ترکیه، در انتظار تصمیم کنگره آمریکا برای جنگنده‌های اف ۱۶

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، ضرب الاجل 15 روزه برای تعیین تکلیف فروش هواپیمای جنگنده اف 16 به ترکیه در حال اتمام است. به دنبال موافقت ترکیه با عضویت سوئد و فنلاند در پیمان نظامی ناتو، دولت جو بایدن از کنگره درخواست کرد تا قرارداد فروش 40 فروند جنگنده اف 16 به آنکارا، نهایی شود. کنگره 15 روز وقت داشت تا در صورت مخالفت با این قرارداد، دلایل خود را ذکر کند.

سناتور آمریکایی رند پل یکی از اعضای کمیته روابط خارجی سنا، لایحه ای را پیشنهاد کرده که فروش نظامی خارجی پیشنهادی برخی از اقلام و خدمات دفاعی به دولت ترکیه را رد می کند. او قبلاً با فروش تسلیحات آمریکایی به مصر هم مخالفت کرده بود.

اگر چه رئیس جمهور، باز هم می تواند تصمیم نهایی کنگره را وتو کند. ولی در شرایط سیاسی – اقتصادی کنونی آمریکا، بعید است جو بایدن بخواهد دست به چنین کاری بزند. چرا که اساساً آب او و اردوغان در یک جوی نمی رود و به گفته بسیاری از کارشناسان، امضای قرارداد مزبور، با اکراه و بی میلی همراه خواهد بود.

چه بسا اگر جنگ روسیه و اوکراین در نمی گرفت و ناتو برای جذب دو عضو جدید خود، ناچار نمی شد به دنبال کسب رضایت از اردوغان برود، لازم نبود جنگنده ای به ترکیه فروخته شود. اما حالا کار از کار گذشته است و ترکیه پس از هفتاد سال عضویت در ناتو، بالاخره صاحب فرصتی شده تا با یک گروکشی، مختصر امتیازی کسب کند.

سفارش خرید دفاعی ترکیه شامل این موارد است:

32 فروند هواپیمای F-16 C Block 70

8 فروند F-16 D Block 70

طیف گسترده ای از تجهیزات و مهمات مرتبط و به روز سازی کیت های جنگنده های قدیمی نیروی هوایی ترکیه.

اقلام بالا جمعاً 23 میلیارد دلار ارزش دارد.

آخرین مهلت اعتراض کنگره آمریکا به قرارداد مزبور، تا روز 10 فوریه است. با این حساب، یکی دو روز پیش رو برای روابط آنکارا – واشنگتن، مقطع زمانی مهمی است. اما شواهد فعلی، نشان دهنده این است که اردوغان به آرزوی خود می رسد و از این معامله، به عنوان دستاورد سیاسی مهمی در انتخابات پیش رو استفاده خواهد کرد.

 با وجود آن که مسیر فروش جنگنده به ترکیه هموار شده اما سناتو رند پل، از چهره های سیاسی جمهوری خواه کنتاکی، متنی در اختیار سنا نهاده که حاوی مخالفت قاطعانه او و چند سناتور دیگر، با فروش هواپیما به دولت اردوغان است.

سناتور رند پل نشان داد که لابی ارامنه هنوز هم می تواند دست کم به صورت موقت، در روند فروش تسلیحات به ترکیه مشکل ساز شود. البته رند پل، برای جلب موافقت اکثر اعضای سنا و نمایندگان و منصرف کردن کنگره از انجام این معامله، راه دور و درازی در پیش رو دارد اما در هر حال، وزارت دفاع ترکیه فعلاً نگران است و اوضاع را از نزدیک پیگیری می کند.

گفته می شود، ترکیه در 3 سال گذشته، برای نهایی شدن این معامله ده ها میلیون دلار به شرکت های لابی گر پرداخت و چندین هیات سیاسی، دفاعی و اقتصادی را به واشنگتن اعزام کرده است.

سناتور پل در متن خود به این موضوع اشاره کرده که ترکیه در جریان جنگ جمهوری آذربایجان و ارمنستان، برخی از هواپیماهای جنگنده خود را در اختیار دولت علی اف گذاشته و این اقدام مغایر با اصول مورد قبول برای فروش تسلیحات استراتژیک است.

اهمیت موضوع خودکفایی تسلیحاتی ترکیه

مقامات دولت اردوغان، در رسانه های نزدیک به حزب عدالت و توسعه، موج تبلیغاتی گسترده ای به راه انداخته اند تا نشان دهند که این کشور در زمینه تولید سلاح و صادرات آن، به یک قدرت بزرگ تبدیل شده است.

تبلیغات گسترده درباره تاثیر فروش پهپادهای بیرقدار به کشورهای مختلف، یکی از سرفصل های مهم در سخنرانی های اردوغان برای اشاره به قدرت سخت ترکیه است. اردوغان می گوید، رشد ترکیه در صنعت دفاعی با فتح بازارهای جدید و افزایش صادرات تسلیحات آشکار می شود.

گفته می شود که بیش از 185 کشور در سال 2023 تجهیزات نظامی از ترکیه خریداری کردند و محصولات شرکت های دفاعی ترکیه به ویژه در آفریقا، آسیا و آمریکای لاتین مشتری پیدا کرده است. این وضعیت گامی مهم در جهت دستیابی به اهداف ترکیه مبنی بر نوآوری فناوری در صنایع دفاعی و کاهش وابستگی به کشورهای خارجی تلقی می شود.

غرب، ترکیه و تجربه اس 400

یکی از چالش ها و اختلافات مهم بین ترکیه و سران ناتو، مساله تضاد خطرناک و عدم انطباق تسلیحات ناتو با سیستم های دفاعی روسیه است.

به این معنی که تجهیزات راداری سامانه های دفاعی ساخت روسیه، برای ناتو دو مشکل بزرگ ایجاد می کند: اول این که اجازه نمی دهد ترکیه بخشی از یک شبکه و تور وسیع دفاعی – هجومی باشد و با دیگر اعضای ناتو همکاری کند.

دوم این که اساساً این سامانه برای خنثی سازی حملات ناتو طراحی شده و زمانی که یک عضو ناتو چنین تسلیحاتی را خریداری می کند، عملاً باعث ارتقای توان رزمی روسیه می شود!

این بنیان منطق و استدلال قدرت های غربی در مخالفت با نصب سامانه موشکی اس 400 روسی در ترکیه است.

البته مشاورین دفاعی اردوغان چنین دیدگاهی ندارند و از دید آنها، این حرف ها تنها به منظور لطمه زدن به استقلال استراتژیک ترکیه بیان می شوند و آنکارا باید هر سلاحی که دلش می خواهد بخرد و به حرف دیگران توجهی نکند.

اما نخستین بار، این دونالد ترامپ رئیس جمهور سابق آمریکا بود که نشان داد دلیل اصلی این تضاد، چگونه شکل گرفته است.

او در انتقاد از سیاست های دفاعی باراک اوباما رئیس جمهور اسبق آمریکا گفته بود: «شما سامانه پاتریوت را به ترکیه نفروختید و این کشور را وادار کردید که از دشمن ما یعنی روسیه سلاح بخرد. اگر ترکیه می توانست به راحتی پاتریوت بخرد، این مشکلات به وجود نمی آمد».

اگر چه حرف ترامپ، به مذاق اردوغان و تیم او شیرین آمد، اما هیچکدام از اعضای کنگره آمریکا، حاضر نشدند حقانیت چنین موضعی را بپذیرند. چرا که از دید آنها، فروش سامانه دفاعی پیشرفته پاتریوت به سیاستمدار عملگرایی همچون اردوغان، یک ریسک بزرگ است.

اما حالا، غربی ها دوباره در برابر یک چالش دیگر قرار گرفته اند و یادآوری الگوی قبلی اس 400 می تواند مانع از تکرار تجربه شود. به این معنی که حالا ناتو خوب فهمیده اگر به ترکیه اف 16 داده نشود، به احتمال قوی، سوخوی روسی خواهد خرید و چنین چیزی سرآغاز چالش ها و دردسرهای جدیدی بین ترکیه و ناتو خواهد بود. در نتیجه شواهد نشان می دهد که سران ناتو، در مجموع با فروش اف 16 به ترکیه موافق هستند.

علاوه بر ابراز رضایت ضمنی برای فروش اف 16 به ترکیه، اروپایی ها نیز تمایل دارند به ترکیه فانتوم بفروشند. یعنی همان فانتومی که به دست آلمان، انگلیس، اسپانیا و ایتالیا ساخته شده است. پیش از این، اعلام شده بود که آلمان با چنین اقدامی موافق نیست. اما حالا، یک اندیشکده آلمانی پیدا شده که از این ایده دفاع می کند و استدلال جالبی برای توجیه این معامله دارد.

فروش فانتوم اروپایی به ترکیه، به غرب قدرت بیشتری می دهد

تحلیلی که توسط بنیاد علم و سیاست آلمان (SWP) انجام شده، موید اهمیت این موضوع است که غرب، قصد دارد ترکیه را به عنوان کشوری با ژئوپولیتیک مهم نزدیک به روسیه و همجوار دریای سیاه، در جبهه ضد روسیه نگه دارد.

این بنیاد علمی معتقد است که آخرین اقدامات ترکیه در تحقیق و تولید پیرامون صنایع دفاعی می تواند روند ادغام این کشور با غرب را عمیق تر کند و فرصت های همکاری جدیدی ایجاد کند. به همین خاطر، درخواست ترکیه برای خرید 40 فروند هواپیمای جنگی یوروفایتر تایفون به عنوان یک تحول مهم ارزیابی شده که می تواند فصلی نوین از روابط اروپا و غرب را رقم بزند.

بر اساس تحلیل بنیاد علم و سیاست آلمان (SWP)، ارسال یوروفایتر به ترکیه چیزی بیش از یک معامله تسلیحاتی است. چرا که این کشور را قادر می ‌سازد تا با سیستم ‌های نظامی-صنعتی غرب ادغام شود.

این ادغام به عنوان فرصتی برای ایجاد تعادل در گام های ترکیه به سمت استقلال استراتژیک و تقویت روابط با ناتو تلقی می شود. نکته مهم دیگری که بر آن تاکید شده، پیامد تنوع بخشیدن به سیاست های دفاعی ترکیه است.

گفته شده که ممکن است ترکیه در صورت عدم خرید یوروفایتر، هواپیماهای جنگی JF-17 Thunderمشترک چین و پاکستان را به عنوان جایگزین در نظر بگیرد. به بیانی روشن تر، آلمانی ها نیز می گویند، غرب باید به ترکیه سلاح بفروشد تا به غرب وابسته تر شود، به سوی روسیه و دیگران نرود و چندان به فکر استقلال دفاعی نیز نباشد.

یکی دیگر از استدلال های مهم سیاستمداران و سناتورهای موافق فروش تسلیحات به ترکیه، این است که آمریکا جدیداً تصمیم گرفته به یونان جنگنده اف 35 بفروشد. در نتیجه، ژنرال ها و صاحب نظران دفاعی ترکیه می گویند، شرط عقل و منطق، این است که به منظور حفظ موازنه قدرت دفاعی دو همسایه ناتویی یعنی ترکیه و یونان، اگر به یکی از آنها سلاح پیشرفته داده می شود، به دیگری نیز سلاحی داده شود تا بتواند سطح قدرت خود را حفظ کند و در جایگاه ضعیف قرار نگیرد.

در پایان باید گفت، اتاق فکرها و اندیشکده های سیاسی و دفاعی کشورهای غربی، درباره فروش تسلیحات پیشرفته به ترکیه دیدگاه های متفاوتی دارند. اما ظاهراً در شرایط فعلی، اغلب کشورها موافق این هستند که تسلیحات مدرن در اختیار ترکیه قرار بگیرد تا این کشور در شبکه دفاع هماهنگ ناتو بماند.

انتهای پیام/