آقای چاپلین با خنده مقابل استعمار آمریکایی ایستاد

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، مستند «دنیای چاپلین» روایتی متفاوت از زندگی کمدین مشهور چارلی چاپلین است که به کارگردانی امیر تاجیک ساخته شده و در ششمین جشنواره تلویزیونی مستند حضور دارد. 

تاجک با حضور در خانه چاپلین که حالا تبدیل به موزه شده است، زندگی این کمدین مشهور را از دریچه نگاه خود روایت کرده است. استفاده از تصاویر آرشیوی غنی این مستند را تبدیل به اثری درخور کرده است. این مستند امشب از شبکه مستند پخش می‌شود. 

به همین مناسبت، گفت‌وگویی با این کارگردان داریم. 

تسنیم: چرا زندگی آقای طنز نظر شما را جلب کرد؟ 

چهره‌های مختلف سینمایی در کشورهای متعدد و در سطح بین‌المللی مطرح می‌شوند، اما آن چیزی که چارلی چاپلین را متفاوت می‌کند، تلاش‌هایی است که او در راه خدمت به بشریت انجام داده. از منظرهای مختلفی می‌شود این موضوع را بررسی کرد؛ مثلا در مقوله طنز او کسی است که بیشترین تعداد از انسان‌های روی کره زمین را تا به حال خندانده و این نکته قابل توجهی است. من نمونه مشابه با این گستره مخاطب را سراغ ندارم.

مفاهیمی که چاپلین در طنز خود استفاده می‌کند می‌تواند از ابعاد مختلف بررسی شود؛ از بعد تفریح و سرگرمی گرفته تا سیاسی. مثلاً تصویری که از پلیس آمریکا در فیلم‌های او نمایش داده می‌شود تصویر آدمی است که به رغم داشتن جثه بزرگ‌تر هیچوقت موفق نمی‌شود صدمه‌ای به شخصیت ولگرد چاپلین در فیلم‌های مختلف وارد کند. به معنایی این هیکل بزرگ ناکارآمد نشان داده می‌شود. دلایل متعدد دیگری هم بود که اعتقاد داشتم درباره آنها کمتر صحبت شده است و من باید در قالب مستندی که گرچه در بازه زمانی کوتاهی با تلفن همراه ساخته شده اما پژوهش خوبی دارد این مسائل را به تصویر بکشم.

- پس دلیل سفر شما به کشور سوئیس همین بود؟

خیر؛ من برای تولید فیلم «آخرین دیپلمات»، مستند پرتره اردشیر زاهدی وزیر خارجه و داماد رژیم پهلوی به سوییس رفته بودم و همزمان با تولید آن مستند برای ساخت «دنیای چاپلین» هم برنامه‌ریزی کردم. منزل چارلی چاپلین با منزل اردشیر زاهدی فاصله داشت و زمانی که من وقت آزاد داشتم تمرکزم را می‌گذاشتم تا از این منزل تصویر بگیرم و پلاتو آماده کنم.

- کدام بخش از زندگی چاپلین بیشتر جالب بود و فکر می‌کنید مخاطب به کدام بخش علاقه نشان دهد؟

زندگی این هنرمند فراز و فرودهای بسیاری دارد و قطعاً نمی‌توان به همه این زوایا در یک فیلم پرداخت اما تلاش کردم در این «دنیای چاپلین» به چند بعد محدود از زندگی آقای چاپلین بپردازم، مقوله مقابله با استعمار آمریکا و پرونده‌ای که به ناحق برای چاپلین درست و باعث شد او 25 سال آخر عمرش را در سوئیس زندگی کند و همان جا هم از دنیا برود و دفن شود، برایم خیلی مهم بود‌‌. دوست داشتم این مسئله را واکاوی کنم البته چون این اثر برای عموم مردم ساخته می‌شد، این پیام‌های عمیق که در آثار چاپلین وجود دارد توسط رده‌های سنی مختلف، به شکل‌های متفاوتی تعبیر می‌شود؛ مثلاً یک کودک حتما با حرکات چاپلین می‌خندد اما فردی آکادمیک با اندک قدرت تحلیل نشانه‌هایی را که در لایه‌های زیرین کارهای چاپلین هست درک می‌کند.

- دنیای چاپلین چه اندازه به زوایای پنهان زندگی این هنرمند پرداخته ؟

همانطور که قبلا اشاره کردم دنبال این نبودم که تمام اتفاقات زندگی چاپلین را در این فیلم به تصویر بکشم، بلکه دوست داشتم تجربه فردی که لحظات شادی را در کنار خانواده با دیدن آثار چاپلین در خانه تجربه کرده، از مراجعه به منزل این کمدین نمایش بدهم. این تجربه برای من جذاب بود، اما در گام اول نیاز داشتم قدری فراتر از آن تصویر طنز به شخصیت چاپلین نگاه کنم، طبیعتاً زندگینامه شخصی او، مسائلی که در ازدواج‌های مختلفش داشت، فقری که در ابتدا با آن مواجه بود که کم کم پس از شهرت از بین رفت و او به یکی از ثروتمندترین افراد زمانه خود تبدیل شد و... از جمله این مسائل بود‌. فراتر از این اطلاعات دیگری چون ارتباط او با سیاستمداران، انیشتین و موارد دیگری که در بازدید از محل زندگی او به آنها رسیدم برایم مهم بود.

- چرا به مستندسازی موبایلی اصرار دارید و این فرم چه مزایا و معایبی  دارد؟

مستندسازی با گوشی تلفن همراه دلایل متعددی دارد، این موضوع در خیلی از کشورها به صورت جدی دنبال می‌شود؛ به خصوص با گوشی‌های جدیدی که قابلیت‌های تصویربرداری خاصی دارد. سرعت عمل کارگردان در این شیوه خیلی بالاتر می‌رود، در حالی که خیلی از حس‌ها حین تنظیم کردن دوربین‌های پیشرفته در حین کار از بین می‌رود و طبیعتاً سوژه هرچه نامحسوس‌تر مقابل دوربین قرار بگیرد و حس نکند مقابل دوربین است حس بهتر و مستندتری از او را به دنبال خواهد داشت. این برایم خیلی مهم بود. 

در دسترس بودن تلفن همراه یک اولویت است اکنون خیلی از مردم گوشی‌های هوشمندی دارند که دوربین‌های خوبی دارد و به همین گستردگی مردم،  تعدد داستان‌ها را داریم. من ایمان دارم اگر امکانش فراهم شود که آدم‌های مختلف در قالب مستند یا برای کسانی که تخصصی‌تر کار می‌کنند در قالب فیلم کوتاه و سینمایی، داستان‌هایشان را در اختیار عموم مردم قرار بدهند می‌توانیم منتظر شنیدن داستان‌های عجیب، فوق العاده و آموزنده باشیم.

عوامل تولید مستند «دنیای چاپلین» عبارتند از: 

تهیه‌کننده، کارگردان و تصویر: امیر تاجیک، نویسنده: محسن عسکری، مشاور پروژه: مرتضی شمسی، تدوین: نیما افلاکی، طراحی و میکس صدا: حسن شبانکاره، طراح گرافیک: حامد بارئی طبری، مدیرتولید: سیدماهان ملک آرا، دستیار تولید: آیدا محمدی، تهیه‌کننده: امیر تاجیک

براساس این گزارش، مستند «دنیای چاپلین» امشب ساعت 21 از شبکه مستند پخش می‌شود و بازپخش آن فردا ساعت 9 صبح و 24 است. 

انتهای پیام/