تحلیل روزنامه نگار ترکیه‌ای از وضعیت سیاسی این کشور: دوری از عقلانیت و گرفتاری در بن بست

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، طی روزهای گذشته، فضای سیاسی و اجتماعی ترکیه، متاثر از حملات گروه تروریستی پ.ک.ک قرار گرفته که جان 12 سرباز را گرفت و موجب اعلان عزای عمومی شد.

اگر چه نیروی هوایی ترکیه، پس از این درگیری چندین بمباران هوایی انجام داده و سرویس اطلاعاتی میت ترکیه نیز در سلیمانیه کردستان عراق دو تن از فرماندهان پ.ک.ک را از بین برده، اما باز هم افکار عمومی و فضای حزبی و سیاسی، همچنان آکنده از اخباری درباره این موضوع و پیامدهای آن است.

مفسرین سیاسی ترکیه بر این باورند که اردوغان با مصادره به مطلوب پیامدهای حمله تروریستی پ.ک.ک به دنبال تضعیف مخالفین و موج سواری تبلیغاتی است. چرا که او دیروز در سخنرانی عمومی خود، رسماً رهبر حزب جمهوری خلق را تهدید کرد و از کسانی که در شهر مانیسا، به اوزل حمله کردند، دفاع کرد!

چند تن از هواداران حزب عدالت و توسعه در مانیسا، به بهانه این که اوزگور اوزل با عدم امضای بیاینه مشترک پارلمان علیه پ.ک.ک، عملاً با تروریست ها همراه شده، او را آماج هتاکی و فحاشی قرار دادند و اردوغان نیز از این اقدام استقبال کرد.

اما این اولین بار نیست که چنین اتفاقی روی می دهد. قبلاً هم در ریزه زادگاه اردوغان، چند نفر به اتهام حمایت از پ.ک.ک به سیاستمدار ملی گرای ترکیه یعنی خانم مرال آکشنر حمله کردند و یکی از هواداران اردوغان نیز مشتی حواله صورت کمال کلیچدار اوغلو رهبر سابق حزب مخالفین اردوغان کرد.

خلاصه آن که هر بار که یک اتفاق ضدامنیتی در ترکیه روی می دهد، اردوغان و شریک او دولت باغچلی، تلاش می کنند تا فضا را به سوی دوقطبی و امنیتی سازی پیش ببرند و احزاب رقیب خود را به عنوان حامیان تروریسم و تجزیه طلبی قلمداد کنند.

طاها آک یول از تحلیلگران و محققین سرشناس ترکیه در حوزه های حقوق و تاریخ جمهوری ترکیه، در یک یادداشت تحلیل، به بررسی این رویکرد اردوغان پرداخته است:

چرا اردوغان به مخالفین، اتهام امنیتی می زند؟

 همچنان که دیدیم، رئیس جمهور اردوغان، با طرح یک اتهام به اوزگور اوزل رهبر حزب جمهوری خلقCHP او را مدافع و دروازه بان سازمان تروریستی، قلمداد کرد. اردوغان همچنین از افرادی که در مراسم تشییع شهید در مانیسا به اوزل اعتراض کرده بودند، قدردانی کرد.

اردوغان، از سویی از هواداران خود رای می خواهد و از دیگر سو، به مخالفین خود، اتهام تروریستی می زند، با توجه به نزدیک شدن انتخابات شهرداری ها، این رویکرد اردوغان چگونه باید ارزیابی شود؟

اردوغان با این بهانه رهبر حزب جمهوری خلق را تروریست خوانده که او حاضر نشد در پارلمان، بیانیه مشترک 4 حزب علیه پ.ک.ک را امضا کند. اولاً عدم امضای بیانیه مشترک چهار حزب علیه تروریسم پ.ک.ک، نمی تواند به عنوان حمایت از تروریسم قلمداد شود. چون اوزل با بیانیه شدیدتری تروریسم را محکوم کرد و خواستار اقدامات سریع و اعلام عزای ملی شد.

تنها نقص اوزل در این زمینه این است که او نتوانست پیش بینی کند که دستگاه تبلیغاتی دولت، چگونه می تواند از این موضوع سوء استفاده کند و تاکتیک مصادره به مطلوب علیه مخالفین، یک بار دیگر توسط اردوغان مورد استفاده قرار می گیرد.

اگر به خاطر داشته باشید، در جریان انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی، دستگاه تبلیغاتی دولت اردوغان، در به تصویر کشیدن 6 حزب مخالف یا همان ائتلاف ملت به عنوان همدستان تروریست ها، موفق عمل کرد و آن اتهام افکنی، بر نتیجه نهایی آراء اثر گذاشت! علاوه بر این، همه شما از ماجرای رسوایی فایل های ویدیویی مونتاژ شده برای تضعیف مخالفین، خبر دارید.

متاسفانه، رقابت سیاسی و حزبی در ترکیه، به یک جنگ تمام عیار برای رسیدن به قدرت و یک دوئل ناجوانمردانه تبدیل شده است. هم اکنون، ما در فضای سیاسی ترکیه، در دوره ای هستیم که حقیقت و واقعیت دیگر ارزشی ندارد و انواع و اقسام خدعه ها و نیرنگ ها، برای تضعیف رقبا در سیاست به کار می رود!

متاسفانه در این میان، اردوغان از هر فرصتی برای دمیدن بر آتش رقابت استفاده می کند و حتی قبل از دفن اجساد شهدای ما، مخالفان را به عنوان یک همدست تروریست معرفی می کند و برای حزب خود رای طلب می کند.

اتهام زنی و خائن نامیدن رقیب

در تاریخ سیاسی ما، خائن جلوه دادن رقبا و مخالفان، یک بیماری مزمن و قدیمی است. حتی در دوران اتحاد و ترقی و پیش از انحلال عثمانی، این سنت بین سیاستمداران ما مرسوم بوده و بعدها، در دوره جمهوری و کمالیسم نیز ادامه یافت.

ابتدا از طریق جلال بایار به حزب دموکرات منتقل شد، سپس احزاب دیگر نیز به آن مبتلا شدند و چنین رفتار زشتی، تا امروز هم ادامه داشته و دارد. به خاطر تبعیت از چنین رویکرد زشتی درباره اپوزیسیون، خطاهای دوران تک حزبی (1923 تا 1950) نادیده گرفته شد و با تکرار اشتباهات، به دورانی رسیده ایم که گویی این خطاها قابل اصلاح نیست.

حزب عدالت و توسعه نیز در 10 سال اخیر، اشتباهات تاریخی را تکرار می کند. از سویی با متهم کردن «نیروهای خارجی» به دخالت در ترکیه و از دیگر سو با خائن دانستن رقبا و مخالفین، در چنین ورطه ای افتاده و تلاش کرده با این اقدامات خطرناک، راهی پیدا کند تا بر خطا و ضعف در حکمرانی، سرپوش بگذارد.

پس از تبدیل نظام سیاسی و اجرایی ترکیه از پارلمانی به ریاستی در سال 2018 میلادی، اردوغان مداوماً با طرح بهانه هایی همچون خطرات نفوذ استکبار در ترکیه و نفوذ پ.ک.ک بر مخالفین، از بحث درباره اصلاح قانون اساسی فرار کرده است.

متاسفانه، این سخنان متعلق به اردوغان است: «دستورالعمل های احزاب مخالف ما، از کوهستان قندیل و نزد سران گروه تروریستی پ.ک.ک می آید. قندیل هر دستوری بدهد، اینها هم به آن شکل عمل می کنند. وقتی که اینها از پ.ک.ک تبعت می کنند و گوش به حرف و دستور آنها هستند، آیا نمی توانیم اینها را هم تروریست بنامیم؟» (دسامبر 2017)

اردوغان، پشت بند این اتهام، به منظور جلب توجه هواداران دین باور خود، فوراً حدیثی از پیامبر گرامی اسلام (ص) هم اضافه کرد و از قول او گفت: «انسان با کسانی می گردد که دوستشان دارد.» اینها، تروریست ها را دوست دارند و با آنها می گردند!

پیامدهای این سیاست تند و این اتهام افکنی های بیجا برای ترکیه چه بوده است؟ بگذارید شفاف بگویم، در حالیکه ترکیه می توانست به سرانه ملی 20 هزار دلار در سال برسد، با سیستم ریاستی اردوغان و با مشی سیاسی او، سرانه ما به 10 هزار دلار سقوط کرد! بسیاری از کشورهایی که قبلاً با فاصله جدی پشت سر ما بودند، رشد کرده و از ما پیشی گرفته اند.

ما در اغلب رده بندی های بین المللی در ته همه لیست ها هستیم. چرا؟ چه کسی مقصر است؟ دقت کنید، رئیس جمهور یک کشور، آن قدر به یک گروه تروریستی ضریب می دهد که گویی مهمترین حزب مخالف را با خود همراه کرده و به محور تحولات سیاسی ترکیه تبدیل شده است! آیا غیر از این است که چنین توصیف اغراق آمیزی، به سود این گروه تروریستی است؟

می دانید که اردوغان در انتخابات امسال، با یک حزب اسلامی – کُردی به نام حُر دعوا پارتیسی HUDAPAR همکاری کرد و این حزب را هم زیر چتر ائتلافی خود کشید.

دیروز رهبر این حزب یعنی ذکریا یاپیجی اوغلو در نطق پارلمانی خود در ترکیه اعلام کرد: «حزب ما به دنبال طرح موضوعات مهمی همچون فدرالیسم و خودمختاری منطقه ای در ترکیه است!»

دقت کنید، این حرف رهبر حزبی است که اردوغان، آن را ملی و محلی دانسته است. چنین حرف های عجیبی آن قدر به مذاق نمایندگان تلخ آمد که تونچ، وزیر دادگستری، ناچار شد تذکر بدهد و بگوید: اصول تغییرناپذیر قانون اساسی، جای بحث ندارد و نمی توان از فدرالیسم و خودمختاری حرف زد!

حالا مشخص نیست آیا خود اردوغان نیز واکنش نشان خواهد داد یا نه؟ ولی می دانیم که اگر یک حزب مخالف، در پارلمان چنین حرفی می زد، حزب اردوغان فوراً یک غوغای پارلمانی و یک هرج و مرج بزرگ ایجاد می کرد و همه بر سر مخالفین می ریختند! اما از آنجایی که رهبر حزب حُر شریک اردوغان است، هر چه دلش بخواهد بیان می کند!

دوری از عقلانیت، ترکیه در بن بست

بدون تردید، برخورداری از حق انتخاب و رای دادن، یکی از مفاهیم اساسی در دموکراسی است. با این حال، در دموکراسی، چیزهای دیگری هم مهم هستند از جمله: برنامه، اصول پایدار و روابط مدنی بین احزاب.

قرار نیست تمام تمرکز سیستم، فقط و فقط بر کسب آرا و متهم کردن اپوزیسیون به خیانت و دوقطبی کردن کشور باشد. این رفتارهای غلط، کشور را به سطحی گری مبتلا کرده و سیاست را از عقلانیت، اعتدال و کارآمدی دور می کند. در چنین شرایطی، چیزی به نام نظارت، عملکرد کنترل و تعادل دموکراسی، به درستی کار نمی کند و سیستم از کار می افتد.

ترکیه که در سال 2012 میلادی به درآمد سرانه 12500 دلار برای هر فرد رسیده بود به راحتی می توانست پس از 8 سال، به 20 هزار دلار برسد، اما در سال 2022 به 10 هزار دلار سقوط کرد!

آیا همه ما به خصوص مقامات دولت، نباید به دلایل این موضوع فکر کنیم؟ چرا ما نمی توانیم کره جنوبی شویم؟ ببینید استاد فرزانه ما مرحوم  شریف ماردینی در سال 1966 چه نوشته است: «مهمترین ضرر و آسیب ناشی از خفقان و سرکوب مداوم مخالفان در ترکیه، انسداد خلاقیت اجتماعی و اقتصادی بوده است و فرو رفتن در رکود بوده است». (مدرنیزاسیون ترکیه، انتشارات ایلتیشیم، ص 177).

اگر می خواهید بدانید که این مشی سیاسی چه بلایی بر سر ترکیه آورده است، این کتاب را بخوانید: «بن بست، اقتصاد ترکیه از دیروز تا فردا» نوشته آصف ساواش آکات و سیف الدین گورسل از انتشارات دانشگاه بیلگی. با مطالعه این کتاب ارزشمند، خواهید دید که چرا توسعه اقتصادی ترکیه همواره در یک نقطه متوقف شده و در حد یک کشور متوسط باقی مانده است.

انتهای پیام/