لطیفه‌هایی سیاسی از دوران تاریک شوروی+ فیلم
در سال‌های بسیاری از حیات نظام کمونیستی بیان و بازگو کردن لطیفه به ویژه با مضامین انتقاد از ساختار حاکمیت، می‌توانست منجر به تعقیب قضایی و حتی حبس راوی آن شود. با این همه این لطائف راه و جای خود را در زندگی و ذهن و زبان مردمان این سرزمین باز کردند.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، مجموعه دو جلدی «داس و خنده» و «چکش و خنده» اثری است شامل بیش از 2600 لطیفه که در میان مردم اتحاد جماهیر شوروی و در سال‌های زندگی و زیست در نظام کمونیستی بیان می‌شده است.
این لطیفه‌ها جدای از مضمون طنز و گاه تلخ و انتقادی خود که می‌توان آن را جزئی لاینفک از ساختار طنز اجتماعی به شمار آورد، از این منظر حائز اهمیت به شمار می‌رود که مخاطب آن بداند که در سال‌های بسیاری از حیات نظام کمونیستی بیان و بازگو کردن لطیفه به ویژه با مضامین انتقاد از ساختار حاکمیت، می‌توانست منجر به تعقیب قضایی و حتی حبس راوی آن شود. با این همه این لطائف راه و جای خود را در زندگی و ذهن و زبان مردمان این سرزمین باز کردند. برخی در حافظه و برخی در گوشه و کنار یادداشت‌ها و حتی در حاشیه دفاتر تلفن مردم ثبت شدند و پس از فروپاشی کشور شوراها، سرانجام در معرض دید و خوانش و قضاوت عام قرار گرفتند.
درباره موضوعات مورد توجه در لطیفه‌های این کتاب توجه به این موضوع ضروری است که تا پیش از جنگ جهانی دوم موضوع این لطیفه‌ها بیش از هر چیز به نگاه و نقد از وضعیت جاری کشور اشاره داشت و سختگیری‌های نظام استالینی بر زندگی و زیست فکری مردم.
پس از جنگ دوم جهانی لطیفه‌های روسی راه خود به سوی موضوعات فراملی نیز باز کردند و حتی پای هیتلر نیز به این لطیفه‌ها گشوده می‌شود. در دوران جنگ سرد اما به تناسب حساسیت حاکمان وقت اتحاد جماهیر شوروی به این موضوع، لطیفه‌ها به شکل‌های مختلف و در موضوعات مختلفی امکان ظهور و بروز پیدا می‌کنند.
در این کتاب تمام پاورقی‌ها و توضیحات ابتدای هر لطیفه از مترجم است و در متن اصلی هیچ گونه پاورقی و یا توضیحی برای لطیفه‌ها وجود ندارد، ولی از آنجا که ممکن بود خوانندگان ایرانی با دلیل به وجود آمدنِ لطیفه و مبانی تاریخی آن آشنایی نداشته باشند، توضیحاتی در ابتدای بسیاری از لطیفه‌ها آورده شده است تا خواننده بیشتر در جریان امر قرار گیرند.
این دو کتاب با ترجمه شهرام همت‌زاده از زبان روسی به زبان فارسی ترجمه شده است و انتشارات نیستان آن را منتشر کرده است.
«علی فامیان استاد دانشگاه در ویدئویی در معرفی این کتاب می‌گوید: «ده‌ها، صدها و هزاران حکایت طنزآمیز در دوران کمونیستی شوروی وجود داشت که از نظر حاکمیت وقت امکان انتشارش وجود نداشت، گفتن و شنیدن این لطیفه‌ها در دوره استالین با زندان و جریمه همراه بوده است.
این لطیفه‌ها که عمدتاً کانون قدرت حاکمیت را به چالش می‌کشدند، بعذدها قدرت عرضه و چاپ پبدا می‌کنند میخائیل میلنیچینکو با بررسی اسناد مکتوب گزارش‌ها و پرونده‌های قضایی که تنظیم شده بود، چند هزار لطیفه سیاسی را گردآوری و طبقه‌بندی کرده است.
ادبیات روسیه ادبیات جهانی است و در ایران هم خواننده فراوان دارد، شهرام همت‌زاده محقق، استاد دانشگاه و مترجم روسی این مجموعه طنزها را از روسی به فارسی ترجمه کرده است. رعایت ساختارهای نحوی واژگانی در پی راستای آزمایی اشخاص موجب شده تا ما با ترجمه‌ای سر و کار داشته باشیم که در نهایت اصالت و حال و هوای متن اصلی عرضه می‌شود. مجموعه این حمایت در قالب دو کتاب توسط نشر نیستان چاپ شده است.»
انتهای پیام/