شاهکار معماری ایرانی در مسجد جامع سنندج + فیلم
مسجد جامع سنندج از نظر هنر معماری جزو قدیمی‌ترین مساجد استان کردستان و باارزش‌ترین نمونه‌های معماری اسلامی است که دل هر بیننده‌ای را مجذوب خود می‌کند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از کردستان، سنندج از شهرهای غربی کشور است که به‌عنوان دومین شهر بزرگ کرد‌نشین و یکی از کلان‌شهرهای ایران شناخته می‌شود. این شهر با گستره‌ای متنوع از دیدنی‌ها، یکی از مهم‌ترین مقاصد گردشگران در کردستان به‌شمار می‌آید. از جمله مکان‌های دیدنی این شهر، مسجد جامع است، مسجدی تاریخی که در طول سالیان بسیار، همواره میزبان نمازگزاران بوده است.
در ابتدا سنندج با نام «سینه‌دژ» و پس از آن با نام «سنه‌دژ»، نامیده می‌شد که با گذشت زمان، این نام تغییر کرد و به‌شکل امروزی آن رسید. این شهر دارای بافت سنتی بسیار ارزشمندی است که میراثی گران‌بها از عمارات، حمام، مساجد و بازار را به‌یادگار دارد.
علاوه بر لقب «هزارتپه» که به این شهر داده شده است، حضور مساجد بسیار آن را به شهر «مساجد و مناره‌ها» نیز شهره کرده است. از معروف‌ترین و شناخته‌شده‌ترین آثار تاریخی و جاهای دیدنی سنندج، مسجد جامع آن است که بین مردم به «مسجد دارالاحسان» نیز شناخته می‌شود.
مسجد جامع سنندج در سال 1228 هجری، در دوران فتحعلی شاه قاجار و به‌دستور امان‌الله‌خان اردلان، از والیان بزرگ کردستان، احداث شده است. این مسجد از نظر هنر معماری جزو قدیمی‌ترین و زیباترین مساجد استان و باارزش‌ترین نمونه‌های معماری اسلامی و جاذبه‌های گردشگری کردستان بوده که دارای دو ایوان شرقی و جنوبی، گل‌دسته‌های بالای ایوان شرقی، صحن مرکزی، 12 حجره در اطراف، شبستان ستون‌دار با 24 ستون سنگی مارپیچ است که اطراف شبستان و سرستون‌ها با دوسوم قرآن تزئین شده است و آیات با استفاده از کاشی و شبیه خط کوفی نوشته شده است.
مسجد جامع در ضلع شمالی خیابان امام خمینی(ره) و در بافت قدیم سنندج قرار دارد که دارای تزئینات کاشی‌کاری هفت‌رنگ مینایی فوق‌العاده پرکار، ظریف، کتیبه‌های زیبای مسجد به‌روی سنگ مرمر و حجاری گل و گیاه، اره‌های مرمرین، آجرکاری لعابدار و معقلی، حوض سنگی و فواره‌های زیبا و همچنین ستون‌هایی با تزیینات طنابی بوده و بالغ بر 150 قصیده در کتبیه‌های مسجد دارالاحسان حکاکی شده که آن را منحصربه‌فرد کرده است.
پس از گذشت بیش از یک قرن از ساخت مسجد، قسمت‌هایی از آن تخریب شد که استادکارانی از جمله حسن میناچی، با کاشی‌کاری زیبا و هنرمندانه خود، به تعمیر و مرمت آن پرداختند. مصالح این بنا عمدتاً شامل لاشه، لوکه، باربر و کلنگی می‌شود که از آن‌ها در پی، کف، ازاره‌ها و همچنین ستون‌ها استفاده شده است، همچنین از آجر لعابدار، بدون لعاب، سنگ، کاشی لعابدار و چوب، در تزیینات مسجد بهره برده‌اند.
در ایوان شرقی این مسجد کتیبه‌ای از جنس سنگ مرمر موجود است. روی این کتیبه سنگی قصاید میرزا فتح‌الله خرم کردستانی به‌همراه سال ساخت (1227 هجری) حک شده است، همچنین در ساختمان مسجد اشعاری از شاعران دیگر همچون میرزا صادق اصفهانی، مجدالممالک و جوهری به چشم می‌خورد که به تمجید از والی وقت و شکوه و عظمت بنای مسجد پرداخته‌اند.
این بنا دارای حجره‌های طلاب علوم دینی است و در مجموع 12 حجره در اطراف مسجد وجود دارد، در واقع سه ضلع شمال، جنوب و شرق میانسرا را حجره‌های مدرسه دربر گرفته است که از این تعداد پنج حجره در ضلع شمالی، چهار حجره در قسمت شرقی و سه حجره در جنوب و در دو طرف ورودی مسجد قرار دارد. در نمای تعدادی از این حجره‌ها ایوان‌های کوچکی ساخته شده است که با استفاده از کاشی‌کاری، سطح آن‌ها را تزیین کرده‌اند.
ایوان جنوبی که به نام ایوان روبه‌قبله نیز شناخته می‌شود، بسیار باشکوه است. روی بدنه داخل و خارج ایوان جنوبی همانند ایوان شرقی، آیاتی از قرآن دیده می‌شود. در این قسمت از مسجد، کتیبه‌ای منقوش به سوره مبارکه انسان به‌خط ثلث به چشم می‌خورد که به‌رنگ سفید بر زمینه کاشی‌کاری شده آبی هفت‌رنگ و به‌صورت نواری حک شده است. استفاده از تزیینات زیبا با آیات قرآن در دیوارها، پایه‌ها، سرستون‌ها و فضاهای داخلی مسجد از دیگر ویژگی‌های منحصربه‌فرد مسجد جامع سنندج به‌شمار می‌رود.
در چهار طرف مسجد راه‌های عبور و نیز خیابان‌هایی ساخته شده است که به‌وسیله آن‌ها می‌توان بدون هیچ مشکلی و به‌آسانی به مسجد دسترسی یافت. همان‌گونه که پیش‌تر نیز بیان شد، این مسجد به‌دلیل بهره‌مندی از تزیینات کاشی‌کاری وسیع، بسیار زیبا و تماشایی در بین گردشگران و کارشناسان از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. در واقع به‌نظر می‌رسد سازنده و طراح بنا نه‌تنها کاشی‌کاری این مسجد را به‌عنوان تزیین به‌کار برده است، بلکه از این هنر ارزشمند همانند عایقی کاملاً امن و قابل‌اعتماد بهره گرفته است.
آجرهای لعابدار مسجد از سه‌رنگ مشکی، آبی تیره و فیروزه‌ای تشکیل شده است و می‌توان این تزیینات را در سنندج منحصربه‌فرد و کم‌نظیر دانست؛ چراکه در نمای هیچ بنا و سازه دیگری به‌اندازه مسجد دارالاحسان این وسعت از تزیینات آجری با آجرهای لعابدار مشاهده نمی‌شود. پنجره‌ها نیز با چوب‌های تزیینی و به‌صورت فخر و مدین در حجره‌ها اجرا شده است که توجه هر گردشگر و بازدیدکننده را به خود جلب می‌کند.
تزیینات سنگی ستون‌ها از شاخص‌ترین قسمت‌های تزیینی به‌کاررفته در بنای مسجد است؛ چراکه حجاری سنگ‌ها و مقرنس‌های سنگی سرستون‌ها زیبایی وصف‌ناشدنی را به مسجد بخشیده و با تزیینات گچبری قوسی، جلوه‌ای ناب از هنر ایرانی را به نمایش گذاشته است. تزیینات گچبری در مسجد دارالاحسان تنها در حاشیه کتیبه‌های سنگی ایوان شرقی و محراب دیده می‌شود.
شبستان مسجد 24 ستون سنگی در چهار ردیف 6تایی دارد. ردیف این ستون‌ها در جهت محراب واقع شده و به‌طور کلی پنج دهانه با عرض‌هایی یکسان را به‌وجود آورده است. نور فضای شبستان نیز با استفاده از هفت پنجره تأمین می‌شود که همگی در دیوار غربی شبستان جای گرفته است.
تنوع و گوناگونی عناصر و اجزای هنری مسجد تحسین‌برانگیز است، همچنین نمی‌توان از قرینه‌سازی تزیینات بنا مخصوصاً تزیینات کاشی‌کاری و آجرکاری، به همین سادگی گذشت؛ چراکه در هیچ بخش از مسجد دارالاحسان، نمی‌توان تزیینی را بدون قرینه‌سازی مشاهده کرد. بیش از 150 بیت قصیده که شرح حال کاملی از این بنای ارزشمند را در زمان ساخت و پس از آن بیان می‌کند، در قالب کتیبه‌های زیبا در این مسجد حک شده، امری که در دوره ساخت مسجد جامع و پس از آن تکرار نشده است.
در ادامه گزارش ویدئویی خبرنگاران تسنیم از شاهکار معماری و جلوه‌ای ناب از هنر ایرانی در این بنای تاریخی را می‌بینید:
انتهای پیام/481/+