پاسخ ضرغامی به حواشی نگهداری جام زرین ۳ هزار ساله در "جانونی"
وزیر میراث فرهنگی با اشاره به حواشی به وجود آمده از نگهداری جام مشگین‌شهر در یک "جانونی" گفت: برخی با استناد به عکس منتشر شده بیان داشتند که آثار تاریخی در جانونی نگهداری می‌شود؛ در حالی که این قطعات در بانک ملی و مخازن چند لایه نگهداری می‌شوند.
به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم؛ در روز یکشنبه دوم مردادماه وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی در سفر به استان اردبیل و همچنین مشگین‌شهر، از جام زرین این شهر بازدید کرد. وی درباره این جام که در اوایل دهه 90 و به دنبال دستگیری تعدادی از قاچاقیان آثار تاریخی کشف شد و به نوعی قدمت آن به هزاره اول میلاد می‌رسید، گفت: جام زرین مشگین‌شهر یک اثر ارزشمند مربوط به 800 سال قبل از میلاد است و با توجه به قدمت این منطقه به‌ویژه نشانه‌هایی که در منطقه شهریئری با قدمت 8 هزار ساله وجود دارد خبر از تمدن بی‌نظیری می‌دهد.
وی با تأکید بر اینکه این جام می‌تواند حلقه وصل بخشی از تمدن ایران بزرگ باشد و باید روی این جام و اطلاعات تاریخی آن مطالعه دقیقی انجام شود، بیان کرد: این اثر و آثار همراه آن به صورت پلمب و در یک مخزن مطمئن نگهداری می‌شود و پس از افتتاح موزه مشگین‌شهر در ماه‌های آتی این جام‌زرین برای عموم مردم به نمایش گذاشته خواهد شد.
اما آنچه در این میان بیش از هر چیز خودنمایی کرده و خبرساز شد، نحوه نگهداری از این شی باارزش و تاریخی بود که در کمال تعجب در یک "جانونی" و در میان چند تکه پنبه قرار داده شده بود؛ به همین دلیل بلافاصله بعد از انتشار تصاویر این خبر بسیاری از رسانه‌ها نسبت به این نحوه نگهداری واکنش نشان داده و از آن انتقاد کردند.
منتقدان با بیان این مطلب که این اقدام نه‌تنها یک کج‌سلیقگی از سوی متولیان میراث فرهنگی در نگهداری از این شی باارزش تاریخی بوده است، آن را نشانگر عدم وجود درک صحیحی از ارزش بسیار والای این اثر از لحاظ تاریخی و هویتی دانستند و بیان کردند: نحوه نگهداری و رونمایی از این اثر جدای از اعتبار تاریخی آن با توجه به ارزش بالای اقتصادی و ریالی این جام به دلیل تشکیل شدن از طلا، هیچگونه سنخیتی با جایگاه محفظتی آن نداشته و این طرز رونمایی دور از شأن آن بوده است.
در ادامه ضرغامی در پاسخ به انتقادات مطرح شده در این خصوص با انتشار ویدئویی در فضای مجازی گفت: اصل موضوع مربوط به سال‌‌ها قبل است. کارهای عمرانی موزه مشگین‌شهر که از آن بازدید داشته‌ام، به سرعت پیش می‌رود و امسال افتتاح می‌شود و اشیای ارزنده داخل موزه قرار داده می‌شود.
وی با اشاره به اینکه درباره اصالت این قطعات نیز در گذشته بحث وجود داشته است، ادامه داد: برای محافظت از این قطعات کار درستی از سوی شورای تأمین شهر انجام شد و آن‌ها قطعات را در اختیار یکی از شعب بانک ملی قرار دادند.
وزیر میراث فرهنگی با بیان اینکه از شعبه بانک و محل نگهداری این قطعات بازدید داشته است، توضیح داد: مخازن در نظر گرفته شده و گاوصندوق‌های مختلف به صورت چند لایه و امن هستند تا بعد از تکمیل موزه، تحویل محل موزه شود.
این مقام مسئول همچنین اشاره کرد: به این دلیل که خودم می‌خواستم خاطرم جمع شود، مقابل دوربین‌ها پلمب را باز کردم و به شکل نمادین نیز مجدداً جعبه را خودم پلمب کردم.
ضرغامی با بیان اینکه کار خوبی در راستای حفظ آثار تاریخی انجام شده است، تصریح کرد: برخی تنها همین یک عکس را گرفته‌اند و گفته‌اند این کشور مشکل دارد و آثار تاریخی با چنین ارزشی در ظرف نان نمایش داده می‌شود. رسانه‌ها مطلع باشند که این قطعات در بانک ملی و مخازن چند لایه نگهداری می‌شوند.
وزیر میراث فرهنگی با انتقاد به نگهداری اشیا و اسناد تاریخی در مخازن موزه‌ها بیان کرد: از این موضوع راضی نیستم. ما پدیده‌ای به نام مخازن داریم و من از زمانی که وارد وزارتخانه شدم چندین بار در این باره صحبت کرده‌ام. موزه‌ها 90درصد از اشیای تاریخی و اسناد تاریخی را نمی‌توانند نشان دهند و آن‌ها در مخازن هستند. موزه‌ها را باید تکمیل کنیم و اشیا را به داخل موزه‌ها انتقال دهیم.
اصالت جام زرین مشگین‌شهر هنوز تأیید نشده
همه این صحبت‌ها و واکنش‌ها در حالی شکل گرفت که اساساً هنوز اصالت جام زرین مشگین‌شهر توسط باستان‌شناسان و کارشناسان دادگستری تأیید نشده و برخی گمانه‌زنی‌های صورت گرفته از سوی باستان‌شناسان حاکی از احتمال عدم تأیید اصالت این اثر و تقلبی بودن آن است.
گفتنی است جام مشگین‌شهر یا جام احمدبیگلو به ارتفاع 12 سانتی‌متر و ارتفاع نقش‌های برجسته آن نیز دو سانتی‌متر و دارای دو ردیف نقش گاو در حال حرکت است.
در هر ردیف این اثر چهار گاو با سر برجسته پرچی و بدون تزئین به شیوه قلم‌زنی و در جلوی هرکدام درخت زندگی نشان داده شده و این نقوش به صورت قرینه و ظریف کار شده که فوق‌العاده نادر و منحصربه‌فرد است.
در کف این جام ترنج هندسی (گل روزت) که در میان آن یک خورشید با شعاع منظم نقش بسته است و مطالعات نشان می‌دهد برای مردم باستان، خورشید تا حد پرستش مهم بوده چرا که همه جانداران از روشنایی او زندگی می‌گرفتند و گاو هم نشانه خیر و برکت و باروری بوده است.
شایان ذکر است تاکنون بیش از 650 اثر تاریخی و باستانی در این شهرستان کشف شده است که همین امر ضرورت احداث یک موزه باستان‌شناسی به جهت ایجاد امکان نمایش آثار مکشوفه در این شهرستان را نمایان می‌کند. هرچند از سال 1395 عملیات احداث و تأسیس یک موزه تاریخی در آن شهرستان آغاز شده است اما از آن زمان تاکنون باتوجه به عدم تأمین منابع مالی، این طرح پیشرفت چندانی نداشته و به نوعی نیمه کاره رها شده است.