مروری بر کتاب‌های انسان شناسی برای کودکان/کتاب‌هایی که چراغ راه زندگی را به دست کودک می‌دهد

به گزارش خبرنگار فرهنگی تسنیم، همه‌ی ما آرزومند داشتن فرزندانی هستیم که بتوانند در نبود ما و در رویارویی با جهان پهناور بیرون از خانه راه را از بیراهه تشخیص دهند تفکر درست نسبت به دنیا همان چراغ پرنوری است که فرزندان ما در پرتو نور آن به درون خود و به مسیر زندگی نظر می‌کنند. اما چگونگی بیان و بستر انتقال موضوعات مختلف به گونه‌ای که ذهن کودک توانایی فهم آنها را داشته، باشد مسئله‌ای اساسی است.

نشر محیی که آثار و اندیشه‌های حجت الاسلام محمد شجاعی را منتشر می‌کند، کتاب‌های متعددی برای کودکان برای پاسخگویی به این دغدغه دارد. تعدادی از این کتاب‌ها را که در گزارش پیشین به آن پرداختیم به موضوع خودشناسی اختصاص داشت البته با این رویکرد که ما برای شناخت خوب به یک متخصص نیاز داریم و آن کتاب‌ها لزوم وجود متخصص در هر چیزی را به کودک می‌آموخت که این شناخت به امام شناسی منجر می‌شد.

اما چهار کتابی که این بار قصد پرداختن به آنها را داریم از مجموعه‌ی انسان شناسی برای کودکان است که سعی دارد به تفهیم یکی از عمیق‌ترین و در عین حال پایه‌ای‌ترین مفاهیم انسان شناسی در ذهن کودک بپردازد که از آن با عنوان نسبت بین دنیا و آخرت یاد می‌کنیم. در این مبحث کودک شما آرام آرام در می‌یابد همانگونه که رحم مادر بستری برای ایجاد اندامها و امکانات لازم برای زندگی در دنیاست دنیا نیز بستری برای تهیه‌ی امکانات شرایط لازم برای بهره وری از نعمت‌های ابدیت است.

اگر کودک بتواند ماهیت زندگی جنینی را با ماهیت زندگی در دنیا مقایسه کند بهتر می‌تواند رابطه‌ی میان دنیا و ابدیت را درک کند یعنی آنجا که پی می‌برد هر کدام از اندام‌ها و ارگان‌های سالم جسمش را که ابزارهای او برای بهره مندی از امکانات دنیا تعیین کننده سطح آسایش او هستند در زمان جنینی برای خویش تدارک دیده است. زمانی که هیچ کدام از این اندام‌ها از جمله، چشم، گوش دستگاه تنفس و غیره اصلاً به کارش نمی‌آمدند.

کودکان در بستر داستانی شیرین و با استفاده از صحنه‌های آشنای زندگی می‌آموزند برای تأمین «سعادت ابدی» باید زندگی در دنیا را صرف تجهیز خویش به امکانات لازم برای هماهنگی با شرایط آخرتی کنند زیرا هرگونه وقفه در این مسیر، سعادت ابدی را تحت تأثیر قرار خواهد داد. وظیفه‌ی ما تبیین شیرین قانون نسبت در صحنه‌های مختلف زندگی برای کودکان است. آن گونه که در ماجراهای زندگی همواره به خاطر داشته باشند:

دنیا/ آخرت =رحم مادر/دنیا

در این کتاب‌ها تلاش شده است کودک را با این مفهوم آشنا کنیم که دنیا در برابر آخرت خاصیت رحمی دارد و وظیفه‌ی ما در زندگی دنیایی کسب خصوصیاتی است که بال پرواز ما در جهان دیگر خواهند بود. عدم آشنایی با این مفهوم، انسان را در مواجهه با مرگ به پوچی و نیست انگاری می‌کشاند و هیچ چیز سخت‌تر و غم انگیزتر از زیستن برای هیچ نیست.

در کتاب «اگر دوست نداری می‌توانی کرم بمانی»، نوشته کبری فرجام پور داستان «نرمو» کرم ابریشمی است که تازه از تنگنای تخم رهایی پیدا کرده است. او در برابر جهان بزرگی که با آن روبه رو می‌شود و لذت‌های بیشمار آن خود را مغلوب حس می‌کند؛ تا اینکه روزی متوجه آسمان می‌شود و آرزوی زیستن و پرواز در آسمان بزرگ و آبی به دلش می افتد اما در می‌یابد که برای رسیدن به این آرزو ناگزیر است بار دیگر تاریکی و تنگنا را طی کند. همه‌ی ما در زندگی خود با این مراحل روبه رو هستیم اما انتخاب‌هایمان متفاوتند. اینکه پرواز را انتخاب کنیم یا زمین را ادامه‌ی مسیر زندگی و سرانجاممان را مشخص خواهد کرد.

در قسمتی از این کتاب می‌خوانیم:

پروانه جواب داد: «بله، تو تو می‌توانی مثل ما پرواز کنی» نرمو با تعجب بیشتری گفت: «آخر من فقط یک کرم هستم. من که بال ندارم!»

پروانه با لبخند جواب داد: من هم یک روز مثل تو کرم کوچکی بودم ولی حالا پروانه شده‌ام ببینم مگر تو آسمان را دوست نداری؟ پس بهترین راه این است که پروانه شوی و خودت به آسمان بیایی. نرمو خیلی هیجان زده شده بود به خودش پیچ و تابی داد و گفت «وای من خیلی دوست دارم در آسمان پرواز کنم اما چه طور؟» پروانه گفت: خب یک شرط بزرگ و مهم دارد.

ریزه و تیزه در داستان «کت چرمی‌ات را پاره کن» نوشته ضحا چیوایی هم دو دانه کوچک هستند که در داخل خاک چشم باز می‌کنند و سفر تکامل را آغاز اما بستر خاک برای هر دوی آنها یکسان نیست. ریزه برخلاف تیزه در بستری چشم گشوده است که سنگ‌های سخت اطرافش مانع رشد او هستند. ریزه با اینکه خود اختیاری در انتخاب این بستر نداشته است با تلاش فراوان موفق می‌شود سر از خاک بیرون بیاورد. او می‌داند که سفر در این مرحله به پایان نرسیده است و برای رسیدن به منتهای کمال یعنی تا ثمربخشی و میوه دادن هنوز راه زیادی باقی مانده است اما دوست و همراهش تیزه، گرفتار تنبلی و غرور می‌شود و فرصت شکفتن را از دست می‌دهد. داستان کوشش‌های ریزه به ما یادآوری می‌کند که همه‌ی ما فارغ از اینکه در محیط رحم مادر با چه بستری روبه رو بوده و چگونه به این دنیا متولد شده‌ایم، برای رسیدن به کمال انسانی خود نباید حتی لحظه‌ای از تلاش غافل شویم؛ تلاشی هم راستا با هدف خلقت برای شکفتن و میوه دادن.

کتاب «خانه قبلی، خانه بعدی» سروده فائزه زرافشان هم یک شعر بلند است که دست در دست کودک به روزهای جنینی باز می‌گردیم روزهایی که سرشار از تلاش و تکاپو برای رشد و ساختن اندام‌ها و ارگان‌های گوناگون است. تلاش و تکاپوی جنین را برای کسب تمامی آنچه که برای هماهنگی با شرایط زیستی دنیا نیاز دارد، تماشا کرده و با او یک بار دیگر به دنیا متولد می‌شویم تولدی که با درک این مفهوم حاصل شده است که دنیای ما رحم بزرگی است که در آن باید خود را برای شرایط زیستی جهان پس از وفات آماده کنیم. ره توشه‌ی این راه بینهایت را با کسب ابزارهایی هماهنگ با شرایط زیستی آخرت بسازیم و یک لحظه هم از پا ننشینیم تا برای یک تولد شیرین آماده باشیم.

من جمعه‌ها تعطیل؟ هرگز!

جمعه مهمتر از بقیه ست

خیلی مهم‌تر از سه شنبه

حتی مهمتر از سر و دست

جمعه پر از شوقم که باید

یک قلب زیبا را بسازم

 تا با امید و مهربانی

 فردای دنیا را بسازم

اصلی‌ترین ره توشه‌ی من

 قلب است، این قلب پر از نور

 آماده باش ای زندگی، من

دارم می‌آیم با شر و شور

کارو هم در داستان «وقتش نیست» نوشته فاطمه صالحی اصرار دارد که زودتر از موعد مقرر و پیش از کسب تمام توانایی‌های لازم برای زندگی در دنیا کیسه‌ی مادرش را ترک کند این بی صبری باعث می‌شود پس از تولد هماهنگی لازم با محیط دنیا را نداشته باشد او باور نکرده است که برای بهره مندی کامل از دنیا باید تمام ابزارهای مورد نیاز را به طور کامل و سالم با خود به دنیا بیاورد.

شاید اگر جنین انسان هم مانند نوزاد نارس کانگوروها قادر به دیدن جهان گسترده بیرون از رحم مادر بود توان تحمل آن محیط تنگ و تاریک را نداشت و مادران مجبور می‌شدند مثل «مامان کانگورو» به نوزادان خود یادآوری کنند که صبر کن اگر امروز کاری که باید را انجام ندهی فردا نمی‌توانی کاری که دوست داری را انجام بدهی.

این چهار کتاب هم مانند دیگر کتاب‌های کودک نشر محیی همراه با تصویرگری‌های زیبا و جذابی است و کتاب‌ها با کیفیت بالایی چاپ شده‌اند تا کتاب با بارها خواندن خراب نشوند و برای سال‌ها ماندگار باشد.

علاقه مندان برای تهیه این کتاب‌ها می‌توانند به وبسایت نشر محیی مراجعه کنند.

انتهای پیام/