راهکارهایی برای سلامت روانی و مصونیت در فضای مجازی
یک کارشناس رسانه می‌گوید ما در جهان رسانهایشده زندگی می‌کنیم. بخش زیادی از تصاویر ذهنی، خوشامد و بدآمد ما را رسانه‌ها به کمک عناصر ارتباطی می‌سازند. نکته اینجاست که چه مقدار از این تصاویر ذهنی که رسانه برای ما ساخته است؛ درست است؟
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، سیده مریم سیادت مدرس انجمن سواد رسانه‌ای ایران در همایش ملی «بررسی تشخیص اخبار جعلی و ارائۀ راهکارها» با اشاره به اینکه امروزه با گسترش کاربردهای فناوری اطلاعات و ارتباطات در زندگی روزمره، شاهد روند سریع پیشرفت تکنولوژی و شکل‌گیری نسل‌های جدیدی از ابزارهای اینترنتی هستیم، گفت: فناوری به عامل اصلی برای اعمال تغییرات در سبک زندگی افراد تبدیل شده است. بشر نیاز به حفظ سلامت روح، جسم، فرهنگ، سبک زندگی، سنت‌ها، اعتقادات دینی، مذهبی و آداب و رسوم دارد که ممکن است به واسطۀ رسانه‌ها دستخوش تغییر قرار گیرد.
وی افزود: ما در جهان رسانهایشده زندگی می‌کنیم. بخش زیادی از تصاویر ذهنی، خوشامد و بدآمد ما را رسانه‌ها به کمک عناصر ارتباطی می‌سازند. نکته اینجاست که چه مقدار از این تصاویر ذهنی که رسانه برای ما ساخته است؛ درست است؟ واقعیت کدام است؟ واقعیتِ واقعی همانی است که در زمان و مکان مشخص در عالم واقع رخ داده است. مانند یک اجتماع مردمی، سخنرانی یک فرد، آتش‌سوزی در جنگل، درختکاری، تصادف، انفجار، جشن و ... واقعیت رسانه‌ای که دیگر واقعیتِ واقعیت نیست و روایتی از آن رویداد را روایت می‌کند و ممکن است دستکاری، مخدوش و بازنمایی از زاویه‌ای خاص شده باشد.
ویژگی‌های خبر درست و نادرست
سیادت ضمن بیان ضرورت شناخت اخبار جعلی از واقعی، دربارۀ ویژگی‌های یک خبر درست و خبر نادرست گفت: خبر درست در حقایق با گزارش یا آمار اثبات می‌شوند، منابع مختلف را از دیدگاه‌های مختلف ذکر می‌کند، شامل تمام عناصر یک خبر و روایت است، چند خبرگزاری معتبر آن خبر را کار می‌کنند. اما خبر نادرست تنها به یک منبع اشاره دارد یا به هیچ منبعی اشاره نمی‌کند، اخبار پیرامون با حدس و گمان تدوین می شوند، از زبان احساساتی یا تزیین‌شده استفاده می‌کنند. جهت سم‌زدایی دیجیتال با توجه به ورود هوش مصنوعی به بحث شایعه‌سازی و اطلاعات نادرست باید تغییراتی در شبکه‌های اجتماعی ایجاد کرد.
راهکاری برای سلامت روانی در فضای مجازی
این کارشناس رسانه با اشاره به اینکه برای بهروزی و ارتقای سلامت روانی، می‌توانید گاهی تلفن همراه خود را کنار بگذارید، گفت: جنبۀ دیگرِ سلامت و بهروزی که کمتر به آن پرداخته شده، کسب دانش است. دانش به طرزی شگرف بر توانایی ما برای سیر و سلوک در جهان و تحقق اهدافمان تأثیر می‌گذارد. به‌طور کلی در مواجهه با هر پیام رسانه‌ای و قبل از بازنشر آن، یک مکث کوتاه داشته باشیم و از خود بپرسیم: این پیام منافع چه کسانی را تأمین می‌کند؟ چه زاویۀ دید و ارزشی در این پیام تأیید یا رد می‌شود؟ چه تکنیک‌هایی برای جلب توجه به کار گرفته‌اند؟ چرا این پیام ارسال شده است و هدف چیست و چه کسی این پیام را تولید کرده است؟
سیادت دربارۀ راهکارهای پیشنهادی برای برون‌رفت از چالش فضای مجازی گفت: آموزش با رویکرد کارگاه‌محور، تولید محتوا در لحظه و انتشار آن، منبع‌یابی و معرفی منابع معتبر خبری با رویکردهای متفاوت و ترویج فرهنگ مسئولیت اجتماعی از جملۀ این موارد است.
وی با اشاره به اینکه حساب‌های سایت‌های انتشار اخبار جعلی در شبکه‌های اجتماعی می‌توانند با مخاطبان و مردم عادی ارتباط بگیرند و از این طریق با اعتمادسازی ضریب نفوذ خود را افزایش دهد، گفت: شاخص‌های محبوبیت در پلتفرم‌های شبکه‌های اجتماعی مواردی همچون پست، نظرات و اشتراک‌گذاری دوباره است. تعامل برقرار کردن با حساب‌هایی که اخبار و اطلاعات جعلی منتشر می‌کنند، لزوماً به معنای اعتماد مخاطب نیست. حس کنجکاوی باعث می‌شود تعداد بالایی از کاربر واقعی درگیر محتوای جعلی شوند و تعداد کلیک‌ها افزایش پیدا کند. اگر مقدار تعامل با حساب جعلی خیلی زیاد باشد، شبکه‌های اجتماعی آن را به عنوان محتوای داغ به کسانی که حساب را دنبال نمی‌کنند هم پیشنهاد می دهند و مخاطبان باز هم بیشتر می‌شوند؛ در نتیجه توهم اعتماد به حساب جعلی ایجاد می‌شود. اعتبار و صحت‌سنجی منبع خبر مانع از روند صعودی انتشار خبر جعلی می‌شود.
انتهای‌پیام/