راهبرد تازه آمریکا: مانع تراشی در انتخاب رئیس جمهوری لبنان و انداختن مسئولیت به گردن حزب الله

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، حسن رستمی- در شرایطی که لبنانی‌ها با پایان سال  2022 و آغاز سال جدید میلادی هنوز هیچ اقدام داخلی برای پیشرفت پرونده ریاست‌جمهوری انجام نداده‌اند و این پرونده در وضعیت عقب‌گرد قرار دارد، سیگنال‌ها و شواهد موجود نشان می‌دهد که بازیگران خارجی که مسئولان لبنانی برای حل بحران سیاسی روی آنها حساب باز کرده بودند نیز توجهی به پرونده این کشور ندارند.

پرونده لبنان  اولویت محور غربی-عربی نیست

منابع پارلمانی لبنان در سطح تحرکات خارجی در پرونده ریاست‌جمهوری این کشور اعلام کردند، طبق سیگنال‌های موجود دست کم روی تحولات ماه‌های آینده برای حل بحران سیاسی لبنان نمی‌توان حساب کرد. برخلاف تبلیغاتی که طی چند هفته گذشته وجود داشت اما طرف‌های خارجی پرونده لبنان را در اولویت دستور کار سال جدید قرار نداده‌اند و حتی فرانسه نیز شرایط لازم را برای رسیدگی به بحران لبنان ندارد.

بر اساس این اطلاعات مشکل هنوز در همان نقطه اول است؛ زیرا هر طرف خارجی منافع خاص خود را دارد که به دنبال تامین آنها در لبنان است. به عنوان مثال آمریکا در تلاش برای محافظت از امنیت و منافع اسرائیل در مرزهای لبنان است و فرانسوی‌ها نیز منافعی دارند که برای تامین آن روی نجیب میقاتی، نخست‌وزیر مکلف به تشکیل دولت لبنان حساب باز کرده‌اند و این امر در سخنان اخیر «امانوئل ماکرون» رئیس جمهوری فرانسه که به لبنانی‌ها برای حل اختلافات داخلی خود اولتیماتوم داده بود مشهود است.

اولین مورد در این زمینه مربوط به موضع فرانسه است که بیشترین فعالیت را درباره پرونده لبنان انجام می‌دهد. اما اقدامات فرانسوی‌ها تاکنون منجر به ابتکار عمل خاصی نشده و این اقدامات صرفا محدود به تاکید بر لزوم تفاهم بین احزاب لبنانی جهت انتخاب رئیس جمهور بوده و همچنین هیچ نامزدی نیز معرفی نکرده‌اند. ماکرون نیز مستقیما به موضع خود در قبال پرونده سیاسی لبنان اشاره و تاکید کرده که خود لبنانی‌ها باید راهی برای حل بحران سیاسی این کشور پیدا کنند.

عربستان سعودی به عنوان دیگر بازیگر خارجی عرصه سیاسی لبنان که عمدتا طی دوره اخیر مواضع مبهم و ضد و نقیضی در قبال پرونده این کشور اتخاذ کرده بود، تاکید دارد که نمی‌خواهد هیچگونه نقش مستقیمی در مسئله انتخاب رئیس جمهور لبنان داشته باشد و این موضوعی است که احزاب لبنانی باید درباره آن تصمیم بگیرند. درواقع عربستان همچنان در پرونده لبنان به برنامه‌ای پایبند است که با سیاست و منافع خودش سازگاری داشته باشد و هیچ قصدی برای پیشبرد توافق با طرف‌های مربوطه در این زمینه از خود نشان نداده است.

حتی اجلاس «بغداد 2» که اواخر 2022 در اردن برگزار شد و بازیگران خارجی عرصه لبنان از جمله فرانسه و عربستان نیز در آن حضور داشتند کمکی به پیشرفت پرونده سیاسی لبنان نکرد و طرف‌های مذکور حتی یک بیانیه برای حمایت از این کشور صادر نکردند.

اما آمریکا کلیشه‌ای ترین طرف موثر خارجی بر پرونده سیاسی لبنان است که ظاهرا مدعی شده قصد مداخله در این زمینه و به ویژه مسئله انتخاب رئیس جمهور در این کشور را ندارد و خود لبنانی‌ها باید راهی برای خروج از بن‌بست پیدا کنند اما شواهد نشان می‌دهد که آمریکایی‌ها از خلال سفارت خود در بیروت روی تداوم خلأ سیاسی لبنان برای تحقق اهدافشان در این کشور و به ویژه علیه حزب‌الله حساب باز کرده‌اند.

استراتژی تازه محور آمریکایی برای طولانی کردن خلأ لبنان

در این بین عربستان سعودی و ایالات متحده که نمی‌توانند خود را دور از عرصه سیاسی لبنان ببینند تصمیم گرفته‌اند به جای مداخله و نقش‌آفرینی مستقیم، به استراتژی «زمین سوخته» روی آورده و روی طولانی شدن زمان خلأ سیاسی لبنان حساب باز کنند؛ به طوری که این کشور چندین سال در وضعیت بن‌بست سیاسی باقی مانده و در این مدت ماشین رسانه‌ای محور سعودی-آمریکایی علیه حزب‌الله روشن شده و این حزب را مسئول خلأ سیاسی و فروپاشی کشور معرفی کنند.

بنابراین امروز آمریکا و متحدانش به دنبال انتخاب رئیس جمهور در لبنان نیستند. حتی حمایت آنها از «ژوزف عون» فرمانده ارتش نیز جدی نبوده و صرفا قصد دارند «جبران باسیل» رئیس جریان آزاد ملی که با نامزدی ژوزف عون مخالف است را به چالش بکشند. محور آمریکایی همچنین در عین حال که هیچ گزینه جدی برای ریاست‌جمهوری لبنان معرفی نکرده تاکید دارد که هیچ یک از نامزدهای مورد حمایت حزب‌الله نباید انتخاب شوند.

درواقع آمریکایی‌ها مانوری برای پرونده ریاست‌جمهوری لبنان به راه انداخته‌اند که در آن ترجیح می‌دهند دوره خلأ سیاسی این کشور طولانی‌تر شود اما اگر چنین اتفاقی نیفتاد دست کم رئیس جمهوری روی کار بیاید که تابع سیاست‌های واشنگتن باشد. بر این اساس آمریکا و متحدان آن تلاش دارند در برابر افکار عمومی لبنان به شکلی وانمود کنند که انگار در تلاش برای خارج کردن این کشور از بن‌بست سیاسی و انتخاب رئیس جمهور هستند، اما در حقیقت هدف دیگری را دنبال می‌کنند.

مانور آمریکا برای متهم کردن حزب‌الله در پرونده ریاست‌جمهوری لبنان

ایالات متحده همچنین سعی دارد بگوید که حزب‌الله فقط از «سلیمان فرنجیه» رئیس جریان المرده حمایت می‌کند و همین مانعی برای حل پرونده ریاست‌جمهوری است. این درحالی است که حزب‌الله به خاطر باز گذاشتن راه برای دیگر نامزدها هرگز حمایت علنی از فرنجیه به عمل نیاورده و تاکید کرده که به دنبال رئیس جمهور توافقی است.

از طرف دیگر اطلاعاتی که روزنامه الاخبار منتشر کرده نشان می‌دهد کمپینی توسط آمریکا در حال راه‌اندازی بوده که بر اساس آن طی هفته‌های آینده نیروهای 14 مارس قصد دارند بگویند در صدد انتخاب یک فرد آکادمیک برای ریاست‌جمهوری لبنان هستند که زندگی‌نامه او هیچ موضع تحریک‌آمیزی ندارد و سایر گزینه‌ها باید کنار بروند.

در این زمینه یک دیپلمات اروپایی می‌گوید که مقامات اروپا صراحتا با همتایان لبنانی خود صحبت کرده و قول داده‌اند دیگر به سرزنش مقامات لبنانی در پرونده سیاسی نپردازند و لبنانی‌ها بتوانند با آرامش بیشتری برای انتخاب رئیس جمهور گفتگو و توافق کنند؛ زیرا در حال حاضر اروپا دغدغه‌ها و مشکلاتی دارد که بسیار مهمتر از پرونده ریاست‌جمهوری لبنان است. به عبارت دیگر پرونده لبنان در اولویت اروپا نیست و لبنانی‌ها نباید برای حل این مسئله روی اروپایی‌ها حساب کنند.

حتی نشست چهارجانبه‌ای که گفته می‌شود قرار است طی روزهای آینده با حضور بازیگران خارجی یعنی عربستان و آمریکا و قطر و فرانسه در پاریس برگزار شود نیز شامل مواضع و نتایج جدی برای حل پرونده ریاست‌جمهوری لبنان نخواهد بود و هیچ نقشه راهی در این زمینه ارائه نمی‌دهد؛ زیرا تصمیم آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها و متحدانشان برای پرونده سیاسی لبنان روشن است: طولانی شدن خلأ ریاست‌جمهوری لبنان و تحمیل مسئولیت کامل آن به حزب‌الله.

بنابراین در این استراتژی که محور آمریکایی برای عرصه سیاسی لبنان در نظر گرفته باید همه موتورهایی که می‌تواند منجر به انتخاب رئیس جمهور در لبنان شود خاموش گردد و مسئولیت آن نیز متوجه حزب‌الله باشد.

اما گزارش‌های آمریکایی که برای مقایسه استراتژی رویارویی مستقیم (از سال 2005 تا 2018) و استراتژی زمین سوخته (که از سال 2019 در لبنان آغاز شد) تهیه شده، نشان می‌دهد که راهبرد زمین سوخته برای آمریکا در لبنان نسبت به استراتژی رویارویی مستقیم چه از نظر امتیاز و چه هزینه نتایج بهتری داشته است.

آیا 2023 پایان خلأ سیاسی لبنان خواهد بود؟

از طرف دیگر، چه کشورهای عربی و چه غربی توجهی به پیام لبنانی‌ها در خصوص گزینه‌های ریاست‌جمهوری که مورد قبول «جبران باسیل» رئیس جریان آزاد ملی و عربستان و غرب است ندارند. به نظر می رسد که کشورهای عربی و غربی ترجیح می‌دهند اوضاع همینگونه که هست باقی بماند و لبنان در اولویت آنها قرار ندارد.

منابع دیپلماتیک گزارش دادند که مسئولان مسیحی در «بکرکی» لبنان 3 نام را به بازیگران منطقه‌ای و بین‌المللی که مورد اعتماد کشورهای حوزه خلیج فارس و اروپایی‌ها هستند پیشنهاد داده‌ و گفته‌اند که جبران باسیل و نمایندگان فراکسیون او به یکی از این 3 گزینه رای خواهند داد. اما طرف‌های مذکور خارجی واکنشی نداشته و به نظر می‌رسد که در حال حاضر قصدی برای پایان یافتن خلأ ریاست‌جمهوری در لبنان ندارند.

اما مهمترین چیزی که لبنانی‌ها به زودی بعد از اتفاقات آینده متوجه آن خواهند شد این است که سفارت آمریکا در بیروت هیچگونه راهبردی برای حل مشکلات لبنان ندارد و تنها اقدامی که این سفارتخانه در رابطه با بحران‌های لبنان انجام می‌دهد آن است که به هر روشی مسئولیت این بحران‌ها را به گردن حزب‌الله انداخته و همه طرف‌هایی که با این حزب در ارتباط هستند را بترساند. به همین دلیل امید به آمریکا یا هریک از متحدان آن برای خارج کردن لبنان از بن‌بست سیاسی و ... شرط‌بندی روی سراب است.

بنابراین با استناد به فضای سیاسی لبنان و اطلاعاتی که رسانه‌های این کشور منتشر می‌کنند پیش‌بینی می‌شود دست کم تا چند ماه آینده اوضاع لبنان به ویژه در زمینه مسئله انتخاب رئیس جمهور به همین منوال باقی بماند، حتی برخی نیروهای سیاسی در این کشور معتقدند ممکن است سناریو دوره قبلی که خلأ ریاست‌جمهوری از 2014 تا 2016 طول کشید مجددا در مرحله فعلی تکرار شود.

شماری از منابع آگاه نیز اعلام کردند طولانی شدن خلأ ریاست‌جمهوری تا پایان 2023 نیز سناریوی دور از انتظاری نیست و اگر مسئولان لبنان اقدامی برای انجام توافق داخلی و مقابله با منفعت‌طلبی‌های خارجی انجام ندهند شاید طولانی‌ترین دوره خلأ ریاست‌جمهوری این کشور در مرحله فعلی رقم بخورد؛ با این تفاوت که لبنانی‌ها اکنون گرفتار بزرگترین بحران اقتصادی تاریخ خود هستند و از طرف دیگر علاوه بر عدم حضور رئیس جمهور، این کشور دولت رسمی نیز ندارد.

انتهای پیام/