گزارش بحران؛ نرخ خوراکی محبوب اردوغان ۲۵ برابر شد

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم ، انتشار خبر و گزارش درباره ابعاد مختلف بحران اقتصادی ترکیه، تمامی ندارد. هر روز بحث و حاشیه ای جدید درباره تورم و بحران منتشر می شود و حالا چنین به نظر می رسد که قدِ بلند رئیس جمهور ترکیه، زیر بار انتقادات سنگین مخالفین، خم شده است.

روزنامه های ترکیه و تحلیل گران پیشکسوت این کشور، برای درآوردن اطلاعات قدیمی از آرشیوهای خبری سر از پا نمی شناسند و به دنبال آن هستند که اردوغان را با حرف های خود او به چالش بکشند.

امروز، روزنامه سوزجو که به عنوان پرتیراژترین روزنامه ترکیه و مهمترین تریبون منتقد اردوغان شناخته می شود، گزارشی منتشر کرده که افزایش قیمت خوراکی محبوب او را نشان می دهد.

رجب طیب اردوغان، علاقه ویژه ای به خوراکی سیمیت دارد و آن را مظهر قناعت و ساده زیستی می داند. سیمیت در واقع به عنوان گونه ای نان و حتی به عنوان نوعی شیرینی شناخته می شود که مصرف آن در کنار چایی، یک میان وعده خوب و عالی است.

سیمیت، یک حلقه خمیری پر از کنجد است که در تنور پخته شده و پف کرده است و با آن که بسیار لذیذ و دوست داشتنی است، به عنوان یکی از میان وعده های خیلی ارزان مردم ترکیه شناخته می شد. اما همین خوراکی ساده در دوران اقتدار آکپارتی، 25 برابر گران تر شد.

از ساده زیستی اردوغان تا پرش به سوی تجمل

یکی از انتقادات مهم علیه اردوغان، این است که او زمانی ادعای ساده زیستی و همنوایی با فقرا و مستمندان را مطرح می کرد، اما حالا زیست و حیات تجملی و شاهانه  دارد!

زمانی که رجب طیب اردوغان در سودای رسیدن به پست شهرداری استانبول بود، از سوی اسلامگرایان، به عنوان یک سیاستمدار آینده دار شناخته می شد که از حمایت های کامل استادش نجم الدین اربکان برخوردار است.

اما روزنامه نگاران، چنین نگرشی نداشتند و آیدین دوغان صاحب امتیاز روزنامه حریت و صاحب چندین مجموعه رسانه ای بزرگ، دستور داده بود در تیتر نخست روزنامه درباره اردوغان بنویسند: «شهردار که هیچ، حتی کداخدای یک روستا هم نخواهد شد».

اما پیش بینی آیدین دوغان غلط از آب درآمد و اردوغان شهردار شد. او با این پیروزی، اعتماد به نفس فراوانی کسی کرد و همواره عادت داشت در بازدیدهای خیابانی یا پس از اقامه نماز جمعه، به همراهان خود و همچنین به رهگذران، سیمیت تعارف کند.

رفته رفته سیمیت برای اردوغان، تبدیل به یک ابزار سیاسی و محاسباتی شد. او در انتقادات خود می گفت: «زندگی را برای مردم آن قدر دشوار کرده اید که فقرای ما حتی اگر در هر سه وعده، سیمیت و چایی بخورند، پولی برایشان نمی ماند!»

حالا که 30 سال از آن سخنان اردوغان گذشته، منتقدین خطاب به او می گویند: «اقتصاد ترکیه را چنان نابود کردید که مردم نمی توانند حتی روزی یک بار سیمیت بخورند!»

بگذارید ببینیم چه اتفاقی برای قیمت چایی و سیمیت افتاده است.

پروفسور آیتون چرای از مقامات حزب خوب که مطالعات فراوانی در حوزه اقتصاد و حکمرانی دارد، دیروز در مصاحبه با روزنامه سوزجو درباره شعارهای 30 سال پیش اردوغان صحبت کرد و گفت: «زمانی که اردوغان هنوز شهردار استانبول نشده بود، داد می زد که مردم نمی توانند سیمیت بخورند. وقتی که خود اردوغان در سال 2002 میلادی نخست وزیر ترکیه شد، قیمت یک دانه سیمیت فقط 20 قوروش بود. (هر یکصد قوروش معادل 1 لیره ترک است). حالا و پس از 20 سال از دوران رهبری اردوغان، قیمت یک سیمیت به 5 لیره رسیده است. زمانی که اردوغان نخست وزیر شد، او می توانست با یک اسکناس 5 لیره ای، 25 عدد سیمیت بخرد. اما حالا با آن اسکناس، فقط می تواند یک دانه سیمیت بخرد! اما صبر کنید، مساله فقط سیمیت نیست. یک استکان چایی در سال 2002 و آغاز مسیر رهبری اردوغان، فقط 10 قوروش بود، اما حالا شده 5 لیره. یعنی سیمیت 25 برابر و چایی 50 برابر گران تر شده است. این همان کشوری است که اردوغان ادعا می کند صد سال آتی را به نام خودش رقم خواهد زد!»

اردوغان هنوز هم عادت دارد پس از اقامه نماز جمعه، به خبرنگاران، نمازگزاران و رهگذران، سیمیت تعارف کند. اما بدون شک، حالا اوضاع مانند گذشته نیست. چرا که او قبلاً، به عنوان نخست وزیر، یک سینی 50 تایی سیمیت را با بیست لیره از آنِ خود می کرد، اما حالا برای همان سینی سیمیت، باید دویست و پنجاه لیره از جیب مبارک خرج کند.

چه شد که ترکیه به اینجا رسید؟

در چند سال گذشته در ترکیه، بحران اقتصادی، زندگی را برای ده ها میلیون شهروند ترکیه سخت کرده است. اما منتقدین بر این باورند که سیر تاریخی عمیق شدن بحران، چند نقطه عطف و روند مهم دارد.

آنان می گویند: در سال 2016 میلادی در ترکیه کودتا روی داد. اما حتی کودتا نیز نتوانست تورم بی سابقه به دنبال بیاورد. پس چه شد که ترکیه به این حال و روز افتاد؟ پاسخ اینجاست: بحران مالی و اقتصادی، از زمانی در ترکیه فزونی گرفت که به دستور اردوغان، نظام سیاسی و اجرایی این کشور، از پارلمانی به ریاستی تغییر داده شد.

اردوغان در یک رفراندوم با رای ناپلئونی 51 درصد، موفق شد به حیات نظام پارلمانی پایان دهد. پس از آن چه شد؟ مشخص است، پست نخست وزیر حذف شد و اردوغان در مقام رئیس جمهور، با یک دنیا اختیارات و توان، بدون نظارت و پاسخگویی به اشخاص و نهادها، هر آن چه می خواست انجام داد.

بحران، زمانی ابعاد خطرناک تری گرفت که اردوغان، اداره اقتصاد و خزانه را به وزیر جوانی سپرد که هیچ خصوصیت، سابقه و توانایی خاصی نداشت و تنها صفت معرفی او  چنین بود: برات آلبایراک داماد ارشد رئیس جمهور!

در دوران صدارت آلبایراک 128 میلیارد دلار از ذخایر ارزی ترکیه برای ارزان نگه داشتن نرخ دلار تبخیر شد و اردوغان زمانی به خودش آمد که خزانه را آب برده بود. او داماد را به خانه فرستاد و آلبایراک جوان، چنان به خشم آمد که در راهروی کاخ ریاست جمهوری با رئیس کل بانک مرکزی دست به یقه شد و استعفای خود را در اینستاگرام منتشر کرد. با آن که مدتهاست آلبایراک رفته اما او چنان بلایی بر سر ذخایر ارزی آورد که دولت برآمده از حزب عدالت و توسعه، هنوز هم نتوانسته کمر راست کند.

در پایان باید گفت، کمتر از 7 ماه به برگزاری انتخابات ترکیه باقی مانده است و شواهد نشان می دهد که بحران اقتصادی، در رقابت تنگاتنگ احزاب، یک فاکتور بسیار مهم و اثرگذار است. این موضوع از چنان اهمیتی برخوردار است که به گفته بسیاری از تحلیلگران ترکیه، اردوغان در انتخابات پیش رو، نه از رقبا و مخالفین، بلکه از اقتصاد شکست خواهد خورد.

حزب عدالت و توسعه و دولت اردوغان، به طور مداوم تلاش می کنند تا مسئولیت و قصور بروز بحران اقتصاد را بر گردن عوامل خارجی بیندازد و مسائلی همچون شیوع کرونا و حمله روسیه به اوکراین را به عنوان دلیل اصلی ذکر کنند. اما منتقدین می گویند، آن چه باعث شد اقتصاد ترکیه و زندگی مردم این کشور به حال و روز کنونی بیفتد، سیاست های ناکارآمد اردوغان، دوری از شایسته سالاری و دخالت های مداوم شخص رئیس جمهور در تصمیمات حساس بانک مرکزی بود و ما به ازای این تصمیمات غلط، این است که مردم، اردوغان و باغچلی را از صحنه، کنار خواهند زد.

انتهای پیام/