شرایط سخت ترکیه برای گذار از بحران اقتصادی

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه، برخلاف همه پیش بینی ها و نظرسنجی ها، رقیب انتخاباتی خود را شکست داد. اما واقعیت این است که او به خاطر بحران اقتصادی بزرگی که در ترکیه به وجود آمده، فرصت چندانی برای شادی و استراحت ندارد و ظاهراً ستاد اقتصادی دولت او برای گذار از بحران، در حال تلاش و فعالیت شبانه روزی است.

اردوغان، ظرف چند سال گذشته، همواره با افتخار اعلام کرده که با افزایش سود بهره بانکی مخالف است و اجازه نمی دهد سود را بالا ببرند. اما مهمت شیمشک سکاندار جدید اقتصاد ترکیه، توانست اردوغان را به عقب نشینی از این سیاست قدیمی، راضی کند.

او برای رساندن سود سپرده های بانکی به نرخ 20 درصد مجوز لازم را کسب کرد، اما تحلیل گران مالی بر این باورند که لازم است این رقم به 40 درصد برسد. حالا در ترکیه، همه می پرسند: آیا اردوغان و تیم جدید اقتصادی کابینه او، می توانند ترکیه را از بحران خارج کنند یا خیر؟

حالا در ترکیه، علاوه بر دوقطبی سیاسی – اجتماعی، نوعی دوقطبی نگرش اقتصادی نیز به وجود آمده است. بسیاری از مخالفین اردوغان نیز به توانایی و دانش مهمت شیمشک باور دارند و منتظرند که او اقتصاد ترکیه را به ریل بازگرداند.

به عبارتی دیگر، هم دولت و هم احزاب مخالف، معتقدند که شیمشک، به عنوان یک سیاستمدار کار آزموده وال استریت نیویورک و بورس دبی و لندن، با سیاست های واقعگرایانه و توجه به اصل خواسته های بازار آزاد، نرخ ارز را به یک سطح منطقی خواهد رساند. اما گروهی از رفقای اردوغان از جمله حزب کمونیستی وطن، معتقدند که مهمت شیمشک، نشانه و سمبل اقتصاد آمریکایی و سپردن سکان مالی کشور به نزول خورها و رباگیران بین المللی است.

وعده ای که عملی نشد

اردوغان در چند ماه گذشته و همچنین در کمپین انتخاباتی خود، بارها اعلام کرد که در سال 2023 میلادی و همزمان با یکصدمین سالگرد تاسیس جمهوری ترکیه به دست مصطفی کمال، یک مقطع تاریخی جدید آغاز می شود.

اردوغان با عبارات اغراق آمیز و بلندپروازانه، این مقطع جدید را «قرن ترکیه» می نامد و چنین ادعا می کند که از حالا تا یکصد سال بعد، جهان شاهد شکوفا شدن و توسعه و پیشرفت برق آسای ترکیه خواهد بود.

این ادعا در حالی مطرح شده که این کشور، با یکی از سخت ترین بحران های اقتصادی روبرو شده و نظام سیاسی و اجرایی برای مقابله با تورم و بیکاری، عملاً ناکارآمد مانده و میلیون ها شهروند، برای تامین نیازهای اولیه دچار مشکل هستند.

روزنامه ینی چاغ ارگان رسانه ای حزب خوب به رهبری خانم مرال آکشنر در تیتر و عکس صفحه نخست با توصیف دقیق مشکلات کنونی اقتصاد ترکیه همچون افزایش سرسام آور تورم، افزایش بدهی به بانک های خارجی و رشد روزافزون کسری تجارت خارجی، به این اشاره کرده که نه «قرن ترکیه»، بلکه «قرن تورم» آغاز شده است.

بعضی از سیاستمداران معتقدند که اردوغان، حتی با آوردن وزرا و تکنوکرات های جدید، نمی تواند ترکیه را از بحران برهاند. تمل کاراملا اوغلو رهبر حزب اسلامگرای سعادت نیز یکی از این سیاستمداران است.

این حزب محافظه کار، بر اساس تفکرات مرحوم نجم الدین اربکان و سیاست موسوم به «رویکرد ملی» فعالیت می کند.

رجب طیب اردوغان، سال گذشته، بارها تلاش کرد تا حزب سعادت را برای پیوستن به ائتلاف جمهور، راضی کند. اما این حزب، برخلاف «حزب دوباره رفاه» یعنی حزبی که توسط فاتح اربکان تاسیس  شده، راضی نشد به ائتلاف اردوغان – باغچلی بپیوندد و در صف مخالفین اردوغان قرار گرفت.

کاراملا اوغلو، پس از اعلام اسامی اعضای کابینه و مسئولین جدید دولت اردوغان گفت: «هرگز نمی توان با خط کش کج، یک خط راست و مستقیم کشید. مشکل اصلی ما، اسامی و چهره ها نیستند. مشکل، تفکرات حزب عدالت و توسعه و شخص اردوغان است. با این مشی سیاسی، نمی توان کشور را اداره کرد. باید به جای تغییر افراد و اسامی، سیاست خود را تغییر دهید.»

پروفسور دکتر اوزگور دمیرتاش از اقتصاددانان ترکیه در خصوص سیاست ‌های اقتصادی دولت اردوغان گفت: همه ما باید به مهمت شیمشک کمک کنیم. باید او را در این پست نگه داریم. ما باید سیاست حزبی و جناحی را رها کنیم و روی حل مشکل تمرکز کنیم. این سرزمین مال ماست وضعیت اقتصادی کشورمان وخیم است و باید همکاری کنیم. بدون شک، دست زدن به اصلاحات ساختاری در بلندمدت ضروری است. بدون اصلاحات ساختاری، حتی اگر در کوتاه‌مدت نرخ بهره را افزایش دهید، اقدامتان کارساز نخواهد بود.

دمیرتاش در ادامه سخنان خود، با انتشار لیستی از اسامی 10 نفره اقتصاددان های مشهور ترکیه، خواهان آن شده که آنان برای کمک به وزیر اقتصاد ترکیه، یک گروه تشکیل دهند و هر 15 روز یک بار، با ارسال گزارش دقیق، به او کمک کنند.

وی همچنین به این موضوع اشاره کرده که لازم است دست وزیر باز باشد، اردوغان در کار او دخالت نکند و برنامه های ویژه ای برای حمایت از قشر فقیر ترکیه طراحی شود. چرا که در شرایط فعلی، بیشترین فشار تورم و فقر، بر قشر چند میلیونی فقرا وارد می شود.

مسیر پیش رو

علی باباجان رهبر حزب جهش و دموکراسی گفته است، با سیاست های اردوغان و داماد او، از درِ پشتی بانک مرکزی ترکیه، 128 میلیارد دلار را چمدان چمدان به بازار بردند و با نرخ پایین به فروش رساندند تا به زعم خودشان قیمت ارز را پایین نگه دارند. غافل از این که آن دلارها، به عنوان منابع ارزی کشور، درست به اندازه سیستم دفاعی و نظامی مان اهمیت داشت و نباید آن را از بین می بردند. آنان کاری کردند که میزان ذخیره ارزی نقدی کشور به رقم شرم آور و نومیدکننده 5 میلیارد دلار رسید و چنین چیزی در تاریخ خزانه و بانک مرکزی ما سابقه نداشته است.

برخی از تحلیلگران سیاسی بر این باورند که اردوغان در کابینه جدید خود، گروهی از وزرا و مقامات نخبه، کارآمد، بی حاشیه و پاکدست را به میدان آورده است. اما این مجموعه، تنها در شرایطی می تواند موفق عمل کند که اولاً شخص رئیس جمهور، برخلاف مشی چند سال گذشته، در تمام امور و تصمیمات دخالت نکند و دوم این که آثار مخرب تصمیمات و اقدامات غلط گذشته، در کوتاه مدت از میان نخواهد رفت و باید به دولت جدید، فرصت داده شود.

انتهای پیام/