و موذیانه ناتو دچار کودتا و مشکلات داخلی شده، هم اکنون در موقعیتی است که می تواند از غرب امتیاز بگیرد.

اردوغان حالا در نقطه ای ایستاده که می تواند با مخالفت قاطعانه با عضویت سوئد و فنلاند در ناتو، امتیازات قابل توجهی از روسیه بگیرد. ولو اگر کسب این امتیازات، منجر به اعمال فشارهای جدی بر ترکیه شود.

از دیگر سو، اردوغان می تواند در این ماجرا در کنار غرب بایستد و در ازای کسب برخی امتیازات، با حضور سوئد و فنلاند در جمع کشورهای ناتویی کنار بیاید و از غرب امتیاز بگیرد. حال باید دید در شرایطی که تنها یک سال به زمان برگزاری انتخابات سال 2023 میلادی مانده، اردوغان کدام گزینه را انتخاب می کند.

انتهای پیام/