حرکت کشاورزان خراسان رضوی برمدار الگوی کشت

به گزارش خبرگزاری تسنیم از مشهدمقدس ، یکی از تنگناهای اساسی دنیای امروز کافی نبودن آب برای مصارف گوناگون اعم از آشامیدنی،صنعت، کشاورزی و محیط‌های طبیعی است. نیاز روز افزون انسان به آب از یک سو و کمبود آن از سوی دیگر به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک جهان، سبب افزایش بهره برداری از منابع آب، بخصوص منابع آب زیرزمینی شده است. منابع آب‌های زیرزمینی از حساسیت فوق العاده‌ای برخوردار است که متاسفانه مورد استفاده بی رویه قرار می‌گیرد. بنابراین، ضروری است منابع آب زیرزمینی به طورجدی‌تر مدیریت شده و بر نحوه مصرف آن نظارت بیشتری شود.

بسیاری از کارشناسان معتقدند مدیریت ناصحیح منابع آبی در کنار مصرف نادرست از ذخایر موجود علت اصلی هدر رفت آب و خشکسالی‌های اخیر است. در مرحله نخست باید به این نکته توجه داشت که نمی‌توان تفکیکی میان مدیریت منابع آب سطحی و زیرزمینی قائل شد و هر دو این مباحث رابطه تنگاتنگ و در هم تنیده‌ای با یکدیگر دارند. 

یکی از مهم ترین مشکلات و چالش‌های مردمانی که در مناطق خشک زندگی‌می‌کنند کمبود آب است که در بخش کشاورزی هم‌ این مشکل بسیار پررنگ است به همین دلیل باید زیر ساخت‌های کشاورزی را بهبود دهیم.

جالب است بدانید بهره وری از زمین‌های کشاورزی آبی سه برابر از کشت زمین دیمی بیشتر است. به همین دلیل سرمایه گذاری در این بخش سبب بالا رفتن ارزش زمین می‌شود‌.

83 میلیون مترمکعب صرفه جویی برداشت آب صورت گرفته است

 مدیر عامل شرکت آب منطقه‌ای خراسان رضوی در گفت‌وگو با تسنیم اظهارداشت: منابع آب تجدید پذیر در سطح استان 2 هزار و 713 میلیون مترمکعب است که برداشت‌های مختلف  مانند حوزه کشاورزی از منابع آبی سطحی و زیر زمینی 3 هزار و 954 میلیون متر مکعب و در حوزه شرب و بهداشت 586 میلیون مترمکعب، صنعت 74 میلیون متر مکعب و خدمات 156 میلیون متر مکعب است.

علیرضا طاهری ادامه داد: میزان حجم ورودی به ذخایر آبی سدها در ابتدای سال آبی 167 و از ابتدای سال شمسی 58 میلیون مترمکعب بوده است و این در صورتی می‌باشد که بارندگی استان در متوسط بلند مدت 186.5 میلی متر بوده است.

مدیرعامل شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی عنوان کرد: در حال حاضر براساس الگوی کلی مصرف آب 82.9 درصد در بخش کشاورزی است و در حوزه بازگشایی و رفع تصرف بستر و حریم رودخانه‌ها در سال گذشته 323 هکتار و در سال جاری تاکنون 162 هکتار آزاد سازی صورت گرفته است.

طاهری خاطرنشان‌کرد: 16 هزار و 577 حلقه چاه در بخش کشاورزی داریم که 3 هزار و 265 میلیون متر مکعب آب را برداشت می‌کنند و در سایر حوزه‌ها نیز 7 هزار و 34 حلقه چاه، 746 میلیون متر مکعب برداشت آب را انجام می‌دهند.

وی با اشاره به اجرای طرح تعادل بخشی عنوان کرد:در سال جاری 435 حلقه چاه غیر مجاز بسته شده  و مدیریت و کنترل چاه‌ها با نصب کنتور هوشمند در 76 مورد انجام که 83 میلیون متر مکعب صرفه جویی صورت گرفته است.

آمارها نشان می‌دهد بیشترین میزان مصرف آب در سطح استان خراسان رضوی در حوزه کشاورزی صورت می‌گیرد که این سازمان باید با اجرای طرح‌هایی مانند تغییر الگوی کشت مدیریت بیشتری بر روی برداشت آب از منابع سطحی و زیر زمینی صورت دهد.

غلامحسین ساربان، معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی نیز اظهارداشت: یک میلیون و 115 هزار تن انواع مختلف محصولات باغی،گیاهان دارویی،زعفران،گلخانه وقارچ خوراکی در استان تولید می‌شود که با نگاه اجمالی به روند تولید محصولات باغی مشاهده می‌شود جدای از تغییراتی که در برخی از سال‌ها بخاطر نوسانات اقلیمی،تنش‌های گرمایی و به خصوص سرمازدگی ایجاد شده است، روند تولید محصولات باغبانی در سطح استان رو به افزایش است به نحوی که میزان افزایش در برخی از محصولات عمده باغبانی نزدیک به 1.2 برابر می‌باشد . 

وی درباره دلایل افزایش و یا کاهش محصولات در سطح استان نیزگفت: فشار ایجاد شده بخاطر تغییر اقلیم سبب شده که به خاطر  کاهش آب در اختیار و اقتصادی بودن  محصولات باغبانی در دو دهه اخیر بویژه زعفران ،پسته و گیاهان دارویی با شرایط استان نگاه ویژه کشاورزان به سمت توسعه محصولات باغبانی باشد و از سویی مزیت نسبی بیشتر محصولات باغبانی ازنظر اقتصادی درمقایسه با محصولات زراعی کشاورزان را به این سمت سوق داده است.

معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی افزود: نیاز آبی کمتر محصولات باغی درمقایسه با محصولات زراعی شاید دلیل اصلی حرکت به سمت این گونه محصولات بوده است.

یکی از موضوعات مهم در کشاورزی، تامین آب می‌باشد، تغییر الگوی کشت نیاز امروز منطقه است که در این خصوص معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی عنوان کرد: بدون تردید در پایه ریزی الگوی کشت،  با توجه به شرایط اقلیمی و کاهش کمیت و کیفیت آبدهی منابع آبی، مهمترین مسئله ای که باید به آن توجه شود موضوع آب است بنابراین  در پایه ریزی الگوی کشت افزایش بهره وری مصرف آب، استفاده از ارقام و گونه‌های کم آب طلب، استفاده از ارقام و گونه‌هایی که به ازای مصرف هر متر مکعب آب بازده اقتصادی بیشتری ایجاد می‌کنند اهمیت زیادی دارد که بدون شک توجه به موارد فوق در کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی موثر است.

ساربان درباره محصولات آب بر استان نیز گفت: غالب محصولات باغی استان را محصولات کم آب بر مانند  پسته، زعفران، گیاهان دارویی  تشکیل می‌دهد و اخیرا نیز در برخی از نقاط استان  احداث باغ عناب، سنجد، زرشک، توت، گل محمدی  مورد توجه واقع شده است ، حتی محصولاتی مانند انگور نیز نسبت به برخی محصولات در زمره کم آب بر یا متوسط آب قرار می‌گیرند. اغلب باغات میوه‌های دانه دار و هسته دار استان نیز در مناطق معتدل و بعضی کوهپایه ای استان احداث شده اند.

معاون سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی در مورد اجرای طرح نکاشت نیز تصریح کرد: مطابق قانون شرکت مدیریت منابع آب ایران به منظور تحقق برنامه‌ها و اهداف مرتبط در احیای تعادل بخشی و بهبود بهره برداری آب باید با اجرای طرح نکاشت خسارت وارده به کشاورزان را جبران کرد. با توجه به اینکه متولی این موضوع در سطح کشور شرکت مدیریت منابع آب ایران و در سطح استان شرکت آب منطقه ای استان است اما در بخش باغبانی به منظور کاهش مصرف آب و افزایش بهره وری آب، طرح انتقال بخشی از سبزی و صیفی فضای باز به گلخانه توسط معاونت امورباغبانی وزارت در سال 1399 ابلاغ شده  و در حال اجراست که هدف آن انتقال سبزی و صیفی فضای باز به محیط‌های کنترل شده است.

وی خاطرنشان کرد: بدون تردید در پایه ریزی الگوی کشت، با توجه به شرایط اقلیمی و کاهش کمیت و کیفیت آب‌دهی منابع آبی، مهمترین مسئله‌ای که باید به آن توجه شود موضوع آب است بنابراین  در پایه ریزی الگوی کشت افزایش بهره وری مصرف آب، استفاده از ارقام و گونه‌های کم آب طلب، استفاده از ارقام و گونه‌هایی که به ازای مصرف هر متر مکعب آب بازده اقتصادی بیشتری ایجاد می‌کنند اهمیت زیادی دارد. بدون شک توجه به موارد فوق در کاهش مصرف آب در بخش کشاورزی موثر است.

معاون سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی ادامه داد: در استان خراسان رضوی با توجه به وضعیت خاص اقلیمی موجود و وضعیت آبی دشت‌ها طبیعتا باید الگوی کشت بر مبنای استراتژی افزایش بهره وری آب و به دست آوردن حداکثر بازده اقتصادی از مصرف هر مترمکعب آب استوار باشد با نگاهی به وضعیت محصولات باغی استان ملاحظه می‌شود که بالغ بر 30 درصد سطح زیر کشت کل استان به پسته، 30 درصد به زعفران وگیاهان دارویی، حدود 8 درصد به انگور آبی و دیم و  8 درصد به بادام آبی و دیم اختصاص یافته است و حدود 13 درصد از سطح زیر کشت باغات استان را انواع میوه‌های دانه دار و هسته بویژه در مناطق کوهپایه و 11 درصد را سایر محصولات باغی تشکیل می‌دهد. خوشبختانه باغداران استان در طرح‌های ایجاد باغ با در نظرگرفتن وضعیت اقلیم، آب و جنبه‌های اقتصادی تولید میوه، عموما در راستای الگوی کشت حرکت کرده اند. 

معاون بهبود تولیدات گیاهی سازمان جهاد کشاورزی خراسان رضوی تاکید کرد: الگوی کشت را صرفا نباید جایگزین کاشت یک محصول به جای محصول دیگری در نظر گرفت حتی تغییر در مدیریت باغ، انجام به باغی، تغییر در زمان و شیوه کاشت و غیره نیز می‌تواند در راستای الگوی کشت باشد مانند اجرای طرح آرمانی مزارع زعفران ، اجرای طرح فراز در باغات انگور استان، انجام سرشاخه کاری در باغات به منظور جایگزینی برخی ارقام ناسازگار یا کم بازده با ارقام متحمل به شرایط محیطی و عملکرد بالا و همچنین احداث باغات متراکم و یا باغات زیر پوشش از این گونه الگوها است.

انتهای پیام/282/ن