نگاهی ژانرشناسانه به فیلم‌های حاضر در فجر چهل و دوم/ از دفاع مقدس تا درام و کمدی
همزمان با آغاز چهل و دومین جشنواره بین‌المللی فیلم فجر نگاهی به ژانر ۲۲ فیلم حاضر در بخش سودای سیمرغ این آوردگاه سینمایی انداخته‌ایم.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، ژانر یکی از مهم‌ترین مولفه‌هایی است که برای طبقه‌بندی و تماشای آثار سینمایی مورد توجه منتقدین و مخاطبان سینما قرار می‌گیرد. یکی از مهم‌ترین ملاک‌های پویایی سینما در هر کشور، تنوع ژانر است. با وجود این، سینمای ایران از گذشته تا به امروز با مسئله عدم تنوع ژانر مواجه بوده است و عمده آثار ساخته شده در آن ذیل طیف محدودی از ژانرهای سینمایی جای می‌گیرند.
شاید یکی از بسترهایی که می‌تواند زمینه‌ساز تنوع ژانر در سینمای ایران باشد، جشنواره فیلم فجر است. بدین معنا جشنواره از طریق مکانیزم ارزش‌گذاری و ضریب‌دهی به فیلم‌های ژانر می‌تواند سینماگران را به ساخت چنین آثاری ترغیب کند.
با این مقدمه، در ادامه و همزمان با آغاز چهل و دومین جشنواره بین‌المللی فیلم فجر نگاهی به ژانر یا زیرژانر 22 فیلم حاضر در بخش سودای سیمرغ این آوردگاه سینمایی انداخته‌ایم. اگرچه عنوان ژانر در این نوشتار با اغماض و احتمال به برخی فیلم‌ها اطلاق شده است.
1. آبی روشن/ درام
فیلم سینمایی «آبی روشن» به کارگردانی قاسم لطفی خواجه پاشا و تهیه‌کنندگی سید محمدحسین میری، اثری در ژانر درام و دومین تجربه سینمایی خواجه پاشا در کسوت کارگردان به شمار می‌آید که سال گذشته با «در آغوش درخت» در فجر چهل و یکم حضوری موفق داشت و موفق به دریافت سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامه و دیپلم افتخار بهترین کارگردانی شد. فیلمبرداری این فیلم در شهرهای خلخال، تالش، نیشابور، مشهد و تهران انجام شده و بازیگرانی چون مهران احمدی، مهران غفوریان، سارا حاتمی، مرتضی امینی‌تبار، روح‌الله زمانی، علی‌اکبر اصانلو و کاظم هژیرآزاد در آن به ایفای نقش پرداخته‌اند. «آبی روشن» اولین محصول مشترک سازمان سینمایی اوج و بنیاد سینمایی فارابی است. در خلاصه داستان این فیلم آمده است: کشف فیروزه‌ای کمیاب، زندگی یونس که صاحب معدن، معتمد و بزرگ شهر است را وارد مسیر مخاطره‌آمیزی می‌کند…
2. آسمان غرب/ دفاع مقدس
فیلم سینمایی «آسمان غرب» به کارگردانی محمد عسگری و تهیه‌کنندگی حبیب‌الله والی‌نژاد، دومین تجربه سینمایی عسگری در جایگاه کارگردان است که مانند فیلم نخست او «اتافک گلی» در ژانر دفاع مقدس جای می‌گیرد. دومین ساخته عسگری، راوی برش‌هایی از زیست قهرمانانه شهید علی اکبر شیرودی و دیگر هم‌رزمانش در هوانیروز ارتش طی دوران دفاع مقدس است که با بازی میلاد کی‌مرام در نقش این خلبان شهید، روایت می‌شود. همچنین امیرحسین آرمان در این فیلم، نقش سرلشکر شهید حسین ادبیان از فرماندهان غیور نیروی زمینی ارتش جمهوری اسلامی را ایفا می‌کند. «آسمان غرب» محصول مشترک بنیاد سینمایی فارابی و سازمان سینمایی سوره، با مشارکت ارتش جمهوری اسلامی ایران ساخته شده است.
3. آغوش باز/ عاشقانه
فیلم سینمایی «آغوش باز» به کارگردانی بهروز شعیبی و تهیه‌کنندگی علیرضا سرتیبی اولین همکاری این دو محسوب می‌شود که پیش از این با نام «هم‌آهنگ» پروانه ساخت گرفته بود و پس از مدتی به «آغوش باز» تغییر نام داد. فیلمنامه «آغوش باز» را که در ژانر عاشقانه جای می‌گیرد، مهرداد کوروش‌نیا و محمدسجاد نجفی به طور مشترک نوشته‌اند. این فیلم، ششمین اثر سینمایی بهروز شعیبی در کسوت کارگردان به شمار می‌آید که پیش از این آثاری چون بدون قرار قبلی، روز بلوا، دارکوب، سیانور، دهلیز و... را ساخته است. حامد کمیلی، محسن کیایی، گلاره عباسی، مهدی هاشمی، احترام برومند، حسن معجونی و... ازجمله بازیگران این اثر سینمایی‌اند. در خلاصه داستان فیلم آمده است: سه قصه عاشقانه … سه زوج در فراز و نشیب روابط عاطفی، فرصت پیدا می‌کنند به تعریف جدیدی از عشق برسند...
4. احمد/ داکیودرام
فیلم سینمایی «احمد» به کارگردانی امیر عباس ربیعی و تهیه‌کنندگی حبیب‌الله والی‌نژاد، محصول مشترک سازمان سینمایی سوره حوزه هنری و موسسه تصویرشهر سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران است. این اثر که در گونه داکیودرام جای می‌گیرد، قصه‌ای ناگفته از 18 ساعت ابتدایی حادثه تراژیک زلزله بم و اقدامی قهرمانانه در این ساعات پرالتهاب را همزمان با بیستمین سالگرد وقوع این اتفاق روایت می‌کند. در این فیلم، تینو صالحی در نقش شهید احمد کاظمی ظاهر شده است.
5. بهشت تبهکاران/ تاریخی
فیلم سینمایی «بهشت تبهکاران» به کارگردانی مسعود جعفری جوزانی و تهیه‌کنندگی فتح‌الله جعفری جوزانی و علی قائم مقامی، محصول مشترک بنیاد سینمایی فارابی و بخش خصوصی است. داستان این فیلم تاریخی در سال 1329 روایت می‌شود؛ سالی که احمد دهقان، نماینده مجلس، روزنامه‌نگار و مدیر تئاتر «نصر» توسط حسن جعفری در خیابان لاله‌زار تهران به قتل می‌رسد. امیرحسین آرمان، پژمان بازغی، سحر جعفری جوزانی، لادن مستوفی، هومن برق‌نورد و حسام منظور ازجمله بازیگران این اثر سینمایی‌اند. سال گذشته نام فیلم «بهشت تبهکاران» در میان آثار ذخیره بخش سودای سیمرغ چهل و یکمین جشنواره فیلم فجر قرار گرفته بود اما ظاهرا تنها 40 دقیقه از راش‌های این اثر سینمایی به دبیرخانه فجر چهل و یکم فجر ارائه شده بود.
6. پرویز خان/ درام ورزشی
فیلم سینمایی «پرویز خان» به کارگردانی علی ثقفی و تهیه‌کنندگی عطا پناهی، محصول سازمان هنری رسانه‌ای اوج است. این اثر که تنها درام ورزشی فجر چهل و دوم محسوب می‌شود، به زندگی و اتفاقات دوران مربی‌گری مرحوم پرویز دهداری مشهور به معلم اخلاق می‌پردازد که مقطعی از حضور او در تیم ملی و استعفای دسته جمعی تعدادی از ملی پوشان را شامل می‌شود. سعید پورصمیمی، مریم سعادت، خسرو احمدی، حمیدرضا پگاه، بهنام تشکر، علی باقری، المیرا دهقانی، مهدی قربانی، اسکندر کوتی و... بازیگران این فیلم سینمایی را تشکیل می‌دهند.
7. تابستان همان سال/ درام
«تابستان همان سال» عنوان تازه‌ترین ساخته محمود کلاری در مقام کارگردان است که تهیه‌کنندگی آن را علی اوجی برعهده دارد و مهران مدیری در این درام ایفاگر نقش یک رمال پیر است. کلاری سال گذشته و بعد از گذشت 22 سال از ساخت آخرین فیلمش تصمیم گرفت تا سومین فیلم سینمایی خود با نام «همچون در یک آینه» را به تهیه‌کنندگی علی اوجی جلوی دوربین ببرد. این فیلم در سکوت خبری وارد مرحله تولید شد و برای حضور در بخش مسابقه چهل و دومین جشنواره فیلم فجر از داستان و بازیگرانش رونمایی شد. در فیلم جدید محمود کلاری که به دلیل شباهت با آثار ناصر تقوایی به «تابستان همان سال» تغییر نام داده است، علی شادمان عهده‌دار نقش اصلی است و در کنار او بازیگرانی چون فریبا نادری، سمیرا حسن پور، صابر ابر، پژمان بازغی به ایفای نقش پرداخته‌اند.
8. تمساح خونی/ کمدی
جواد عزتی اولین تجربه کارگردانی‌اش در چهل و دومین جشنواره فیلم فجر را با ساخت یک اثر کمدی پشت سر می‌گذارد و این می‌تواند یکی از اتفاقات ویژه و متفاوت جشنواره چهل و دوم به شمار آید. کامران حجازی مدیر تولید سریال «زخم کاری» که تهیه‌کنندگی آثاری چون «مرد بازنده» و «کت چرمی» را در کارنامه دارد در چهارمین همکاری مشترک با عزتی، تهیه‌کننده فیلم نخست او یعنی «تمساح خونی» شده است. در این فیلم سینمایی که نقش اصلی آن را عزتی؛ خود بر عهده دارد، عباس جمشیدی‌فر، سعید آقاخانی، الناز حبیبی، بهزاد خلج و شبنم قربانی نیز به ایفای نقش می‌پردازند.
9. دروغ‌های زیبا/ ملودرام
فیلم سینمایی «دروغ های زیبا» به تهیه‌کنندگی و کارگردانی مرتضی آتش زمزم، اثری ملودرام و محصول مشترک ایران و بنگلادش است که با حضور جایا احسن و دیگر بازیگران این کشور از جمله شمون فاروق، ریکیتا ناندینی، شهیدالزمان سلیم، شاهد علی، شاهین میردها و جان پل سرمادیراس و بازیگر کودک شاتی در لوکیشن‌های شهرهای داکا و قاضی‌پور ساخته شده است. این فیلم از زمان ساخت، به دلیل حضور ستاره‌های سینمای بنگلادش، مورد توجه مطبوعات این کشور قرار گرفت. بنگلادش با جمعیتی بیش از صد و هشتاد میلیون نفر به وسعت استان کردستان است که پر تراکم‌ترین کشور جهان محسوب می‌شود و سینمای این کشور متأثر از بالیوود و از بزرگترین دغدغه‌های مردم آن است.
10. دست ناپیدا/ دفاع مقدس
پنجمین فیلم سینمایی انسیه شاه حسینی به تهیه‌کنندگی سید سعید سیدزاده، «دست ناپیدا» نام دارد که در ژانر دفاع مقدس جای می‌گیرد. این اثر زنانه روایت‌گر زندگی زنی است که 200 فانوسقه خونین روی دوش دارد و همه را در آب کارون شسته و آن‌ها را به جبهه می‌فرستد. شاه‌حسینی که از زمان تولید آخرین فیلمش 11 سال می‌گذرد، تنها کارگردان زنی است که در دوره چهل و دوم جشنواره فیلم فجر، فیلمش به این آوردگاه سینمایی راه پیدا کرده است. معصومه بافنده، نسرین احمدخانی، اعظم سادات موسوی، زیبا عسکری و… بازیگران این فیلم سینمایی و بنیاد سینمایی فارابی و بنیاد شهید و امور ایثارگران، سرمایه‌گذار آن هستند. وجه تسمیه «دست ناپیدا» از قطعه شعر مولانا یعنی «دست ناپیدا گریبان می‌کشد، من پی دست و گریبان می‌روم» برداشت شده است.
11. دو روز دیرتر/ کمدی
فیلم سینمایی «دو روز دیرتر» با موضوع فرزندآوری به کارگردانی اصغر نعیمی، نویسندگی رضا مقصودی و حمید اکبری خامنه و تهیه‌کنندگی محسن شیرازی تولید شده است. در این فیلم کمدی، سینا مهراد، پردیس احمدیه، فرهاد آییش، گوهر خیراندیش، کمند امیر سلیمانی، سید جواد یحیوی، سیاوش چراغی‌پور، محمد فیلی و علیرضا داوودنژاد به ایفای نقش می‌پردازند. بنیاد فرهنگی روایت فتح سرمایه‌گذار اصلی این پروژه سینمایی است که در تولید آن با بنیاد سینمایی فارابی و مؤسسه بهمن سبز حوزه هنری سازمان تبلیغات اسلامی مشارکت دارد.
12. شه‌سوار/ درام
حسین نمازی که کارگردانی، نویسندگی و تهیه‌کنندگی «شه‌سوار» را برعهده دارد پیش از این، تجربه ساخت آثاری چون «شادروان» و «آپاندیس» را در کارنامه خود ثبت کرده است. داستان «شه‌سوار» که اثری درام به شمار می‌آید، طی سه شبانه روز و در یک مراسم عروسی رخ می‌دهد. این فیلم سینمایی محصول بنیاد سینمایی فارابی بوده و با مشارکت بخش خصوصی تولید شده است. مهرداد صدیقیان، الناز حبیبی، هادی کاظمی، عباس جمشیدی‌فر، گیتی قاسمی، سعید عطایان، ایمان برات‌پور، حافظ نبی‌زاده، مهرناز افلاکیان، ناهید استواری، با هنرمندی عزت‌الله رمضانی‌فر با حضور امیر دژاکام بازیگران «شه سوار» هستند.
13. شور عاشقی/ تاریخی
فیلم سینمایی «شور عاشقی» به تهیه‌کنندگی و کارگردانی داریوش یاری اثری تاریخی است که با حضور بازیگرانی همچون شهره موسوی، پیام احمدی‌نیا، مهدی زمین‌پرداز، سیامک صفری، نادر فلاح، علی استادی، بهزاد دورانی، بهرام ابراهیمی، ساخته شده است. داریوش یاری در این اثر، روایتی از حرکت کاروان اهل بیت (ع) در مسیر کوفه را به تصویر کشیده است. این فیلم محصول مشترک بنیاد شهید و امور ایثارگران و بنیاد سینمایی فارابی است.
14. صبح اعدام/ تاریخی
«صبح اعدام» به کارگردانی بهروز افخمی و تهیه‌کنندگی علی شیرمحمدی تازه‌ترین محصول سازمان سینمایی سوره و بنیاد سینمایی فارابی، برشی از لحظات پایانی زندگی طیب حاج رضایی و اسماعیل رضایی است که در پی قیام خونین 15 خرداد 1342 محکوم به اعدام شدند. داستان این فیلم تاریخی در فاصله زمانی 5 تا 6:30 صبح این روز روایت می‌شود. پیرنگ اصلی این اثر سینمایی، اقتباسی از گزارش واقعی خبرنگار روزنامه کیهان از مراسم تیرباران این دو شخصیت است که بهروز افخمی پس از سال‌ها تحقیق و پژوهش آن را به فیلمنامه «صبح اعدام» تبدیل کرده است. علاوه بر ارسطو خوش رزم در نقش حاج اسماعیل رضایی، مسعود شریف در نقش طیب حاج رضایی، داود فتحعلی‌بیگی در نقش قاضی عسکر، پوریا منجزی در نقش کلیددار طیب، مهرداد نیکنام در نقش تیمسار، محسن آوری در نقش سرهنگ دادستانی و کاوه دارابی در نقش خبرنگار کیهان و فریبا آذرشب در نقش مادر حاج اسماعیل رضایی در تازه‌ترین ساخته بهروز افخمی نقش آفرینی می‌کنند.
15. صبحانه با زرافه‌ها/ فانتزی
به نظر می‌رسد که فیلم سینمایی «صبحانه با زرافه‌ها» به کارگردانی سروش صحت را باید اثری فانتزی در امتداد ساخته‌های اخیر این کارگردان به شمار آورد. این فیلم به تهیه‌کنندگی سید مصطفی احمدی از حضور بازیگرانی چون بهرام رادان، پژمان جمشیدی، هوتن شکیبا و هادی حجازی‌فر بهره می‌برد. فیلمبرداری این اثر سینمایی مانند نخستین ساخته بلند سینمایی صحت، یعنی «جهان با من برقص» در شهرهای شمالی کشور انجام شده است. سروش صحت مدتی پیش با سریال فانتزی «مگه تموم عمر چندتا بهاره» در شبکه نمایش خانگی حضور داشت و به نظر می‌رسد دومین تجربه بلند سینمایی او نیز فضایی مشابه این سریال و فیلم نخستش داشته باشد.
16. قلب رقه/ جنگی
«قلب رقه» به کارگردانی خیرالله تقیانی پور و تهیه‌کنندگی سعید پروینی از فیلم‌های بخش نگاه نو جشنواره امسال است که در بخش سودای سیمرغ نیز حضور دارد. در این فیلم، موقعیتی متناقض روایت شده است و سوژه تقیانی‌پور، رخ دادن جنایت و خشونت عاشقانه‌ای در دل جنگ است. کشور سوریه لوکیشن اصلی فیلم «قلب رقه» است و این اثر سینمایی محصول مشترک بنیاد سینمایی فارابی و بنیاد رسانه‌ای بیان محسوب می‌شود. شهرام حقیقت دوست، فرهاد قائمیان، محمدرضا شریفی‌نیا، هدایت هاشمی، عبدالرضا نصاری، مصطفی ساسانی و شادی مختاری بازیگران اصلی این فیلم سینمایی هستند.
17. مجنون/ دفاع مقدس
فیلم سینمایی «مجنون» پس از فیلم‌های «ایستاده در غبار» با روایتی از زندگی حاج احمد متوسلیان، «منصور» با روایتی از زندگی شهید منصور ستاری و «غریب» با روایتی از زندگی شهید محمد بروجردی، تازه‌ترین محصول سازمان اوج محسوب می‌شود که به روایت برشی از زیست رشادت‌آمیز شهید مهدی زین‌الدین می‌پردازد. شهید زین‌الدین فرمانده لشکر 17 علی ابن ابیطالب در دوران دفاع مقدس و از فرماندهان ارشد سپاه پاسداران در طول جنگ تحمیلی بود و در سال 63 در منطقه سردشت در پی درگیری مستقیم با نیروهای مسلح دشمن در سن 25 سالگی به شهادت رسید. کارگردانی فیلم «مجنون» را مهدی شامحمدی برعهده دارد که از کارگردانان شناخته‌شده در سینمای مستند است و با این فیلم، اولین کارگردانی فیلم بلند سینمایی را در کارنامه خود تجربه می‌کند.
18. معجزه پروین/ بیوگرافی
فیلم سینمایی «معجزه پروین» به نویسندگی و کارگردانی محمدرضا ورزی و تهیه‌کنندگی محمدرضا شریفی‌نیا، اثری بیوگرافی از پروین اعتصامی شاعر معاصر ایرانی است. مارال بنی آدم، آزیتا حاجیان، محمدرضا شریفی‌نیا، حسین پاکدل، محمدعلی نجفی، امیرحسین صدیق، رامین ناصر نصیر، رضا فیاضی، بیژن بنفشه‌خواه، یوسف صیادی، حسام نواب صفوی، ملیکا شریفی‌نیا و... از جمله بازیگرانی هستند که در این فیلم سینمایی به ایفای نقش پرداخته‌اند. این فیلم محصول وزارت میراث و بنیاد سینمایی فارابی است و از نکات جالب توجه آن، بازی شریفی‌نیا و حاجیان پس از سال‌ها در کنار یکدیگر است.
19. میرو/ کودک و نوجوان
فیلم سینمایی «میرو» به‌کارگردانی حسین ریگی و تهیه‌کنندگی سعید الهی، اثری در ژانر کودک و نوجوان است که در بستر دوران مقدس روایت می‌شود. «میرو» سومین اثر سینمایی حسین ریگی بعد از فیلم‌های «لیپار» و «هوک» طی سال‌های اخیر است. این اثر سینمایی با محوریت نمادین یکی از بسیجیان نوجوان شهرستان چابهار و اراده او برای عزیمت به جبهه‌های جنگ، تحت تاثیر سردار شهید حاج قاسم میرحسینی ساخته شده است. بنیاد شهید و امور ایثارگران و بنیاد سینمایی فارابی سرمایه‌گذاران فیلم سینمایی «میرو» هستند و بازیگرانی چون سودابه بیضایی، امیررضا دلاوری، حمید ابراهیمی، آرزو تاج‌نیا، ابوالفضل همراه، مهدی دین‌محمدپور، ایوب افشار و جمعی از هنرمندان بومی استان سیستان و بلوچستان در آن به ایفای نقش می‌پردازند.
20. نبودنت/ درام
فیلم سینمایی «نبودنت» درامی اجتماعی و زنانه درباره مهاجرت است. این فیلم به کارگردانی کاوه سجادی حسینی، درباره زنی به نام مرضیه است که چند سال در انتظار همسرش است اما شوهرش نمی‌تواند به خانه بازگردد. سحر دولتشاهی، امیرآقایی، آزاده صمدی، فرید سجادی حسینی، رضا بهبودی، علیرضا ثانی‌فر و شیوا سرمست، بازیگران «نبودنت» را تشکیل می‌دهند. این فیلم، چهارمین اثر بلند سینمایی سجادی حسینی است که آخرین حضورش در جشنواره فیلم فجر به دوره سی و سوم و با فیلم «بوفالو» بازمی‌گردد. این فیلم قرار بود سال 96 ساخته شود که به دلایلی با تعویق همراه شد.
21. نپتون/ درام
فیلم سینمایی «نپتون» به نویسندگی مرجان ساداتی، کارگردانی محمد ابراهیم غفاریان و تهیه‌کنندگی سیاوش امین‌پور اثری در ژانر درام به شمار می‌آید. در این فیلم که نخستین تجربه کارگردانی غفاریان است، بهدخت ولیان، آرمین رحیمیان، مسعود کرامتی و بهناز جعفری همراه با امین میری، آیدا ماهیانی، رها خدایاری، ندا عقیقی و... به ایفای نقش پرداخته‌اند. «نپتون» روایت‌گر زندگی زن و شوهری است که به دلیل مشغله‌های کاری از فرزند خود غافل شده و در این میان، با مشکلاتی روبه‌رو شده‌اند.
22. نوروز/ کودک و نوجوان
فیلم سینمایی «نوروز» جدیدترین ساخته سهیل موفق است که سابقه ساخت آثاری چون پاستاریونی، شکلاتی و دردسرهای شیرین را در کارنامه خود دارد. توجه به آیین‌های ملی از جمله عید نوروز و همچنین افسانه‌ها و اساطیر نوروزی، از جمله ویژگی‌های این فیلم به شمار می‌آید که در ژانر کودک و نوجوان ساخته شده است. علی نصیریان، شبنم مقدمی، مهدی هاشمی، افشین هاشمی، مهتاب ثروتی، سیاوش چراغی‌پور، علی آرا، طاها شادی‌فر، سحر حسینی و علی بوراک سیلان بازیگران «نوروز» هستند. از نکات قابل توجه این فیلم سینمایی حضور علی نصیریان در اثری با ژانر کودک و نوجوان است.
انتهای پیام/