رویکرد محتاطانه ترکیه در قبال حماس و رژیم اسرائیل

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، سفر هاکان فیدان وزیر امور خارجه ترکیه به مصر به منظور بررسی تحولات مربوط به فلسطین، بخشی از اقدامات پیشین آنکارا طی روزهای گذشته است.

رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه و رهبر حزب عدالت و توسعه به خاطر سکوت در قابل غزه، با واکنش و انتقاد تند سیاستمدارانی همچون احمد داود اوغلو قرار گرفته است. او در کنگره حزب خود، حرفی از فلسطین نزد و با سیلی از انتقادات روبرو شد. کار به جایی رسید که داود اوغلو اعلام کرد به حال اردوغان می گرید. نخست وزیر اسبق ترکیه بر این موضوع تاکید کرد که اگر هم اکنون به جای اردوغان، او در راس قدرت بود، به شکل جدی از ملت فلسطین حمایت می کرد.

اعزام هاکان فیدان به مصر به منظور بررسی راهکارهای کمک به آوارگان غزه، یکی از اقدامات سیاسی دولت اردوغان است. اما منتقدین بر این باورند که اردوغان، در راستای سیاست عادی سازی روابط خود با رژیم صهیونیستی، نمی خواهد اقدام خاصی انجام دهد و بیشتر به دنبال نمایش است.

محافظه کاران چه می گویند؟

برخی از سیاستمداران ترکیه معتقدند که لازم است این کشور، حد و مرز قدرت خود را بشناسد و در مورد رژیم صهیونیستی، به شیوه ای رفتار نکند که دچار دردسر شود. جمیل چیچک یکی از این افراد است.

جمیل چیچک رئیس اسبق پارلمان ترکیه به عنوان یکی از اعضای هیات مشاورین عالی ریاست جمهوری و همچنین به عنوان سیاستمداری شناخته می شود که روابط خاص و پیچیده ای با نهادهای امنیتی کشور دارد و همواره، فارغ از این که عضو کدام حزب باشد، به عنوان یکی از عناصر مهم دولت پنهان شناخته می شود. او امروز در مصاحبه با روزنامه پرتیراژ سوزجو، از اردوغان خواسته در مورد حماس، با احتیاط رفتار کند.

رئیس سابق مجلس ملی ترکیه می گوید: «باید با خونسردی و آرامش به این موضوع نزدیک شویم. سیاستی که ترکیه باید در پیش بگیرد، باید بسیار محتاطانه باشد. زیرا مجهولات و ابهامات زیادی در این موضوع وجود دارد و نباید تحت تاثیر افراد و جریانات متعصب قرار بگیریم. بنابراین، ما باید بدون توجه به آنچه دیگران می گویند، از کشور و منافع خود محافظت کنیم».

چیچک در ادامه به سطح قدرت متوسط ترکیه اشاره کرده و می گوید: «من از کتاب های علمی که درباره استراتژی نوشته اند، این نکته را فهمیده ام که یک کشور متوسط، باید حد و حدود و مرزهای قدرت خود را بشناسد. اگر یک قدرت متوسط، در حد قدرت بزرگ بازی کند، دچار دردسر می شود. ما می دانیم که آمریکا در خاورمیانه دو هدف دارد: 1- تامین امنیت اسرائیل، 2- تامین نفت. بنابراین، با توجه به تجربیات گذشته، همراهی با آمریکا بدون عادی سازی و حفظ روابط حسنه با اسرائیل دشوار است. لازم است بین لابی یونان و ارمنستان و لابی یهودی تعادل برقرار کنیم. من معتقدم، سیاستی که در حال حاضر توسط دولت ترکیه  دنبال می شود صحیح است. باید با آرامش عمل کنیم. باید برای برداشتن یک قدم، حداقل 9 بار بیندیشیم. ما باید حدود قدرت خود را بدانیم و بر این اساس بسیار محتاط عمل کنیم. ما همین حالا هم با  مشکلاتی مانند قره باغ، بوسنی و هرزگوین، کوزوو، مشکل اوکراین و روسیه و غیره روبرو هستیم. پس لازم است حدود قدرت خود را به خوبی بشناسیم».

تئوری عجیب رفیق نزدیک اردوغان درباره حماس

عبدالقادر سلوی از روزنامه نگاران مشهور ترکیه که در روزنامه حریت قلم می زند، از آن دسته افرادی است که روابط بسیار نزدیکی با شخص اردوغان دارد و بدون واسطه و هماهنگی، با او تماس تلفنی برقرار می کند.

به همین دلیل، معمولاً تحلیل ها و نوشته های او در ترکیه، با دقت دنبال می شود. او در ستون تحلیل خود در روزنامه حریت، این ایده را مطرح کرده که به احتمال قوی، حماس در دام فریب سیا موساد گرفتار شده است. به این معنی که سرویس اطلاعاتی رژیم صهیونیستی، از طوفان اقصی خبر داشته اما عامدانه سکوت کرده تا بهانه طلایی برای انجام حمله گسترده به غزه را به دست بیاورد.

آیا اردوغان میانجی می شود؟

ظاهراً رئیس جمهور ترکیه علاقه وافری به میانجی گری دارد و هر جا که بحرانی روی دهد، اعلام آمادگی می کند تا طرفین دعوا را به هم نزدیک کند.

این بار، اردوغان در مورد فلسطین نیز اعلام آمادگی کرده است. طاها آک یول از روزنامه نگاران مشهور ترکیه در این مورد نوشته است: «اردوغان پس از انتقاد به حق از انفعال جامعه جهانی در حمایت از حقوق و قوانین فلسطین در خصوص جنگ غزه و اسرائیل گفته است: طرفداری کورکورانه از یک طرف، فقط بحران را عمیق تر می کند. اردوغان همچنین پیشنهاد وساطت و میانجیگری میان فلسطین و اسرائیل را داد. آلمان، قطر و مصر هم از این پیشنهاد اردوغان حمایت کردند. اما واضح است که اگر راه برای میانجیگری باز شود، این ماموریت تنها به اردوغان سپرده نمی‌شود، بلکه چند رهبر عرب او را همراهی می کنند. مثلاً حذف مصر در حال حاضر غیرقابل تصور است. چراکه دروازه مرزی رفح به عنوان نای و گلوگاه غزه در دست مصر است و مصر این دروازه را بازگشایی کرده است. پذیرش اردوغان از سوی طرفین به عنوان میانجی با همکاری چندین رهبر عرب، تحولی است که هم برای ترکیه و هم برای کاریزمای شخصی او اعتبار به همراه خواهد داشت. هنوز برای پیش بینی زود است، اما من همچنان امیدوارم».

آک یول، در ادامه از رویکردهای پیشین اردوغان انتقاد کرده و گفته است: «اشتباه بزرگ اردوغان در سیاست خارجی این است که در دهه اخیر، به جای استفاده از ابزارهای دیپلماتیک، به اتخاذ مواضع تند، سرکشی و حتی قطع روابط متوسل شده است. نمونه آن این است که او به مدت 7 سال به خاطر اخوان المسلمین وارد یک جنگ سیاسی بی امان با مصر شد و همه کشورهای عربی را به سمت یونان سوق داد. در نتیجه ترکیه متحمل آسیب اقتصادی و سیاسی شد. در همان نشست داووس هم، رفتار اردوغان در مورد اسرائیل، تند و مصداق زیاده روی بود. حالا ظاهراً اردوغان هم در اقتصاد و هم در سیاست خارجی، به فاز رفتار منطقی و معتدل بازگشته است».

روزنامه ینی آکیت، از روزنامه های وابسته به حزب حاکم ترکیه، از قول نوعمان کورتولموش رئیس پارلمان ترکیه، 3 شرط را برای صلح با رژیم صهیونیستی اعلام کرده که عبارتند از: 1.بازگشت به مرزهای 1967 میلادی و اعلام دولت رسمی فلسطین با پایتختی قدس. 2.پایان دادن به سکونت صهیونیست ها در شهرک های غیرقانونی. 3.احترام نهادن به اماکن مقدس از جمله مسجد الاقصی. نکته جالب اینجاست که رئیس پارلمان ترکیه، حرفی از فراهم آوردن زمینه  بازگشت آوارگان نزده است.

در پایان باید گفت، ترکیه به عنوان نخستین کشور جهان اسلام که رژیم صهیونیستی را به رسمیت شناخته، همواره در مورد این رژیم، سیاست عمل گرایی و تناقض در رفتار و عمل را به نمایش گذاشته است.

انتهای پیام/