روابط آنکارا و دمشق از نگاه کارشناسان و سیاستمداران ترکیه
ترکیه بیش از ۱۰ سال، عملاً به یکی از طرف‌های جنگ تبدیل شده و برای ساقط کردن دولت سوریه از هیچ تلاشی فروگذاری نکرده است، لذا باید برای اعتماد سازی گام‌های روشنی بردارد و نشان دهد که از رویکردهای پیشین خود پشیمان است.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، بحث بر سر ضرورت گفتگوی رسمی مقامات سیاسی ترکیه با سوریه در رسانه ها و محافل سیاسی آنکارا و استانبول داغ شده است.
در روزهای گذشته، مولود چاووش اوغلو وزیر امور خارجه، حیاتی یازیجی معاون اردوغان در حزب عدالت و توسعه، دولت باغچلی رهبر حزب حرکت ملی و شریک اردوغان در ائتلاف جمهور و دوغو پرینچک رهبر حزب کمونیستی وطن بر این تاکید کردند که ترکیه و سوریه باید هر چه زودتر وارد فرایند گفتگوی رسمی شده و به سمت عادی سازی بروند.
سرنخ در سوچی
روز سه شنبه همچنین متین کولونک یکی از اعضای هیئت تصمیم گیری و اجرایی مرکزی حزب عدالت و توسعه (MKYK) در این مورد در مصاحبه با اسپوتنیک گفت:«آرزو و تمنای ما آن است که روابط ترکیه و سور یه به دوران طلایی پیش از سال 2011 میلادی بازگردد. تهدیدات تروریستی داعش و پ.ک.ک مرزهای ما را ناامن کرد و ترکیه برای دفاع از خود، به طور طبیعی از حقوق خود در چهارچوب قوانین بین المللی استفاده کرد. اما سازمان های تروریستی همچنان در آنجا ایستاده اند. روسیه نیز از این موضوع ناراحت است. به عنوان یک راه برون رفت از این وضعیت، باید روابط رسمی بین آنکارا و دمشق آغاز شود. البته کسانی هستند که از توسعه روابط دیپلماتیک بین ترکیه و سوریه آشفته شده اند. وقتی به فرا آتلانتیک و باند فتح اله گولن می نگریم، به وضوح می بینیم که نگران هستند. چه کسی از این واقعیت که روابط دیپلماتیک آشفته است. این روند بین آنکارا و دمشق خیلی سریع شروع به توسعه کرد. رئیس جمهور ما رهبری است که زمان را به خوبی می سنجد. نشست سوچی، سرنخ ها را ارائه کرده است و این روند بسیار سریع شروع به کار کرد.»
حال باید دید تحلیلگران سیاسی ترکیه در این مورد چه می گویند و از دید آنان، پایان دادن به اختلافات ترکیه و سوریه، مستلزم چه اقداماتی است.
از سد دوستی تا بحران در روابط
یوسف ضیا جومرت: «فوریه 2011 بود. ما در حال ساختن یک سد دوستی روی رودخانه عاصی بودیم. اردوغان نخست وزیر ما و ناجی العطری نخست وزیر سوریه در مراسم افتتاحیه شرکت کردند. آن روزها، روزهای طلایی ما بود. اردوغان در مراسم کلنگ زنی گفت: هر چه سوریه صلح‌آمیزتر باشد، ترکیه امن خواهد بود. با برادرم اسد و برادرم عطری همه مسائل را یکی یکی حل کردیم. ما یک بانک مشترک با سوریه ایجاد می کنیم، حتی شبکه های گاز طبیعی خود را با هم ادغام می کنیم. اما یک ماه پس از این مراسم، بحران سوریه آغاز شد. بعد از چند ماه نه سد ماند و نه دوستی. به جای یک میلیون گردشگر در سال، پناهجویان سوری که تعداد آنها به 4 میلیون نفر افزایش یافته، وارد شدند. اسد از حمایت ایران و روسیه برخوردار شد. ترکیه نمی توانست این احتمالات را محاسبه کند. حالا هم پوتین به راحتی از اسد دست نمی کشد. او حتی ممکن است از ما بخواهد که با اسد صلح کنیم. آیا جمله چاووش اوغلو مبنی بر اینکه باید به نحوی مخالفان و رژیم سوریه را آشتی دهیم، تغییر سیاست در سوریه است؟ نه هنوز. اما می توان آن را به عنوان نشانه ای از تغییر تعبیر کرد.»
مشکلات با یک تماس تلفنی حل نمی‌شود
پروفسور بسام ابو عبدالله: «به باور من، دریچه روابط سوریه و ترکیه باز خواهد شد. آخرین نشست سوچی را باید مانند نور در انتهای تونل تاریک دید. فجایع سوریه نه با یک تماس تلفنی اردوغان و اسد، بلکه با یک سفر طولانی حل می شود. بدون شک سوریه تعهدات و خواسته های موجهی از ترکیه برای هرگونه آشتی و همکاری دارد. با توجه به نقش، مأموریت و فعالیت های منفی ترکیه در جنگ سوریه، مسئولیت ایجاد اعتماد در افکار عمومی و دولت سوریه همچنان باقی است. مشکلات پیچیده زیادی بین دمشق و آنکارا در انتظار حل و فصل است. این اختلافات را نمی توان با چند بیانیه ها حل کرد. نیاز به نشستن بر سر میز مذاکره و گفتگوی فوری وجود دارد که مسکو و تهران بر آن اصرار دارند. در پرتو تحولات داخلی، منطقه ای و جهانی، طرفین باید حول منافع مشترک به توافق برسند و این گام به نقطه ای برسد که در خدمت امنیت، حاکمیت و استقلال هر دو کشور باشد.»
سنگ‌های کوچک را از سر راه بردارید!
شعله پرینچک:«ما در کنار ترکیه، روسیه، چین و ایران یک قدرت بزرگ هستیم. اکنون ما کلید سوریه را داریم. پایان خوش در دستان ماست. هم دولت ترکیه و هم دولت سوریه مسئولیت بزرگی دارند. گفتگو، اجتناب ناپذیر است. سنگ های کوچک را از سر راه بردارید! ملت ترکیه و سوریه شایان آن هستند که برایشان کار کنیم. من سوری ها را به خوبی می شناسم. چند بار به آنجا رفته ام. با آقای اسد هم صحبت کردیم. ما همراه با زنان پیشگام حزب وطن و نمایندگان زن ترک، با سیاستمداران و سازمان های زن برتر دیدار کردیم. من با محیط آکادمیک دانشگاه کار کردم. من در هر مرحله از اقتصاد و مطبوعات با مردم آشنا شدم، صحبت کردم و بحث کردم. مردم سوریه بسیار صادق هستند.»
آمریکا و اسرائیل مخالفند
فکرت آک فرات: «روابط سوریه و ترکیه در مسیر درستی قرار دارد. مرحله کنونی دستور کار سوریه که پس از اجلاس سران تهران و سوچی تسریع شد، هدف جدید، تقویت خط آنکارا- دمشق و سپس ایجاد مکانیسم هماهنگی بین دو کشور است. مسلماً پس از 11 سال انجام این کار آسان نخواهد بود. از آنجایی که کسانی هم در سوریه و هم در ترکیه این را نمی خواهند، ایالات متحده و اسرائیل تلاش خواهند کرد تا آن را مختل کنند.»
قرارگاه ارتش آزاد منحل شود
مهمت علی گوللر: یکی از جسورانه ترین تحلیل ها درباره عادی سازی روابط آنکارا -دمشق متعلق به گوللر، تحلیلگر جمهوریت است.
او بی محابا گفته است:« آنکارا باید به دنبال صلح با خود دمشق باشد و وقت و توان خود را صرف آن کند که به سمت عادی سازی روابط با دمشق برود. به هر حال، همه می دانند که ارتش آزاد یک سازمان گسترده گروه‌های تروریستی است که در «سرزمین خارجی ترکیه» برای سرنگونی دولت سوریه تأسیس شد. این خود ترکیه بود که این ارتش را تاسیس کرد و به میدان فرستاد و 10 سال تمام در برابر اسد جنگید. چیزی که باید اتفاق بیفتد این نیست که آنکارا تلاش کند اسد و ارتش آزاد را آشتی دهد، بلکه این است که حسن نیت خود را به دولت بشار اسد نشان داده و هر چه زودتر، قرارگاه ارتش آزاد را منحل کند. اگر حمایت ترکیه از ارتش آزاد سوریه پایان پیدا کند، روند عادی سازی آنکارا و دمشق به راحتی آغاز خواهد شد.»
احزاب مخالف اردوغان چه می‌گویند؟
کمال کلیچدار اوغلو رهبر حزب جمهوری خلق، مهمترین چهره سیاسی مخالف اردوغان است.
او در طول دوران رهبری خود بر حزب مزبور، موفق شده همه مخالفین اردوغان را زیر یک سقف واحد، گرد هم آورد. او از روز نخست، با سیاست های اردوغان در سوریه مخالفت کرده و بارها هیات های این حزب با سفر به دمشق، از سیاست های بشار اسد حمایت کرده اند.
حالا یکی از مشکلات مهم دولت اردوغان همین است. یعنی حزب عدالت و توسعه، باید به این سوال مهم کلیچدار اوغلو پاسخ دهد که چرا اینهمه سال، بر سیاست غلط جنگ جویانه و خصمانه خود پافشاری کرده و ده ها میلیارد دلار به هر دو کشور لطمه زده است.
5 حزب دیگر ترکیه در کنار حزب جمهوری خلق، ائتلاف 6 گانه مخالفین اردوغان را تشکیل داده اند و همگی با هم درباره آینده ترکیه و انتخابات آتی تصمیم می گیرند.
گفته می شود در نشست آخر این 6 رهبر، احمد داود اوغلو رهبر حزب آینده، در مورد سوریه نکاتی بیان کرده که در مخالفت با دیدگاه های 5 رهبر دیگر بوده است. او که به عنوان یکی از معماران سیاست غلط ترکیه در سوریه شناخته می شود، اعلام کرده که اردوغان با جبر و فشار پوتین به سمت عادی سازی با سوریه می رود و چنین چیزی غلط است.
داود اوغلو اعلام کرده که عادی سازی رابطه، به دولت اسد مشروعیت می بخشد و لازم است که ترکیه از ورود به این مسیر خودداری کند. اما تحلیلگران معتقدند که هدف حیاتی و مهم تری به نام کنار زدن اردوغان و باغچلی از صحنه قدرت، چنان اهمیت بنیادینی دارد که حتی با وجود چنین اختلاف نظرهایی، سران ائتلاف 6 حزب را در کنار هم نگه می دارد و آنان نیز با عادی سازی روابط آنکارا دمشق، مخالفت نخواهند کرد.
در پایان باید گفت، اغلب تحلیلگران سیاسی ترکیه، نگرش مثبتی به آغاز گفتگوهای رسمی و روند عادی سازی روابط آنکارا دمشق دارند. با این حال، دولت اردوغان هنوز حُسن نیت خود را نشان نداده و با توجه به آن که در یک دوران طولانی بیش از 10 سال، عملاً به یکی از طرف های جنگ تبدیل شده و برای ساقط کردن دولت سوریه تلاش کرده، حالا باید برای اعتماد سازی گام های روشنی بردارد و نشان دهد که از سیاست ها و رویکردهای پیشین خود پشیمان است.
انتهای پیام/