نیازمند خانه تکانی در ادبیات پایداری هستیم

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، در این نشست، نویسندگان دو کتاب که در بخش مستندنگاری جایزه جلال آل احمد در سال 1401 به مرحله نهایی راه یافته بودند، درباره کتاب‌های خود و نحوه نگارش آنها سخن گفتند.

در این نشست الهام امین نویسنده کتاب «عقیله» درباره زندگی و شخصیت حضرت زینب(س) که به عنوان اثر شایسته تقدیر جایزه جلال برگزیده شده است، گفت: من کتاب «عقیله» را براساس علاقه مندی شخصی به تاریخ اسلام نوشتم چرا که احساس کردم شخصیت حضرت زینب(س) در جامعه ما مهجور است و مردم ایشان را تنها به عنوان ام المصائب می‌شناسند در صورتیکه مردم از 50 سال زندگی این شخصیت بزرگ پیش از حادثه عاشورا تقریباً هیچ چیز نمی‌دانند و ایشان را که باید به درستی «فاطمه ثانی» نامید، تنها به واسطه روضه‌هایی که شنیده اند، می‌شناسند.

امین با اشاره به سابقه فعالیت خود در حوزه شعر، افزود: این سابقه در کتاب خود را نشان می‌دهد و زبان شاعرانه به من کمک بسیاری کرد و روایت کتاب به زبانی فاخر نوشته شده است که دلیلش همان آشنایی من با زبان ادبی است.

کلیشه غلط نفروش بودن کتاب مذهبی

این نویسنده سپس به مراحل نگارش کتاب پرداخت و افزود: این کتاب، نخستین تجربه نویسندگی من است که نگارش آن حدود 5 سال طول کشید.  قبل از شروع به نوشتن نیز یک سال درباره موضوع زندگی حضرت زینب(س) تحقیق کردم و در طول مراحل تحقیق و نگارش دکتر محمدحسین رجبی دوانی به عنوان مشاور در کنار من بودند و فصل به فصل کتاب را خواندند و کمک ایشان باعث شد امروز بتوانم بگویم کتاب تا جایی که ممکن بوده است ایرادی از لحاظ استنادات تاریخی ندارد.

نویسنده کتاب «عقیله» با انتقاد از اعتقاد اغلب ناشران به کلیشه‌هایی مانند کم فروش بودن آثار مذهبی گفت: چاپ اثر مستقل مستند مذهبی در کشور ما کار بسیار سختی است و خود من کتاب را به 10 ناشر دادم اما همه می‌گفتند کتاب، کتاب خوبی است اما سرمایه گذاری برای انتشار آن را نمی‌پذیرفتند چرا که معتقد بودند کتاب‌های مذهبی فروش ندارد. در حالی که کتاب‌های فراوانی در حوزه آثار مذهبی وجود دارد که به چاپ‌های متعدد رسیده است. جامعه به روایت نو و مستند از زندگی معصومین و منسوبان به آنها نیاز دارد و باید نگاه جامعه را در این حوزه بازسازی و از باورهای خرافی و عوامانه پیرایش کنیم و ناشران نیز باید در این حوزه ورود کنند.

وی افزود: این مسأله برای من به یک غصه تبدیل شده بود که بعد از چهل سال در حکومت جمهوری اسلامی‌نمی‌شود کتابی برای حضرت زینب(س) منتشر کرد و گویی حکمت خدا این بود که این کتاب در ناشر ارزشمندی مانند «به نشر» منتشر شود و تا جایی که من می‌دانم این کتاب که اواخر سال 1400 منتشر شد، تا به حال 6 چاپش تمام شده و 2 چاپ دیگر آن در راه است.

چگونگی کشف یک سوژه خاص

در ادامه این نشست، گلستان جعفریان نویسنده کتاب «پاییز آمد» درباره مراحل نگارش کتاب گفت: حوزه هنری تهران در ابتدا دست نوشته ای از خانم فخرالسادات موسوی را به همراهی مصاحبه‌هایی که حوزه هنری زنجان با وی انجام داده بود، در اختیار من قرار داد تا درباره اش نظر بدهم. من در ابتدا دیدم این کتاب در راستای همان ازدواج‌های ارزشی که قبلاً آن را در مجموعه نیمه پنهان روایت فتح کار کرده بودیم، تعریف می‌شود و تکرار همان‌هاست اما بعداً چیزی که توجه مرا جلب کرد، این بود که این خانم از دل خانواده‌ای بیرون آمده بود که خیلی ادعای انقلابی گری نداشتند و حتی به شدت با ازدواج دخترشان با یک نظامی‌ و پاسدار مخالف بودند و این موضوع بود که این سوژه را خاص و متفاوت می‌کرد.

وی با بیان اینکه در این سوژه با روایت تبلغی و تأکیدی از این نوع ازدواج‌ها رو به رو نیستیم، گفت: نکته مهمی ‌که در این کتاب وجود دارد، این است که روایتی چالشی درباره ازدواج‌های ارزشی را شاهدیم که در روایت این گونه ازدواج‌ها من نمونه اش را ندیده ام یا کمتر دیده ام.

راوی نزدیک بود پشیمان شود

جعفریان با انتقاد از به کارگیری نویسندگان تازه کار و غیرحرفه ای برای نگارش خاطرات دفاع مقدس گفت: در روایت ادبیات پایداری  باید نگاه تکنیکی و محتوایی به کار داشته باشیم. یکی از مسؤولان حوزه هنری زنجان می‌گفت برای اینکه با خانم موسوی مصاحبه کنیم، به یکی از کارمندان معمولی یک دستگاه ضبط صوت دادیم و او را به مصاحبه فرستادیم. هم محقق، هم راوی و هم نویسنده در آثار خاطرات دفاع مقدس نیاز به این دارند که از کلیشه‌ها فاصله بگیرند. به خاطر دارم چاپ اول کتاب که منتشر شد، فرزند ایشان با من تماس گرفت و گفت حاج خانم اصرار دارند که کتاب جمع شود، ایشان در طول نگارش کتاب هم دائم در این فکر بود که در شهر مذهبی زنجان نسبت به او چه قضاوتی خواهند کرد اما من به او می‌گفتم همان طور که با شجاعت احمد را با وجود مخالفت همه انتخاب کردی، باید به نوع نگاه من در کتاب اعتماد کنی و الان که دو سال از انتشار کتاب می‌گذرد و بازخوردها را می‌بیند، از نتیجه کار بسیار راضی است.

جعفریان تأکید کرد: ما در ادبیات پایداری به خانه تکانی و انقلاب نیاز داریم. باید نگاه چالشی و مسأله مند به همراه تکنیک را در این کارها وارد کنیم. نسل دهه‌های 70 و 80 از انقلاب چیزی نمی‌دانند و مسأله و سؤال دارند. پژوهشگری می‌تواند به سؤالات آنها پاسخ دهد که خودش مسأله مند باشد و تکنیک هم بلد باشد تا بتواند این نسل را جذب کند.

انتهای پیام/