دیپلماسیِ تبادل؛ تهران چگونه توانست واشنگتن را شکست دهد؟
توافق اخیر نشان داد، ایران می‌تواند بدون عقب‌نشینی از مواضع اساسی خود، به دسترسی‌های مالی دست یابد. در واقع تجربه توافق اخیر نشان داد، رویه‌ای که دولت گذشته برای دستیابی به اموال بلوکه شده‌ی ایران در پیش گرفته بود،اشتباه بوده است.
به گزارش تسنیم، بنیاد دفاع از دموکراسی (FDD) - که یکی از لابی‌های اصلی اسرائیل در آمریکاست - در تحلیلی با عنوان « توافق تبادل زندانی با تهران به ده دلیل فاجعه است» به بررسی توافق اخیر ایران و آمریکا پرداخته؛ نویسنده این گزارش که در وبسایت نشنال اینترست هم بازنشر شده سعید قاسمی نژاد عضو ارشد بنیاد دفاع از دموکراسی است، این سازمان به عنوان یکی از تندروترین سازمان‌های ضد ایرانی در آمریکا شناخته می‌شود.
نویسنده در ابتدا توضیح داده که ایران در ازای آزادی زندانیان خود در آمریکا و همچنین دریافت شش میلیارد دلار دارایی بلوکه شده، حاضر شده چند زندانی آمریکایی را آزاد کند. گزارش بنیاد دفاع از دموکراسی در ادامه ده دلیل را مطرح کرده که توضیح می‌دهد چرا این توافق [برای آمریکا] فاجعه بوده است.
آمریکایِ شکست‌خورده
سعید قاسمی‌نژاد در اولین دلیل مدعی شده این رویه ایران را برای چیزی که او آن‌را گروگان‌گیری می‌نامد تشویق می‌کند. او با اشاره به سخنان برخی مقامات ایرانی مدعی شده است که ایران از زندانی کردن آمریکایی‌ها به عنوان ابزاری برای تأمین مالی استفاده می‌کند. او در ادامه با یادآوری توافق تبادل زندانی‌های ایرانی و آمریکایی در دوران ترامپ، ادعا می‌کند که روش ترامپ، تبادل زندانی در برابر زندانی بدون پرداخت پول به ایران بود. از نظر قاسمی نژاد رویه دولت بایدن به رویکرد دولت اوباما شبیه است. او همچنین معتقد است افراد ایرانی که در آمریکا زندانی شده‌اند مستحق مجازات به علت فعالیت‌های ضد امنیتی در آمریکا هستند اما زندانیان آمریکایی در ایران بی‌گناه محسوب می‌شوند!
گزارش «اف‌دی‌دی» سومین دلیل فاجعه بودن توافق تبادل زندانی را، افزایش هزینه‌های آزادی زندانیان آمریکایی می‌داند و بدون توجه به این‌که ایران پول خود را که به ناحق بلوکه شده بود دریافت کرده، مدعی می‌شود: « در حالی که دولت اوباما به ازای هر زندانی 340 میلیون دلار پرداخت کرد، دولت بایدن شش میلیارد دلار برای آزادی پنج زندانی آمریکایی پرداخته که به معنی پرداخت 1.4 میلیارد دلار در ازای هر کدام از زندانیان است.»
قاسمی نژاد، همچنین آزاد نشدن تمام زندانیان آمریکایی در ایران را که به زعم او گروگان هستند دلیل دیگری برای خسارت‌بار بودن توافق می‌داند. ششمین دلیل از نظر قاسمی‌نژاد این است که ایران در بهره برداری از منابع مالی خود آزاد است و از این پول‌ها برای تقویت نیروهای امنیتی خود استفاده می‌کند. به عقیده وی، جمهوری اسلامی از منابع مالی جدید به نفع سرکوب معترضان (!) بهره برداری می‌کند. قاسمی‌نژاد همچنین معتقد است توافق دولت آمریکا با جمهوری اسلامی کمی پیش از سالگرد شورش‌های سال گذشته، عملا به تضعیف دموکراسی‌خواهی در ایران و تضعیف روحیه کسانی منجر می‌شود که به نظر نویسنده اف‌دی‌دی مخالفان نظام ایران هستند.
از نظر قاسمی نژاد دیگر ضعف توافق، اعطای حق نظارت بر استفاده ایران از منابع مالی خود به قطر است که از حامیان حماس فلسطین محسوب می‌شود؛ به گزارش بنیاد دفاع از دموکراسی، ایران در شرایط فعلی می‌تواند تحریم‌ها را دور بزند و از منابع مالی خود برای تقویت نیروهای نظامی خود استفاده کند. به عقیده قاسمی نژاد این نوع رویکرد ایران، به دیگر رقبای آمریکا مثل چین و روسیه جرأت می‌دهد تا رویه مشابهی در زندانی نمودن آمریکایی‌ها اتخاذ کنند. قاسمی نژاد در پایان و پس از برشمردن این ده دلیل، از کنگره خواسته تا دولت بایدن را به تجدید رویکرد خود در قبال ایران وادار نماید.
دیپلماسیِ تبادل
در مورد گزارش بنیاد دفاع از دموکراسی باید گفت، چنانچه نویسنده‌ی این گزارش تاکید کرده، برخلاف جنجال‌هایی که برخی گروه‌های سیاسی داخل ایران به راه انداخته بودند، توافق تبادل زندانی ایران و آمریکا یک توافق فاجعه برای آمریکا و یک توافق خوب برای ایران محسوب می‌شود. البته باید توجه داشت، آنچه رسانه‌ها و سازمان‌هایی مشابه اف‌دی‌دی منتشر می‌کنند مخاطبی داخلی در ایالات متحده داشته و به دعواهای حزبی در آمریکا مربوط است. رویه‌ی بنیاد دفاع از دموکراسی، مقابله با توسعه ایران و تلاش برای براندازی نظام کشور است، در نتیجه با هرگونه توافقی که مزیتی -هرچند اندک- برای ایران داشته باشد مخالفت می‌کند.
بنابراین نمی‌توان به صرف بدگویی سازمان‌هایی مانند بنیاد دفاع از دموکراسی در مورد یک توافق قضاوت کرد، با این حال دلایلی که قاسمی نژاد در این زمینه مطرح کرده نشان می‌دهد در این توافق وزنه‌ی امتیازات ایران سنگین‌تر است. در واقع آنچه مورد توجه است، استدلال‌هایی است که ذکر شده و به نظر می‌رسد دقیق و مبتنی بر واقعیت است. بر خلاف عرف توافق‌های تبادل زندانی در جهان، ایران در توافق اخیر علاوه بر آزاد نمودن زندانیان ایرانی در آمریکا، به سرمایه‌های بلوکه شده هم دسترسی پیدا کرده است. در واقع ایران علاوه بر یک امتیاز برابر در زمینه تبادل زندانی، امتیازی در مورد دسترسی به منابع مالی کسب کرده که نشان می‌دهد توافق اخیر، نامتوازن و البته به نفع ایران تنظیم شده است.
نکته دیگر این‌که چنانچه قاسمی‌نژاد می‌گوید، این توافق با میان‌جیگری قطر صورت گرفته و این کشور که رویکردی دوستانه در قبال ایران دارد به عنوان ناظر بر دسترسی ایران به منابع مالی تعیین شده است. این در حالی است که در برخی از توافقات قبلی، طرف میانجی دولت سوئیس بود که حافظ منافع آمریکا در ایران محسوب می‌شود. طبیعتا، نظارت یک دولت نزدیک‌تر به ایران، امتیاز مهمی محسوب می‌شود. از این گذشته، توافق اخیر نشان داد، ایران می‌تواند بدون عقب‌نشینی از مواضع اساسی خود، به دسترسی‌های مالی دست یابد. در واقع تجربه توافق اخیر نشان داد، رویه‌ای که دولت گذشته برای دستیابی به اموال بلوکه شده‌ی ایران در پیش گرفته بود، نه تنها اشتباه بود بلکه ضرورتی هم نداشت.
برخلاف آنچه گزارش بنیاد دفاع از دموکراسی نوشته، آمریکایی‌های دستگیر شده در ایران نه بی‌گناه که به عقیده دستگاه امنیتی ایران مهره‌های مهمی برای سازمان‌های جاسوسی در ایالات متحده محسوب می‌شدند. به همین دلیل هم دولت آمریکا پذیرفته تا در ازای آزادی آن‌ها، علاوه بر آزادی مهره‌های ارزشمند ایرانی در آمریکا، دسترسی مالی به ایران هم اعطا کند. هزینه‌ی شش میلیارد دلاری آزادی زندانیان آمریکایی که سیاست‌های تحریمی آمریکا در قبال ایران را زیر سوال می‌برد، علاوه بر انتفاع مالی ایران، هزینه جاسوسی در کشور را هم افزایش می‌دهد در نتیجه، آورده‌ی امنیتی هم دارد.
انتهای پیام/
