حسینی: دوگانه ضدجنگ و جنگی برای سینمای دفاع مقدس مفهوم باطلی است

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، با آغاز هفته دفاع مقدس یاد و خاطره‌ فیلم‌های سینمایی دفاع مقدس برای ما زنده می‌شود. فیلم‌‌هایی چون مهاجر و دیده‌بان، بلمی به سوی ساحل، هور در آتش، سجاده آتش، از کرخه تا راین و 10‌ها فیلم ماندگار و زیبا که هر کدام به‌نحوی بخشی از سینمای دفاع مقدس و ژانر جنگی کشور ما را تکمیل می‌کند.

اما در سال‌های اخیر موجی در جریان نقد سینمایی به راه‌افتاد که فیلم‌های دفاع مقدسی محکوم به جنگی بودن شده‌اند بلکه باید این آثار زبان ضدجنگ به عنوان امری زشت و ضدانسانی  داشته باشد. چیزی که بیشتر متأثر از فضای سینمای جنگی دنیا است که در آن سیاهی‌ و تلخی‌های رایج در فیلم‌های جنگی را نشان می‌دهد. اما آیا این انگاره در خصوص سینمای جنگی ما نیز تطابق دارد؟

دوگانه ضد جنگ و جنگی برای سینمای دفاع مقدس است

حسینی مدیرعامل انجمن سینمای انقلاب اسلامی و دفاع مقدس که سابقه نقد و نویسندگی و برنامه‌سازی در این زمینه را دارد، در این‌باره نکاتی را برای شفافیت این فضا بیان کرد: این دوگانه در هیچ کجای دنیا وجود ندارد بلکه ما آن را خلق کرده‌ایم. این تعبیر اشتباه شکل گرفته است زیرا در جغرافیای کشور ما اصلاً چیزی به نام جنگ رخ نداده است. ما هرگز به جایی حمله نکرده‌ایم یا نرفتیم تا جایی را تسخیر کنیم. ما آغازگر جنگ نبودیم بلکه هیچ وقت ملت جنگ طلبی نبودیم. ما در جنگ تحمیلی هشت ساله در مقابل حملات دشمنان از کشور و مردم‌مان دفاع کردیم که این حق مسلم ما بوده است. البته قدر مسلم تلخی‌هایی درون آن روزگار بوده است چراکه در هر صورت جوانان این کشور شهید شدند. اما روشن است که جنگی از سوی ما آغاز نشده است که بخواهیم آن را نکوهش کنیم. امر سینمای ضد جنگ در کشور ما امر باطلی است بلکه این امر مختص جنگ‌های آمریکایی و اروپایی است که همواره خودشان جنگ‌افروز بودند. بیت معروفی مولوی دارد که می‌گوید "آتش‌افروز به خاری ندهد بوستان را".

سینمای ضدجنگ مختص کشورهای متخاصم مانند آمریکا است

وی ادامه داد: ذات سیاه جنگ، برای سردمداران سرمایه‌داری و استعمار بوده که به خاک کشورهای دیگر حمله کردند مانند همین ملکه انگلیس که میراث آن جز تعدی و نابودی کشورهای گوناگون چیز دیگری نبود. اما الان در حال بزک کردن آن هستند تا به شکل دیگری این فاجعه را ارائه کنند. این جماعت باید درباره سینمای ضدجنگ صحبت کنند چراکه ذات آنها جنگ‌افروز و تعدی‌گری است. اما نه برای کشور ما که به هیچ جایی حمله نکرده‌ایم. منشور حقوق بشر کوروش به خوبی نشان می‌دهد که مردم ایران جنگ افروز نبوده‌اند و حتی این منشور مورد توجه حقوق بشر دنیا قرار می‌گیرد. برای همین همه چیزی که درباره جنگ در سینما به تصویر می کشیم امر مقدسی است که ناظر بر دفاع است. اتفاقاً آنچه که در تاریخ جنگ کشور ما رخ داده است همیشه حمله به ما بوده است که اتفاقاً در بسیاری از آنها هم شکست خوردیم و در برخی از آنها مانند فتح هرمز پیروز شدیم.

او با بیان اینکه نه تنها حضور و مبارزه مردم ما در جنگ تحمیلی مقدس است بلکه تمام دفاع‌هایی که از کشور ما شده همگی مقدس است، گفت: دفاعی که دریادار بایندر از منطقه ارس در مقابل نیروهای شوروی کرد و منجر به عقب‌نشینی آنها شد مانند دفاعی که مردم ما در جنگ تحمیلی از کشور کردند مقدس است. به عقیده من قله همه دفاع‌های مقدس کشور ما در همین جنگ هشت ساله رخ داده است. در این جنگ در مقابل همه قدرت‌های بلامنازع کره زمین ایستادگی کردیم اما اجازه ندادیم که یک سانت از سرزمین ما نصیب کشورهای بیگانه شود و همین باعث غرور و سربلندی کشور ما است. چه آنرا به ‌خاطر هیجانات سیاسی کتمان کنیم یا خیر حتماً تا آینده این سربلندی افتخار ما خواهد ماند. تبیین و فعالیت کردن درباره عظمت شهدای کشور نشان دهنده ارج و قرب متعالی و برتر شهدای کشورمان در نزد ما است.

تصویر باشکوه از سینمای دفاع مقدس در سال های اخیر کم داریم

این مدیر سینمایی با انتقاد از کم‌کاری‌های سینمای دفاع مقدس در تاریخ سینمای ایران بیان کرد: اما آنچه که در سپهر سینمای ایران رخ داده است دو وضعیت نامطلوب است. یکی اینکه عموماً کم‌کاریم و دیگری آنکه فیلم‌هایی که ساخته شده است عموماً‌ تصویر واقعی و خوبی را پیش روی ما قرار نمی دهد.  اما در فیلم‌های دفاع مقدس ما جنبه‌های محدودی از زیبایی و شکوه دفاع به تصویر کشیده شده است. امروز اگر آثار سینمای دفاع مقدس را احصا کنیم با یک گنجینه کوچک و محدودی روبرو هستیم. تقریباً برای نسل آینده چیز جدیدی را نگفته‌ایم و هرچه که داریم از گذشته است. این در حالی است که آثار مکتوب ما در زمینه دفاع مقدس اعم از رمان و خاطره‌گویی و تاریخ شفاهی فراوان است اما این نسبت میان تعداد فیلم‌ها با کتاب‌ها منطقی به نظر نمی‌رسد، برای همین باعث شده است که حوزه سینمای دفاع مقدس کم رمق‌تر باشد. البته این نکته را اضافه کنم که پیدا کردن رگه‌های اقتباسی برای فیلمنامه کار خاص و ویژه‌ای است که آموزش خاص خود را دارد که در دانشگاه‌ها و آموزشگاه‌های ما، مطلق آموزش داده نمی‌شود.

بحث دیگر ما درباره موضوع اکران‌های جهانی و پخش بین‌الملل است. همانطور که می‌دانیم یکی از عللی که باعث شد تا فیلم «موقعیت مهدی» نتواند نماینده سینمای ایران در اسکار باشد، عدم قرارداد این فیلم با دفاتر پخش جهانی بود. چیزی که تقریباً درباره عموم فیلم‌های سینمایی دفاع مقدس وجود دارد.

سینمای دفاع مقدس به پخش و اکران جهانی فکر نکرده است

حسینی این نقد را به سینمای دفاع مقدس وارد دانست و گفت: عموم سینماگران دفاع مقدس ما پروسه تولید سینمای دفاع مقدس را تا زمان ساخت و اکران در سینماها می دانند درحالی که یک گروه قوی، سینما را تا عرصه پخش و اکران جهانی در نظر می‌گیرد در تمام این سال‌ها گویی فیلم‌های ما برای جزیره‌ای به نام ایران اکران شده است. این موضوع از سال‌ها قبل باید در دستور کار قرار می‌گرفته تا فیلم‌های ارزشمند و حرفه‌ای فیلمسازانی چون «ابراهیم حاتمی‌کیا» به خوبی در دنیا دیده می‌شده است. آثار سینمای دفاع مقدس ما عموماً تلاشی برای حضور در سطح جهانی نداشته‌اند چون که در این ساختار ارگانیک نشده است. برای همین است که خوانشی که از سینمای ایران خوانده می‌شود، به‌عنوان جریان لاغر و نحیف سینمای روشنفکری ایران است. همین باعث شده که موتیف اصلی سینمای ایران در خارج از کشور ما موتیف "ما بدبختیم" شده است. برای همین بضاعت اندکی که داشتیم را در میسر درستی هزینه نکردیم. برای همین خیلی از بزرگانی که نامشان در گذرگاه‌ها و معابر کشور درج شده است برون داد دیگری ندارند و اگر خیلی از جوان های دهه هشتاد سوال کنیم که آیا شهید بروجردی، چیت سازیان، همت و ... را می‌شناسید چیز چندانی نمی‌دانند و بیشتر اسمشان را برای بزرگراه‌ها می‌دانند.

او در جواب به اینکه سینمای دفاع مقدس را برخی سینمای کم‌مخاطب و کم‌فروش می‌دانند گفت: یک انگاره اشتباهی در ذهن سینماگران کشور شکل گرفت که از این آثار استقال چندانی نمی شود؛ این موضوع بیشتر به‌خاطر این است که فیلم‌ها یا بعضاً‌ ازکیفیت خوبی برخوردار نبودند یا فضای تلخ و سیاه داشتند که در نتیجه مخاطب چندانی نداشتند. اما سال گذشته با فیلم «موقعیت مهدی» نشان داده شد که اگر فیلم به مخاطب خودش احترام بگذارد آن را دوست خواهد داشت و پای تماشای آن اثر خواهد نشست. این مسیر می‌تواند مسیر جدی باشد که بزرگان سرزمین کشورمان را نشان بدهیم و آثاری را درباره آنان تولید کنیم.

او در پایان درباره فیلم‌های مقاومت که شکل تازه‌ای از فیلم‌های دفاع مقدسی است گفت: بدون شک باید فیلم‌های ما موضوع مدافعین حرم و مقابله با آنها را در دستور کار قرار دهد و تنها در دوران هشت سال دفاع مقدس باقی نماند. در کنار آنها داستان های بروز و مهم و جذابی از دفاع مقدس وجود دارد که تا به حال ساخته نشده است.

انتهای پیام/