معمای رای کردها در انتخابات ۲۰۲۳ ترکیه

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، این روزها در بسیاری از رسانه ها و محافل سیاسی ترکیه بحث بر سر نقش آرای کردها در تعیین سرنوشت انتخابات آتی، بالا گرفته است.

همه می خواهند بدانند آیا رای شهروندان کُرد ترکیه همچون یک پارسنگ طلایی تکلیف برنده را مشخص می کند یا نه؟ در چنین شرایطی است که «حزب دموکراتیک خلق ها» (ه.د.پ) یعنی مهمترین نهاد اقماری پ.ک.ک در ترکیه، کنگره خود را برگزار کرد و مدحت سنجار و پروین بولدان یک بار دیگر به عنوان دو رهبر مشترک این حزب انتخاب شدند.

این حزب که 10 درصد، یعنی شصت کرسی از مجموع ششصد کرسی پارلمان ترکیه را در اختیار دارد، یک حزب قانونی است اما عملاً تابع سیاست های پ.ک.ک است و با آن که نزدیک به 4 میلیون رای دارد، نه می تواند با دولت کار کند، نه مخالفین.

پروفسور مدحت سنجار یک جامعه شناس عرب تبار اهل ماردین است و گفته می شود خاندان بولدان نیز اصالتاً عرب هستند. البته این اقدام در حزب مزبور مسبوق به سابقه است و قبلاً نیز یک اقتصاددان چپ ترک به نام سزایی تمللی این پست را در اختیار داشته است. چرا که حزب دموکراتیک خلق ها اساساً خود را یک حزب چپ معتقد به آرای تلفیقی سوسیالیسم و اوجالان می داند.

یک رقابت، یک ترس

حزب حاکم ترکیه با کاهش بی سابقه آراء روبرو شده و رقابت شانه به شانه بین اردوغان و مخالفین به مقطع حساسی رسیده است.

نظرسنجی ها نشان می دهد، حزب عدالت و توسعه که روزگاری 51 درصد از آرای مردم ترکیه را در اختیار داشت، حالا به سختی به رقم 29 درصد می رسد. گفته می شود بحران اقتصادی و نارضایتی از سیاست های ناکارآمد اردوغان موجب شده که بخش مهمی از محافظه کاران نیز از اردوغان و یاران او فاصله بگیرند.

دیروز در حزب جمهوری خلق که به عنوان مهمترین حزب کمالیست – لاییست ترکیه شناخته می شود، چند تن از زنان محجبه که قبلاً در حزب عدالت و توسعه پست و مسئولیت دراختیار داشته و از صف اردوغان جدا شده اند، به کمالیست ها پیوستند.

آنان نشان عضویت در حزب جمهوری خلق را از کمال کلیچدار اوغلو دریافت کردند تا نشان دهند که حالا در ترکیه هیچ چیزی عجیب نیست و ممکن است که اسلامگرایان هم به خاطر نارضایتی از اردوغان به سکولارها بپیوندند.

حزب جمهوری خلق به اتفاق 5 حزب مخالف اردوغان با تشکیل یک ائتلاف گسترده در آستانه دستیابی به یک پیروزی تاریخی است.

آنان تلاش می کنند تا رجب طیب اردوغان رهبر حزب عدالت و توسعه و شریک او دولت باغچلی رهبر حزب حرکت ملی را از صحنه قدرت کنار بزنند. اما واقعیت این است که بر اساس همه نظرسنجی ها، فعلاً وضعیت رقابت شانه به شانه است و بعید نیست که تیم اردوغان ولو با اختلافی ناچیز بازی را ببرد.

چاره کار چیست؟ بدون شک چاره در این است که حزب دموکراتیک خلق ها نیز به ائتلاف مخالفین دعوت شود و رای 4 میلیونی کردها به قدرت اردوغان پایان دهد. اما چنین چیزی شدنی است؟ خیر.

دست کم در مقطع کنونی چنین چیزی امکانپذیر نیست. چرا که حزب دموکراتیک خلق ها اشتیاق بالایی دارد که به مخالفین بپیوندد. اما مخالفین نه تنها شوق و تمایل ندارند بلکه از همنشینی با سران ه.د.پ به شدت هراس دارند.

به یک دلیل ساده: اردوغان و باغچلی علاوه بر جایگاه و سازماندهی گسترده اجتماعی، از امکانات رسانه ای و تبلیغاتی گسترده ای برخوردارند و به راحتی می توانند با برجسته کردن مفاهیم اتهامی همچون «شراکت با تروریست ها»، «همدستی با خائنین» و مفاهیم دیگر، میلیون ها هوادار احزاب مخالف را به خشم بیاورند و آنان را از حزب خود دور کنند. چرا که بر اساس تفکرات ملی گرایانه که در ذهن بخش وسیعی از اعضای همه احزاب ترکیه وجود دارد، همراهی و شراکت با یک گروه تحت امر پ.ک.ک عین خیانت است.

علی باباجان رهبر حزب جهش و دموکراسی (ه.د.پ) اعلام کرده که نمی توان حزب دموکراتیک خلق ها را نادیده گرفت و باید کاری کرد. اما کلیچدار اوغلو اعلام کرده که شراکت با این حزب در دستور کار نیست.

حالا سوال اینجاست: در چنین شرایطی رای کردها به کدام سمت خواهد رفت؟ در پاسخ به این سوال می توان گفت:

1.بر اساس یک روند ثابت که در دو دهه اخیر به کرات تکرار شده، رای دهندگان استان های کردنشین و جمعیت 4 میلیونی کردهای مقیم استانبول، یا اسلامگرا هستند و به اردوغان رای می دهند، یا هوادار پ.ک.ک هستند و رای خود را به نفع ه.د.پ به صندوق می اندازند و بنابراین احزاب قدرتمندی همچون کمالیست ها و ملی گراها از کردها رای نمی گیرند.

2.صلاح الدین دمیرتاش رهبر اسبق ه.د.پ که حالا در زندان است، به تندی از مخالفین انتقاد کرده و آنان را ترسو و دورو قلمداد کرده است. سران پ.ک.ک نیز در این مورد تقریباً چنین دیدگاهی دارند و از مخالفین می خواهند قدر رای کردها را بدانند. اما واقعیت این است که این معامله برای مخالفین خطرناک است و در نتیجه چنین پیش بینی می شود که نهادهای اقماری پ.ک.ک در ترکیه از سر عناد و لجبازی و نشان دادن میزان تاثیر آرای خود نامزد معرفی کنند و از کردها بخواهند نه به اردوغان رای دهند و نه به مخالفین. در این صورت، کار برای پیروزی مخالفین سخت خواهد شد.

پیش بینی ها حاکی از این است که اگر تکلیف رای کردهای هوادار پ.ک.ک روشن نشود و آنان به عنوان طرف سوم به میدان بیایند، انتخابات سال 2023 میلادی به دور دوم کشیده خواهد شد و در این صورت، شانس برای پیروزی اردوغان و باغچلی بیشتر می شود.

اما در صورتی که رای کردهای هوادار پ.ک.ک در سبد رای مخالفین ریخته شود در همان دور نخست، منتقدین اردوغان دست کم با فاصله ای در حد 15 درصد پیروز خواهند شد.

همه اینها در حالی است که تحلیلگران امنیتی نیز دیدگاه دیگری دارند و معتقدند که اردوغان باتجربه تر از آن است که به این راحتی بازی را به دشمنان قدیم خود واگذار کند.

آنان احتمال می دهند که اردوغان برای انتخابات سالی 2023 میلادی به سیاست «امنیتی سازی» پناه ببرد و احتمالاً به راه انداختن یک عملیات برونمرزی وسیع و گسترده علیه پ.ک.ک بهانه حقوقی امنیت ملی را پیش بکشد و انتخابات را دست کم 6 ماه تا یک سال به تعویق بیندازد.

در پایان باید گفت، آرای کردهای مخالف اردوغان در انتخابات سال آتی تاثیرگذار خواهد بود. آنان در انتخابات محلی سال 2018 میلادی در استانبول، آنکارا و آدانا شکست سنگینی را بر حزب عدالت  توسعه تحمیل کردند و تکرار این رویداد می تواند منجر به شکست کامل اردوغان شود.

انتهای پیام/