"عجم اوغلو" پاسخ می‌دهد؛ آیا اصلاحات اقتصادی اردوغان نتیجه بخش خواهد بود؟

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، پروفسور دکتر دارون عجم اوغلو اقتصاددان اهل ترکیه، در یک مصاحبه، درباره دلایل پیروزی اردوغان اظهار نظر کرد.

او به چنین سوالی پاسخ داد: چرا بحران اقتصادی اردوغان را از پا نینداخت و او دوباره رئیس جمهور شد؟

در روزهایی که دلار آمریکا در ترکیه به مرز 24 لیره نزدیک شده و شرایط برای زیست میلیون ها نفر از شهروندان این کشور غیرقابل تحمل شده، خیلی ها می پرسند: چرا با وجود چنین تابلوی سیاهی، قدرت باز هم به دست اردوغان افتاد؟ عجم اوغلو نشان داده که اگر چه در ترکیه زندگی نمی کند، اما شناختی عینی از وضعیت بازار و جامعه دارد و می فهمد که چه خبر است.

عجم اوغلو یک چهره مشهور بین المللی است و کتاب مشهور او به نام چرا ملت ها شکست می خورند؟  (Why Nations Fail) به چندین زبان دنیا ترجمه شده است. او سال هاست در آمریکا تدریس می کند و به عنوان استاد موسسه فناوری ماساچوست (MIT) در کار پژوهش و تحلیل مسائل اقتصادی کلان است.

او در مصاحبه با روشن چاکر روزنامه نگار مشهور ترکیه، ارزیابی هایی را درباره اقتصاد این کشور ارائه کرد.

دارون عجم اوغلو بر این باور است که مهت شیمشک برای بازسازی و ترمیم اقتصاد ترکیه، کار سختی را در پیش رو دارد و افزایش ناگهانی سود بانکی، خطرآفرین است.

چرا اردوغان پیروز شد؟

مهمترین سوال روشن چاکر از دارون عجم اوغلو این بود: بحران اقتصادی، همه مردم ترکیه را به ستوه آورده است. با این حال، مردم از این بحران نترسیدند و باز هم به اردوغان رای دادند. قضیه چه بود؟

عجم اوغلو در پاسخ به این سوال، چنین پاسخ هایی ارائه داد:

1.سالهاست در بسیاری از کشورهای جهان، تاثیر مساله اقتصاد بر انتخابات، کاهش یافته است. ما در بسیاری از کشورهای دیگر نیز شاهد این واقعیت بوده ایم که خلق یک دوقطبی سیاسی – اجتماعی، می تواند اصلی ترین عامل تعیین کننده سرنوشت انتخابات باشد. در ترکیه نیز چنین چیزی روی داد. اردوغان، دوقطبی را بسیار جدی تر و گسترده تر از قبل مدیریت کرد.

2.هم اکنون در ترکیه، چیزی به نام رسانه مستقل نداریم و هر چه که هست اعم از دولتی و خصوصی، در اختیار دولت و حزب حاکم است. بروید به تیتر روزنامه های ترکیه در دوران زلزله سال 1999 میلادی نگاه کنید. آنجا می بینید که چه انتقادات تند و تیزی علیه دولت وجود دارد. اما در جریان زلزله اخیر، همه روزنامه های متعلق به حزب حاکم، چنین تیتر زدند: "این یک بلای طبیعی است و دولت برای کمک به مردم، تلاش می کند". علاوه بر این، اطلاعات روشنی در مورد وضعیت اقتصادی کشور و دیدگاه های مخالفین، به دست مردم نرسید. درست است که مردم گرانی را حس کردند. اما رسانه مستقلی نبود که مخالفین، بتوانند با استفاده از آن، وضعیت را به درستی برای مردم تشریح کنند.

3.با وجود همه مشکلات، رای دهندگان وفادار اردوغان، قدردان خدمات قبلی او هستند و معتقدند که زیرساخت های مهمی به وجود آورده است.

4.حزب عدالت و توسعه در همه استان های ترکیه، برای دست یافتن به پیروزی، با خیال راحت، از تمام امکانات دولتی استفاده کرد.

5.مخالفین، سند چندان روشن و قانع کننده ای در مورد برنامه های آتی خود، ارائه ندادند.

شیمشک چه خواهد کرد؟

دارون عجم اوغلو بر این باور است که مهمت شیمشک، یک اقتصاددان حرفه ای و قدرتمند است و زبان بازار و موسسات مالی داخلی و خارجی را به خوبی بلد است. اما او، در هر حال، یک نفر است. او تنهایی به ترکیه آمده و چنین نیست که مثلاً یک تیم پنجاه نفره از متخصصین بزرگ مالی و بانکی را برای گذار از بحران آورده باشد و هنوز هم اغلب مصادر مالی بزرگ، در اختیار رفقای اردوغان است.

این وضعیت، به من این پیام را می دهد که اردوغان و گروهش به مشارکت فعال در سیاست اقتصادی ادامه خواهند داد. در نتیجه، دستیابی به نتیجه، دشوار و زمان بر است.

دارون عجم اوغلو درباره وضعیت تورم و نرخ سود سپرده های بانکی در ترکیه گفت:«نرخ های بهره در ترکیه به صورتی تعیین شده که هیچ نسبتی با دنیای واقعی و طبیعی ندارد و این یک مشکل بسیار مهم است. نمی توان در برابر تورم 45 درصدی و بالای 45 درصد، نرخ بهره را در 25 و 30 تعیین کرد. اگر بخواهند به زور، نرخ بهره را پایین نگه دارند، باز هم شکست می خورند. اقتصاد نمی تواند اینگونه پیش برود. این در هیچ کجای دنیا قابل دوام نیست.»

ساختار یا مدیر؟ مساله این است

عجم اوغلو معتقد است که تغییر اعضای کابینه اردوغان به خودی خود اقدام مناسبی است. اما تغییر چهره ها و آوردن مدیرهای جدید، بدون اصلاح و تغییر نظام اقتصادی و اجرایی، یک اقدام بیهوده و بی نتیجه خواهد بود. او بر این باور است که برای دست یافتن به نتایج جدید، باید ساختارهای مالی کنونی به شکلی دیگر بازسازی شوند. اگر نه، یک مدیر هر اندازه تدبیر و دانش داشته باشد، نمی تواند در سیستم قدیمی و شکست خورده، نتیجه نوین و موفق به دست دهد.

مراقب باشید، دو بانک آمریکایی ورشکست شدند

حالا همه تحلیلگران اقتصادی در ترکیه، به این نتیجه رسیده اند که یکی از اصلی ترین دلایل بروز بحران اقتصادی در این کشور، مداخله مداوم و تصمیمات خلق الساعه اردوغان در مورد کاهش نرخ سود بانکی است. در نتیجه برای گذار از بحران، سودها را بالا برد.

گفته می شود که اردوغان به مهمت شیمشک اجازه داده تا نرخ سود را اندکی دستکاری کند. اما بازار بر این باور است که با تغییرات تدریجی، اتفاق مثبت روی نمی دهد.

ولی عجم اوغلو، در مورد این تصمیم نیز دیدگاه متفاوتی دارد. او می گوید: «قطعاً نرخ سود بانکی را باید تغییر داد و وضعیت فعلی برای بازار قابل قبول نیست. اما تغییر فنری و ناگهانی هم خطرناک است. این همان اقدامی بود که در یک مقطع زمانی در آمریکا هم روی داد. دو بانک بسیار قدرتمند آمریکایی به خاطر اتخاذ چنین تصمیمی ورشکست شدند».

در اینجا روشن چاکر روزنامه نگار ترکیه ای، با خنده سخنان عجم اوغلو را قطع کرده و می گوید: «خانم حافظه غایه که رئیس بانک مرکزی ما شده، در یکی از آن دو بانک ورشکسته کار کرده است».

بزرگترین مشکل اقتصاد ترکیه

عجم اوغلو با بیان اینکه از سال 2006 تاکنون هیچ پیشرفتی در اقتصاد ترکیه حاصل نشده، بزرگترین مشکل ساختاری را «ناکارآمدی اقتصادی» این کشور عنوان کرد. بهره وری در اقتصاد ترکیه بسیار پایین است و تا زمانی که افزایش پیدا نکند، مشکلات به قوت خود باقی خواهند ماند.

مولف کتاب مشهور چرا ملت ها شکست می خورند، در ادامه درباره اصلی ترین مشکلات ساختار اقتصادی ترکیه افزود: اول این که صادرات ترکیه، ارتباطی با دنیای فن آوری و ارزش افزوده ندارد و به شکل سنتی کار می کند. دوم این که به خاطر مشکلات نهادی است، ما در بازار ترکیه چیزی به نام رقابت نداریم و با حجم عظیمی از فساد روبرو هستیم. نکته سوم این است، منابع مالی کشور به مسیر و مقصد اشتباه می روند. مثلاً صنعت ساختمان، مانند یک غول عظیم، بیشترین میزان منابع را مصرف می کند.

عجم اوغلو در پایان گفت:«ترکیه به نیروی کار با تحصیلات عالی و منطبق با نیاز بازار نیاز دارد. سرمایه گذاری در بخش هایی غیر از ساخت و ساز، باید بیشتر و بیشتر شود. برای اینکه این موارد اصلاح شود، ابتدا باید نهادهای حکومتی و قوه قضائیه اصلاح شود. این را نمی توان در مدت کوتاهی حل کرد. خوشبین بودن سخت است. بگذارید بی تعارف بگویم، تغییر مالی و اقتصادی، باید بخشی از یک پروژه اصلاحات ساختاری بزرگ باشد. اگر نه به نتیجه نمی رسد.»

انتهای پیام/