رئیس کمیته پیگیری سرنوشت امام موسی صدر: اطلاعات جدیدی نداریم اما پیگیری ها ادامه دارد

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، چهل و چهار سال از ربوده شدن امام موسی صدر می گذرد. او که متولد  1307 در قم و از عالمان و اندیشمندان شیعه است، در سال 1338 با هدف رسیدگی به وضعیت شیعیان لبنان به این کشور رفت. امام موسی صدر انسجام شیعیان را در کنار وحدت و گفت و گو با دیگر طوایف لبنان از جمله مسیحیان پیگیری می‌کرد؛ به همین دلیل او را پرچمدار همزیستی مسالمت آمیز بین پیروان ادیان و مذاهب مختلف در لبنان و نیز معمار مقاومت اسلامی در این کشور علیه اشغالگری رژیم صهیونیستی می‌دانند.

امام موسی صدر در 9 شهریور 1357، طی سفری رسمی به لیبی به دعوت «معمر قذافی» رهبر پیشین این کشور، ناپدید شد و تاکنون سرنوشت او روشن نشده است.

متن کامل  گفتگوی خبرنگار تسنیم در بیروت با میشل موسی رئیس کمیته پیگیری سرنوست امام موسی صدر در لبنان که به مناسبت سالروز ربوده شدن این شخصیت بزرگ صورت گرفته، به شرح زیر است.

**تسنیم: ما در چهل و چهارمین سالگرد ربوده شدن امام موسی صدر هستیم، آیا شما از نزدیک ایشان رو می شناختید یا به خاطر دارید؟

*میشل موسی: من شخصاً ایشان رو نمی‌شناختم، اما درباره او زیاد شنیدم، از کسانی که او را از نزدیک می شناختند و برای مدت زیادی با او زندگی کردند. از مردم عادی و همچنین از روحانیون مسیحی و مسلمان درباره او شنیدم و همه می دانند که او در دوره ای که زندگی می کرد، یک تحول تاریخی در عرصه سیاسی و اجتماعی ایجاد کرد، اما متاسفانه من با ایشان همنشین نبودم.

**تسنیم: اگر بخواهیم کمی درباره امام موسی صدر صحبت کنیم، چه میتوانیم بگوییم؟ از لحاظ تاریخی بفرمایید که برای ساکنین جنوب لبنان به طور خاص و مردم لبنان به طور کلی ایشان چه معنایی دارند؟

*میشل موسی: یکی از مهمترین ویژگی های امام موسی صدر و کاری که ایشان انجام دادند نوآوری در دو حوزه سیاسی و اجتماعی و توجه بسیار زیاد به مسائل و مشکلات مردم بود. همچنین مفهوم عدالت اجتماعی که ایشان در پی آن بودند تا گروه و طیفی در لبنان نباشد که احساس کند مورد ظلم و تبعیض قرار گرفته و این کار را با حضورش، فعالیت های سیاسی اش و با اختیاراتی که به عنوان یک شهروند داشت دنبال می کرد. ایشان همه این موضوعات را در نظر گرفت و فعالیت خود را شفاف و روشن با تکیه بر این موضوعات آغاز کرد و بالاخره اینکه ایشان توانست، ساختار و ترکیب جامعه لبنان را به خوبی درک کند و بفهمد و توانست همه این موضوعات و مسائل را در سطح ملی و همه فراگیر به هم ارتباط دهد، با همه گروه ها و طیف ها و طوایف در تمام سطوح برای عملی خواستن مواردی که به آن اشاره شد ارتباط بگیرد، به همین دلیل حرکت ایشان به طور کلی برای پیشرفت و رشد کشور بود، اما متاسفانه ایشان ربوده شدند.

**تسنیم: توصیفی که به کار بردید، خوشایند بود. از واژه «نوآوری و رشد و پیشرفت» استفاده کردید، این واژه در مفهوم کلی سیاسی و اجتماعی آن شاید بار زیادی به همراه داشته باشد، به نظر شما دلیل ربوده شدن امام موسی صدر چیست و چه اهدافی می تواند در پس آن باشد؟

*میشل موسی: در خصوص این موضوع حرف و حدیث های بسیاری هست و به همین ترتیب همین حرف و حدیث ها در پرونده تحقیق و اینکه واقعا چه اتفاقی رخ داده وجود دارد. اما آن چیزی که واضح و آشکار است این است که حرکتی که امام موسی صدر آغاز کرد، بعضی از طیف ها و گروه ها را خشمگین و عصبی کرد، چون ایشان در چارچوب جنگ داخلی لبنان و دامن زدن به اختلافات طوایف و گروه های لبنانی و دامن زدن به اختلافات و مشکلات عمل نمی کرد، بلکه فعالیت های ایشان بر ایجاد شرایطی که از بار مشکلات مردم و تبعات جنگ داخلی بکاهد، متمرکز بود.

**تسنیم: این موضوع مربوط به رخدادها و حوادث داخلی بود، در بعد خارجی از جمله در سطح کشورهای عربی و غیره هم همین منطق و وضعیت رخ داد؟

*میشل موسی: بله همین طور است. در این شک نیست که بین سیاست های داخلی و سیاست های خارجی لبنان به خصوص در آن دوره ارتباط وجود داشت و دارد، به خصوص در آن دوره جنگ که همه طرف ها در میدان حضور داشتند، طوری که گفته می شد، جنگ طرف ها و گروه های مختلف از جمله طرف های خارجی است، بالطبع بودند طرف های خارجی که از این انقلاب بزرگی که در لبنان ایجاد شده بود، زیان می دیدند. از دید آنها وی نباید دست به این خیزش و انقلاب می‌زد، چون به طایفه شیعیان نقش می داد و باعث می شد، احساس ظلم و تبعیض نکنند و احساس کنند، عدالت اجتماعی در کشور برقرار است. از جهت دیگر، آشکار است که هدف از ربودن امام موسی صدر طولانی کردن جنگ داخلی در لبنان بود که در عمل هم چنین شد. شکل و نوع جنگ تغییر می کرد، چون این چنین خواسته شده بود که این جنگ طولانی شود تا به اهداف خاص مورد نظر برسد به این جهت که اهداف این جنگ در خارج مشخص شده بود و در این بین آشکار بود که این مردم لبنان هستند که قربانی تمام گروه ها و طیف ها در این جنگ می شوند.

**تسنیم: گفتید که شخصا با امام موسی صدر ارتباط نداشتید، اما چهل سالی را که سپری کردید، چیزهایی را به یاد می آورید. ممکن است در این باره برای ما بگویید، به ویژه وقتی ایشان از ایران به لبنان آمدند و تصمیم گرفتند، در نزدیکی شما در شهر صور زندگی کنند ؟

*میشل موسی: ببیند در عمل هرکس که امام موسی صدر را می شناخت و نامش را شنیده بود، همچنین کسانی که با وی زندگی کرده و نشست و برخاست داشتند و به او نزدیک بودند یا او را دیده بودند و شاهد راه و خط مشی او بودند، اذعان می کنند که وی، انسانی مردم دوست است و با مردم انسان دوستانه تعامل و برخورد داشت. تعامل وی با مردم بعد طایفه ای یا از روی دیدگاه و نگرش سیاسی آنها نبود. مثلا در صور وی روی زندگی مسالمت آمیز همه طوایف و گروه ها از جمله مسیحیان و مسلمانان تاکید داشت و تلاش می کرد آن را تقویت کند و در این بین اگر مشکل یا اختلافی بین آنها رخ می داد او شخصا و مستیقما برای حل آن وارد عمل می شد. او شخصا بین هوادارانش حاضر می شد و به آنها شیوه ی تعامل برای حل مشکل را گوشزد می کرد، اینکه همه شهروند این کشور هستیم و همه با هم برابر و برادر هستیم، این انعطاف و سعه‌ی صدری که در گفتمان امام موسی صدر در قبال همه طوایف و گروه ها از جمله طایفه مسیحی وجود داشت، باعث ربوده شدن وی شد. امام موسی صدر سمبل همزیستی مسالمت آمیز در لبنان بود، وی وقتی در کلیسای «الکبوشی» بیروت صحبت کرد که در آن شرایط درگیری های طایفه ای لبنان مورد توجه قرار گرفت و یکی از مهمترین ویژگی های شخصیتی وی هم بود، این بود که سخنرانیش بر بیان این امر متمرکز شد که بگوید، همه ما برادر هستیم و به عنوان شهروند در این کشور زندگی می کنیم. افزون بر آن وی پرچمدار عدالت اجتماعی و حقوق اساسی و معیشتی مردم بود. این خط مشی جدید که حقوق مردم را که صاحبان آن هستند، در چارچوب عدالت اجتماعی و همبستگی و وحدت ملی می دهد، آن هم از طریق وجود دولتی که ضامن این حقوق باشد، همه و همه موضوعات و مقولات جدیدی در عرصه سیاسی لبنان بودند و همه اینها باعث شد تا مردم دور وی گرد آیند و به این ترتیب بود که طرح ایشان درست است که از صور آغاز شد، اما بزرگ و بزرگتر شد تا آنجا که همه ی لبنان را فراگرفت.

**تسنیم: شما مدت زیادی رو در زمینه پارلمانی همچنین به عنوان یکی از اعضای فراکسیون رشد و آزادی فعالیت داشتید و بالطبع ارتباطاتی با «نبیه بری» رئیس پارلمان لبنان هم دارید، در طول این مدت از رابطه آقای بری با امام موسی صدر چه می دانید، آیا از آقای بری درباره امام موسی صدر چیزی شنیده اید؟

**میشل موسی: آقای بری به اینکه شاگرد امام موسی صدر بوده افتخار می کند و اینکه او به نوعی ادامه دهنده راه امام موسی صدر است. بالطبع این موضوع با توجه به شرایط عمومی حاکم بر کشور و محدودیت ها و الزامات کار سیاسی است که دارای چارچوب ها و قواعد خاص خویش است. به طورکلی آقای بری فارغ التحصیل همین مکتب است. وی بسیار پیگیر روشن شدن وضعیت امام موسی صدر هستند و توجه بسیاری به اطلاع یافتن از سرنوست وی دارد و در این زمینه من شاهد بودم که تلاش های بسیاری را به هر طریق انجام داد تا از حقیقت امر ربوده شدن امام موسی صدر اطلاع پیدا کند و همچنان هم روی پیگیری این موضوع تاکید دارند و در همه ابعاد چه بعد سیاسی چه طایفه ای و ملی پیگیر این موضوع بوده و هستند.

**تسنیم: کمی قبل به موضوع همزیستی مسالمت آمیز اشاره داشتیم که پایه گذار آن امام موسی صدر در لبنان بودند و آغاز آن از منطقه صور و سواحل و بندر صور بود. معادله ای که امام موسی صدر پایه گذار آن بود، چقدر لبنان به آن نیاز داشت و اینکه آیا نمونه ها یا سخنانی مشابهی درباره این اقدام امام موسی صدر یا پایه گذاری فرهنگ همزیستی مسالمت آمیز دارید که از آن برای ما بگویید؟

**میشل موسی: ببینید درست است که سال ها از این موضوع گذشته، اما شخصیت امام موسی صدر که بنیانگذار این مقوله بود را به خوبی می شناسم و می دانم که در این باره چه گفته می شود. این وضعیت نشات یافته از شخصیتی نیک سرشت بوده که در صور شروع آن بوده و ایشان آمدند که تا به مردم یاد دهند، هر گروه چه تعاملی با گروه دیگر و با هر شرایط و محیط داشته باشد. او به تمام کسانی که اطرافش بودند و از صور یا شهرهای پیرامون یا هر نقطه از کشور نزدیکش می آمدند‌، یک چیز را می گفت، اینکه ما شهروندان یک کشور، یک منطق، یک گفتمان و یک زندگی هستیم، لذا نباید بین ما تفاوت و اختلافی باشد. او با این منطق با این گفتمان دارد به ما می گوید که باید چگونه رفتار کنیم، چه تعاملی در مناطقی داشته باشیم که زندگی می کنیم، در این تردید نیست که موضوع همزیستی مسالمت آمیزی که ایشان مطرح می کردند، موضوع قابل فهمی بود.

**تسنیم: تا آن زمان که امام موسی صدر این موضوع را مطرح و ایجاد کند، در لبنان چنین چیزی وجود نداشت اگر هم بود، اندک بود، به حدی که قابل لمس نبود، ایشان به این موضوع گستره و عمق بخشیدند و همزیستی مسالمت آمیز بین مسلمانان و مسیحیان و حتی مناطق مختلف با هم را مطرح کردند، درست است؟

*میشل موسی: با وجود اینکه همه گروه ها و طوایف لبنان در حوزه سیاسی به دنبال طایفه گرایی بودند، اما امام موسی صدر و همچنین بعد از ایشان آقای نبیه بری که خود شاهد کارهای ایشان در این خصوص بودم، روی این موضوع تاکید بسیار داشته و دارند. اینکه همیشه این همزیستی مسالمت آمیز، این طرح در صحنه و میدان حضور داشته باشد و مهمترین اصل در کشوری باشد که در آن طوایف مختلف زندگی می کنند. در این شرایط باید صبغه و هویت لبنانی حفظ شود که شالوده و پایه و اساس این کشور و مردم آن است. در نتیجه اینکه در این تردید نیست که نیاز به کسی داشتیم که این گفتمان را پایه گذاری کند، در چنین کشوری ربودن فردی مانند امام موسی صدر قابل درک است، چون اگر بود و می ماند، بی شک از تاثیرات جنگ می کاست و حتی مدت آن را کوتاه می کرد و حتی روی دوره پس از جنگ نیز تاثیرگذار بود. چون پایه های زندگی مسالمت آمیزی را که خود ریخته بود، مستحکم تر می کرد.

**تسنیم: برای مدتی شما مسئول و پیگیر این پرونده در رم بودید و عضو کمیته ای بودید که برای اصلاح در روند تحقیق در پرونده به رم رفتید و هدف اصلی از این دیدار هم اصلاح روند تحقیقات بود که در آن زمان این حرف پیچیده بود که امام موسی صدر لیبی را به قصد رم ترک کرده و در آنجا به همراه یکی از دوستانش به شهادت رسیده است. در روند تحقیقات چه اتفاقاتی رخ داد و چه چیز باعث شد تا این پرونده را واگذار کنید؟

*میشل موسی: طی سفر به رم مشکلات یا به عبارت بهتر اشتباه بزرگی رخ داد، به این معنی که افرادی که لیبی را به قصد رم ترک کردند و این بنابر حکم صادره از سوی دادگاه های لیبی بوده، در حالی که چنین نبوده، این صحبت اصلا درست نیست، اما شرایط سیاسی لیبی و روابط بین المللی و بین کشورها باعث شد روند پرونده امام موسی صدر به این سمت سوق پیدا کند که هدف از آن متوقف کردن روند تحقیقات در این پرونده به طور کامل است و اینکه گفته شود، کار به اینجا رسیده و تمام شده است، به همین دلیل لازم بود، بازنگری هایی صورت گیرد تا بخش هایی از روند شکل گرفته اصلاح شود، به همین منظور نشست هایی را هیات لبنانی برگزار کرد که افراد مختلفی از جمله چندین وکیل و اعضای خانواده امام موسی صدر در آن عضویت داشتند و همچنین من که در آن افتخار عضویت داشتم، هدف ما رفتن و برگزاری نشست با مسئولان این پرونده و قضیه در رم بود.

**تسنیم: می شود لطفا دقیق بفرمایید در آن نشست ها و دیدارها چه گذشت؟

*میشل موسی: دیدگاه های خودمان را درباره این پرونده بیان کردیم و توضیح دادیم و اسناد و مدارکی که در این زمینه داشتیم و صحت ادعاهای ما را ثابت می کرد، ارائه دادیم که در این زمینه حق را به ما دادند، اما در این مدت تغییراتی در دیدگاه ها حاصل شد.

**تسنیم: یعنی به این نتیجه رسیدید که امام موسی صدر از لیبی خارج نشده است؟

*میشل موسی: بله به این نتیجه رسیدیم که ایشان از لیبی خارج نشده،‌ اینکه دعوتی وجود داشته و امام موسی صدر با همراهشون از لیبی خارج شدند، خیر چنین چیزی نبوده است.

**تسنیم: برخی می گویند امام موسی صدر بدون عمامه سوار هواپیما می شوند. نظر شما چیست؟

*میشل موسی: اینها همه تحریفات در ماجرا هستند و آشکار است که در این قضیه دخالت های سیاسی یک یا چند کشور و بین المللی برای پنهان کردن حقایق امر وجود دارد، چون ما آنچه از مستندات را در اختیار داشتیم و داستان واقعی و حقیقی را ارائه دادیم.

**تسنیم: بعد از پیگیری هایی که انجام دادید، از آن زمان تا به آلان چه تحولات و اتفاقاتی در این پرونده رخ داده است؟

*میشل موسی: این موضوع باید در لیبی دنبال می شد، به ویژه بعد از آنکه حکومت در لیبی تغییر کرد و می بایست دولت این کشور مستندات و دلایلی که در خصوص این پرونده داشت را ارائه می کرد.

**تسنیم: به نظر شما چه طرفی یا کسی از عدم افشای حقیقت این پرونده سود می کند، این درحالی است که نمی توان نقش غرب در این قضیه را نادیده گرفت

*میشل موسی: تا الان کسی نبوده که تمام اطلاعات در این خصوص را داشته باشد تا بتواند آن را ارائه دهد. اما امروز آشکار است، طرفی که از برملا شدن حقیقت این پرونده آسب می بیند، طرفی است که خواهان طولانی شدن جنگ در لبنان و خشونت در آن است. طرفی است که نمی خواهد، این کشور روی پای خود بیایستد و طوایف آن همزیستی داشته باشند. این از حیث لبنان؛ در بعد خارجی، طبیعتا این پرونده ریشه در درگیری های و منازعات خارجی و بین المللی دارد که در لبنان جریان دارد. این باعث شده تا این پرونده به این وضع دچار شود، هیچ کس نمی تواند، صفحات این پرونده را بچیند و یا تمام اسناد و مدارک را در اختیار داشته باشد تا آنها را ارائه دهد.

**تسنیم: به توجه به آنچه که گفتید و نظرات و دیدگاه های فرزندان ایشان، به نظر شما آیا روزی فرا می رسد که واقعیت این ماجرا بر ملا شود؟

*میشل موسی: باید که چنین روزی فرا رسد؛ روزی که طی آن این راز برملا شود. هیچ چیز تا به انتها مخفی باقی نمی ماند و کسی که مرتکب این جنایات شده و این جنایات را تدارک دیده آن را آشکار خواهد کرد و ما امیدواریم که این راز برملا شود، چون همان طور که گفتید امام موسی صدر یکی از سمبل های ملی و بزرگ این کشور بوده و ما امیدوارم راز این پرونده و حقیقت آن آشکار شود و این یکی از انتظارات و آرزوهای دوستداران امام موسی صدر است که حقیقت این ظلم روا داشته شده بر ایشان آشکار و عیان شود.

**تسنیم:سوال اخر اینکه بعد از سرنگونی سرهنگ معمر قذافی آیا از سوی دولت لبنان پیگیری هایی در این خصوص انجام شده است، آیا به اطلاعات جدیدی در این زمینه دست پیدا کردید

*میشل موسی: توسط یک کمیته و همچنین توسط آقای نبیه بری این موضوع دنبال شده، به ویژه اقای بری شخصا این موضوع رو نزد تمام طرف های لیبیایی که از دولت قبل باقی مونده بودند و در دولت قبلی لیبی دارای سمت ها و مسئولیت های امنیتی و سیاسی بودند، دنبال کردند، اما با کمال تاسف همگی در این خصوص اظهار بی اطلاعی کردند، با این حال تلاش ها متوقف نشدند و همچنان هم تا برملا شدن این راز ادامه خواهند یافت.

**تسنیم: یعنی تا به الان هیچ اطلاعات جدیدی در این زمینه به دست نیامده است؟

*میشل موسی: گفتم، روند تحقیقات ادامه دارد، اما تا به حال اطلاعات جدیدی در این زمینه به دست نیامده، چون این موضوع نیاز به پیگیری‌های بیشتر و زمان طولانی تری دارد علاوه بر اینکه برخی از مطلعان به پرونده هم امروز در قید حیات نیستند.

انتهای پیام/