دیپلماسی آشتی‌جویانه عراق به سرانجام می‌رسد؟
عراق مدتی است که نقش میانجی را به ویژه میان ایران و عربستان ایفا می‌کند.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، یک رسانه عراقی از ادامه تحرکات دیپلماتیک این کشور در زمینه حل و فصل میان آمریکا و ایران و ایران و عربستان خبر داد.
پایگاه خبری «ارفع صوتک» در گزارشی آورده است: عراق تلاش‌های مستمری را به منظور حل و فصل اوضاع بین آمریکا و ایران و برقراری مجدد توافق هسته‌ای انجام می‌دهد. این تلاش‌ها در چارچوب تلاش‌های دیگری است که عراق برای بهبود روابط ایران با شماری از کشورهای منطقه به ویژه عربستان، مصر و اردن انجام می‌دهد.
چرا عراق این کار را انجام می‌دهد؟ و این آشتی چه نفعی برای بغداد دارد؟
چند روز پیش بود که «فؤاد حسین» وزیر خارجه عراق از میانجیگری کشورش میان آمریکا و ایران درباره برجام خبر داده بود که با هدف احیای برجامی انجام می‌شود که واشنگتن در سال 2018 در دوره «دونالد ترامپ» رئیس جمهور سابق آمریکا از آن خارج شد.
این نقش با استقبال وزارت خارجه ایران روبرو بود و از زبان سخنگوی خود از تلاش‌های عراق در این زمینه استقبال کرد.
فؤاد حسین در گفتگو با المانیتور گفته بود: بر کسی پوشیده نیست که من با مقامات ایرانی و آمریکایی در تماس هستم. دو طرف به ما اعتماد دارند و به نفع عراق است که تنش بین واشنگتن و تهران را کاهش دهد. این تماس‌ها را ادامه خواهم داد و امیدوارم که دو طرف بار دیگر گفتگو را از سر بگیرند.
طی دو سال گذشته بغداد نقش میانجی را میان عربستان و ایران دو کشور مهم در منطقه ایفا کرد و از سال 2021 دو طرف سلسله‌مذاکراتی را در بغداد به منظور بررسی راه‌های حل اختلافات میان خود شروع کردند. عراق تلاش مشابهی در زمینه بهبود روابط ایران و مصر هم انجام داد.
دیپلماسی آشتی‌جویانه عراق با برگزاری کنفرانس بغداد در اگوست 2021 به اوج خود رسید؛ کنفرانسی که با حضور سران مصر، اردن، قطر، امارات، کویت و با حضور وزرای خارجه ایران و عربستان و ترکیه برگزار شد.
در جریان این نشست بر ضرورت تمرکز بر مقابله با چالش‌های مشترک تأکید کرد و طرفهای شرکت‌کننده بر نقش عراق به عنوان عامل فعال در منطقه تأکید کردند که این اجازه نقش میانجی میان قطب‌های دارای کشمکش را می‌دهد.
«احسان الشمری» رئیس یک اندیشکده سیاسی در این باره گفت: علی‌رغم اینکه عراق ابزارهای زیادی را برای ایفای موفقیت‌آمیز نقش میانجیگری ندارد اما فلسفه بغداد برای موفقیت تلاش‌هایش مبتنی بر پیروی از سیاست بی‌طرفی و همچنین بهره‌برداری از این موضوع است که خاکش فضایی برای درگیری بین نیروهای منطقه است و همین موضوع این کشور را واجد شرایط آشتی و مذاکره برای همگرایی می‌گرداند.
«مهران کامروا» استاد مطالعات ایران در دانشگاه «جرج تاون» قطر نیز در این باره گفت: میانجیگری‌های بین‌المللی انواع مختلفی دارد که شامل تدوین برنامه‌ای برای گفتگوها و اعمال فشار بر طرف‌ها برای امتیازدهی و یا اکتفا به فراهم کردن کانال ارتباطی بین دو گروه درگیر برای رساندن پیام‌های آنها می‌شود. عراق نوع اخیر را اعمال می‌کند و این قدرت و منابع زیادی را می‌طلبد.
کامروا می‌گوید: آمریکا و ایران عمیقاً درگیر سیاست عراق هستند بنابراین به نفع عراق است که آن دو مصالحه کنند و دست از رقابت در مسائل منطقه‌ای بردارند.
این همان موضوعی است که «محمد شیاع السودانی» هم در ابتدای سال جاری به آن اشاره و تأکید کرد که هرگونه تنش بین آمریکا و ایران تأثیر منفی روی عراق دارد.
«مهند الجنابی» استاد علوم سیاسی در دانشگاه «جهان» اربیل هم گفت: میانجیگری‌های عراق بین آمریکا و ایران نه تنها برای دوطرف، بلکه برای همه طرف‌ها در منطقه به ویژه عراق مفید است.
علاوه بر این، بغداد از این طریق به دنبال بهبود وجهه خود و قرار دادن خود در کانون رویدادها پس از سال‌ها انزوا است.
«الیزابت شکمن» پژوهشگر سیاسی متخصص در مسائل خاورمیانه هم گفت: بغداد نمی‌خواهد خود را بیش از این در منطقه در حاشیه ببیند. بنابراین تلاش می‌کند که ابتکارات سیاسی را یکی پس از دیگری اتخاذ کند تا بار دیگر مطرح شود.
«رنارد منصور» تحلیلگر سیاسی امور عراق هم بیان کرد: بغداد به دنبال تبدیل شدن به قدرت برجسته و میانجی مورد تأیید کشورهای مهم در خاورمیانه است و از اینکه عرصه کشمکش سیاسی قدرتهای منطقه باشد، فاصله بگیرد.
«قرمان بالانی» تحلیلگر سیاسی مرکز خاورمیانه هم گفت: از زمان غلبه بر داعش در سال 2017 و بازپس‌گیری موصل و سپس کرکوک، میل عراق به ایفای نقش برجسته در سیاست بین‌المللی است و این در دوره «مصطفی الکاظمی» نخست‌وزیر سابق به اوج خود رسید.
براساس گفته تحلیلگران، یک نقش منطقه‌ای بزرگتر برای عراق شاید از رقابت بزرگ بین آمریکا و ایران بکاهد و علاوه بر این، برای اوضاع داخلی عراق نیز مفید خواهد بود و باعث افزایش ثبات عراق و تقویت حاکمیت آن می‌شود.
این رسانه در ادامه به تاریخچه‌ای از میانجیگری‌های عراق هم پرداخته و آورده است: از قدیم، عراق جایگاه بزرگی در منطقه به پشتوانه روابط قوی با همه همسایگان خود داشته است؛ موضوعی که آن را به عنوان میانجیگر مؤثر در بحران‌های منطقه تبدیل کرده است.
دی‌ماه گذشته هم پایگاه «العربی الجدید» به نقل از دو مسئول عراقی که به نام آنها اشاره‌ای نکرد، نوشت که «محمد شیاع السودانی» نخست‌وزیر از «فؤاد حسین» وزیر امور خارجه عراق و تیمی از دفترش خواسته است تا تلاش‌های میانجیگرانه عراق بین تهران و ریاض را به منظور ترتیب دادن دیدار جدیدی بین طرف در برهه پیش رو از سر بگیرند.
به گفته این مسئول، السودانی از جزئیات و روند تحولات جلسات گفت‌وگوی گذشته (بین تهران و ریاض) و بارزترین نکات اختلاف و اشتراک مطلع شده است.
عراق تاکنون میزبان پنج دور از مذاکرات بین ایران و عربستان بوده است.
انتهای پیام/؛