دوراهی سرنوشت‌ساز برای ارمنستان در مورد قره‌باغ
هواداران قره‌باغ به رهبری کوچاریان-سرکیسیان که اصرار دارند ارمنستان را از توافق دور کنند، آینده اقتصادی و اجتماعی این کشور را با ابهام روبرو کرده‌اند.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم به نقل از رسانه‌های جمهوری آذربایجان، اگرچه ارمنستان فرصت شکستن محاصره را دارد، اما همچنان زمان را از دست می‌دهد. هر روزی که از دست می‌رود، ارمنستان را به سمت خطر فقر می‌کشاند و با طولانی شدن روند تهیه پیش‌نویس توافقنامه صلح با آذربایجان، این تهدید برای ارمنستان ممکن است افزایش یابد.
نکته اینجاست که برخی از مراکز تحقیقات اقتصادی بین‌المللی شروع به هشدار به ایروان در این مورد کرده‌اند. آخرین گزارش تهیه شده توسط موسسه تحقیقات اقتصادی که مقر آن در لهستان است، یک فاجعه واقعی برای ارمنستان به همراه دارد. بر اساس این گزارش، جنگ اوکراین نوید یک بحران غذایی را برای کل جهان می‌دهد و به همین دلیل، خطر قحطی در کشورهای کم‌درآمد از جمله ارمنستان اجتناب‌ناپذیر است.
در حال حاضر فاجعه‌بارترین کشورها بنین، کره شمالی، سودان، نیکاراگوئه و کنگو هستند و پس از این کشورها ارمنستان، مصر، لبنان، گرجستان و رواندا قرار دارند. به عنوان راهی برای جلوگیری از این فاجعه، باز کردن خطوط حمل‌ونقل ارتباطی به ویژه در حوزه دریای سیاه مهم است.
با این حال، اگر نگاهی به جامعه ارمنی بیندازیم، متوجه می‌شویم که این جامعه نگران بحران جهانی غذا یا تهدید قحطی و فقری که در انتظار ارمنستان است، نیست. جامعه ارمنی هنوز درگیر اهداف خیالی سنتی است و درک آنچه در جهان و همچنین در منطقه قفقاز جنوبی در حال وقوع است برایشان بسیار دور است؛ به ویژه حامیان قره‌باغ به رهبری کوچاریان-سرکیسیان.
اپوزیسیون ارمنستان همچنان مدعی است که آرتساخ به شدت مجروح شده و درمان او بالاترین هدف برای ارمنستان است. آنها بر این تأکید دارند که آینده کل ارمنستان به سرنوشت آرتساخ بستگی دارد. این اردوگاه سیاسی همچنان مبارزه برای آرتساخ را تنها راه نجات ارمنستان می‌داند.
نمایندگان اپوزیسیون ارمنستان نیز سفری به قره‌باغ داشتند و اعلام کردند که گروه‌های حمایتی را در خانکندی و منطقه اطراف آذربایجان، جایی که نیروهای حافظ صلح روسی به طور موقت مستقر هستند، تشکیل داده‌اند. بر اساس این بیانیه، هدف اصلی، جلوگیری از بازگشت قره‌باغ به آذربایجان است و برای این منظور، مبارزه مشترک علیه دولت پاشینیان در جریان است چراکه وی در حال آماده شدن برای تحویل قره‌باغ است.
گروه مخالف ارمنستان از یک سو با بازدید از سرزمین‌های آذربایجان سعی در تحریک باکو و تشدید اوضاع دارند. از سوی دیگر هدف آنها جلوگیری از تعمیق روابط آذربایجان و روسیه است. زیرا دیدار آنها از قره‌باغ، ضربه‌ای به بیانیه مسکو در مورد فعالیت‌های اتحاد آذربایجان و روسیه است. چون بر اساس آن سند، طرفین متعهد شدند که از هرگونه فعالیت تجزیه‌طلبانه و تروریستی علیه یکدیگر جلوگیری کنند.
علاوه بر این، تحریک ارمنستان هم‌زمان با سفر «سرگئی لاوروف» وزیر امور خارجه روسیه به باکو بود و شکی نیست که این یک تحریک از پیش طراحی شده است.
در حالی که نیروهای حافظ صلح روسی که به طور موقت در خانکندی و مناطق اطراف آذربایجان مستقر بودند، موظف بودند طبق توافقات سه‌جانبه از سفر نمایندگان اپوزیسیون ارمنستان جلوگیری کنند؛ اما مانع اقدامات ارمنستان در این منطقه نشدند. این رفتار نیروهای حافظ صلح روسیه در آستانه سفر وزیر امور خارجه روسیه به باکو نیز پرسش‌های جدی و قانونی را به وجود می‌آورد.
در عین حال، این واقعیت که این اقدام در خانکندی و مناطق اطراف آن، دولت پاشینیان را نیز هدف قرار می‌دهد، تردیدهایی را در مورد رفتار دوگانه ارامنه در قفقاز جنوبی ایجاد می‌کند. یعنی تلاش می‌کنند مانع روند عادی‌سازی روابط آذربایجان و ارمنستان شوند. اما شکی نیست که همه این‌ها در کنار سایر مشکلات کشورهای قفقاز جنوبی، مشکلات جدی برای ارمنستان ایجاد کرده است.
نکته این است که برای ارمنستان عادی‌سازی روابط با آذربایجان و ترکیه بسیار مهم است. در صورت موفقیت، ارمنستان فرصتی برای شکستن محاصره 30 ساله خواهد داشت. در نتیجه، ایروان می‌تواند با برقراری روابط اقتصادی و تجاری با کشورهای همسایه، ارمنستان را از بحران اجتماعی-اقتصادی و تهدید دولت آن نجات دهد.
اپوزیسیون ارمنستان در تلاش است تا با تحریکات خود در مورد قره‌باغ، دولت پاشینیان را از مشارکت در روند صلح منصرف کند. در بسیاری از اظهارات ایروان مشاهده می‌شود که سعی می‌کنند تا حد امکان از موضوع قره‌باغ پرهیز کنند.
دولت پاشینیان همچنین در تلاش است تا به طور مخفیانه اعلام کند که موضوع قره‌باغ ضربه سنگینی به منافع و چشم‌انداز توسعه آینده ارمنستان وارد کرده و به همین دلیل با اتهاماتی از سوی مخالفان خود مواجه می‌شود که می‌گویند: دولت پاشینیان در حال آماده شدن برای تحویل قره‌باغ است.
نکته اینجاست که اپوزیسیون با اعمال فشار عمومی، نمایندگان دولت پاشینیان را مجبور می‌کند، بیانیه‌ای بدهد که «قره‌باغ هرگز بخشی از آذربایجان نخواهد شد».
با این حال، دولت پاشینیان همچنان مقاومت می‌کند و اجازه نمی‌دهد که آنها به هدف خود برسند. زیرا ایروان با اطمینان کامل می‌داند که ارمنستان از این پس ممکن است به دلیل مسئله قره‌باغ با بحران‌های زیادی روبرو شود.
از این رو ایروان سعی می‌کند برای عادی‌سازی روابط با آذربایجان و ترکیه تا حد امکان از این موضوع پرهیز کند.
واهاگن خاچاطوریان رئیس‌جمهور ارمنستان نیز فکر می‌کند که روانشیست‌ها با شعار «آرتساخ هرگز بخشی از آذربایجان نخواهد شد» خواسته‌های بسیار خطرناکی را مطرح می‌کنند.
وی می‌گوید: این شعارها می‌تواند مذاکرات صلح آذربایجان و ارمنستان را مختل کند. ما باید واقع‌بین باشیم، اگر با چنین شعارهایی بخواهیم مذاکره کنیم، فرصت مانور را از دست خواهیم داد. باید بتوانیم سیاست و دیپلماسی را از پوپولیسم جدا کنیم. نباید همه چیز را با هم قاطی کنیم.
رئیس‌جمهور ارمنستان معتقد است اپوزیسیون ارمنستان با اظهارات بدخواهانه خود، ایروان را در مذاکرات با آذربایجان در موقعیت دشواری قرار می‌دهد. به عبارت دیگر، واهاگن خاچاطوریان اشاره می‌کند که روانشیست‌ها اکنون آینده ارمنستان را تهدید می‌کنند و این نشان می‌دهد که ایروان همچنان در برابر فشارهای سیاسی و اجتماعی داخلی آسیب‌پذیر است.
اما با وجود همه این‌ها، ایروان باید در هر صورت دست به انتخاب بزند. زیرا اکنون عادی‌سازی روابط با آذربایجان و ترکیه تنها راه خروج ارمنستان از بحران غذایی، قحطی و فقر به نظر می‌رسد. علاوه بر این، آخرین هشدار مراکز تحقیقاتی اقتصادی بین‌المللی به صراحت این موضوع را تأیید می‌کند. در هر صورت گزارش سناریوی فاجعه باری که در انتظار ارمنستان است اکنون باید اقدامات ایروان را نسبت به روند صلح تسریع بخشد.
به عبارت دیگر، دولت پاشینیان یا باید به فعالیت‌های خود در رابطه با موضوع قره‌باغ تحت فشار روانشیست‌ها ادامه دهد، یا باید ادعای ارضی نسبت به قره‌باغ را کنار بگذارد و برای عادی‌سازی روابط با آذربایجان و ترکیه تلاش کند تا از خطر قحطی و فقر در ارمنستان که در گروه آسیب‌پذیر جهان قرار دارد، در امان بماند.
توافق روسیه با جمهوری آذربایجان؛ آخرین پنجره مانور پاشینیان بسته شد؟
انتهای پیام/