شترداری در خراسان جنوبی؛ ظرفیتی که در بیابان می‌سوزد/ احیای شترداری با طرح "هاب"
خراسان جنوبی دومین قطب پرورش شتر در ایران است، با این حال شترداری در این استان همچنان به صورت سنتی انجام می‌شود و سود چندانی عاید شترداران نمی‌کند. البته جهاد کشاورزی استان به تسنیم گفته که با اجرای طرح هاب، صنعت شترداری صنعتی و سودآور خواهد شد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از بیرجند، خراسان جنوبی اگرچه استانی کویری با آب و هوایی گرم و خشک است که خشکسالی هم دهه‌هاست رمقی برایش باقی نگذاشته، با این وجود مزیت‌های پیدا و پنهان فراوانی دارد که می‌تواند منشا تحول و توسعه استان باشد. به طور مثال خراسان جنوبی زیستگاه مناسبی برای شتر و شترداری است.
دو سوم مساحت ایران به لحاظ شرایط اقلیمی مستعد شترداری است و در این میان خراسان جنوبی رتبه دوم پرورش این حیوان مقاوم و پرسود را به خود اختصاص داده؛ به عبارتی دومین قطب پرورش شتر در ایران است. با این حال صنعت شترداری در این استان پیشرفتی نداشته و به‌روز نشده است. به طور مثال مدت‌هاست شترهای خراسان جنوبی به صورت زنده به سایر استانها ارسال می‌شوند، حال آنکه می‌توان با ایجاد صنایع فرآوری و جانبی سود حاصل از این صنعت را درون استان نگه داشت.
نژادهای بلوچی، تک کوهانه و سندی از نژادهای مهم شتر در خراسان جنوبی است و وجود بیش از 37 هزار نفر شتر و 547 بهره‌بردار در استان، گویای این است که شترداری در این منطقه نسل به نسل ادامه یافته تا این ظرفیت ارزشمند اقتصادی پابرجا بماند.
اما متاسفانه این ظرفیت و صنعت چندان مورد توجه قرار نگرفته و در حالی که می‌تواند اشتغالزایی و درامدزایی فراوانی داشته باشد، همچنان به صورت سنتی انجام می‌شود و در چنین شرایطی بیم آن می‌رود که صنعت شترداری به صورت کامل از بین برود.
مجبور شدیم شترهای شیری را بفروشیم
شهرستان نهبندان، قطب پرورش شتر در خراسان جنوبی است و 10 درصد جمعیت شتر کشور را دارد؛ اما هنوز پرورش شتر در این شهرستان به صورت سنتی انجام می‌شود.
مالداری، یکی از پرورش‌دهندگان شتر در خراسان جنوبی است که درباره شتر و صنعت شترداری در استان به خبرنگار تسنیم گفت: شیر شتر خاصیت زیادی دارد و هر شتر 3 تا 10 کیلو شیر در روز تولید می‌کند، با این حال برای فراوری شیر شتر در استان برنامه‌ریزی صورت نگرفته است، به همین دلیل مجبور شدیم شترهای شیری که سالیان سال زحمتشان را کشیدیم، بفروشیم و اکنون فقط به شترهای گله‌ای تبدیل شده‌اند.
این پرورش‌دهنده شتر در خراسان جنوبی افزود: در حال حاضر مازاد شیر شتر سهم شترهای حاشی ( شتر تا یک‌سالگی) می‌شود، در حالی که این شیر خواص درمانی فراوانی دارد.
مالداری گفت: حتی می‌توان از شیر شتر در تولید صابون استفاده کرد، اما متاسفانه در خراسان جنوبی زمینه‌ای برای فراوری شیر شتر وجود ندارد و ظرفیت میلیاردی این شیر پرخاصیت در نبود فراوری به بیابان ریخته می‌شود.
وی با بیان اینکه قیمت نهاده‌ها هم گران و روز به روز در حال افزایش است، افزود: قیمت گوشت شتر ارزان است و نسبت به تورم‌های موجود افزایش زیادی نداشته است. از هر شتر روزانه بیش از 10کیلو شیر می‌دوشیم، اما کسی از ما نمی‌خرد و گاهی باید بیش از 100 کیلومتر مسافت را طی کنیم تا شیر را به شهر ببریم که آنجا هم خریداران چندانی ندارد.
شترهایمان گاه تشنه می‌مانند
یکی دیگر از پرورش‌دهندگان شتر در خراسان جنوبی نیز در گفتگو با خبرنگار تسنیم تاکید کرد: ما در نهبندان حرف‌های زیادی برای گفتن داریم، از جمله اینکه متاسفانه شترداری به شیوه سنتی انجام می‌شود، به همین دلیل سود اصلی را دلالان می‌برند و شترداران از سود اصلی خود محروم می‌شوند.
نخعی گفت: نهبندان با وجود آنکه بیشترین تعداد شتر را در خراسان جنوبی دارد اما کشتارگاهی برای شتر ندارد.
وی با بیان اینکه خشکسالی‌های 25 ساله در این منطقه، شترداران را با مشکل تامین آب برای این حیوان مواجه کرده است، افزود: چاه‌های موجود در این منطقه همگی یا خشک یا آبدهی آنها کم شده و دیگر توان تأمین آب مورد نیاز را ندارند، بنابراین از آبرسانی سیار استفاده می‌کنیم که این موضوع هم مشکلات زیادی دارد، به طور مثال اگر تانکر نیاید باز شترها تشنه می‌مانند.
شترداری با اجرای طرح هاب صنعتی و سودآور می‌شود
برای گلایه‌های شترداران بابت پرورش سنتی شتر و نبود سود و صنایع فراوری و کمبودها اما انگار در جهاد کشاورزی خراسان جنوبی پاسخ‌های قانع کننده‌ای وجود داشت؛ پاسخ‌هایی که دستِ کم نشان می‌داد مسئولان این سازمان حواسشان به همه مشکلات و چالش‌ها و کاستی‌های صنعت شترداری و مزایای فراوان شتر و پرورش شتر هست و طرح‌هایی برای جبران کاستی‌ها و استفاده بهینه از این صنعت پرسود در استان دارند. این را در گفت و گو با رئیس جهاد کشاورزی خراسان جنوبی متوجه شدیم، وقتی به خبرنگار تسنیم گفت: طرح هاب شتر در خراسان جنوبی در دست اجراست.
مهدی جعفری با بیان اینکه اجرای طرح هاب، زنجیره بزرگی از تولید و پرورش شتر تا بازار فروش همه فراورده‌ها و صنایع فراوری را شامل می‌شود، افزود: عملیات ایجاد زنجیره تولید از واحد قرنطینه‌ای حیدرآباد نهبندان، میدان دام و بهره‌برداری کشتارگاه و همچنین مرکز تحقیقات ایستگاه پرورش شتر بجد که در حال حاضر فعالیت خود را آغاز کرده و اقداماتی از جمله فرآوری شیر شتر به صورت سنتی دوغ، قره قروت، دوغ زرد، صابون، کشک و کارهای تحقیقاتی از جمله انتقال رویان شتر در دست اجراست.
وی با بیان اینکه یکی از ویژگی‌های بارز شیر شتر سرعت فساد پایین است، گفت: شیر شتر بدون وسایل سرمایشی، کیفیت خود را در دمای 4 درجه به مدت 12 روز و در دمای معمولی اتاق به مدت 48 ساعت و حتی بیشتر نگه می‌دارد و این درحالی است که شیر گاو در دمای اتاق ظرف 12 ساعت ترش می‌شود.
رئیس سازمان جهاد کشاورزی خراسان جنوبی به میزان تولید شیر و گوشت شتر در استان هم اشاره کرد و یادآور شد: 3 هزار و 895 تن گوشت و شیر شتر از ابتدای سال تاکنون در خراسان جنوبی تولید شده است و دام‌ها علاوه بر تامین نیاز داخل استان، به صورت زنده به استان‌های همجوار ارسال می‌شود.
جعفری ارزش تولیدات شیر و گوشت شتر از ابتدای سال تاکنون در خراسان جنوبی را 287 میلیارد تومان اعلام کرد و افزود: ظرفیت سالانه شیر شتر در استان 11 هزار تن است که این میزان در 395 واحد تولید می‌شود.
انتهای پیام/254