نبض عملیات مرمتی در آب انبارهای تاریخی سرایان کُند می‌تپد
مسئول میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان سرایان گفت : حال آب انبار تاریخی آهنگران در شهر سرایان، سرزمین آب انبارهای کهن خوب نیست و در حالی که هنوز مورد استفاده اهالی است هر روز بر دامنه فرسودگی و تخریب آن افزوده می‌شود.
به گزارش خبرگزاری تسنیم ازبیرجند، آب انبار تاریخی آهنگران در شهر سرایان وضعیت خوبی ندارد و در حالی که هنوز به عنوان آب انبار مورد استفاده اهالی است هر روز بر دامنه فرسودگی و تخریب این اثر کهن افزوده می‌شود.
آب انبار تاریخی آهنگران واقع در بافت تاریخی شهر سرایان در جوار مسجد تاریخی آهنگران در ردیف 6 آب انبار فعال تاریخی سرایان قرار دارد.
در حالی که بیشتر آب انبارهای تاریخی و مطرح شهر سرایان از عملیات مرمتی برخوردار شده‌اند و نیز آب انبار سفلی شهر سرایان مهیای برگزاری جشن ثبت جهانی می‌شود از آب انبار آهنگران می‌توان به عنوان تنها آب انباری یاد کرد که علیرغم تلاش‌ها و پیگیری های فراوان و به دلیل شدت آسیب دیدگی‌ها و هزینه بالای عملیات مرمتی و کمبود اعتبارات حوزه مرمت آثار تاریخی، تاکنون مرمت نشده در حالی که جزء اولویت‌های اصلی مرمتی در شهرستان است.
اهالی این محله با درنظر گرفتن اهمیت فرهنگی این بنای تاریخی در منطقه نیز بارها از طریق میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی پیگیر بازسازی و مرمت این اثر ارزشمند بوده‌اند.
محمد حسن‌پور یکی از ساکنین این محله با اشاره به اینکه بیشتر آب انبارهای تاریخی شهر سرایان مرمت و فضاسازی شده است از آب انبار آهنگران به عنوان یکی از آثاری نام برد که در فهرست آثار تاریخی کشور به ثبت رسیده و از اعتبارات مرمتی میراث فرهنگی محروم مانده است.
این شهروند سرایانی، سابقه و کاربرد این اثر را از سالیان قدیم تاکنون متذکر شد و افزود: در فعالیت‌های عمرانی همواره محلات و نقاط محروم دیرتر از دیگر نقاط مورد توجه قرار می‌گیرد و در حال حاضر با توجه به آهنگ کند مرمت این اثر می‌توان گفت که فعالیت‌های مرمتی در این اثر به فراموشی سپرده شده است.
کوکب حاجی‌زاده از ساکنین و هیئت امنای هیئت علی اکبری که مقابل آب انبار آهنگران واقع شده است نیز در گفتگو با خبرنگار ما یکی از فلسفه‌های احداث آب انبارها را استقرار در مراکز جمعیتی عنوان کرد و ادامه داد: آب انبار آهنگران در کنار هیئت فعال و قدیمی علی‌اکبری، مسجد آهنگران و محله قدیمی آهنگران (امید) با محوریت فعالیت صنف آهنگران احداث شده و در حال حاضر نیز بیشتر این ظرفیت‌ها وجود دارد و ضرورت مرمت آن همانند گذشته محسوس است.
این شهروند بیان کرد: در سال جاری علیرغم آبگیری آب انبار همزمان با سایر آب انبارهای سطح شهر با وجود آب سرد و گوارا در این آب انبار به دلایل مختلف از جمله خرابی پمپ، ساکنین محله از برداشت آب محروم هستند.
وی افزود: وضعیت نامطلوب حاکم بر نمای بیرونی این اثر و نبود سردرب مناسب و رهاشدگی مصالح در اطراف آن سبب شده که ساکنین محله، چندان رغبتی برای برداشت آب از آب انبار تاریخی آهنگران نداشته باشند.
علی جمشیدی از دیگر شهروندان سرایانی گفت: یکی از ویژگی‌های بکار رفته در احداث آب انبارها، وجود معماری زیبای آن است که شهروندان هنگام استفاده از آن بدون دغدغه آب را برداشت کنند و تمام آب انبارهای سطح شهر سرایان تقریبا از این زیبایی بهره برده‌اند.
وی اظهار داشت: تنها آب انباری که در حال حاضر فرسوده بوده و از نعمت زیبایی بی‌بهره مانده است آب انبار آهنگران است و امید است با مرمت آن این موضوع نیز مرتفع شود.
مسئول میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان سرایان نیز در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم با تایید این مطلب گفت: متاسفانه این بنا آسیب‌های بسیار جدی دیده و پوشش مخزن به کلی فرسوده شده، همچنین وارد آوردن بار اضافی، مرمت غیر اصولی و ساخت و ساز در حریم بنا باعث تشدید آسیب ها و تخریب اثر شده است.
محمد عرب گفت: عملیات مرمت این بنای تاریخی در سال‌های گذشته و به تخصیص اعتبارات استانی با حذف الحاقات، جمع‌آوری بارهای اضافی اطراف مخزن و پشت بام راهرو آغاز شد و مرمت کامل مخزن (جمع آوری و اجرای مجدد) و محوطه سازی و ساخت سردر بنا متناسب با الگوی قدیمی از جمله عملیات مرمتی پیش‌بینی شده است که متاسفانه به دلیل شدت آسیب دیدگی و کمبود اعتبارات و تخصیص قطره چکانی، تکمیل نشده و هر سال مقداری از مصالح خریداری یا قسمتی از عملیات اجرایی انجام شده است.
وی بیان کرد: ناراحتی و گلایه مردم برای مرمت اثر به حق است اما واقعاً در این زمینه کوتاهی نشده و پیگیری‌های زیادی از طریق اداره کل متبوع، فرمانداری شهرستان، شهرداری، اوقاف و امور خیریه به عنوان مالک اثر صورت گرفته که متاسفانه منتج به مرمت اثر نشده است.
مسئول میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان سرایان بیان کرد: در سنوات قبل سهم مرمت آثار تاریخی شهرستان بسیار ناچیز بوده و عملیات مرمت در سایر بناها مثل بازار میثم، آب انبار کاروانسرا ، حمام ، کاروانسرا عمدتاً از محل منابع ملی و ستاد بازآفرینی و مختص همان پروژه بوده و امکان هزینه کرد در پروژه دیگر و جابجایی آن وجود نداشته و این گلایه که به مناطق محروم توجه نمی‌شود درست نیست در حالی که تقریباً تمام آثار تاریخی در بافت فرسوده و قدیمی شهرها و روستاها واقع شده‌اند.
عرب افزود: علاوه بر این اثر، آب اانبار آهنگران سرایان، آب انبار فاضل خانی سه قلعه، آب انبار محمدباقران و کمال آیسک، آب انبار بی بی حسین خان و آب انبار دوحصاران نیاز ضروری و شدید به مرمت و بازسازی دارند که اهالی ساکن در اطراف این بناها و شوراهای اسلامی پیگیر مرمت آنها هستند اما متاسفانه در بازدید و حضور مسئولین ارشد شهرستان، هیچوقت مرمت آثار تاریخی از طرف اهالی و شوراها به عنوان یک اولویت مطرح نشده و فقط از طریق میراث فرهنگی پیگیری می‌شود در حالی که حفظ و مرمت آثار تاریخی از بدیهی‌ترین وظایف وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی است و مشکل تاخیر یا کند بودن عملیات مرمتی بناها عمدتاً اعتباری است.
وی گفت: آب انبارها در سطح شهرستان علاوه بر یک اثر تاریخی، نقش بسزایی در تامین آب آشامیدنی مردم دارند و در مواقع بحران و قطعی آب، مخازن آماده‌ای هستند که شاید جزء محدود شهرستان‌هایی باشیم که در مواقع قطعی آب مردم در نقاطی که آب انبارها قرار دارند خیلی با مشکل مواجه نمی‌شوند و لازم است نگاه ویژه‌تری به آنها شود.
مسئول میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان سرایان با تشکر از نگاه ویژه فرماندار شهرستان اظهار امیدواری کرد در سال جاری در کمیته برنامه‌ریزی شاهد اختصاص اعتبار برای مرمت آب انبارهای تاریخی سطح شهرستان باشیم.
عرب اظهار داشت: با استناد به سنگ لوح موجود در بالای پلکان ورودی بنا، این آب انبار در زمان حکومت شاه سلیمان صفوی (1077 الی1106 ه.ق) بنا شده است. آب انبار آهنگران در داخل محدوده بافت تاریخی شهر سرایان و نزدیک مسجد آهنگران واقع شده است. این بنا در وضعیت موجود شامل پلکان ارتباطی از سردر به پاشیر، پاشیر، مخزن و پوشش مخزن است. بنا دارای سردر ورودی بوده که به علت تعریض کوچه تخریب شده و یک ردیف پلکان جدید به صورت عمود بر پلکان اصلی طراحی شده تا دسترسی به مسیر پلکان اصلی و پاشیر از این طریق ممکن باشد.
وی افزود: فضای مخزن با پلان دایره که محل ذخیره آب است در انتهای محور اصلی بنا و در جبهه جنوب غرب آن قرار دارد و پوشش فضای مخزن گنبدی است که با آجر و به صورت گردچین اجرا شده است.
مسئول میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی شهرستان سرایان عنوان کرد: آب انبارها بناهایی هستند که در ساختار شهرها و روستاها از ارزش و اهمیت زیادی برخوردار هستند و در روستاها و شهرهای مناطق خشک و بیابانی جزو مهمترین بناهای عام المنفعه‌ای هستند که به دلیل شرایط اقلیمی مورد توجه زیادی هستند.
عرب بیان کرد: این بنا نیز جزو آب انبارهایی است که از سلامت زیادی برخوردار بوده و در حال حاضر بمورد استفاده مردم است.
ساره گیوکی
انتهای پیام/ 252/ی