تشکیل زیست‌بوم برای تبیین جایگاه فرهنگی ایران در سطح بین‌الملل
مشاور رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، از آغاز حرکت این سازمان به‌سمت تشکیل زیست‌بوم‌هایی برای تبیین جایگاه قرارگاه امور فرهنگی جمهوری اسلامی ایران در سطح بین‌الملل و قرارگاه دیپلماسی عمومی ایران خبر داد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم، دکتر «رضا ملکی»، در نشست هم‌اندیشی رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی با شماری از اندیشه‌ورزان، با این توضیح که ما در دوران گذار قرار داریم و این دوران با سرعت بیش از آن چیزی که ما پیش‌بینی می‌کردیم در حال طی شدن است، در ادامه اظهار کرد: برحسب بیانات مقام معظم رهبری سه هدف را جمهوری اسلامی در دوران گذار برای خود متصور شده است.
وی ادامه داد: نخست این‌که باید یک جانمایی شایسته برای جمهوری اسلامی در نظم آینده جهان شکل بگیرد. امت اسلامی هم باید جایگاه شایسته خود را در نظم جدید جهان داشته باشد. همچنین ما در شکل‌گیری این نظم باید تأثیرگذار باشیم و در عین‌حال که به این نظم شکل می‌دهیم باید تأثیر مناسبی را روی این شکل‌گیری نظم جدید داشته باشیم.
مشاور رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، با بیان این‌که این نظم جدید در سه بستر می‌تواند اتفاق بیفتد، در ادامه خاطرنشان کرد: برای این‌که این نسبت به خوبی برقرار شود باید بدانیم که دوران گذار در سه زیست‌بوم اتفاق می‌افتد.
زیست‌بوم فرهنگی، زیست‌بومی تمدن‌ساز
دکتر ملکی، زیست بوم جغرافیای سیاسی، جغرافیای اقتصادی و جغرافیای فرهنگی را از جمله این زیست‌بوم‌ها برشمرد و افزود: از میان این 3 زیست‌بوم، زیست‌بوم فرهنگ، تمدن‌ساز است و جهان فعلی را از یک وضعیت دولت‌محور به تمدن‌محور هدایت می‌کند.
وی، با تأکید مجدد بر این‌که توان تمدن‌سازی در زیست‌بوم فرهنگ تعریف می‌شود، در ادامه تصریح کرد: فرهنگ و دین در این دوران گذار و شکل‌گیری نظم آینده و دیپلماسی عمومی و فرهنگی می‌تواند به‌عنوان ابزارهایی برای جمهوری اسلامی ایران باشد که با استفاده از این‌ها به‌خوبی بتواند محل شایسته خود را در این نظم نوین داشته باشد.
مشاور رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، با اشاره به شرایط پیچیده و پرتحول و نیز تحولات پرسرعت دنیا گفت: بنابراین در این شرایط بیش از هر چیزی نیازمند تدبیر هستیم.
دکتر ملکی، در مقایسه وضعیت ایران با دنیا توضیح داد: ما در یک کارزار تدبیر و اراده قرار داریم، دیگران از جمله آمریکا برای تدبیر خود 2800 تا 3000 اندیشکده را طراحی، هزینه و سرمایه‌گذاری کرده‌اند تنها برای این‌که تدبیر خود را در نسبت به دنیا به دست بیاورد.
وی، با طرح این پرسش که جمهوری اسلامی ایران در نسبت خود با دنیای خارج برای این‌که به یک تدبیر درست برسد چقدر برای این حوزه سرمایه‌گذاری کرده یا می‌کند و آیا باید اراده‌ای برای این تدبیر شکل بگیرد؟ افزود: زیست‌بوم اندیشه‌ورزی در کشور، زیست‌بوم نوپایی است و تا رسیدن به نقطه تکامل فاصله زیادی وجود دارد اما ظرفیت‌های بسیار خوب، بالقوه و بالفعلی هست که بسیار امیدبخش هستند که ما به کمک آن بتوانیم تدبیر خود را در رابطه با دنیا در حوزه فرهنگ و دیپلماسی عمومی به دست بیاوریم.
مشاور رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، خاطرنشان کرد: از همین‌رو سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در جایگاه قرارگاه امور فرهنگی بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران و قرارگاه دیپلماسی عمومی ایران حرکت خود را به سمت زیست‌بوم‌ها آغاز کرده است.
براساس این گزارش، دکتر «حسین رحمانی»، قائم مقام خانه اندیشه‌ورزان، با بیان این‌که مأموریت خانه اندیشه‌ورزان ایجاد و تسهیل سازوکار ارتباط بین اندیشکده‌ها و اندیشه‌ورزان با یکدیگر و حاکمیت و مسئولان ارشد کشور و در نهایت با مردم است، در ادامه ابراز خرسندی کرد که ارتباط میان اندیشکده‌ها و نظام‌های تصمیم‌گیری از سوی یک سازمان حاکمیتی یعنی سازمان فرهنگ و ارتباطات جدی گرفته شد.
تبیین مسائل دستگاه‌های مختلف از فواید ارتباط بین اندیشکده‌ها و نظام‌های تصمیم‌گیری کشور
وی، با بیان این‌که ارتباط بین اندیشکده‌ها و نظام‌های تصمیم‌گیری کشور فوایدی دارد، افزود: این ارتباط سبب می‌شود مسائل دستگاه‌ها به‌صورت روشن‌تری بیان شود، نظام تصمیم‌گیری و کارشناسی دستگاه‌ها از ظرفیت عقل بیرونی استفاده کنند و زمینه پرورش اندیشه‌ورزان جوان و مستعد حاصل شود.
در ادامه این نشست، «محمد کاشی‌زاده»، از موسسه دین‌پژوهی اندیشکده مطالعات راهبردی جنوب‌شرق آسیا، با اشاره به شناخت خوب این موسسه از جنوب‌شرق آسیا به‌لحاظ زبانی و فرهنگی در ادامه اظهار کرد: هر اقدام موثر، عمیق، نقطه‌زن و به‌هنگام، مبتنی بر یک شناخت دقیق است از این‌رو یک طرح مطالعاتی آمایشی را با عنوان «اطلس فرهنگی، مذهبی اندونزی» به‌عنوان بزرگترین کشور اسلامی با 17 هزار جزیره، 3000 جزیره مسکونی که ما را به دنیا متصل می‌کند، را آغاز کردیم.
وی، با بیان این‌که در برنامه تحول فرهنگی سازمان هم در اقدام 37 ذیل کلان برنامه 12 به‌عنوان مسائل سازمان چند مسأله جدی مطرح شده است، افزود: شاید در ابتدا این سنخ مطالعات افراد با ارتباط میدانی با منطقه و آشنا به‌لحاظ منطقه زیست‌بوم فرهنگی، جغرافیایی و زبانی برای ورود مناسب باشند.
اجرای طرح مطالعاتی آمایشی «اطلس فرهنگی، مذهبی اندونزی»، با هدف بررسی ظرفیت‌های دینی منطقه
کاشی‌زاده، تصریح کرد: برای مثال مطالعات می‌تواند درباره ضعف در پایش محیط فرهنگی بین‌المللی و تحولات، ضعف در تجربه‌نگاری و مدیریت دانش راهبردی، ضعف در تحلیل موقعیت، ظرفیت‌های ایران و اسلام و انقلاب در جوامع دیگر و ضعف در مطالعات تطبیقی روندشناسی و آینده‌پژوهی باشد، این اطلس که قرار است با نهاد دین آغاز شود ظرفیت‌های دینی آن منطقه را به‌عنوان منطقه‌ای با ارتباط فکری نزدیک به ما را بررسی می‌کند.
حجت‌الاسلام «مهدی مهریزی»، از بنیاد بین‌المللی مطالعات راهبردی و آینده‌پژوهی و تمدن امین هم با اشاره به فعالیت‌های بین‌المللی خود از سال 88 تاکنون گفت: بجز آن نقطه ضعف‌هایی که ما در جامعه اسلامی به‌صورت عام و در جامعه تشیع به‌صورت خاص و در حوزه‌های علمیه و جامعه مذهبی خود به‌صورت اخص داریم به ضعف نگاه راهبردی و فقیر بودن مطالعات راهبردی و نگاه اندیشکده‌ای هم دچار هستیم.
وضعیت‌سنجی زنان اعراب از حیث فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی
وی، با اشاره به آغاز فعالیت‌های این‌چنینی و چندین پروژه با رویکرد بین‌المللی در این بنیاد در ادامه توضیح داد: سه پروژه به سفارش آستان قدس رضوی انجام شد، نخستین مورد وضعیت‌سنجی زنان اعراب به سفارش آقای رئیسی تولیت آستان قدس وقت بود، یکی از اولویت‌های ایشان فعالیت میدانی در کشورها به‌طور خاص جامعه اسلام و با اولویت کشورهای منطقه بود که به‌طور طبیعی چون جامعه زنانه اعراب نیمی از جمعیت را تشکیل می‌دهند و بخش زیادی از زائران عرب ما را زنان تشکیل می‌دهند این کار انجام شد و آن چیزی که ما به دست آوردیم تنها اثر به زبان فارسی درباره وضعیت‌سنجی زنان اعراب از حیث فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی است و منابع آن هم متأسفانه به زبان انگلیسی است.
حجت‌الاسلام مهریزی، درباره دو طرح دیگر هم گفت: رصد و تحلیل فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی افغانستان، تنها اثر فارسی و رصد و تحلیل فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی عراق از دیگر طرح‌ها بوده است.
وی، تشدد و واگرایی در فضای بین‌الملل را از جمله مشکلات در حوزه فرهنگی برشمرد و افزود: برای حل این مشکل باید با رویکرد اندیشکده‌ای چاره‌ای اندیشیده شود. به اعتقاد من اگر این ظرفیت به‌نحوی با همین رویکرد بالفعل شود و این واگرایی، به یک همگرایی نسبی با نسبت بسیار پائین تبدیل شود تا این امکان و ظرفیت انسانی با یک هم‌افزایی به خدمت گرفته شود تا از بروکراسی سنگین دستگاه حاکمیتی خارج شویم بسیار مناسب است.
به اعتقاد حجت‌الاسلام مهریزی، با ضمانت سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، دستاورد خوب و قابل اعتنایی با آثار تضمین‌شده خواهیم داشت.
در ادامه نشست، «محمد بهمن‌آبادی»، از اندیشکده سبا در حوزه اقتصاد و فرهنگ بین‌الملل، با اشاره به تمرکز فعالیت این اندیشکده در کشورهای خلیج‌فارس و شامات و شمال آفریقا در ادامه بر ضرورت طی مراحل کاری به شیوه درست تأکید و اظهار کرد: ما در ارتباط با فرهنگ بین‌الملل تاریخ کشورهای منطقه هنوز روایت بومی نداریم باید پس از روایت به‌ترتیب وارد مراحل تحلیل، مفهوم‌سازی و سپس نظریه شد.
وی، با بیان این‌که پس از طی این مراحل باید وارد زنجیره‌های وابسته به نظریه اعم از سیاستگذاری و مشتقات آن شد، خاطرنشان کرد: این درحالی است که اگر به مسائل به‌صورت معکوس نگریسته شود نتیجه‌ای حاصل نمی‌شود و در فضای بین‌الملل حیرت‌زده می‌شویم.
نداشتن ذهنیت تاریخی، علت در هم آمیختگی‌ها در بررسی مسایل تاریخی
بهمن‌آبادی، علت در هم آمیختگی‌ها در بررسی مسایل تاریخی را در نداشتن ذهنیت تاریخی برشمرد و افزود: همچنین تصور می‌کنیم یکسری مسائل هستند که به یک‌باره به وجود آمده‌اند این همان آسیبی است که به کرات در نهاد حوزوی و دانشگاهی مشاهده می‌شود.
وی، با بیان این‌که ما درباره اقتصاد سوریه، عمان و الجزایر بررسی‌ها و پژوهش‌هایی داشته‌ایم، گفت: تا زمانی که دید ما نسبت به مردم منطقه دید عملیاتی از جنس برنامه‌های راهکاری و چالشی باشد راه به‌جایی نمی‌بریم.
بهمن‌آبادی، خاطرنشان کرد: به‌عنوان مثال احمد سعود السیابی مشاور مفتی با تحصیلات آکادمیک کتابی دارد که توسط آقای عبادی ترجمه شده است. وی در آن کتاب، از اسلامی سازگار با دموکراسی نام می‌برد و خود را تحت‌تأثیر نظریات سروش عنوان می‌کند که سروش در ذهنیت من نقش مثبتی داشته است. از متفکران انقلاب نام می‌برد، از شریعتی، درباره امام خمینی(ره) هم در یک جاهایی با سیاست‌ورزی از آن عبور می‌کند.
وی، با اشاره به بنیاد آقای خانیه در مدرسه lsd لندن از موقوفات اسماعیلی‌ها با فعالیت در زمینه مطالعات اسلامی، تصریح کرد: در این بنیاد از پناهجویان فلسطینی و سوری استفاده می‌شود تا توسط وزارت خارجه انگلستان و وزارت اقتصاد فرانسه، مطالعات اقتصادی و اجتماعی زیادی در منطقه‌های کشور مبدا خود داشته باشند.
بهمن‌آبادی، افزود: اما در مقابل ما دانشجوی خارجی می‌گیریم، با حرف‌های کلی بی‌فایده، حرکت انقلاب را برایش تعریف می‌کنیم. حال آن‌که باید فعالیت‌های پژوهشی دانشجویان خارجی را تأمین مالی کنیم تا بتوان در آینده مدعی شد 50 پژوهشگر حوزه کشورهای عربی این 10 راهکار را ارائه کرده‌اند.
وی با بیان این‌که دو سوپروایزر پژوهشی، منطقه خاورمیانه در دانشگاه lse انگلیسی زبان هستند نفر سومی هم از ایران جذب شده است، در ادامه خاطرنشان کرد: تا شما شناخت دقیقی از منطقه نداشته باشید از رخ‌دادهای منطقه بی‌اطلاع هستید در سوریه در مباحث اقتصادی ما نتوانستیم درست عمل کنیم و چهره ما در بحث فرهنگی هم آسیب دیده و دولت سوریه هم در این‌باره همکاری خاصی نمی‌کند.
درگیر چاش‌ها و راهکارها و گرفتار در دام عملگرایی
بهمن‌آبادی با بیان این‌که ما صرفاً در چالش و راهکار گیر کرده‌ایم، گفت: همین سبب شده که نفهمیم چه می‌گذرد و در دام عملگرایی گرفتار شده‌ایم، نهایت این‌که کنش‌هایی که در منطقه تعریف می‌کنیم فانتزی و صوری هستند. راه حل آن است که در نقطه تحول روایت جایگزینی آورده شود. در چنین‌صورت است که در منطقه مثمر ثمر خواهیم بود.
رستمی، نماینده از دو اندیشکده دیاران فعال در حوزه مهاجرین و زبان و ادبیات فارسی هم توضیح داد: ما از سال 98 تاکنون در حوزه جذب نخبگان مهاجر فعالیت‌هایی داشتیم که با پشتیبانی معاونت علمی به 500 نفر به‌همراه خانواده‌های‌شان اقامت ویژه دادیم.
وی، با بیان این‌که فاز نخست، جذب نخبگان مهاجر به ایران(اتباع خارجی در کشور) است، در ادامه افزود: پروژه‌های دیگری که به تصویب مجلس هم رسیده است نظیر شناسنامه‌دار کردن اتباع با مادران ایرانی در کشور وجود دارد که در این راستا تاکنون 19 هزار شناسنامه به اتباعی با مادران ایرانی و پدران خارجی اعطا شده است البته بسیاری در خارج از کشور به‌خصوص اروپا نمی‌خواهند از این فرصت استفاده کنند.
ارائه پیشنهاد به فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی برای متولی‌گری در امور سیاستگذاری این حوزه
رستمی، با اشاره به راه‌اندازی اندیشکده زبان و ادبیات فارسی، خاطرنشان کرد: نداشتن متولی سیاستگذاری در زبان و ادبیات فارسی در کشور از چالش‌های جدی ما در این حوزه است. اخیراً طی جلسه‌ای بین مرکز پژوهش‌ها با فرهنگستان زبان و ادبیات فارسی، (مرکز پژوهش‌ها از نمادهای تفکر در کشور) به فرهنگستان پیشنهاد داده شده که متولی سیاستگذاری زبان و ادبیات فارسی باشد.
وی، با اشاره به وجود چالش‌های نهادهای متولی زبان و ادبیات فارسی در کشور، ادامه داد: به‌طور مثال هم‌اکنون رایزن‌های فرهنگی در دیگر کشورها با بنیاد سعدی یا در حوزه زبان علم سازمان فرهنگ که بیش از دیگر فرهنگستان‌ها به آن گرایش دارد، تداخل دارند، اما متأسفانه هیچ‌یک به موضوع زبان علم و زبان فارسی در جایگاه زبان نمی‌پردازد.
رستمی، در ادامه پیشنهاد داد که سیستمی در سازمان فرهنگ وجود داشته باشد تا دست‌کم با ارتباط با آن، برنامه‌های پژوهشی را در اختیار این سازمان قرار دهیم.
وی، در انتقاد از برنامه تحول راهبردی گفت: رایزن فرهنگی در هند عنوان کرده است که در سند 2030 آپ، هند ذکر کرده است زبان هند باید به‌عنوان زبان کلاسیک تا 7 سال آینده (2030 میلادی) احیا شود، برای ارتقای زبان فارسی برای 1 میلیارد و 200 میلیون ساکنان روی زمین باید از این فرصت استفاده کنیم، حال آن‌که در برنامه تحول راهبردی با وجود فرصت از آن استفاده نمی‌شود.
در ادامه این نشست فرهنگی، «اکبر»، از نخستین مرکز مشاوره مدیریت فرهنگی کشور، علت تشکیل این نشست را وجود نهادی با عملکرد ضعیف برای سیاستگذاری یکپارچه کردن زیست‌بوم‌های اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی کارآفرینی و ... برشمرد و افزود: معتقدیم اندیشکده‌ها در کنار خود شاید چنین ساختاری با همگرایی دقیق‌تر و جذاب‌تری داشته باشند.
وی، با بیان این‌که مجموعه ما به‌مثابه اندیشکده‌ها در لایه تجویزهای راهبردی در سطوح مدیریتی سازمان‌ها فعالیت می‌کند، در ادامه با انتقاد از بی‌نظمی و واگرایی‌ها در برنامه‌های فرهنگی خاطرنشان کرد: هم‌اکنون تولید محصولات فرهنگی عمده فعالیت ما شده است، شاید برای عملیاتی کردن فعالیتی نظیر ساخت یک انیمیشن مناسب و یا ساخت یک صندوق خطرپذیر سرمایه‌گذار روی استارتاپ‌ها لازم باشد معادل یک چهارم اعتبار سازمان هزینه کنیم.
انتقاد از نبود شاخص سنجش فعالیت‌های فرهنگی
اکبر، با انتقاد از این‌که هم‌اکنون شاخصی برای سنجش اقدامات و فعالیت‌های فرهنگی وجود ندارد، تصریح کرد: برنامه تحول در این‌بخش ضعیف یا مسکوت است اگر دقت کنیم که هر یک از این اتفاقات می‌تواند در چه کمیتی و با چه مدلی و یا چه شاخص ارزیابی اتفاق بیفتد می‌توان نقدهای جدی‌تری داشت.
وی، افزود: به‌عنوان مثال بر آنیم که کار مشترکی با سازمان فارابی، صدا و سیما و ... انجام دهیم در این‌صورت برای سازمان چه سهمی دیده شده است؟، سهم مبدا، مرحله‌بندی مالی است یا سهم تکمیل‌کننده منابع مالی است؟. به همه این موارد باید پرداخته شود سپس باید به جزئیات پرداخت. معتقدم توجه به جزئیات و امکان موفقیت در جزئیات هم برای روایت‌گری و هم برای تحولات و برنامه‌های بعدی اراده ما را تقویت می‌کند.
«محمدی»، از اندیشکده شفق و بسیج دانشجویی هم با اعتقاد به این‌که سازمان فرهنگ و ارتباطات اسیر پروتکل‌های سیاسی شده است، گفت: بسیج دانشجویی، استفاده از تجربیات رایزن‌ها را خواستار است دانشجوی بسیجی باید نگاهی از بیرون به جهان داشته باشد این در حالی است که ما در فضای بین‌الملل تنها تحلیل‌گر داریم.
وی، با انتقاد از فقدان تحلیل‌گر مناسب در ادامه با اشاره به سخنان شهید سلیمانی مبنی بر عملکرد تأخیری اندیشکده‌ها در موقعیت‌های لازم افزود: همواره تربیت نیروی انسانی کنشگر در سطح بین‌الملل مسأله بوده و در سال‌های گذشته برای تربیت رایزن فرهنگی اهتمام جدی نشده است.
محمدی، از اندیشکده شفق، با تأکید بر ضرورت تربیت رایزن و انتقاد از این‌که رایزنان اغلب با 5 شاخص ارزیابی می‌شوند، در ادامه خاطرنشان کرد: تربیت رایزن به میدان دیدن نیاز دارد چون رایزنان برای تحلیل میدانی به کشورهایی می‌روند تا بتوانند یک ظرفیتی را با ارزش افزوده‌ای بیشتر برای ایران بیاورند.
طراحی برند ملی، در سند راهبردی
در ادامه نشست، «بردیا عطاران»، از اندیشکده جریان، با بیان این‌که ما در سند راهبردی در حال طراحی برند ملی هستیم، گفت: با تحلیل محتوای این سند به جرأت می‌توان گفت که کارهای اساسی تاکنون انجام نشده است و این سند با نگاه مذهبی هم‌چنان امنیت‌محور است.
وی، با اشاره به وجود چالش‌هایی در سیاست فرهنگی که همان شکاف میان سیاست فرهنگی داخلی و بین‌الملل است، افزود: باید در این‌باره اقدامی جدی شود چون در این سند در این خصوص اقدامی نشده است.
عطاران، با بیان این‌که باید این سند، تحلیل گفتمانی شود، ادامه داد: در یک هدف واقع‌بینانه قابل پیش‌بینی برای رایزنان ایرانی نباید در هر کشوری که رایزن ما حضور دارد در هیچ خبرگزاری، اندیشکده و جراید آن کشور، جمهوری اسلامی را رژیم آخوندی و رژیم بنامند.
«فرهودی»، از اندیشکده ترند شهر تبریز هم با بیان این‌که اندیشکده نوپای ما از نیمه دوم سال 1400 با هدف مطالعات در حوزه مسائل قفقاز با آناتولی وارد میدان شده است، در ادامه تصریح کرد: ما کار خود را با پژوهشی درباره دیپلماسی آب آغاز کردیم که مسائل کشور ترکیه را بررسی می‌کرد.
وی، با بیان این‌که به کمک خانه اندیشه‌ورزان و جامعه اندیشکدها این پژوهش سراسری شد و به‌تدریج در رسانه‌ها قوت گرفت، افزود: هم‌اکنون مستندی به زبان انگلیسی در حال تهیه است که به‌زودی از شبکه پرس تی وی پخش می‌شود.
فرهودی، با بیان این‌که دانستن زبان هر کشور برای هر دیپلمات یک اصل است، گفت: رایزنان فرهنگی ما در کشورهای هدف باید به‌عنوان بازوی مطالعاتی نهادهای ذی‌ربط، فضاهایی را از طریق سفرهای علمی پژوهشی برای افراد مستعد در سطح دانشگاه‌ها، پژوهشگاه و اندیشکده‌ها فراهم کنند تا میزان نفوذشان در لایه‌های مختلف علمی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی کشورها افزایش یابد.
تأکید بر ضرورت مستندسازی تجربیات فعالان فرهنگی گذشته
وی، با تأکید بر ضرورت مستندسازی تجربیات گذشتگان در ادامه درباره پروژه‌های در دست انجام این اندیشکده گفت: جریان‌های سیاسی جمهوری آذربایجان، در خصوص زبان و ادبیات فارسی از جمله این پروژه‌ها هستند.
فرهودی با بیان این‌که در جمهوری آذربایجان ظرفیت‌های مغفول بسیاری داریم، افزود: پس از عهدنامه ترکمانچای بسیاری از شعرای جمهوری آذربایجان فعلی در رثای جدایی از کشور ما اشعاری به زبان فارسی سرودند. این‌ها می‌توانند جمع‌آوری و مستند شود اما متأسفانه هم‌اکنون تفکری در کشور آن‌ها تدریس می‌شود که کشوری به نام جمهوری آذربایجان وجود داشته که بر اثر عهدنامه ترکمانچای بین روسیه و ایران تقسیم شده است.
در ادامه این نشست، «معیر»، از اندیشکده همت، حکمرانی هم‌زیستی و تقریب، گفت: از خروجی‌های این اندیشکده تأسیس رشته‌ای در دانشگاه مذاهب اسلامی است. مقوله تقریب صرفاً با وجهه هم‌زیستی فراتر از آن است و بحث هنر هم ساحت دیگری است که می‌توان نسبت به آن جدی‌تر توجه کرد.
دکتر «عزیزالله حاتم‌زاده»، از موسسه ایران یوریکا هم با بیان این‌که حوزه فعالیت ما تمرکز روی اروپا و آمریکا و راهبردها، سیاست‌ها، اقدامات و برنامه‌های اروپا و آمریکا در قبال ایران به‌طور مستقیم و غیر مستقیم است، افزود: بخشی از فعالیت‌های خود را توسط ایرانیان ساکن آمریکا و اروپا انجام می‌دهیم.
وی، ادامه داد: نتایج بررسی‌ها حاکی از عملکرد بسیار ضعیف ما طی این مدت بوده است، به‌عبارتی در بحث دیپلماسی عمومی و مدیریت، تصویر بین‌المللی ایران در سه حوزه حقوق بشر، مباحث اعتراضی در مقاطع مختلف در ایران و سیاست منطقه‌ای جمهوری اسلامی ایران بسیار ضعیف بوده است.
حاتم‌زاده، با بیان این‌که ما در این حوزه نیازمند یک نهاد فراسازمانی و فراقوه‌ای هستیم، گفت: تا بتوانیم دیپلماسی عمومی کشور و تصویر آن‌را در قالب یک نهاد دیگر به پیش ببریم.
وی، گفت: ایرانیان خارج از کشور، کلید موفقیت یا شکست دیپلماسی عمومی ایران هستند. شما نمی‌توانید 6 میلیون ایرانی پراکنده و موثر در دنیا را که در تحولات سال‌ها اخیر نقش بسیاری داشتند نادیده بگیرید و بگوئید می‌خواهیم دیپلماسی عمومی را بدون در نظر گرفتن آن‌ها به پیش ببریم.
ضرورت نمایه شدن نتایج پژوهش‌های انجام‌شده در سایت برای جلوگیری از دوباره کاری
در ادامه «کثیر»، از مجمع بین‌المللی اساتید مسلمان دانشگاه‌ها و فعال رسانه‌ای در جهان عرب، با اشاره به پژوهش‌های متعدد انجام شده در حوزه مسائل بین‌الملل که دیگران از نتایج آن بی‌اطلاع هستند، ادامه داد: اگر قرار است سازمان قرارگاه فعالیت‌های بین‌المللی فرهنگی باشد، می‌تواند قرارگاه پژوهش‌های سراسر کشور و موسسات مختلف هم باشد و نتایج پژوهش‌ها را برای جلوگیری از دوباره کاری در سایتی نمایه کند.
وی، با بیان این‌که بحث بعدی تعریف پروژه‌های ابتکاری در منطقه با توجه به پژوهش‌های واقع‌گراست، گفت: نکته مهمی که من بر آن تأکید دارم حضور در رسانه‌های جهان عرب است، ما از حضور رسانه‌ای و حضور در زیست‌بوم‌های جدید، غفلت کرده‌ایم.
«افشانی»، مدیر گروه بین‌الملل اندیشکده حکمرانی شریف، هم با بیان این‌که دیپلماسی نخبگانی از موضوعات این اندیشکده است، در ادامه با انتقاد از نبود اندیشکده بین‌المللی گفت: بزرگترین مشکل ما در حوزه بین‌الملل مشکل شناختی است.
تمرکز بر روی دیپلماسی نخبگانی به معنی دیپلماسی اندیشکده‌ای و دانشگاهی
وی، با بیان این‌که ما بر روی دیپلماسی نخبگانی به معنی دیپلماسی اندیشکده‌ای و دانشگاهی، تمرکز داریم، گفت: در دنیای کنونی، نسل جوان فعال فرهنگی اجتماعی سیاسی منطقه مسلط به چند زبان و با اعتماد به نفس بالا وجود دارد و شما باید زبان بین‌الملل بلد باشید، حتی پای خود را فراتر گذاشته، زبان حقوقی و فرهنگی بین‌المللی هم بدانید.
«دانش»، از بنیاد اسلامی فارابی، هم با اعتقاد به این‌که حوزه سینما یک زبان بین‌الملل محسوب می‌شود، افزود: شما بسیاری از مفاهیم فرهنگی را می‌توانید از طریق سینما منتقل کنید.
وی، ادامه داد: رئیس سازمان سینمایی دولت قبل از فرانسه آمده بود، فرانسه، آلمان، ایتالیا، جشنواره کن، برلین و ونیز به کشورهای دیگر کاری نداشت در صورتی که در کشورهای منطقه خصوصاً شرق آسیا ظرفیت‌های بسیار بزرگی در حوزه سینما وجود دارد.
دانش، با تأکید بر ضرورت وجود ارتباط سازنده‌تر میان همه سازمان‌ها خاطرنشان کرد: سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در کشور عراق در بغداد متمرکز است این در حالی است که نتایج بررسی‌های ما حاکی از آن است که شمال عراق و کردستان عراق مشتری فیلم‌های سینمایی ایران هستند.
در جمع‌بندی پایانی، حجت الاسلام «ایمانی‌پور»، رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، با بیان این‌که هدف از برگزاری این نشست رسیدن به مدلی برای ایجاد ارتباط با اندیشکده‌هاست، گفت: هم‌اکنون به کانونی به اسم خانه اندیشه‌ورزان برای برگزاری مستمر چنین نشست‌هایی رسیده‌ایم.
وی، نداشتن قدرت تعبیه و اطلاع‌رسانی را از مشکلات موجود برشمرد و افزود: در زمانی که سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی وجود نداشت کلام و پیام حضرت امام(ره) مسیر را در امور فرهنگی باز کرد برای نخستین بار که به کشورهای آفریقایی رفتیم متوجه شدیم کلام حضرت امام(ره) را شنیده‌اند اما درباره این‌که این سازمان چه کرده است؟ باید گفت سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، حفظ، صیانت و حمایت از حلقه هم‌سو در این سال‌ها را انجام داده است، این جریان هم‌سوی ما به خودی خود شکل گرفته به‌عبارتی شکل‌گیری آن مربوط به ما نبوده بلکه به همان سخنان شنیده شده از حضرت امام(ره) مرتبط است.
رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، با بیان این‌که میزان بودجه ایران اینترنشنال 50 برابر بودجه سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی است، افزود: برای قضاوت در امور فرهنگی باید از نزدیک شاهد بود ما در عراق نه فقط در بغداد بلکه در 5 شهرعراق از جمله اربیل، نجف، بغداد، کربلا و بصره فعالیت فرهنگی داریم.
ایمانی‌پور، با بیان این‌که برای فعالیت فرهنگی و برطرف کردن تحریف‌ها نیازمند بودجه هستیم، در ادامه خاطرنشان کرد: اگر بتوانیم تصویر مناسبی از ایران برای جهانیان به نمایش بگذاریم قطعاً سفره ایرانی هم آباد می‌شود.
وی، با بیان این‌که باید حداقل 5 درصد بودجه و اعتبارات به موضوع فرهنگی اختصاص یابد، افزود: بخشی از مشکلات به‌علت کمبود اعتبار و بخشی هم به نوع روایت مربوط است. بخشی از روایت مربوط به روایت مقام معظم رهبری و بخشی هم روایت جاری کشور است، برای شناسایی ظرفیت‌های غیردولتی، هم باید رویدادها را به‌درستی تعریف کنیم.
عنوان شدن طرح تحول در شورای‌عالی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی
رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، با بیان این‌که این هجمه شکل گرفته در دنیا علیه ایران ناشی از مسیر درست فعالیت‌های فرهنگی ما است، ادامه داد: ما جلسه گذشته در شورای‌عالی فرهنگی و ارتباطات اسلامی طرح تحول در شورای‌عالی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی را مطرح کردیم.
ایمانی‌پور، با این توضیح 80 درصد تصمیمات سازمانی و برنامه‌ای اما اعتبارات هیئت امنایی است نه شورای‌عالی افزود: این در حالی است که این ترکیب برای مشارکت همه نهادهای فرهنگی و بین‌المللی شکل گرفته است.
وی، با بیان این‌که به تعبیر مقام معظم رهبری صحنه موجود صحنه جنگ است، ادامه داد: از این‌رو ایشان وجود اقتدار و ایجاد قرارگاه را در صحنه جنگ فرهنگی توصیه می‌کنند تا زمانی که باور نداشته باشیم که در صحنه جنگ قرار داریم نمی‌توانیم به‌درستی برنامه‌ریزی و اجرا داشته باشیم.
ثبت بنیاد دیپلماسی عمومی ایران و ایجاد مراکز رشد و نوآوری در برخی کشورها از برنامه‌های این بنیاد
رئیس سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی، در ادامه از ثبت بنیاد دیپلماسی عمومی ایران خبر داد و گفت: ایجاد مراکز رشد و نوآوری در برخی کشورها از فعالیت‌های‌ست که برای بنیاد دیپلماسی عمومی ایران تعریف شده است، هم‌اکنون کشورهای هدف اول ما عراق، پاکستان با گرایش کراچی و روسیه است البته منظور ما به‌صورت عام بخش فن‌آوری است، یعنی شرکت‌های دانش‌بنیان و استارت‌آپ‌ها را پرورش و مهارت‌افزایی کنیم.
ایمانی‌پور، با بیان این‌که از دیگر اهداف ما تمرکز بر روی صنایع خلاق فرهنگی است، گفت: به‌عنوان مثال کسانی که ظرفیت دارند باید در حوزه انیمیشن و بازی، فیلم بلند و کوتاه و تولید مستند فعالیت کنند.
وی، با بیان این‌که هم‌اکنون با همکاری دیگر بخش‌ها در حال طراحی نظام نوین حکمرانی حوزه بین‌الملل هستیم، در پایان از هر گونه انتقاد سازنده‌ای استقبال کرد و یادآور شد: ایده‌ای موفق است که در میان مردم و دانشگاه‌ها به نقد گذاشته شود چون معتقدیم نقد پایه هر پیشرفتی است.
انتهای پیام /