یک مقام قرآنیِ حضرت عباس در بیان امام صادق (ع)
حقیقتاً حضرت عباس علیه‌السلام همواره تسلیم امر امام حسین علیه‌السلام و تابع محض ایشان بود، به گونه‌ای که از خود در برابر امام عصر خویش اراده‌ای نداشت بلکه اراده و میل خود را تابع خواست اباعبدالله علیه‌السلام قرار داده بود.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، زیارتنامه‌ی حضرت عباس بن علی بن ابی‌طالب علیه‌السلام از معدود زیارتنامه‌هایی است که منسوب به امام معصوم است. این زیارتنامه از آنجا که از سوی امام صادق علیه‌السلام صادر شده است، یکی از بهترین منابع برای دستیابی به معرفت حقیقیِ این شخصیت وارسته جهان اسلام محسوب می‌شود. در بخش‌هایی از این زیارتنامه می‌خوانیم: أَشْهَدُ لَکَ بِالتَّسْلِیمِ وَ التَّصْدِیقِ وَ الْوَفَاءِ وَ النَّصِیحَةِ لِخَلَفِ النَّبِیِّ الْمُرْسَلِ وَ السِّبْطِ الْمُنْتَجَبِ وَ الدَّلِیلِ الْعَالِمِ وَ الْوَصِیِّ الْمُبَلِّغِ وَ الْمَظْلُومِ الْمُهْتَضَمِ فَجَزَاکَ اللَّهُ عَنْ رَسُولِهِ وَ عَنْ أَمِیرِ الْمُؤْمِنِینَ وَ عَنِ الْحَسَنِ وَ الْحُسَیْنِ ص أَفْضَلَ الْجَزَاءِ بِمَا صَبَرْتَ وَ احْتَسَبْتَ وَ أَعَنْتَ- فَنِعْمَ عُقْبَى الدَّارِ (رعد24)؛ اى فرزند امیر المؤمنین، شهادت میدهم که تو تسلیم فرزند نبى مرسل و سبط برگزیده پیامبر و راهنما و عالم و جانشین مبلغ و مظلوم ستم دیده بوده و او را تصدیق داشته و در مقام وفاء و خیر خواهى او بودى پس خدا از طرف رسولش و امیر المؤمنین و حسن و حسین صلوات اللَّه علیهم اجمعین بالاترین پاداشها را به تو داده و به واسطه صبر و بردبارى که در این راه کردی و آزمایش و امتحانى که دادى و رنج و مشقتى را که متحمل شدى عالیترین اجرها را نصیب تو کند؛ پس خوشا به زندگانى آخرت تو،
در این فراز از زیارتنامه چند ویژگی به حضرت عباس از سوی امام صادق علیه‌السلام نسبت داده شده است: تسلیم، تصدیق، وفاء و ناصح و دوستی خالص نسبت به جانشین پیامبر صلی الله علیه و آله یعنی امام حسین علیه‌السلام. این چهار ویژگی را وقتی از زاویه نگاه ماجرای قیام امام حسین علیه‌السلام و جریان عاشورا مشاهده می‌کنیم، حقیقتاً آن بزرگوار را همواره تسلیم امر امام حسین علیه‌السلام و تابع محض ایشان می‌بینیم به گونه‌ای که از خود در برابر امام عصر خویش اراده‌ای نداشت بلکه اراده و میل خود را تابع خواست اباعبدالله علیه‌السلام قرار داده بود و با جان و دل و دست و زبان حامی امام بود که همان معنای تصدیق است. ابراز وفاداری و دوستی خالصانه نیز بروز همین رفتار تسلیم‌وار و صادقانه‌ی حضرت عباس علیه‌السلام نسبت به امام حسین علیه‌السلام بود.
سپس امام صادق علیه‌السلام از جانب آل‌عبا علیهم‌السلام بهترین جزا را برای حضرت عباس علیه‌السلام می‌طلبد و در انتهای این فراز، به بخشی از آیه‌ی 24 سوره رعد اشاره کرده، خطاب به آن بزرگوار می‌فرماید: «فَنِعْمَ عُقْبَى الدَّارِ»؛ یعنی آن سرزمین نیکو فرجامی است. وقتی به آیه‌ی مربوطه رجوع می‌کنیم، آیه به صورت کامل اینگونه است «سَلامٌ عَلَیْکُمْ بِما صَبَرْتُمْ فَنِعْمَ عُقْبَى الدَّار»؛ یعنی سلام بر شما به واسطه‌ی صبری که به خرج دادید، پس چه نیکو فرجامی است. اما این عاقبت به خیری که در این آیه مطرح شده چیست؟ وقتی به آیات قبل رجوع می‌کنیم، ورود به «جنات عدن» است. برای درک بهتر فضای این آیه، به دو آیه قبل یعنی 22 و 23 رعد رجوع می‌کنیم. این آیات از این قرار است «وَ الَّذینَ صَبَرُوا ابْتِغاءَ وَجْهِ رَبِّهِمْ وَ أَقامُوا الصَّلاةَ وَ أَنْفَقُوا مِمَّا رَزَقْناهُمْ سِرًّا وَ عَلانِیَةً وَ یَدْرَؤُنَ بِالْحَسَنَةِ السَّیِّئَةَ أُولئِکَ لَهُمْ عُقْبَى الدَّارِ (22) جَنَّاتُ عَدْنٍ یَدْخُلُونَها وَ مَنْ صَلَحَ مِنْ آبائِهِمْ وَ أَزْواجِهِمْ وَ ذُرِّیَّاتِهِمْ وَ الْمَلائِکَةُ یَدْخُلُونَ عَلَیْهِمْ مِنْ کُلِّ بابٍ (23)»؛ یعنی «و کسانى که براى طلب خشنودى پروردگارشان صبر کردند و نماز برپا داشتند و از آنچه روزی‌شان دادیم، نهان و آشکارا انفاق کردند، و بدى را با نیکى میزدایند، ایشان راست فرجام خوش سراى باقى. [همان] بهشت‌هاى عدن که آنان با پدرانشان و همسرانشان و فرزندانشان که صالحند در آن داخل میشوند و ملائک از هر درى بر آنان در می‌آیند.» همین ملائک هستند که در آیه‌ی بعد می‌گویند «سَلامٌ عَلَیْکُمْ بِما صَبَرْتُمْ فَنِعْمَ عُقْبَى الدَّار.»
بر این اساس، حضرت عباس علیه‌السلام به خاطر «وجه رب» که مصداق آن اهل بیت علیهم‌السلام و به صورت خاص، امام حسین علیه‌السلام است، صبر پیشه کرد و در همین شرایط حق نماز و انفاق را ادا کرد و به واسطه‌ای آن، به بهترین سرانجام و فرجام رسید و در انتهای مسیر پر برکت عمر خویش و آن زمان که روح مطهرشان به آسمان عروج یافت، مورد سلام ملائک قرار گرفت.
انتهای‌پیام/