شمه‌ای از جادوی شاعر صبح در «خاقانی‌نامه»
کتاب «خاقانی‌نامه»، اثر سعید مهدوی‌فر، تلاشی است در جهت شناساندن بخش‌های ناپیدایی از شعر شاعر صبح. این اثر توسط نشر ادبیات منتشر شده است.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، کتاب «خاقانی‌نامه»، اثر سعید مهدوی‌فر با نگاهی به اشعار و سبک شعری حسان‌العجم، خاقانی شروانی از سوی نشر ادبیات منتشر شد و در دسترس علاقه‌مندان قرار گرفت.
خاقانی از شاعران سده ششم هجری و از بزرگترین و نامورترین قصیده‌سرایان تاریخ شعر و ادب فارسی است. سبک خاص او در سرودن از یک سو، اشراف او بر علوم مختلف از سوی دیگر، سبب شده تا شعر او به دیریابی شهره باشد. زبان سخته و استوار خاقانی در کنار مهارت او در ترکیب‌سازی و مضمون‌پردازی، سبب شده تا سخن او بر شاعران پس از خود نیز اثرگذار و الهام‌بخش باشد. با وجود این، تعداد آثاری که به شعر و سخن او به شکل مفصل بپردازد، بسیار کم و گاه با نواقصی همراه است. تاکنون شروحی بر سروده‌های این شاعر نوشته شده، اما با وجود این مخاطب آثار خاقانی به ویژه در بخش قصاید برای درک بهتر، گاه با مشکلاتی مواجه است.
از جمله تلاش‌هایی که در این زمینه انجام شده، چاپ دیوان خاقانی به کوشش سیدضیاء‌الدین سجادی و انتشار «فرهنگ اصطلاحات خاقانی» به کوشش اوست که جزو اولین آثار برای ورود دیگر پژوهشگران به این وادی بوده است. از دیگر آثار در خور توجه در این زمینه، شرح قصاید خاقانی به کوشش میرجلال‌الدین کزازی است که گام رو به جلویی در این زمینه به شمار می‌آید. کتاب «ارمغان صبح»، اثر نصرالله امامی نیز از دیگر تلاش‌ها در این زمینه به شمار می‌آید.
کتاب «خاقانی‌نامه» مهدوی‌فر با نگاه به این روند و وجود ناگفته‌هایی در این زمینه، منتشر شده است. کتاب در پنج بخش دسته‌بندی شده است. نویسنده ابتدا از تصحیح دیوان خاقانی و تأملی در ابیاتی از آن آغاز کرده و در بخش دوم، به بلاغت سروده‌های شاعر پرداخته است. «پشتوانه فرهنگی» عنوان سومین بخش از کتاب «خاقانی‌نامه» است که در آن مباحثی مانند بررسی چند سکه در دیون خاقانی، پژوهشی در داروهای حیوانی دیوان خاقانی، خاقانی شروانی و بیت‌المقدس و سابقه برخی مضامین دیوان خاقانی در ادبیات عرب مطرح شده است.
بخش چهارم کتا به «نقد و بررسی» اختصاص یافته است که در آن مباحثی مانند شرحی دوباره از دیوان خاقانی، درنگی بر کتاب پنج‌نوش سلامت، گذری بر تحفة‌العراقین و تصحیح عباراتی از منشآت خاقانی مطرح شده است. بخش پایانی کتاب نیز به جستارهای منتشر نشده اختصاص دارد که در آن موضوعاتی مانند «ضبط ابیاتی از دیوان خاقانی»، «وجوه تسمیه در دیوان خاقانی» و «خاقانی و کتاب ثمارالقلوب ثعالبی» طرح و بررسی شده است.
نویسنده در مقدمه این کتاب درباره ویژگی‌های کلام خاقانی می‌نویسد: افضل‌الدین بدیل بن علی خاقانی شروانی از آن دسته سخنورانی است که می‌توان از وجوه مختلف به آثار ایشان نگریست و به تحقیق دربارۀ آنها پرداخت. سخن فنی، شگردهای ادبی کارآمد، صور خیال بدیع، پشتوانه‌های فرهنگی گسترده و نیز شخصیت ویژه و عاری از آرایش از عمده‌ترین جاذبه‌های خاقانی است.
تأمل در آثار خاقانی نشان می‌دهد که هجوم سازمان‌یافتۀ وی به اقلیم سخن با تکیه بر دو عنصر عمده صورت گرفته است: یکی پشتوانۀ فرهنگی و دیگر شگردهای ادبی. در حقیقت شعر و نثر وی آمیزه‌ای از این دو است. خاقانی نه‌تنها فردی حکیم و بسیاردان است، بلکه دانش ادبی شگرفی نیز دارد. با وجود تعمدات خاص در برانگیختن اعجاب مخاطب، دیدگاه‌های ادبی وی کاملاً علمی و پژوهش‌پذیر است. آگاهی‌های وی نیز عمدتاً منبع‌محور و دست‌یافتنی است؛ زیرا او سخنوری اهل مطالعه و فضیلت‌جوست و هیچ‌گاه سخن را از اصالت و استواری دور نکرده است. ...
نشر ادبیات کتاب «خاقانی‌نامه» را که حاوی 20 مقاله است، در 300 نسخه منتشر کرده و در دسترس علاقه‌مندان قرار داده است.
انتهای پیام/