ترکیه، خشکسالی و سدهای خالی؛ هشدار نارنجی برای مصرف آب

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، شاید ضرب المثل فارسی «عاقبت خیاط هم در کوزه افتاد»، عبارت به جا و مناسبی باشد که بتوانیم آن را در مورد وضعیت کنونی منابع آبی ترکیه به کار ببریم. این کشور که در سالیان گذشته، با سیاست سدسازی و ممانعت از ورود آب به عراق و سوریه مورد انتقاد فراوان قرار گرفته، حالا خودش هم با بحران آب روبرو شده است.

متخصصین هواشناسی می گویند، در سال جاری میلادی، دمای هوا بالاتر از روند نرمال فصلی بوده و رکوردهای دما شکسته شده به نحوی که دمای هوا در مرمره، دریای اژه، آناتولی مرکزی و جنوب شرقی به 40 درجه می رسد.

افزایش 5 درجه ای دما در ترکیه، به معنی تقویت خطر خشکسالی است و کاهش بارندگی در سراسر مناطق ترکیه به موازات پدیده نگران کننده ای به نام تبخیر روز افزون آب، همه را نگران کرده است.

خشکسالی ترکیه از هشدار نارنجی تا قرمز

پروفسور دکتر اُرهان شن متخصص مطالعات آبی ترکیه می گوید: ما با یک وضعیت خطرناک روبرو هستیم و لازم است سطح هشدار را به رنگ نارنجی ببینیم. اگر وضعیت به همین منوال ادامه پیدا کند، در آینده وارد هشدار قرمز خواهیم شد.

این چهره دانشگاهی ترکیه، برای توصیف وضعیت بحرانی آب و خشکسالی در ترکیه، به این عوامل مهم اشاره کرده است:

 1.تغییرات اقلیمی به شکل معنی داری ترکیه را تحت تاثیر قرار داده و به خاطر گرمای هوا، یک چهارم از آب های این کشور تبخیر می شود.

2.تقاضا برای مصرف آب در هر 3 بخش مسکونی، صنعتی و کشاورزی افزایش یافته است.

3.بارندگی سال به سال در ترکیه کمتر شده است.

وضعیت نگران کننده سدهای ترکیه

بسیاری از سدهای ترکیه به خاطر بارندگی اندک، نیمه خالی ماندند. اما حالا این سدها با تبخیر به خاطر گرمای بالا مواجه هستند و سدهای منطقه مرمره به دلیل بارندگی کم به مرحله خشک شدن رسیدند. در نتیجه مقامات ترکیه هشدار داده اند که برنامه ریزی برای قطع آب، ضروری است.

خالی ماندن سدهای ترکیه و از دست رفتن آب شرب به خاطر تبخیر و گرمای هوا، وضعیت نگران کننده ای دارد که در 9 سال اخیر سابقه نداشته است.

میزان پرشدگی سدهای عظیم استانبول حتی به زیر 40 درصد رسیده و آخرین رقم ثبت شده آن در حد  37.77 درصد اعلام شد. وضعیت دریاچه بیوک چکمجه بسیار بدتر است.

این دریاچه که در واقع یکی از منابع تامین کننده نیاز آبی شهر استانبول است، به پایین ترین سطح 9 سال گذشته کاهش یافت و پرشدگی آن به 18.78 درصد رسید. عکس های هوایی این منطقه، نشان دهنده اراضی ترک خورده و تشنه است که هر بیننده ای را نگران می کند.

یاغمور ارگین از شهروندانی که در نزدیکی منبع آبی عظیم بیوک چکمجه زندگی می کند، درباره وضعیت این منطقه می گوید: تا همین چند سال پیش، تمام اراضی این منطقه سبز و با نشاط بود و هزاران نفر برای گشت و گذار خانوادگی به اینجا می آمدند. اما حالا قسمتی از آن کاملاً خاکی و ترک خورده و قسمت دیگر نیز، باتلاقی است. متاسفانه، جایی که تا دو سال پیش قلمرو دریاچه بود، حالا عملاً باتلاق شده و چون تابلویی هم نصب نکرده اند بسیار خطرناک و حادثه ساز است».

قدیر اکمن از دیگر شهروندان همان منطقه می گوید: «چیزی که الان به عنوان یک بیابان در روبروی ما قرار گرفته، قبلاً جایی بود که با احتیاط در آن ماهیگیری می کردیم و از ترس آب، جرات نمی کردیم جلوتر برویم».  

حالا علاوه بر استانبول و آنکارا، استان ساحلی تکیرداغ نیز با مشکل کم آبی روبرو شده و دو سد این استان، به شدت کم آب شده اند و مسئولین در صدد برنامه ریزی برای قطع و جیره بندی هستند.

تورهان توپراک، مدیر کل اداره آب و فاضلاب تکیرداغ می گوید: «شاهد وضعیت بی سابقه ای هستیم و ممکن است مجبور شویم شب ها، آب را قطع کنیم. متاسفانه با وجود کمبود آب، می بینیم که بسیاری از شهروندانی که در مناطق ساحلی صاحب استخرهای بزرگ هستند، استخر خود را با آب آشامیدنی پر می کنند و این تهدیدی جدی علیه منابع آب آشامیدنی ماست».

سفره های آب زیرزمینی در تکیرداغ و استانبول به شدت پایین رفته اند. طوری که اگر تا 15 سال پیش، حفر چاه 70 متری به آب می رسید، اما حالا حصول آب، مستلزم حفر چاه های 400 متری است. نکته فنی مهم اینجاست که هر اندازه برای استحصال آب، چاه عمیق تری حفر شود، میزان فلزات سنگین در آب بالاتر می رود و اگر حفر چاه با انگیزه هدایت آن به سوی سد باشد، هزینه تصفیه آب بالاتر خواهد رفت.

 وضعیت سخت در استانبول

گفته می شود که آمار جمعیت استانبول به 16 میلیون نفر نزدیک شده است. در چنین شرایطی که میانگین پرشدگی آب های این استان در حد 37 درصد گزارش شده، برخی سدها حتی زیر 30 درصد هستند.

به عنوان مثال، می توان به این سدها اشاره کرد:

سد علی بیگ 19.16 درصد

سد بیوک چکمجه  18.78 درصد

سد کازان دره 7.63 درصد

سد المالی 28.48 درصد

سد پابوچ دره 4.9 درصد

سد سازل دره 21.56 درصد

سد ترکوس 25.36 درصد

خشکسالی در ترکیه، برای سالیان پیش رو، هزینه های گزافی بر دست دولت و مردم ترکیه می گذارد. چرا که این کشور، در حوزه کشاورزی و امنیت غذایی، بسیار آسیب پذیر است و همین حالا هم، در تولید محصولات غذایی مشکلات فراوانی دارد و بخش زیادی از نیروی کشاورز، از این حوزه خارج شده و وارد کارهای ساختمانی و خدمات شده اند و میزان قابل توجهی از غلات و دیگر مواد غذایی، از خارج وارد می شود. در نتیجه خشکسالی می تواند تورم فعلی را در ترکیه، بالا و بالاتر ببرد.

دولت ترکیه تلاش کرده تا با تبلیغات گسترده، این کشور را به قطب گردشگری منطقه تبدیل کند و در همین حال، در قبال خرید ملک 400 هزار دلاری به اتباع بیگانه تابعیت بدهد. بدیهی است که یک کشور خشک و بی آب، جذابیت چندانی برای گردشگر و مشتری تابعیت نخواهد داشت.

انتهای پیام/