چشم‌انداز مبهم جناح‌بندی‌های پارلمان جدید لبنان/ سریال مداخلات خارجی ادامه دارد؟
با وجود اینکه وزنه‌های احزاب مختلف در پارلمان لبنان دچار برخی تغییرات شده است اما پیش‌بینی می‌شود که سناریوی تکراری مداخلات آمریکایی ـ سعودی در روند سیاسی آینده لبنان همچنان ادامه داشته باشد.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، انتخابات پارلمانی 2022 لبنان در حالی برگزار شد که به‌نظر می‌رسید برای بازیگران خارجی اهمیت بیشتری داشت، علت این امر به نقش محوری لبنان در معادلات سیاسی کشورهایی همچون آمریکا و عربستان در منطقه برمی‌گردد، به همین دلیل این طرف‌ها پروژه‌ای طولانی برای تأثیرگذاری بر نتیجه انتخابات طراحی کرده بودند.
پروژه طولانی آمریکا و عربستان برای تأثیرگذاری بر نتیجه انتخابات لبنان
این برنامه‌ها بعد از پایان انتخابات 2018 که اکثریت پارلمانی در اختیار ائتلاف مقاومت قرار گرفت، آغاز شد و تا بعد از انتخابات فعلی نیز همچنان ادامه دارد. تلاش دشمنان و مخالفان مقاومت برای حذف حزب‌الله از صحنه سیاسی لبنان سابقه‌ای طولانی دارد و به دهه 90 برمی‌گردد؛ جایی که حضور مقاومت در عرصه سیاسی لبنان تثبیت و به تدریج تقویت شد.
محور وابسته به آمریکا و عربستان همواره مقاومت را تنها عامل ناکامی‌های پروژه‌های خود در لبنان می‌دانستند و به همین منظور به ابزارهای مختلفی متوسل شدند. حزب‌الله که از سال 1992 رسما وارد معادلات سیاسی لبنان شد بعد از جنگ با اشغالگران صهیونیست و اخراج آنها از جنوب لبنان موقعیت پایدارتری در این کشور و به ویژه نزد مردم آن پیدا کرد؛ به طوری که حتی توطئه جریان‌های غربگرا در سال 2005 در ماجرای ترور «رفیق حریری» نخست‌وزیر فقید لبنان علیه حزب‌الله و متحدان آن نیز نتوانست به موقعیت مقاومت آسیب بزند. جنگی که رژیم صهیونیستی در جولای 2006 علیه لبنان به راه انداخت و طرف‌های داخلی وابسته به آمریکا در لبنان نیز از آن حمایت کردند در چارچوب همین پروژه‌ها برای کنار زدن حزب‌الله بود.
نتیجه این جنگ اما کاملا به نفع مقاومت شد. این پیروزی البته یک پیروزی عادی نبود، بلکه در تمام معیارها کاملا ملموس بود. مقاومت نه تنها در جریان این جنگ مشروعیت خود را ثابت کرد، بلکه موقعیت قدرت خود در مورد بازدارندگی در برابر دشمن را در عرصه‌های زمینی و دریایی به اثبات رساند.
این توطئه‌ها در جریان بحران سوریه در سال 2011 نیز تکرار شد و آمریکا و عربستان با مهره‌های خود تلاش کردند از این بحران برای حذف حزب‌الله از میدان سیاسی یا خلع سلاح آن استفاده کنند. هم‌زمان با آغاز بحران سوریه «سعد حریری»، نخست‌وزیر اسبق لبنان به عنوان مهره اصلی عربستان در لبنان در آن زمان و رهبر ائتلاف 14 مارس که اساسا موضعی همسو با عاملان جنگ تروریستی علیه سوریه پیش گرفته بود به دستور محور آمریکایی-سعودی حزب‌الله را تحت فشار قرار داد که از جنگ با تروریسم در سوریه دست بکشد. این درحالی بود که پیامدهای امنیتی و سیاسی و اقتصادی جنگ سوریه بر لبنان کاملا دیده می‌شد. اما در هرصورت حزب‌الله با جنگ مقابل تروریسم در سوریه، لبنانی‌ها را از خطر بزرگ ورود تکفیری‌ها به این کشور نیز در امان نگه داشت.
به این ترتیب مقاومت موفق شد جایگاه خود را بیش از پیش در عرصه مردمی و سیاسی لبنان تقویت کند و از سال 2009 تا مرحله فعلی حضور پررنگی در این میدان داشته است. پیروزی‌های پی در پی ائتلاف مقاومت در انتخابات پارلمانی لبنان که بارزترین آن انتخابات 2018 بود موجب شد تا به تدریج وزنه مهره‌های آمریکا و عربستان در فضای سیاسی لبنان کمرنگ شود و دولت‌هایی که روی کار آمدند هرچند توسط همین مهره‌ها اداره می‌شدند اما قادر به مقابله با مقاومت و اجرای خواسته‌های کشورهای مذکور نبودند.
نمونه بارز در این زمینه سعد حریری است که از سال 2016 برای عمل به دستورات عربستان در لبنان جنگید و در معرض انواع فشارها از جمله گروگان گیری در ریاض و استعفاهای اجباری قرار گرفت و در نهایت مجبور شد به دلیل ناتوانی در جلب رضایت سعودی‌ها به کلی از زندگی سیاسی خود دست بکشد.
طی 3 سال گذشته و بعد از اینکه حزب‌الله اکثریت پارلمانی را به دست آورد، مقاومت و نیز کل لبنان از هیچ یک از توطئه‌های محور مذکور در امان نبوده‌اند. سوءاستفاده از اعتراضات مردمی سال 2019، وارد کردن لبنان به یک بحران سیاسی بزرگ، تشدید فشارهای اقتصادی و تعمیق بحران مالی و معیشتی، تلاش برای ایجاد جنگ داخلی در لبنان، تکاپو جهت امتیازگیری برای رژیم صهیونیستی در پرونده ترسیم مرزهای دریایی و کشاندن لبنان به مسیر عادی‌سازی با اشغالگران و ... همگی ضمن سناریوهایی بود که وابستگان آمریکا در لبنان ترتیب داده بودند و دروازه اجرای آن را انتخابات پارلمانی لبنان می‌دانستند.
نگاهی به فضا و نتیجه انتخابات 2022 لبنان
البته با توجه به تحولات سیاسی لبنان قبل از انتخابات، تلاش‌هایی نیز به منظور جلوگیری از برگزاری آن صورت گرفت؛ چرا که فضا حاکی از شانس بالای مقاومت برای تکرار پیروزی خود بود. یکی از مهم‌ترین تحولات در این زمینه به تحریم انتخابات توسط سعد حریری و جریان المستقبل برمی‌گردد که موجب کاهش 15 درصدی مشارکت سنی‌ها پای صندوق‌های رای شد. حتی دلارهایی که «ولید البخاری» سفیر عربستان با خود به بیروت آورده بود و تهدیداتی که این کشور علیه سعد حریری مطرح کرد نیز نتوانست تغییر زیادی در موضع سنی‌ها ایجاد کند و «فواد سنیوره» نخست‌وزیر اسبق لبنان که قصد داشت در این دوره از انتخابات جایگزین سعد حریری باشد نیز موفقیتی به دست نیاورد.
در نهایت انتخابات پارلمانی 2022 لبنان با مشارکت 41 درصدی مردم برگزار شد و نتایج آن در مقایسه با دوره قبل تغییراتی داشت.
در مولفه مسیحیان در شرایطی که حزب نیروهای لبنانی به ریاست سمیر جعجع و تحت حمایت عربستان ابتدا مدعی شد که 23 کرسی پارلمانی را در برابر 16 کرسی جریان آزاد ملی که در ائتلاف حزب‌الله است کسب کرده، اما با عقب نشینی چند تن از نمایندگان متحد حزب سمیر جعجع و نیز افزایش درصد آرای جریان آزاد ملی در نهایت، حزب نیروهای لبنانی 20 و جریان آزاد ملی 18 کرسی به دست آوردند.
اما در سطح شیعیان و متحدان مقاومت، ائتلاف جنبش امل و حزب‌الله با 2 کرسی بیشتر نسبت به دوره قبلی 31 کرسی به دست آوردند. نمایندگان متحد حزب الله نیز 3 کرسی کسب کردند. وضعیت سایر احزاب نیز به این شکل است:
-حزب «الطاشناق» : 3 کرسی.
-شخصیت‌های مستقل: 11 کرسی.
-جامعه مدنی: 15 کرسی.
-حزب کتائب: 5 کرسی.
-جنبش «الاستقلال» (برآمده از دل اعتراضات 2019) : 2 کرسی.
حزب سوسیالیست ترقی‌خواه: 9 کرسی.
اعضای سابق جریان المستقبل: 6 کرسی.
حزب الاتحاد: 1 کرسی.
جریان «المرده» : 2 کرسی.
حزب «المشاریع» : 2 کرسی.
معادلات سیاسی لبنان بعد از انتخابات و تداوم مداخلات آمریکایی ـ سعودی
پارلمان لبنان 128 کرسی دارد و برای اینکه یک فراکسیون اکثریت را به دست بگیرد باید بیش از 64 کرسی داشته باشد. بر اساس آمار فوق، نه حزب‌الله و متحدانش و نه طرف مقابل یعنی حزب نیروهای لبنانی و متحدان نتوانسته‌اند اکثریت پارلمان را کسب کنند. درحالی که در دوره قبل ائتلاف حزب الله با کسب 67 کرسی اکثریت را به دست آورده بود.
در این میان باید توجه کرد که درصد آرای مقاومت حتی نسبت به دوره قبل نیز بیشتر بود و این نشان می‌دهد که مردم از عملکرد حزب‌الله و نمایندگان آن در 4 سال گذشته رضایت داشته‌اند.
به این ترتیب به نظر می‌رسد که احزاب لبنانی برای بلوک‌بندی و تعیین اتحادهای خود در پارلمان مسیر دشوار و پرچالشی داشته باشند. در سطح مولفه مسیحیان احتمالا تنش‌ها میان جریان آزاد ملی و حزب نیروهای لبنانی افزایش یابد. هرچند که شمار کرسی‌های حزب سمیر جعجع در این دوره نسبت به سال 2018 بیشتر شده اما به طور کلی وزنه لازم برای تاثیرگذاری بر روند سیاسی را ندارد. جریان آزاد ملی نیز که شماری از کرسی‌های خود را نسبت به دوره قبلی از دست داده اما به لطف اتحاد خود با مقاومت تا حدی می‌تواند وزنه سیاسی خود را حفظ کند. بزرگترین عرصه رقابتی و تقابل جریان آزاد ملی و حزب نیروهای لبنانی در پارلمان آینده، بر سر انتخاب رئیس جمهور جدید خواهد بود.
در سطح مسیحیان همچنین میان نمایندگان مستقل که به جریان خاصی تعلق ندارند نیز رقابت وجود دارد و هنوز نشانه‌ای از تشکیل یک جبهه جدید که نمایندگان مذکور را در قالب نیروی سوم مسیحیان در پارلمان جمع کند وجود ندارد واحتمالا میان فراکسیون‌های مختلف تقسیم شوند.
درباره وضعیت مولفه اهل تسنن لبنان بعد از انتخابات باید گفت که این مولفه در غیبت اعضای اصلی خود و شخص سعد حریری، هنوز هیچ مرجع واحد و روشنی در معادلات سیاسی ندارند. همچنین نمایندگان مستقل اهل سنت که موفق به راهیابی به پارلمان شده‌اند نیز در موقعیتی نیستند که قادر به پیوستن به یک جبهه واحد باشند. به طور کلی یک فراکسیون یا مرجعی که نماینده رسمی اهل سنت باشد در پارلمان آینده لبنان دیده نمی‌شود و همین موضوع نفوذ طرف‌های خارجی به ویژه عربستان سعودی در لبنان را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
در زمینه موقعیت حزب‌الله، در سایه ائتلاف آن با جنبش امل و همچنین ابقای «نبیه بری» رئیس پارلمان در منصب خود جایگاه مقاومت در سرنوشت سیاسی لبنان تغییری نخواهد کرد. اما همانند گذشته در دوره جدید نیز پیش بینی می‌شود که موج هجمه‌های احزاب غربگرا و محور وابسته به آمریکا و عربستان ضد مقاومت و توطئه برای خلع سلاح آن همچنان ادامه داشته باشد؛ به ویژه در پرونده‌های حساسی همچون مذاکره با صندوق بین‌المللی پول و ترسیم مرزهای دریایی با رژیم صهیونیستی.
انتهای پیام/