روابط ترکیه – امارات؛ از تنش در لیبی و سوریه تا تلاش برای جذب سرمایه

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، سفر رجب طیب اردوغان رئیس جمهور ترکیه به امارات، بخشی از برنامه های تیم او برای توسعه روابط سیاسی – اقتصادی بین آنکارا و ابوظبی است.

اردوغان به دعوت محمد بن زاید رئیس امارات برای شرکت در اجلاس جهانی "ترسیم دولت های آینده" به دبی رفته اما از او به عنوان مهمان افتخاری دعوت شده و قرار است در دیداری دو جانبه، روابط دوجانبه بین ترکیه و امارات نیز مورد ارزیابی قرار بگیرد.

رئیس جمهور ترکیه در شرایطی به دبی سفر کرده که بحران اقتصادی در کشورش ادامه دارد و کمبود منابع ارزی به یکی از مهمترین دغدغه های آنکارا تبدیل شده است.

در چنین شرایطی است که تیم اقتصادی دولت اردوغان، چشم امیدش را به کشورهای عربی دوخته است. در چند ماه گذشته از ریاض و دوحه، جمعاً مبالغی در حد 12 میلیارد دلار به ترکیه رفته که برای نجات دادن اقتصاد ترکیه از شرایط بحرانی، کفایت نمی کند. در نتیجه ترکیه قصد دارد علاوه بر عربستان سعودی، قطر و کویت، از ظرفیت های مالی و سرمایه گذاری امارات نیز منتفع شود و بدین ترتیب، تعامل اقتصادی با کشورهای عربی حوزه خلیج فارس را به اوج برساند.

ترکیه - امارات، از تنش تا هدف گذاری 25 میلیارد دلاری

آغاز بحران سوریه یکی از نقاط عطف در تاریخچه روابط جمهوری ترکیه و امارات متحده عربی بود. چرا که در طول دوران بحران سوریه، ترکیه نیز به بخشی از بحران تبدیل شد و جانب معارضین مسلح ضد دولت سوریه را گرفت.

ترکیه در این مسیر، با قطر و جریانات اخوانی همراه شد و در جریان رویدادهای تونس، مصر و لیبی نیز این رفاقت ادامه پیدا کرد. اما اماراتی ها در کنار عربستان سعودی جای گرفتند و تقریباً در همه عرصه های منطقه ای با ترکیه و قطر سرشاخه شدند.

این جریانات نهایتاً به جایی رسید که عربستان سعودی، قطر را تحریم کرد، بین عربستان و ترکیه بحران بر سر قتل جمال خاشقچی روی داد و دروازه های دو بازار مهم ریاض و ابوظبی بر کالاهای ترکیه بسته شد. اما طی روند نسبتاً طولانی، اردوغان تصمیم به عادی سازی روابط گرفت و علاوه بر امارات، با عربستان نیز از درِ سازش داخل شد.

ترکیه و امارات، علاوه بر تنش در چندین پرونده منطقه ای، در جریان افشاگری های سدات پکر نیز دچار مشکل شدند. سدات پکر، یک چهره مافیایی جنجالی بود که پس از فرار به امارات، در چند فایل ویدئویی منتشر شده در فضای یوتیوب، مقامات دولت اردوغان از جمله سلیمان سویلو وزیر سابق کشور در کابینه اردوغان را به رشوه خواری و دست داشتن در اقدامات جنایی متهم کرد.

فایل های پکر، مجموعاً بیش از هشتاد میلیون بار مورد بازدید قرار گرفتند و این مساله، به تنش جدیدی بین ترکیه و امارات تبدیل شد. اما به لطف تعامل تجاری قابل توجه، دو کشور، این تنش را نیز پشت سر گذاشتند و امارات از پکر خواست، فتیله را پایین بکشد. از آن دوره تاکنون، تحولات جدیدی در روابط این دو کنشگر منطقه ای روی داده و حالا همکاری تجاری به اوج رسیده است.

ترکیه و امارات در سال 2023 میلادی، چندین توافقنامه همکاری امضا کردند و پس از چندین دور مذاکره، فرآیندهای تصویب توافقنامه مشارکت اقتصادی جامع بین جمهوری ترکیه و امارات متحده عربی تکمیل شد.

بر اساس این توافق، در حوزه هایی همچون لوازم خانگی، خودرو، وسایل نقلیه تجاری، محصولات پتروشیمی، منسوجات و فرش، کفش، محصولات پلاستیکی، ماشین‌آلات و دستگاه‌های الکترونیکی مختلف، طرفین حاضر شدند 80 درصد از کل ردیف‌های تعرفه‌ای را کاهش دهند.

اهداف محوری توافق ترکیه و امارات، رساندن حجم تجارت به سقف 25 میلیارد دلار در یک بازه زمانی 5 ساله است.

بر اساس آمار رسمی وزارت بازرگانی ترکیه، امارات با حجم تجارت دوجانبه 10 میلیارد دلاری بزرگترین شریک تجاری آنکارا در منطقه خلیج فارس است.

آنها از فعالیت پیمانکاری گرفته تا بخش صنایع غذایی و زنجیره تدارکات، روابط در هم تنیده دارند. بسیاری از شرکت‌های ترکیه‌ ای با برند جهانی در بخش‌های خدماتی مختلف از مالی گرفته تا بهداشت، آموزش و گردشگری، کسب‌ و کارهای موفقی را در امارات به فرجام رسانده اند.

همچنین برخی از نهادهای بانکی و شرکت‌های دولتی امارات در بسیاری از بخش‌ها در ترکیه فعال هستند و تعداد سرمایه‌گذاری‌ها و همکاری‌های تجاری جدید امارات در استانبول، آنکارا، آنتالیا و چند استان ساحلی ترکیه به طور تصاعدی در حال افزایش است.

توسعه همکاری امنیتی

ترکیه به دنبال آن است تا جای پای خود را در موازنات دفاعی – امنیتی حوزه خلیج فارس مستحکم تر کند. ایجاد پایگاه نظامی در قطر، همکاری با کویت و حمایت از تاسیس دفتر ناتو در کویت و همچنین همکاری اطلاعاتی با امارات، از اجزای مهم این سناریو هستند.

محی الدین آتمان از تحلیلگران اندیشکده مطالعاتی «ستاو» ترکیه درباره این وضعیت گفته است: «کشورهایی مانند امارات نمی ‌توانند سیاست ‌های منطقه ‌ای قاطعانه بلندمدت را از طریق به حاشیه راندن دولت‌های با نفوذ و قدرتمند منطقه مانند ترکیه و ایران دنبال کنند. هزینه دنبال کردن یک سیاست خارجی قاطعانه برای دولت امارات بالا خواهد بود. از سوی دیگر، ترکیه که تا حدودی توسط بازیگران جهانی غربی به حاشیه رانده شده، نمی تواند به تنهایی پیش بینی های منطقه ای موثری را انجام دهد. این وضعیت مستلزم تقویت روابط بین کشورهای منطقه است. ضرورت تنوع بخشیدن به سیاست های خارجی کشورهای منطقه نیز بر اساس این موضوع به یک ضرورت تبدیل شده و آنکارا تمایل پیدا کرده که به ابوظبی نزدیک و نزدیکتر شود».

پروفسور برهان الدین دوران از مشاورین سیاست خارجی و امنیت ملی نهاد ریاست جمهوری ترکیه نیز درباره اهمیت همکاری با امارات چنین نوشته است: «ترکیه که حضور نظامی خود در سوریه، لیبی و مدیترانه شرقی را برجسته کرده، برای تحکیم دستاوردهای خود، راهکاری به نام عادی ‌سازی با دیگر قدرت‌ های منطقه از جمله امارات را برگزید. فرصت‌های اقتصادی برای ترکیه و امارات با گسستن زنجیره‌های تامین پس از شیوع ویروس کرونا، منجر به امضای 10 توافق شد. بهبود رابطه با امارات، عادی‌سازی با اسرائیل، مصر و عربستان سعودی را نیز تسریع کرد».

دوران به این موضوع نیز اذعان کرده که علاوه بر همکاری، رقابت نیز بر روابط آنکارا – ابوظبی سایه انداخته است.

او درباره این موضوع گفته است: «از دو کشور مدعی قدرت در منطقه، نباید انتظار داشت که مشکلات رقابتی را فوراً حل کنند. البته ممکن است منافع مشترک اقتصادی در بحران های منطقه ای، مذاکرات و چانه زنی جدیدی را به همراه داشته باشد. ما وارد دوره جدیدی شده‌ایم که در آن ترکیه و امارات هر دو در مناطقی مانند مدیترانه شرقی، یونان، لیبی و شاخ آفریقا به رقابت خواهند پرداخت و در عین حال به دنبال همکاری خواهند بود. این به معنای یک سبک رابطه جدید است. دو کشور به خوبی می دانند که وقتی روی انگشتان یکدیگر پا بگذارند، دیگری واکنش نشان می دهد».

دوران ضمن اشاره به حساسیت آنکارا به روابط امارات و یونان نوشته است: «ترکیه و امارات اکنون به مرحله ای رسیده اند که می توانند رقابت را با مذاکره با یکدیگر مدیریت کنند».

انتظار می رود که اردوغان در دیدار با بن زاید، درخواست افزایش سرمایه گذاری بانک های دولتی امارات در ترکیه را ارائه دهد. باید دید این درخواست، تا چه اندازه مورد استقبال طرف اماراتی قرار خواهد گرفت.

انتهای پیام/