نگاهی به روابط ناپایدار ترکیه و غرب

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، در چند سال گذشته زمستان پایداری در روابط ترکیه و جهان غرب به وجود آمده و ظاهراً این وضعیت روز به روز بد و بدتر می شود.

مساله این است که از دید ترکیه، متحدین غربی قابل اعتماد نیستند و برای این کشور اسلامی، احترام و اعتباری چندانی قابل نیستند و از دید غربی ها نیز، مساله اینجاست که ترکیه، آن گونه که از یک متحد غربی انتظار می رود، عمل نکرده و همواره ساز مخالف زده است. جدیداً یکی از تحلیلگران مشهور تیم اردوغان به نام طلحه کوسه به بررسی این موضوع اشاره کرده و به اصلی ترین ابعاد بی اعتمادی و بی ثباتی در روابط ترکیه و غرب پرداخته است.

طلحه کوسه از مهمترین تحلیلگران سیاسی – امنیتی تیمی است که ابراهیم کالن سخنگو و مشاور ارشد سیاست خارجی و امنیت ملی نهاد ریاست جمهوری ترکیه، آن را تشکیل داده است.

او در ماساچوست آمریکا دکترا گرفته، رئیس دانشکده علوم سیاسی ابن خلدون است و مدت ها در بلژیک، آمریکا و ترکیه، مسئولیت اندیشکده «مطالعات سیاسی و اقتصادی ترکیه» (SETA) را بر عهده داشته است.

ویژگی مهم اعضای این اندیشکده، این است که با روزنامه صباح از ارگان های رسمی حزب عدالت و توسعه ارتباط دارند اما اساساً خود را بالاتر از حزب می بینند و اصلی ترین تصمیمات اردوغان در حوزه سیاست خارجی و مداخله های امنیتی در منطقه و فرامنطقه، با مشورت اعضای این مرکز، صورت می گیرد.

متن زیر، یادداشت تحلیلی این کارشناس تیم اردوغان است که قطعاً بسیاری از استدلال های آن جانبدارانه و غلط است، اما نمونه خوبی برای نشان دادن عمق اختلافات ترکیه و غرب و ادراک و انتظارات نابه جای آنها از همدیگر است.

رابطه «متحدان» غربی با ترکیه ناپایدار است

اتحادها و ائتلاف ها، همواره  در مواجهه با تهدیدات مشترک شکل می گیرند. از سوی دیگر، اتحادهای قوی و پایدار حول ارزش‌های مشترک به توافق می رسند و بازیگران و جوامع سیاسی آنها در طول زمان، این ارزش‌ها را نهادینه می ‌کنند.

طرفینی دارای سود و  منافع مادی مشترک هستند یا نگرش مشترکی نسبت به برخی از خطرات نشان می دهند، که این موضوع اتحادها را در عملیات و اقدامات روزانه، ملموس، قابل اجرا و معتبرتر می کند.

گسترش و تعمیق چارچوب سازش و توافق که حول محور ارزش ‌ها و منافع مشترک توسعه می ‌یابد، به متحدان این امکان را می‌دهد که در مواجهه با تهدیدات، قوی ‌تر و اعتمادسازتر باشند.

می خواهم با این مقدمه کوتاه، چنین استنتاج کنم که روابط ائتلافی ترکیه و متحدان غربی اش روز به روز ضعیف تر می شود و این رابطه به تدریج اعتبار خود را بین طرفین از دست می دهد.

تفاوت‌ها، هم در برداشت‌ها و اولویت ‌های امنیتی و هم در نگاه آن‌ها به سیاست جهانی و به طور کلی جهان، آشکارتر شده است. طرفین، متقابلاً یکدیگر را به عدم رعایت الزامات روابط اتحاد متهم می کنند.

ما باید مشخص کنیم که روابط ناامن ترکیه و متحدان غربی آن، به ویژه ایالات متحده، در دهه گذشته وارد روند فرسایشی شده است. در جبهه اروپا هم، وضعیت بهتر از آمریکا نیست. نگرش های یونان، قبرس و فرانسه با محوریت ضدترکیه شکل گرفته و این وضعیت، همچنان روابط ترکیه و اتحادیه اروپا را مسموم می کند. حتی خطرات امنیتی و منافع مشترک در انرژی که با اشغال اوکراین توسط روسیه پدیدار شد، شتاب مثبتی در روابط ترکیه و اتحادیه اروپا ایجاد نکرد.

زمانی که دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا بود، رویکرد بازیگران آمریکایی و اروپایی در قبال ترکیه تا حدی متفاوت بود. هم ترامپ و هم بازیگران اروپایی یکدیگر را به انجام اقدامات خودخواهانه و یک جانبه متهم می کردند و این رویه، با منطق کلی ائتلاف غرب، همخوانی نداشت. ولی در این دوره، در حالی که ایالات متحده، منافع خود را در دیدگاه سیاست خارجی در اولویت قرار داده، بازیگران اروپایی نیز بر روی فرمول هایی کار می کردند تا در یک معادله جدید، استقلال استراتژیک خود را افزایش دهند و اتحاد عناصر محلی را در امنیت به منصه ظهور برسانند.

در نتیجه، شکاف ها و بی اعتمادی های جدی در اتحاد فراآتلانتیک ایجاد شد. از سوی دیگر، ترکیه در تلاش بود در این همه سردرگمی، ظرفیت پاسخگویی به نگرانی‌ها و اولویت‌های امنیتی خود را با ابزارهای مستقل خود، توسعه دهد.

ترکیه قبل و بعد از کودتای سال 2016 میلادی، در مواجهه با تروریسم و ​​سایر نگرانی های امنیتی هیچ حمایتی از متحدان خود در ناتو دریافت نکرد، همچنان سعی داشت متحدان خود در ناتو را اقناع کند که به حمایت شدید  از پ.ک.ک، شبکه گولن و پ.ی.د (حزب اتحاد دموکراتیک کردهای سوریه) پایان دهند.

ترکیه در حال مبارزه با این جریانات بود و  سعی کرد از تشکیل یک نوار حائل خاکستری در مرزهای جنوبی و منطقه تحت کنترل سازمان های تروریستی جلوگیری کند. ولی تقریباً همه بازیگران غربی مشترکاً در برابر عملیات نظامی ترکیه در شمال سوریه مقاومت کردند و با اقدام ترکیه مخالف بودند. همه می دانند که  سازمان دهنده و هماهنگ کننده این نگرش، واشنگتن بوده است.

ترکیه نزدیک به 10 سال است که برای رسیدگی به نگرانی‌های امنیتی در مورد بقای ملی، هیچ حمایتی از متحدان خود در ناتو دریافت نکرده است و این گروه های تروریستی ضد ترکیه،  توسط متحدان غربی حمایت می‌شوند و همین موضوع است که نگرش ترکیه درباره روابط ائتلافی را تغییر داده است.

بر خلاف دوره های قبلی، ترکیه در تلاش است تا یک بازیگر پویا و مستقل باشد نه یک سرباز پیاده و مطیع. اما این تلاش ترکیه، مورد احترام سایر متحدان به ویژه مورد احترام آمریکا نیست. با این حال، اعمال شدید فشارهای سیاسی، دیپلماتیک، اقتصادی و غیره بر ترکیه برای بازگشت دوباره به نگرش منفعلانه، نتوانست مسیر حرکت اردوغان را تغییر دهد.

اخیراً یک کمپین جدید و بسیار سازمان یافته برای شکستن مقاومت ترکیه در مورد عضویت سوئد و فنلاند در ناتو، راه اندازی شده است. در این کمپین تمامی امکانات دیپلماتیک، اقتصادی و روانی بسیج شده و سیاست سرکوب تمام عیار در قبال ترکیه اجرا می شود.

رسانه‌های غرب، اتاق‌های فکر و تقریباً تمام رسانه‌هایی که افکار عمومی را شکل می‌دهند، انتقادات خود را با هدف توهین به ترکیه و به ‌ویژه مقابله با رئیس ‌جمهور اردوغان آغاز کرده‌اند. این گروه کُر، هماهنگ عمل می کند و  از زمان روی کار آمدن جو بایدن در ایالات متحده توسط واشنگتن هماهنگ شده است.

این سازوکار که پیش از این از طریق پرونده عثمان کاوالا بر ترکیه فشار آورده بود، مجدداً فعال شده و تلاش می کند تا از طریق سفارت ها و کنسولگری های خود در ترکیه پیامی دوباره به ترکیه بفرستد.

کشورهای آمریکا، هلند، سوئیس، سوئد، انگلیس، آلمان، بلژیک، فرانسه و ایتالیا با ادعای احتمال حملات تروریستی علیه نمایندگی‌های دیپلماتیک خود در ترکیه، تصمیم گرفتند کنسولگری‌ها و سفارت‌های خود در ترکیه را برای مدتی تعطیل کنند.

این فشار روانی که پیش از این بارها علیه ترکیه وارد شده بود، دوباره فعال می شود و این تصور ایجاد می شود که ترکیه کشوری ناامن و غیر قابل اعتماد است. این در حالی است که ترکیه در سال 2022 رکورد تعداد گردشگران را شکست اما به دلایل سیاسی، تحت فشار اقتصادی قرار دارد.

این اقدامات با رویه های دیپلماتیک و رویکرد اعتماد بین دولت ها به ویژه قانون اتحاد و ائتلاف مطابقت ندارد و ترکیه از مجاری رسمی واکنش نشان داد.

ما باید انتظار داشته باشیم که عملیات های فشار و ارعاب بر ترکیه در دوره آینده به طور فزاینده ای ادامه یابد. در این دوره توجه و حساسیت بیشتر برای جلوگیری از حملات تروریستی که ممکن است در ترکیه رخ دهد ضروری است. فشارها و بازی های هماهنگ بر ترکیه تا انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی که قرار است در ماه می برگزار شود، ادامه خواهد داشت. آگاهی مردم ما در این زمینه یکی از عوامل افزایش مقاومت ترکیه است.

در برخی از پایتخت های غربی این امید و انتظار وجود دارد که پس از انتخابات ترکیه، فضایی به وجود آید که آنکارا به نیروی پیاده غرب تبدیل شود. این تصور وجود دارد که در ترکیه بدون اردوغان، روابط ترکیه و غرب به پویایی قبلی خود باز خواهد گشت.

روابط ائتلافی ترکیه با غرب باید با کدهای جدید مدیریت شود و «شیوه عملیاتی» جدیدی شکل گیرد. ایجاد این بازتعریف در چارچوب اصول برد- برد که به منافع همه طرف ها کمک می کند، اهمیت بالایی دارد.

برای اینکه چنین تعریف مجددی رخ دهد، طرفین باید عادات قدیمی خود را تغییر دهند و موانع احساسی و ادراکی که اخیراً به وجود آمده است، پشت سر نهاده شود. در غیر این صورت، از دست رفتن مسیر همکاری، رابطه اتحاد و مشارکت را بیش از پیش از بین می برد و آن را به وضعیتی جبران ناپذیر می کشاند. متحدان غربی ترکیه این رویکرد را ادامه می دهند و محاسبه می کنند که حفظ فشارهای کنونی بر ترکیه برای آنها هزینه چندانی ندارد. با این حال، آنها نباید احتمال مواجهه با هزینه های پیش بینی نشده در زمان و مکان غیرمنتظره را نادیده بگیرند.

انتهای پیام/