فرهنگ چقدر برای صدا وسیما مهم است؟
از نکاتی که در مورد عملکرد مدیران فعلی سازمان صداوسیما دهان به دهان می‌چرخد، انتقاداتی است که آن‌ها در دوران مسئولیت مدیران قبلی صداوسیما تکرار می‌کردند. یکی از این موارد، بحث سلبریتی‌محوری بود که ظاهراً همچنان ادامه دارد!
به گزارش گروه رسانه‌های خبرگزاری تسنیم، ساختار و شاکله اغلب برنامه‌های مناسبتی تلویزیون شبیه به یکدیگر است و بخش‌های مجزای مشابه را هم در این برنامه‌ها می‌توان مشاهده کرد. این قاعده درباره برنامه‌های مناسبتی نوروز و ماه مبارک رمضان مصداق دارد و ویژه‌برنامه‌های نوروزی و رمضانی شبکه‌های مختلف تلویزیون هرچند در ظاهر تفاوت‌هایی با هم دارند، اما در شکل و ساختار از شباهت‌های بارز و انکارناپذیری برخوردارند.
از بخش‌های ثابت برنامه‌های مناسبتی نوروزی و رمضانی 1403 دعوت از شخصیت‌ها و چهره‌های فرهنگی، هنری، ورزشی، اجتماعی و حتی سیاسی و در یک کلام چهره‌های مشهور برای حضور در برنامه به عنوان میهمان است. حضور این ستاره‌ها و مشاهیر در برنامه‌های مناسبتی باعث خرسندی طرفدارانشان می‌شود و بالطبع جذب هرچه بیشتر مخاطب را در پی خواهد داشت. اصولا اگر بخش گفتگو با میهمانان جذاب‌ترین بخش یک برنامه مناسبتی نباشد، دست‌کم یکی از جذاب‌ترین‌هاست، به‌ویژه اگر آن میهمان چهره‌ای محبوب هم باشد.
بر این اساس، شبکه‌های تلویزیونی تلاش می‌کنند گلچینی از ستاره‌ها و افراد معروف را برای حضور در برنامه‌های مناسبتی‌شان فرا بخوانند و از آن‌ها دعوت به‌عمل آورند و به این ترتیب، حضور ستاره‌های ورزشی و چهره‌های هنری و حتی فعالان اجتماعی در این برنامه‌ها شکل می‌گیرد که عموماً نیز با استقبال بینندگان مواجه می‌شود. از موضوعات و حواشی که در چند سال اخیر به واسطه حضور چهره‌های مشهور در ویژه‌برنامه‌های مناسبتی تلویزیون شکل گرفته و با مناسبتی‌های نوروزی و رمضانی 1403 ادامه پیدا کرده، دعوت از مشاهیر و معاریف فضای مجازی است که حساسیت‌زا شده و واکنش‌هایی را برانگیخته است.
البته همه این حساسیت‌ها لزوماً بدون مبنا و قرینه نبوده و نیست، چه اینکه نمونه‌های حاشیه‌آفرینی مثل حضور و شوخی خارج از عرف حسن ریوندی روی آنتن یکی از شبکه‌های سیما نه‌تن‌ها با واکنش منتقدان که حتی کانون مجریان رسانه‌های دیداری هم مواجه شد که با صدور بیانیه‌ای نسبت به اظهارات خارج از عرف این شومن واکنش نشان دادند.
سلبریتی‌زدایی از شعار تا عمل
از نکاتی که در مورد عملکرد مدیران فعلی سازمان صداوسیما دهان به دهان می‌چرخد، انتقاداتی است که آن‌ها در دوران مسئولیت مدیران قبلی صداوسیما تکرار می‌کردند. یکی از این موارد، بحث سلبریتی‌محوری بود که ظاهراً همچنان ادامه دارد! به نظر می‌رسد توجه به بحث فرهنگ برای مدیران فعلی در انتهای لیست اولویت‌هایشان قرار دارد و انگار آنچه محلی از اعراب ندارد، همین مسئله راهبردی است.
منتقدان این مسئله بر این باورند که دعوت از برخی افرادی که به واسطه فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی برآمده از آن به اسم و رسمی رسیده‌اند و شهرت یافته‌اند در شأن برنامه‌های سازمان صداوسیما نیست و کارکرد و خروجی چندانی ندارد. به اعتقاد این منتقدان، حضور این چهره‌های دنیای مجازی ارزش افزوده‌ای برای یک برنامه تلویزیونی و مخاطبانش نمی‌آورد و فقط باعث شهرت کاذب هرچه بیشتر این افراد می‌شود. این انتقادات شاید از غفلت و نادیده گرفتن اهمیت فضای مجازی در شهرت بخشیدن و چهره‌سازی از افراد در دنیای امروز نشئت بگیرد، ضمن اینکه در این رابطه فضا‌های شهرت‌آفرین متنوع دیگری مثل فضای شبکه نمایش خانگی را نباید از نظر دور داشت. به واقع سال‌هاست که تلویزیون تنها مسیر مشهور شدن نیست.
حضور و تأثیر فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی در زندگی تک‌تک افراد جامعه غیرقابل انکار است و بسیاری از مناسبت‌های فردی و اجتماعی انسان‌ها در این فضا شکل می‌گیرد و دنبال می‌شود. چه موافق فضای مجازی باشیم و چه نباشیم، باید بپذیریم که این فضا و رسانه‌های برخاسته از آن نقش بی‌نظیری در جهان امروز ایفا می‌کنند و تصور زندگی بدون شبکه‌های اجتماعی برای بسیاری ممکن نیست. در اینجا می‌توان و باید این پرسش را مطرح کرد که وقتی فضای مجازی چنین نفوذ و تأثیری در زندگی انسان امروزی دارد، دعوت از چهره‌های شاخص و مطرح این فضا برای حضور در یک برنامه تلویزیونی چه ایرادی دارد؟!
معیار‌های دعوت از میهمانان
واضح است که افرادی از فضای مجازی برای دعوت به تلویزیون و حضور در یک برنامه صلاحیت دارند که واجد شرایط لازم باشند و از شاخصه‌های اخلاقی و استاندارد‌های اجتماعی برخوردار باشند. طبعاً این ملاحظات هم از سوی برنامه‌سازان، مدیران و ناظران شبکه‌های تلویزیونی رعایت می‌شود و نکته‌سنجی‌های دقیق و سختگیری‌های مکفی در این زمینه صورت می‌گیرد.
فراموش نکنیم که برخی از چهره‌های مطرح فضای مجازی به لحاظ محبوبیت و شهرت، گوی سبقت را از هنرمندان و ورزشکاران ربوده‌اند و تعداد چندمیلیونی دنبال‌کننده‌هایشان مؤید این ادعاست. از سوی دیگر، برخی از مشاهیر فضای مجازی در قامت یک کنشگر اجتماعی و فعال فرهنگی بانی خدمات و فعالیت‌هایی در جهت ارتقای سطح زندگی مردم ظاهر شده‌اند.
به عبارت بهتر و از یک دیدگاه جامع‌تر، حضور و فعالیت در فضای مجازی به خودی خود نمی‌تواند امری مذموم باشد و نباید نارسایی‌ها و مشکلات این فضا را به همه فعالان و چهره‌هایش تعمیم داد. چه بسا افرادی که از طریق فضای مجازی و شبکه‌های اجتماعی به شهرت رسیده‌اند و اتفاقاً مسبب اتفاقات خوب و سازنده شده‌اند. از سوی دیگر، تنوع‌بخشی به فرآیند دعوت از میهمانان برای حضور در برنامه‌های تلویزیونی، علاوه بر آنکه این برنامه‌ها را از آسیب تکرار و کلیشه می‌رهاند و دور نگه می‌دارد، می‌تواند باعث جذابیت کلیت کار برای مخاطب باشد. به‌طور قطع، قرار نیست همیشه چهره‌ها و شخصیت‌های ثابتی به ویژه‌برنامه‌های مناسبتی تلویزیون دعوت شوند که در این صورت، یکنواختی برنامه و ملال مخاطب را به دنبال خواهد داشت. حضور چهره‌های جدید، حرف‌های نو و ناگفته را با خود به ارمغان می‌آورد و گفته‌ها و داده‌های جذاب، مخاطب را پای تلویزیون می‌نشاند و با برنامه همراه می‌کند.
فراموش نکنیم رسانه‌های مجازی در سال‌های اخیر رقابتی تنگاتنگ با رسانه‌های رسمی و سنتی داشته‌اند و در بسیاری از موارد از آن‌ها پیشی گرفته‌اند. رسانه‌های برآمده از فضای مجازی در حوزه‌های مختلف خبری، سیاسی، فرهنگی، ورزشی، اقتصادی و اجتماعی ارتباطی همه‌جانبه با مردم دارند و به شکل یک مرجع و منبع خبری و اطلاعاتی برای همه افراد جامعه درآمده‌اند. فعالان و مشاهیر این حوزه هم به چهره‌های شناخته شده برای مردم تبدیل شده‌اند و برخی از آن‌ها از محبوبیت و مقبولیت درخور توجهی هم برخوردار هستند. فضای مجازی به‌رغم نواقصش از مزایا و ظرفیت‌هایی برخوردار است که برنامه‌سازان تلویزیون می‌توانند از این قابلیت بهره بگیرند و بر جذابیت تولیدات خود بیفزایند. اصولاً اگر تعامل رسانه‌ای را قبول داشته باشیم، می‌توانیم دعوت از چهره‌های مشهور فضای مجازی را برای حضور در برنامه‌های تلویزیونی همسو با همین تعامل و همکاری دوسویه ارزیابی کنیم.
منبع: جوان
انتهای پیام/
