تعامل با افغانستان اولویت ما در مذاکرات بر سر حقابه "هیرمند" خواهد بود

به گزارش خبرنگار اجتماعی خبرگزاری تسنیم، حقابه ایران از رودخانه "هیرمند" از زمان اشرف غنی؛ آخرین رئیس جمهور افغانستان رهاسازی نشده و این موضوع درحالی است که بر اساس معاهده 1974، کشور افغانستان باید مقدار حقابه ایران از هیرمند را که مقدار 850 میلیون متر مکعب برای کشاورزی سیستان و حقابه تالاب هامون است، رهاسازی کند.

عدم پرداخت حقابه ایران از هیرمند با وجود معاهده بین‌المللی، توسط طالبان نیز انجام نمی‌شود و از زمان به قدرت رسیدن این گروه تغییری در سیاست‌های افغانستان در قبال حقابه ایران ایجاد نشده است.

مشکلی که بر سر راه پرداخت حقابه ایران از هیرمند وجود دارد مربوط به سد کمال‌خان است؛ افغانستان در سال 1400 و در زمان ریاست جمهوری اشرف غنی سد کمال‌خان را بر روی هیرمند ساخت و در زمان افتتاح این سد، اشرف غنی اعلام کرد که از این پس در قبال پول به ایران آب می‌فروشیم"!

این سد که گنجایش ذخیره 50 میلیون متر مکعب آب را دارد، دارای دریچه‌ای است که آب‌های مازاد و بیش از توان ذخیره سد را به بیابان گودزره افغانستان منتقل می‌کند و با این انحراف آب غیرقانونی باعث می‌شود که آبی به هیرمند وارد نشده و در نتیجه حقابه ایران نیز محقق نشود.

پرداخت حقابه ایران از هیرمند در معاهده 1374 در شرایط ترسالی، خشکسالی و شرایط نرمال مشخص شده است و طالبان نیز موظف است تا حقابه را پرداخت کند اما مقامات افغانستان اعلام کرده‌اند که به این داده‌ها اعتماد ندارد و باید با نصب دستگاه‌های آب سنج برای تعیین سال نرمال آبی، محاسبات جدیدی در خصوص حقابه ایران انجام شود.

در این رابطه، سید حسین موسوی‌فر؛ رئیس مرکز امور بین‌الملل و کنوانسیون‌های سازمان حفاظت محیط زیست به تسنیم گفت: از نظر قانونی پیگیری مسئله رودخانه‌های مرزی ازجمله رودخانه‌های شرق کشور با وزارت نیرو است که با هماهنگی وزارت امور خارجه در این زمینه اقدام می‌کند. بنابراین مسئولیت اولیه مذاکرات تأمین حقابه سیستان و بلوچستان نیز با وزارت نیرو است.

وی ادامه داد: سازمان حفاظت محیط زیست هم نباید نسبت به حقابه‌ها بی‌تفاوت باشد چرا که حیات اقلیم و زیستگاهای مختلف به واسطه تأمین حقابه تأمین می‌شود. از این جهت که سازمان تکالیف قانونی خود را انجام دهد هم با وزارت خارجه و هم وزارت نیرو مذاکراتی را داشته‌ایم اما به واسطه دستور رئیس جمهور و دغدغه شخص دکتر سلاجقه؛ رئیس سازمان حفاظت محیط زیست که عزم جدی برای حل این موضوع دارند، سازمان درخصوص مسائل مختلف محیط زیستی و نه صرفاً تأمین حقابه وارد مذاکره غیرمستقیم با طرف افغانستانی شده است.

رئیس مرکز اموربین‌الملل و کنوانسیون‌های سازمان حفاظت محیط زیست اظهار کرد: یکی از مواردی که پس از مکاتبات و تبادل نظارت از طریق واسطه‌ها با طرف افغانستانی به آن رسیدیم این است که دکتر سلاجقه با یک تیم فنی سفری را به افغانستان داشته باشند و موضوع را پیگیری کنند. هدف این سفر پرداختن به مسائل محیط زیستی متفاوت است که یکی از آنها تعهدات تاریخی، بین‌المللی و قانونی افعانستان نسبت به مسائل حقابه است.

موسوی‌فر تأکید کرد: در واقع سازمان حفاظت محیط زیست در این موضوع فراتر از تکالیف خود موضوع را پیگیری می‌کند. ما درخصوص زمان سفر 3 تاریخ را به طرف افغانستانی داده‌ایم که یک تاریخ را رد کرده، اما به محض پذیرش سفر صورت می‌گیرد.

وی در رابطه با حقابه هریرود و فراه رود نیز توضیح داد: در این سفر تمام این موارد دیده شده و بر سر همه این موارد با ابتکار عملی که در نظر داریم مذاکره خواهیم کرد.

رئیس مرکز امور بین‌الملل و کنوانسیون‌های سازمان حفاظت محیط زیست درباره نقش دست‌های پشت پرده در سدسازی بر روی رودخانه‌های مرزی منتهی به ایران، گفت: دخالت خارجی‌ها باید توسط نهادهای دیگری پیگیری شود و اگر چنین موردی باشد قطعاً توسط آنها پیگیری می‌شود. البته جمهوری اسلامی نیز دشمنان زیادی دارد که ممکن است از هر راهی برای ضربه زدن به ما استفاده کند.

موسوی‌فر ادامه داد: ما درخصوص منافع بین‌المللی و تاریخی که داریم کوتاه نمی‌آییم اما بنای ما این است که مسائل با تعامل حل شود چرا که این موضوع به نفع هر 2 کشور است. ما به دنبال این نیستیم که از همان ابتدا به دنبال مکانیسم‌های بین‌المللی برویم و ترجیح ما این است که موضوع را از طریق مذاکره مستقیم با طرف افغانستانی حل و فصل کرده و نیازی به ارجاع موضوع به دیگران نباشد.

وی در رابطه با اینکه این تعامل تا چه زمانی ادامه خواهد داشت، گفت: اولین ابزار ما در سازمان حفاظت محیط زیست ابزارهای حقوقی و تعاملی است و به عقیده من هنوز هم فرصت تعامل وجود دارد؛ هرچند زمان تنگ شده و با توجه به آسیب‌هایی است که سیستان و بلوچستان ما دیده باید این تعاملات به نتیجه برسد.

انتهای پیام/