اعتباراتی که به نام مرمت هدر می‌روند؛ دیوان خانه وکیل هنوز در لیست انتظار به سر می‌برد
گروه استانها_ با گذشت بیش از سه دهه از اجرای عملیات مرمت بنای تاریخی عمارت دیوان خانه وکیل، این بنای ۲۵۰ ساله هنوز در انتظار تخصیص اعتبارات است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از شیراز، مرمت عمارت دیوان خانه وکیل از دهه 70 آغاز شد و با گذشت بیش از چهار دهه این مکان تاریخی هنوز هم در اسارت فنس کشی‌ها، اعتبارات ویژه و تصمیمات برنامه‌ریزی نشده و کوتاه مدت مدیران مختلف میراث فرهنگی استان به سر می‌برد و با وجود وعده‌های مدیران و کارشناسان میراث فرهنگی طی سال‌های گذشته در خصوص اتمام عملیات مرمت و یا بازگشایی آن هنوز هم درب آن به روی گردشگران بسته است.
صادق زارع مسئول بخش فنی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان فارس در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم درباره پروژه دیوان خانه کریمخان زند اظهارداشت: این پروژه مقرر بود از طریق قرار داد bot به صندوق توسعه احیاء و بهره‌برداری از اماکن تاریخی و فرهنگی واگذار شود اما موافقت آن صورت نگرفت و حفظ و احیاء آن به اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان فارس واگذار شد.
به گفته وی این در حالی است که در جلسه کمیته تشخیص نفایس ملی که با حضور علی‌اصغر مونسان وزیر پیشین میراث‌فرهنگی، گردشگری و صنایع‌دستی در خرداد ماه سال 1400 برگزار شد، بنای تاریخی دیوانخانه به‌عنوان اثر نفیس ملی شناخته شد اما واگذاری آن صورت نگرفت و مکاتبات لازم در این خصوص به استان انجام شد.
براساس خبر اعلام شده از سوی معاونین اداره کل میراث فرهنگی فارس درسال گذشته مقرر شده بود تا درب این مکان بر روی گردشگران باز شود اما تاکنون اقدامی صورت نگرفته است.
عبدالرضا نصیری معاون میراث فرهنگی اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری فارس در 9 تیرماه سال گذشته اعلام کرد که مرمت بنای دیوان خانه به پایان رسیده و این امکان وجود دارد که درهای عمارت به روی گردشگران باز شود.
وی همچنین به حذف ساختمان مخابرات در حریم دیوان خانه به عنوان یک مطالبه مردمی اشاره کرده و گفته بود: عمارت دیوان خانه قابلیت تبدیل شدن به مکان فرهنگی یا گالری عکس را دارد و برای کاربری جدید این بنای تاریخی تصمیمی گرفته نشده ولی به طور حتم درهای آن به روی گردشگران و علاقه‌مندان به آثار تاریخی به خصوص عمارت‌های دوره زندیه به زودی گشوده می‌شود.
این در حالی است که نصیری پیش از این هشدار داده بود که مسئولان مربوطه تدابیر جدی برای این بنای تاریخی بیاندیشند چرا که با پایان یافتن عملیات مرمت اگر کاربری برای این بنا تعریف نشود و دوباره درهای بنا بسته بماند روند تخریب ادامه خواهد یافت.
در این خصوص حسین عباسی مهر سرپرست پایگاه میراث فرهنگی بافت تاریخی شیراز در گفت‌وگو با تسنیم در رابطه با بنای تاریخی دیوان خانه کریمخان زند گفت: علت تعطیلی این مکان در یک بازه زمانی این بود که یا واگذاری آن به بخش خصوصی صورت بگیرد یا دست خود میراث فرهنگی استان باشد و از زمانی که این موضوع مصوب شد که این مکان به صندوق حفظ و آثار واگذار شود مسکوت و بلاتکیف باقی ماند تا وضعیت آن مشخص شود.
وی در پاسخ به این سوال که آیا مرمت‌های متعددی که بر روی این بنا انجام می‌شود اما بازگشایی آن صورت نمی‌گیرد موجب آسیب به بنا می‌شود؟ گفت: اگر ساختمانی پس از مرمت متروکه باشد آسیب به بنای آن دو برابر می‌شود و به دلیل بلاتکلیفی این مجموعه در خصوص واگذاری‌ها نیز همواره این مشکل وجود دارد.
مصیب امیری مدیرکل پیشین میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری فارس در مرداد 94ماه از آغاز عملیات اجرایی بخش‌هایی از دیوان خانه وکیل با اختصاص اعتباری بالغ بر 114 میلیون تومان خبر داده بود. این مقام مسئول همچنین پس از گذشت دو سال از اجرای مرمت این بنا در مرداد 96 نیز از اجرای مرمت دوباره عمارت دیوان خانه در مرحله چهارم خبر داد و گفت: در راستای حفاظت و صیانت از این اثر تاریخی، مرمت در قسمت‌های کف سازی و کف فرش ایوان و ایوانچه‌های پیرامون ایوان احیاء سنگ فرش و گچ کاری بدنه و سقف اتاق تآسیسات زیرزمین، لایه برداری و تثبیت تزئینات گچی و نقاشی اتاق های طبقه همکف و فوقانی بنا سنگ فرش اتاق‌های ضلع غربی و شرقی بنا وارد مرحله چهارم شد.
امیری اعتبار تخصیص یافته به مرمت این عمارت را بالغ بر 2 میلیارد و 884 میلیون ریال از محل اعتبارات این اداره کل عنوان و خاطر نشان کرد: جهت اتمام کامل پروژه مرمت بنا، میزان 8 میلیارد ریال اعتبار دیگر مورد نیاز است.
در حالی که بنا به اعلام مسئولین میراث فرهنگی استان، با وجود چهار مرحله مرمت انجام شده در این بنای تاریخی اما درب‌های این مکان هنوز به روی گردشگران بسته است و هنوز هم از سوی مسئولین و کارشناسان میراث فرهنگی اعلام می‌شود که برای اجرای عملیات مرمت بخش‌های مختلف این بنا نیازمند اعتبارات ویژه‌ای هستیم!
امروز این موضوع مطرح است که با توجه به میزان هزینه‌ای که طی سال‌های گذشته در خصوص مرمت این بنا انجام شده و اکنون تعطیل است، مسکوت ماندن و بلا تکلیفی آن پس از مرمت‌های متعدد آسیب‌های زیادی به بنا وارد می‌کند و این روند به نوعی هدر رفت اعتبارات است.
زارع در ادامه این گفت‌وگو بیان کرد: 90 درصد از مراحل مرمت بخش اصلی عمارت به پایان رسیده است و بیشتر موارد مربوط به تکمیل تاسیسات است که به جز خود ساختمان عمارت اصلی بخش جنوبی نیز که مکان اداره پست قدیم و جزء آثار تاریخی بود، جمع‌آوری شد. همچنین دیوار پیرامونی دیوان خانه که یک بخش از ضلع شرقی است نیازمند مرمت با اعتبارات خاص خود است.
وی با اشاره به بخش تلفخانه 118 که در مجاورت این مکان قرار دارد و خود آن یک پروژه است، گفت: این مجموعه نیازمند یک اعتبار مالی زیاد است تا دو بخش جنوبی، دیوار و مخابرات در جهت ساماندهی و بازسازی آنها اقدام شود تا پروژه تمام شده اعلام شود اما در حقیقت این موضوع به زمان زیادی احتیاج دارد و این موضوع را باید در نظر داشت که ساماندهی سنگفرش کف حیاط نیز نیازمند مرمت است چرا که بخشی از سنگ فرش حیاط در اختیار مخابرات مرکز 118 است و اینکه چگونه باید این فرآیند طی شود تا این بنا و این محوطه به میراث تحویل داده شود خود یک مقوله‌ای است که باید مسئولین استان در جلسات باتوجه به مصوبه‌ای که در این خصوص وجود دارد آنرا پیگیری کنند تا به استان واگذار شود.
زارع خاطر نشان کرد: اینکه در سال گذشته اعلام شد تا درب این مکان برای بازدید از آن بر روی گردشگران بازگشایی شود آنهم برای بازدید از مکانی که کاربری ندارد، در حال حاضر این موضوع مد نظر نیست و تاجایی که اطلاع دارم مقرر شده تا این مکان به موزه زندیه تبدیل شود و تغییر کاربری آن صورت بگیرد که علاوه بر ساماندهی تاسیسات و مرمت سنگ فرش تبدیل اینجا به یک موزه نیازمند مطالعات بسیار در حوزه چیدمان است که اعتبارات و پیگیری خاص خود را لازم دارد تا قابلیت بازدید و جذابیت را برای مردم داشته باشد.
وی ادامه داد: این نکته را باید در نظر داشت که در یک مقطع زمانی تصمیماتی گرفته می‌شود اما پس از آن که میزان مبلغی را برای مرمت و تخصیص اعتبارات مصوب می‌کنیم این اعتبارات تخصیص نمی.یابد و این موضوع به تعویق می‌افتد.
زارع معتقد است در صورتی که این طرح مصوب و درب این مکان به روی گردشگران باز شود لازم است تا یک فاز اجرایی در تکمیل مرمت و ساماندهی بنا و یک فاز در خصوص ایجاد موزه‌ای با تخصیص اعتبارات ویژه تا دستیابی به حصول نتیجه، لحاظ شود.
مسئول بخش فنی اداره کل میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی استان فارس با بیان اینکه عملیات مرمت این بنا کند است و بایستی به صورت مستمر انجام شود، افزود: در دهه 90 تا چهار بار بر روی این بنا عملیات مرمت صورت گرفت از سوی دیگر این بنا مشمول طرح پردیسان بود که با هدف تبدیل و تغییر کاربری برخی بناهای ارزشمند تاریخی به مراکز ارائه خدمات گردشگری در دستور کار قرار گرفت. این صندوق همچنین تبدیل و تغییر کاربری بناهایی همچون عمارت شاپوری، هتل آپادانا و تخت جمشید را در دستور کار داشت اما اجرای این طرح در دهه 90 به صورت مستقل به استان داده شد تا اقدامات لازم صورت گیرد.
وی در پاسخ به این سوال که آیا حذف ساختمان مخابرات باتوجه به مطالبه مردمی به صورت کامل انجام شده است، پاسخ داد: در خصوص این موضوع همچنان اختلاف نظرهایی وجود دارد اما اخیرا مطالعاتی انجام شده است و مشاوری که طرح مطالعاتی را در دستور کار دارد معتقد است این مرکز باتوجه به اینکه اولین مرکز 118 شهر شیراز از لحاظ ساختمان و تجهیزاتی که داشته است می‌تواند به عنوان اولین مرکز در شیراز حفظ بشود اما اینکه آیا این گمانه‌زنی عملی باشد یا نه مستلزم این است که طرح مطالعاتی آن در شورای فنی استان تصویب و در خصوص آن تصمیم‌گیری شود.
زارع با بیان اینکه این مجموع در حال حاضر تعیین تکلیف نشده است و در انتظار اعتبارات ویژه جهت مرمت تکمیلی است، این نکته را یادآور شد که در صورت عدم انجام مرمت‌های تکمیلی و متروک ماندن قطعا بنا تا حدودی تحت الشعاع آسیب‌ها قرار می‌گیرد و اگر مرمت بخش تآسیسات تکمیل شود در این مکان یک زندگی در آن جریان پیدا می‌کند.
لازم به ذکر است دیوان خانه وکیل که در نزد‌‌‌‌یکی ارگ کریم خانی واقع شده بنایی منحصربه فرد است که از آجر و سنگ ساخته شده و براساس برخی از منابع و اسناد تاریخی این بنا دارای حیاطی بزرگ است که تا باغ نظر (موزه پارس) امتد‌‌‌‌اد داشته است.
در این محل، عمارتی بنا شده است که دارای ایوان مرکزی بزرگی با سقفی بلند و مسطح است و دو ستون یکپارچه مرتفع نیز در جلو آن قرار داشته است که آقا محمد‌‌‌‌خان قاجار این دو ستون را به تهران منتقل و در کاخ گلستان نصب می‌کند. عمارت دیوانخانه در حال حاضر آباد‌‌‌‌انی خود را از دست داده است و باتوجه به مطالبه مردمی طی سال‌های گذشته در خصوص حذف ساختمان پست و مخابرات در کنار این بنای تاریخی، این ساختمان در حال حاضر خالی است و کاربری هم ندارد و تنها تجهیزات آن جا به جا و منتقل شده است.
در این بنای ملی، مقرنس‌کاری‌ها، حجاری، نقاشی‌های دوره زندیه و به ویژه نقاشی مکتب شیراز را می‌توان به وضوح د‌‌‌‌ید. عمارت دیوان خانه در سال 1349 و به شماره 914 در فهرست ملی به ثبت رسیده اما قریب به سه دهه است که این مکان تاریخی در اسارت فنس کشی‌ها و تصمیمات برنامه‌ریزی نشده و کوتاه مدت مدیران مختلف میراث فرهنگی استان به سر می‌برد.
انتهای پیام/424 /ش
