صرفه‌جویی روزانه ۱۵ میلیون لیتر بنزین با جایگزینی "موتورسیکلت برقی" با بنزینی!

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، کلان‌شهر تهران سال‌هاست با چالش جدی "آلودگی هوا" درگیر است و هر سال به‌ویژه در فصول سرد سال با بروز پدیده وارونگی دما و افزایش آلاینده‌های هوا، مسئولان دم از لزوم درمان این زخم کاری می‌زنند. این درحالی است که چاره این درد، عزم راسخ مسئولین را می‌طلبد و نه حرف‌های خسته‌کننده تکراری دولت‌مردان!

یکی از اصلی‌ترین دلایل آلودگی هوای تهران، آلاینده‌های ناشی از منابع متحرک و به‌طور ویژه موتورسیکلت‌های کاربراتوری هستند؛ بر اساس مطالعات صورت گرفته در شرکت کنترل کیفیت هوای تهران، در حدود 70 درصد آلودگی هوای شهر تهران مربوط به وسایل نقلیه سطح شهر مانند موتورسیکلت‌ها، خودروهای سواری، اتوبوس‌ها، مینی بوس‌ها، کامیون‌ها (منابع متحرک آلایندگی) است؛ در این میان موتورسیکلت‌ها سهم قابل توجهی در انتشار آلایندگی هوا دارند.

هم‌اکنون بالغ بر 3 میلیون دستگاه موتورسیکلت در سطح شهر تهران تردد می‌کنند که عمدتاً برای حمل کالا (پیک)، مسافر و به عنوان وسیله نقلیه شخصی استفاده می‌شوند؛ موتور‌سیکلت­‌ها سهمی در حدود 6 درصد از حمل و نقل روزانه در تهران را بر عهده دارند اما با توجه به اینکه عمده موتورسیکلت‌های سطح شهر کاربراتوری هستند، نقش این وسیله نقلیه در انتشار گازها و ذرات آلاینده بسیار بالاست.

به علت آلایندگی بالای زیست‌محیطی، استفاده از موتورسیکلت‌های کاربراتوری در شهرهای مختلف دنیا کاملاً منسوخ و ممنوع شده است؛ این در حالی است که استفاده از موتورسیکلت‌های برقی تجربه موفقی در دنیاست اما متأسفانه در  کشور ما توجه به توسعه و استفاده از موتورسیکلت‌های برقی مغفول مانده و کماکان سهم عمده ناوگان موتورسیکلت در سطح شهر به انواع بنزینی کاربراتوری اختصاص یافته است که آلایندگی بسیار بالایی دارد.

در رابطه با چرایی مغفول ماندن استفاده از موتورسیکلت و دوچرخه‌های برقی در کشور و راهکارهای ترویج فرهنگ استفاده از این وسایل نقلیه، با مهندس ابوالفضل حجازی؛ رئیس سابق انجمن سازندگان موتورسیکلت و از فعلان اقتصادی در حوزه تولید موتورسیکلت گفت‌وگو کردیم. در ادامه، مشروح این گفت‌وگو تقدیم مخاطبان ارجمند تسنیم شده است:

تسنیم: آقای حجازی! تردد موتورسیکلت‌های بنزینی در شهر تهران هر روز بیشتر می‌شود و به طبع آن افزایش مصرف بنزین و تشدید آلودگی هوا را شاهد هستیم. از طرفی همچنان شاهد عدم اهتمام جدی شهرداری تهران و دیگر نهادهای مسئول در حوزه آلودگی هوا به مسئله مهم موتورسیکلت‌های برقی هستیم؛ تاکنون اقدام مناسبی درخصوص اعطای وام‌های قرض‌الحسنه و طرح‌های تشویقی برای جایگزینی موتورسیکلت‌های کاربراتوری با موتورسیکلت برقی در پایتخت صورت نگرفته است. از نظر شما، راهکار عملیاتی جایگزینی موتورسیکلت‌های بنزینی با برقی چیست؟

حدوداً بیش از 15 میلیون موتورسیکلت در سطح کشور کارت سوخت دارند که این موتورسیکلت‌ها روزانه چیزی حدود یک لیتر بنزین مصرف می‌کنند؛ این یک لیتر برای 15 میلیون موتورسیکلت، روزانه معادل 15 میلیون لیتر بنزین می‌شود که اگر مابه‌التفاوت هزینه بنزین این موتورها را نسبت به قیمت صادراتی بنزین مقایسه کنیم، رقم بسیار بزرگی می‌شود.

قیمت صادراتی بنزین حدود 70 سنت است. اگر این عدد 15 میلیون لیتر مصرف روزانه موتورسیکلت‌ها در سطح کشورمان را در 70 سنت ضرب کنیم، روزانه عدد 10 میلیون و 500 هزار دلار می‌شود! این عدد می‌تواند در منافع ملی تأثیر زیادی داشته باشد.

علاوه بر صرفه اقتصادی در صورت جایگزینی موتورسیکلت‌های بنزینی با موتورسیکلت‌های برقی، مسئله مهم کاهش بسیار محسوس آلودگی هوا، حفظ سلامت جانی موتورسواران، کاهش تصادفات جاده‌ای و هزینه‌های بهداشتی آن نیز عاید کشور می‌شود.

همه این موارد با توسعه موتورسیکلت‌های برقی بهبود پیدا می‌کند البته من بیشتر طرفدار استفاده از دوچرخه‌های برقی هستم که از موتور برقی نیز بهتر است. جا افتادن فرهنگ استفاده از موتورسیکلت و دوچرخه برقی تنها نیازمند طرح‌های حمایتی و فرهنگ‌سازی رسانه به ویژه از سوی خبرگزاری‌ها و رسانه ملی است.

فرهنگ دوچرخه‌سواری در کشورهای اروپایی در دوران کرونا به بهترین شکل، جا افتاد. در آن زمان کارخانه‌های چینی 3 شیفت دوچرخه تولید می‌کردند و به اروپایی‌ها می‌فرختند! مردم اروپا در زمان اوج کرونا 3 تا 4 ماه در نوبت بودند تا دوچرخه بخرند!

توسعه دوچرخه و موتورسیکلت‌های برقی باید از خود دولت شروع شود؛ خرید موتورسیکلت‌های بنزینی باید در ارگان‌های دولتی و زیرمجموعه‌های آنها ممنوع یا محدود شود. این تصمیم‌گیری‌ها باید در هیئت دولت انجام شود و نیازی به ورود و مصوبه مجلس ندارد؛ سازمان‌های دولتی، بانک‌ها و ادارات باید به متقاضیان دوچرخه و موتورسیکلت برقی وام بدهند. استفاده از دوچرخه هم نوعی ورزش است و هم اینکه احتمال تصادفات را کاهش می‌دهد.

اگر تنها قشر کارمندان در تهران که با خودرو، موتوسیکلت یا تاکسی رفت و آمد می‌کنند را به استفاده از دوچرخه برقی تشویق کنیم، حجم بسیار زیادی از آلودگی هوا کاهش پیدا می‌کند. بر اساس آمار، فاصله منزل تا محل کار 70 درصد کارمندان در شهر تهران کمتر از 5 کیلومتر است و این مسیر را می‌توان به راحتی با دوچرخه برقی طی کرد. در صورت استفاده از دوچرخه نیاز نیست همه مسیر را پا زد و می‌توان از موتور برقی آنها هم استفاده کرد.

توسعه استفاده از وسایل حمل و نقل برقی تا حد زیادی، مشکل ترافیک را هم حل می‌کند و با کمک به کاهش آلودگی هوا در بحث سلامتی نیز از بسیاری از بیماریها‌ پیشگیری می‌کند همچنین مصرف بنزین هم به صورت بسیار محسوسی کم شده و به عنوان یک ذخیره استراتژیک برای نسل‌های آینده باقی می‌ماند.

در چین و بسیاری از کشورها، موتورسیکلت‌های پلیس برقی شده است و پلیس کشور ما نیز می‌تواند از موتورسیکلت برقی استفاده کند. ادارات پست می‌توانند پیش‌قراول جایگزینی موتورسیکلت‌های برقی شوند و رستوران‌ها نیز ظرفیت خوبی دارند و می‌توان امتیازاتی را برای رستوران‌هایی که پیک‌های خود را موظف به استفاده از موتورسیکلت برقی می‌کنند، در نظر گرفت. کافی است بگوییم بیمه پرسنل آن‌ها، رایگان می‌شود یا عوارض شهرداری آن‌ها نصف یا رایگان می‌شود.

شهرداری باید ایستگاه‌های شارژ موتور برقی را با استفاده از ظرفیت بخش خصوصی راه‌اندازی کند؛ اگر تنها فضای لازم برای راه‌اندازی این ایستگاه‌ها را در اختیار بخش خصوصی قرار دهد نیز کافی است چرا متقاضی برای این کار زیاد است و بازدهی آن از اعطای باتری موتورسیکلت‌های برقی رایگان هم بهتر است.

قیمت دوچرخه برقی در کشور ما حدود 20 میلیون تومان و موتورسیکلت برقی نیز به طور میانگین 50 تا 60 میلیون تومان قیمت دارد. اگر بانک‌ها را موظف کنیم که تسهیلات لازم را در اختیار متقاضیان موتورسیکلت‌های برقی قرار دهند، به راحتی می‌توان بخش زیادی از این مبالغ را در اختیار متقاضیان قرار داد.

تسنیم: بحث‌های که درباره معایت موتورسیکلت‌های برقی برای تردد در شهر تهران به دلیل شیب‌دار بودن شهر و قدرت ناکافی موتورسیکلت‌ها مطرح می‌شود تا چه اندازه درست است؟

درست است که در نقاطی از تهران شیب داریم اما یک موتورسیکلت برقی با توان 3 هزار وات برای شهر تهران کافی است و می‌تواند در اکثر نقاط تهران بدون هیچ مشکلی تردد کند. این موتورسیکلت‌ها با هر بار شارژ می‌توانند تا 70 کیلومتر مسیر را طی کنند که اگر متوسط پیمایش موتورسیکلت‌ها در تهران را 40 کیلومتر در نظر بگیریم، با یک بار شارژ، می‌توان 2 روز در شهر با آن تردد کرد.

بنده حدود 15 سال پیش به ویتنام سفر داشتم و در این کشور در ازای هر 10 موتورسیکلت یا دوچرخه تنها یک خودرو وجود داشت! بیشتر موتور و دوچرخه‌ها نیز برقی بود. در هندوستان نیز از موتورهای سه چرخه برای حمل مسافر استفاده می‌شود که یک لیتر بنزین مصرف می‌کند و می‌تواند 3 نفر را جابه‌جا کند.

تسنیم: تا این قسمت گفت‌‌وگو، شما به صرفه اقتصادی توسعه موتورسیکلت برقی و تأثیری که در ذخیره بنزین، کاهش آلودگی هوا، کاهش تصادفات و هزینه‌های درمانی داشت اشاره کردید همچنین راهکارهای عملیاتی این کار را نیز برشمردید؛ با توجه به همه این موارد آیا می‌توانیم  بگوییم که افراد و جریاناتی به دلیل تعارض منافع و به خطر افتادن رانت و درآمدهایی که به واسطه وضعیت فعلی موتورسیکلت‌های بنزینی دارند، مانع از توسعه وسایط نقلیه برقی شده‌اند؟

قطعاً همین‌طور است! به عنوان مثال در کشور ما باتری موتورسیکلت‌های برقی انحصاری شده و تنها یک شرکت این تولیدات را دارد! چرا باید چنین انحصاری ایجاد شود؟! کدام امضای طلایی است که این اجازه را به این شرکت داده است؟ باتری‌های این شرکت موفق نیز نبوده و پاسخگوی نیاز بازار هم نیست.

زمانی که ریاست انجمن موتورسیکلت را بر عهده داشتم، برای تولید مشترک قطعات موتورسیکلت با یکی از شرکت‌های بزرگ خارجی به توافق رسیدیم و قرار شد که ما زمین و سوله‌ها را مهیا کنیم و خارجی‌ها نیز ماشین‌آلات و فناوری‌های روز را به ایران بیاروند اما دست‌های پشت‌پرده اجازه ندادند که این توافق عملی شود!

شکی نیست که بخشی از کار قفل شده و فسادهایی در این حوزه وجود دارد؛ در کشور ما اگر کسی بخواهد کار اقتصادی بزرگی را انجام دهد به جای کمک برای او، در بعضی از مواقع برای او سنگ‌تراشی می‌کنند و هرکسی هم که حرف راستی را بزند باید هزینه آن را بدهد.

متاسفانه باید بگوییم در حال حاضر 98 درصد صنعت موتورسیکلت ما وارداتی است و کاملاً وابسته به خارج کشور هستیم! در کشور ما در حوزه تولید موتورسیکلت، اصل بر واردات قرار گرفته و تولید داخلی به حاشیه رفته است.

در حال حاضر به جز لاستیک، همه قطعات موتورسیکلت‌هایی که در داخل تولید می‌شود، خارجی و وابسته به واردات است!

در دهه 80 در زمینه موتورسیکلت به 65 درصد تولید داخلی رسیده بودیم اما افرادی بودند که تولید داخلی منافعشان را به خطر می‌انداخت! سود آن‌ها در واردات بود، متأسفانه زور ما در انجمن به آن‌ها نرسید. امیدوارم که دولت تصمیم جدی در رابطه افراد دو تابعیتی بگیرد؛ دو تابعیتی‌ها سرمایه کشور را خارج می‌کنند که این کار تورم‌زا است.

متأسفانه در کشور ما به هیچ وجه هوای تولیدکننده را نداریم؛ در حالی که در سایر کشورها، همه کار می‌کنند تا تولیدکننده داخلی خود را حمایت کنند. برای مثال خوب است بدانید 8 سال پیش آمریکایی‌ها برای رقابت با چینی‌ها، ارزش یوان چین را بالا بردند و ارزش دلار را نسبت به یوان کم کردند. این کار به این منظور انجام شد که هرگاه تولیدکننده چینی بخواهد کلای خود را صادر کند، برای او صرف نداشته باشد!

در آن زمان دولت چین، ظرف مدت یک هفته، سیاست درست را اتخاذ کرد و به تولیدکننده گفت کالاهای تولیدی خودشان را با یوان بفروشید و نه با دلار! دولت چین اعلام کرد که مابه‌التفاوت یوان را به شما می‌دهیم. این سیاست‌های حمایت از تولیدکننده باید در کشور نهادینه شود.

(پایان بخش نخست)

انتهای پیام/