دستاوردهای نشر قرآن کریم به خط بریل در عرصه ملی و بین المللی بررسی شد

به گزارش خبرگزاری تسنیم، نشست تخصصی «بررسی آخرین دستاوردهای نشر قرآن کریم به خط بریل» به مناسبت سی و یکمین دوره هفته کتاب با حضور عصمت مؤمنی معاون کتابخانه ملی ایران، محمد بابایی مدیر اجرایی مرکز طبع و نشر قرآن کریم، صادق عباسی مدیر مرکز رودکی، مجید مشایخی کارشناس منابع بریل مرکز رودکی و جمعی از فعالان حوزه نشر و طبع قرآن به خط بریل برگزار شد.

ضرورت تدوین قانون ثابت و جامع برای کتابت و آموزش خط بریل

یعقوب عبدی پور، کارشناس آموزش و پرورش استثنایی (نابینایان)، که مدیریت این نشست تخصصی را به عهده داشت، با بیان این مطلب که نحوه کتابت قرآن به خط بریل از مهمترین موضوعات است، گفت: قدمت خواندن قرآن در ایران به خط بریل به بیش از 55 سال قبل بازمی گردد. از آن زمان تا امروز آموزش خواندن قرآن به خط بریل همواره محل بحث بوده است.

عبدی پور تأکید کرد: به دلیل اینکه افزودن زیر و زبَر در خط بریل ممکن نیست، خواندن قرآن به این خط سخت است و افراد نابینا یا کم بینا همیشه با مشکل مواجه بوده‌اند.

و با بیان اینکه خواندن خط بریل پیچیدگی و سختی‌های خاص خودش را دارد و در این زمینه همواره تکثر آرا وجود دارد، اظهار داشت: قانون ثابت و جامعی برای کتابت و آموزش خط بریل وجود ندارد. به همین منظور برای آسان خوانی خط بریل باید دایره المعارفی از قواعد بریل نویسی تهیه می‌شد تا جملگی کتب بر پایه آن قواعد نوشته شود. البته در 30 سال گذشته  این دایره المعارف نوشته شده که امیدوارم به چاپ و نشر نیز برسد.

وحدت رویه در قرآن به خط بریل وجود ندارد

در ادامه این نشست صادق عباسی، مدیر بریل مرکز رودکی، با اشاره به تشکیل اتحادیه‌ای در کشورهای اسلامی برای رسیدن به وحدت رویه در ارائه قرآن به خط بریل گفت: افرادی که با «رسم المصحف» و یا نشر قرآنی آشنا هستند، به این موضوع وقوف کامل دارند.

او تصریح کرد: خط قرآن در نگارش برای افراد بینا با نگارش به خط بریل برای نابینایان تفاوت‌های قابل توجهی دارد و آن دسته از علائمی که برای نابینایان قابل اجرا است، در جهان اسلام وحدت رویه ندارد.

عباسی ادامه داد: یکی از مشکلات بزرگ در رویه نگارش، توجه به این موضوع است که کسانی در این باره تصمیم گرفته‌اند که «رسم المصحف» را دقیق نمی‌دانستند و این مسئله باعث شده تصمیم‌های مختلف در این زمینه گرفته شود.

مدیر بریل مرکز رودکی اظهار داشت: توجه به کاستی‌هایی از این دست موجب شد اتحادیه کشورهای اسلامی برای «رسم المصحف» بریل و با هدف دستیابی به تصمیم واحد شکل بگیرد تا قرآن‌هایی که در کشورهای مسلمان نشین منتشر می‌شود، از یک رویه واحد برخوردار شوند.

او خاطرنشان کرد: اهمیت دسترسی به وحدت رویه برای کشورهای اسلامی به خصوص کشورهایی که توان چاپ قرآن به خط بریل را ندارند و مجبورند آن را از کشورهای ناشر تهیه کنند، بسیارمهم است.

تدریس قرآن در مدارس بر اساس شیوه کم علامت

محمد بابایی، مدیر اجرایی طبع و نشر قرآن کریم، ضمن ارائه گزارشی از فعالیت این مؤسسه گفت: در کتابت قرآن از صدر اسلام و همزمان با نزول قرآن، کتابت با خط رایج خط حجازی و بعد خط کوفی انجام می‌شد که نقطه و اعراب نداشت. اعراب در آن زمان قرآن را به راحتی می‌خواندند و مشکلی نداشتند. اما با گسترش اسلام، نقطه گذاری و اعراب گذاری قرآن، برای تازه مسلمانان به یک ضرورت تبدیل شد.

او با اشاره به انواع اعراب در کتاب‌های قرآن اظهار داشت: در حال حاضر در کشورهای مختلف مسلمان نشین چند نوع اعراب گذاری وجود دارد: در کشورهای عربی شیوه مصری رایج است و قرآن را به خط عثمان طه کتابت می‌کنند.

بابایی تصریح کرد: یک شیوه هم وجود دارد که به شیوه هندی معروف است و در کشورهای شبه قاره هند مرسوم است که حدود یک میلیارد مسلمان در آن زندگی می‌کنند. این شیوه، پراعراب و شلوغ است. کشورهای تونس، الجزایر و ترکیه هم روش خاص خود را دارند.

مدیر اجرایی طبع و نشر قرآن کریم جمهوری اسلامی اظهار داشت: مرکز طبع و نشر قرآن کریم حدود 30 سال پیش به دستور رهبر معظم انقلاب تأسیس شد و هدف آن تهیه مصحف جمهوری اسلامی ایران بود. تحقیق و بررسی کارشناسی در زمینه رسم قرآن، به این جمع‌بندی منتج شد که قرآنی تهیه شود که هر فردی که سواد فارسی دارد، بتواند با کمترین نیاز به آموزش، آن را قرائت کند.

بابایی با بیان اینکه شیوه مصحف جمهوری اسلامی ایران شیوه کم علامت است، گفت: در حال حاضر قرآن در آموزش و پرورش بر اساس شیوه کم علامت تدریس می‌شود و دانش‌آموزان بر این اساس تعلیم می‌بینند که شیوه‌ای خودآموز و راحت است.

او درباره قرآن کم علامت به خط بریل اظهار داشت: در سال 1390 کارشناسان مؤسسه روشندلان اصفهان با توجه به شناختی که از مرکز طبع و نشر قرآن کریم جمهوری اسلامی داشتند، موضوع چاپ قرآن کم علامت به خط بریل را مطرح کردند که پس از بحث و بررسی‌های متعدد، دریافتیم که شیوه کم علامت برای خط بریل موفق و عملیاتی است و در نهایت کارشناسان این مؤسسه، قرآن کم علامت را تبدیل به خط بریل کردند.

بابایی ادامه داد: در سال 1391 نیز کنفرانسی در کشور ترکیه برگزار شد که حدود 15 کشور اسلامی در آن شرکت و قرآن‌های خود را عرضه کردند. در آن زمان قرآن کم علامت ایرانی برای معرفی در این کنفرانس عرضه شد که به عنوان قرآن برگزیده شناخته شد. سال 1393 هم یک شرکت دانش بنیان در اصفهان با کار کارشناسی حدود 10 هزار ساعت کار، چاپگر قرآن به خط بریل را تولید کرد و در حال حاضر قرآن‌هایی که به خط بریل چاپ می‌شود با چاپگرهای ایرانی است.

عدم وفاق ملی در کتابت قرآن به خط بریل

سخنران دیگر این نشست خوانین زاده، مدیر مرکز نابینایان، بود که با بیان جایگاه قرآن به خط بریل در سطح بین‌المللی گفت: وحدت رویه در قرآن به خط بریل، در سطح ملی و بین‌المللی باید به سمتی برود که هم در داخل کشور و هم در خارج از کشور همسو و هم‌راستا باشد تا متن قرآن با یک وحدت و یکپارچگی به دست مسلمانان نقاط مختلف دنیا برسد.

تأکید کرد: یکی از خلأهای موجود در این عرصه، نبود وفاق ملی در کتابت قرآن به خط بریل برای ارائه به اتحادیه بین‌المللی است.

مجید مشایخی، کارشناس منابع بریل مرکز رودکی، نیز گفت: موضوع آسان‌سازی قرائت قرآن پیش‌تر از طرح آن به اتحادیه بیان شده بود؛ منتها نسبت به علائم رسم‌الخط جا افتاده تعصباتی وجود دارد که اصلاً نمی‌توان خلاف آن عمل کرد. در نتیجه نمی‌توان به توافق رسید. ضمن اینکه نابینایان با وجود اینکه بریل را به خوبی می‌دانند، اما اطلاعات فنی و علمی اندکی در حوزه دانش رسم المصحف دارند.

سپهری، کارشناس قرآن، درباره مشکلات موجود در استفاده از فناوری خط بریل الکترونیکی گفت: یکی از مباحثی که برای خط بریل مطرح می‌شود، استفاده از بریل الکترونیک و اتصال مانیتور به کامپیوتر و یا هر وسیله هوشمند دیگری است.

او تصریح کرد: بریل کاغذی به دلیل حجم و استهلاک، قابل استفاده نیست و اکنون برجسته‌نگار هوشمند همراه مورد استفاده قرار می‌گیرد. نکته‌ای که تسهیل‌کننده و ساده‌ساز خواندن قرآن برای نابینایان است، قرآن بریل دیجیتال است که این امکان را فراهم می‌کند تا با یک دستگاه کوچک، کل قرآن در دسترس افراد نابینا قرار گیرد.

انتهای پیام/