تحریم جدید، فیک یا واقعی؟/ کارشناسان: سقف تحریم ایران پُر شده
به‌گفته کارشناسان، اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران توسط آمریکا و متحدینش بیشتر از آنکه جنبه عملیاتی داشته باشد جنبی روانی دارد و از سال ۲۰۱۹ به بعد ایجاد محدودیت بیشتر برای فروش نفت ایران عملاً نشدنی است.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، پس از پاسخ پهپادی و موشکی ایران به جنایات رژیم صهیونیستی، تلاش‌هایی از سوی برخی کشورهای غربی به‌ویژه آمریکا و انگلیس برای اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران آغاز و ادعاهایی دراین‌باره اعلام شد.
در همین باره نشریه فایننشال تایمز به‌نقل از منابع آگاه اعلام کرد که در پی حملات پهپادی و موشکی ایران به اسرائیل در پاسخ به جنایات این رژیم، مقامات اتحادیه اروپا در حال مذاکره برای اعمال تحریم‌های اقتصادی جدید علیه ایران هستند و در عین حال تلاش می‌کنند برای جلوگیری از رویارویی مستقیم بین جمهوری اسلامی و اسرائیل، از تمام کانال‌های دیپلماتیکی که با تهران دارند، استفاده کنند.
همچنین «جک سالیوان» مشاور امنیت ملی آمریکا گفت که واشنگتن طی روزهای آتی تحریم‌های جدیدی را علیه ایران اعمال خواهد کرد. او گفت که این تحریم‌ها برنامه موشکی و پهپادی و سازمان‌ها و نهادهایی را که از سپاه پاسداران و وزارت دفاع ایران پشتیبانی می‌کنند، در بر خواهد گرفت و واشنگتن انتظار دارد متحدانش نیز از این اقدام آمریکا پیروی کنند.
البته برآوردها نشان می‌دهد دست آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها برای تحریم اقتصادی ایران چندان باز نخواهد بود، به‌بیانی دقیق‌تر شدت تحریم‌های وضع‌شده در طول این سالها خصوصاً از دهه 90 به بعد در بالاترین سطح خود بوده است و اقتصاد ایران تاب‌آوری و روش‌های دورزدن این تحریم‌ها را به‌خوبی آموخته است. از طرفی با توجه به رشد قیمت نفت بعد از بحران کرونا و همچنین نیاز کشوری بزرگ و صنعتی همچون چین به نفت ایران، یکی از موانعی است که دست آمریکایی‌ها را برای کاهش فروش نفت ایران بیشتر از گذشته می‌بندد.
رویترز در این باره می‌نویسد: پاسخ موشکی و پهپادی ایران به رژیم صهیونیستی احتمالاً باعث نمی‌شود دولت بایدن تحریم‌های شدیدتری علیه صادرات نفت این کشور وضع کند و دلیل آن نگرانی نسبت به بالا رفتن قیمت نفت و عصبانی کردن چین به‌عنوان بزرگترین خریدار نفت ایران است.
درباره اینکه تهدیدهای اخیر مبنی بر اعمال تحریم‌های جدید علیه ایران به‌ویژه در حوزه اقتصاد چقدر واقعی یا فیک است، با برخی کارشناسان حوزه مالی و اقتصاددانان گفتگو کردیم.
آل‌اسحاق: جنبۀ روانی تحریم بیشتر از جنبۀ عملیاتی آن است
یحیی آل‌اسحاق رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و عراق در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی تسنیم با اشاره به تاب‌آوری بالای اقتصاد ایران در مقابله با تحریم‌ها گفت: موضوع تحریم برای اقتصادی ایران پدیده‌ای جدید نیست و حدود 40 سال است که به‌اشکال مختلف اقتصاد ایران با تحریم‌ها دست و پنجه نرم می‌کند.
وی ادامه داد: در شرایطی تحریم‌ها اثرگذاری خواهند داشت که تحریم‌کننده و تحریم‌شونده اقتضائاتی داشته باشند. در شرایط فعلی نه ایالات متحده در شرایطی است که بتواند تحریم‌های مؤثری علیه ایران وضع کند و نه کشور ما برای دورزدن تحریم‌ها دست و پا بسته باشد، البته طبیعی است که تحریم‌ها هزینۀ ما را بالا می‌برد اما اینکه اقتصاد کشور را فلج کند، هرگز اتفاق نمی‌افتد.
رئیس اتاق بازرگانی مشترک ایران و عراق گفت: یک زمان یک کار پژوهشی در یکی از ارگان‌ها انجام شد، که ضریب اثر تحریم در اقتصاد ایران را 30 درصد محاسبه کرد، یعنی با وضع تحریم‌ها ما 30 درصد گران‌تر زندگی می‌کنیم، اما به این نکته نیز باید توجه داشته باشیم که در چنین شرایطی که قیمت نفت بالاست و نیازها به نفت ما در جهان افزایش یافته است، حتی در حوزه تحریم نفتی هم آمریکایی‌ها چندان قدرت عمل نخواهند داشت.
وی افزود: به‌نظر می‌رسد صحبت از افزایش تحریم‌ها، بیشتر بازی روانی است و چندان جنبۀ عملیاتی نخواهد داشت.
شاکری: احتمال کاهش واردات نفت ایران توسط چین بعید است
مجید شاکری، کارشناس اقتصادی نیز در اظهارنظری، با اشاره به نیاز چین به نفت ایران گفت: بعید است آمریکایی‌ها بتوانند چینی‌ها را تحت فشار قرار دهند تا واردات نفت از ایران را کاهش دهند و نفت کمتری از ایران بخرند.
وی اضافه کرد: نکته‌ای که در اینجا وجود دارد این است که چینی‌ها اگر وابستگی خود به نفت ایران را کاهش دهند، مجبور می‌شوند از دیگر صادرکنندگان نفت که در رأس آنها روس‌ها قرار دارند، نفت بخرند، این در حالی است که وابستگی نفت چینی‌ها به روس‌ها، آن هم در شرایطی که ممکن است در انتخابات ریاست‌جمهوری پیشِ‌روی آمریکایی‌ها، موازنه قدرت در آمریکا تغییر کند و به‌دنبال آن مراودات آمریکایی‌ها با روس‌ها تغییر کند، ریسک بزرگی برای طرف چینی محسوب می‌شود.
شاکری افزود: البته به‌لحاظ فنی هم ممکن است آمریکایی بتوانند با فشاری که بر کانال‌های درهمی در امارات وارد می‌کنند، در مبادلات ارزی ما اخلال ایجاد کنند، اما به‌هرحال در فروش نفت بعید است اتفاق خاصی رخ دهد.
براتی: ظرفیتی برای فشار مجدد از مسیر تحریم برای آمریکایی‌ها وجود ندارد
مسعود براتی دیگر کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی تسنیم، با اشاره به اشباع ظرفیت تحریم‌ها برای ایجاد چالش برای اقتصاد ایران گفت: آمریکا و متحدین، ظرفیتی برای اعمال تحریم بیشتر نخواهند داشت، از سال 2019 به این سمت، سقف اعمال تحریم برای ایران پر شده است.
وی یادآور شد: استیون ترنر منوچین وزیر خزانه‌داری آمریکا در اظهارنظری در همان سالها، بر این ادعا صحه گذاشت که اعمال تحریم‌ها برای ایران به سقف رسیده است و تحریم جدید که بعد نوینی برای ایران داشته باشد وجود ندارد، به‌طورکلی به‌نظر می‌رسد تمام دغدغۀ یک سال آخر ترامپ و 4 سال بایدن، پیدا کردن راهی برای محدود کردن فروش نفت ایران است، که البته چندان موفق نبودند.
براتی گفت: 2 دلیل عمده برای عدم موفقیت آمریکایی‌ها در اعمال محدودیت برای فروش نفت ایران وجود دارد؛ دلیل اول این است که تغییرات ژئوپولیتیک در دنیا و رفتارهای بازیگران بزرگی چون چین بر عدم همراهی حداکثری با آمریکایی‌ها است و تعاملات سیاسی سطح‌بالا میان ایران و چین در سالهای اخیر. دلیل دیگر نیز تاب‌آوری بالای سازوکارهای ایران برای فروش نفت نسبت به ابزارهای تحریمی آمریکایی‌ها است.
وی ادامه داد: سازوکارهای فروش نفت ایران به چین (نوع فروش، نحوه جابه‌جایی، نحوه تسویه و...)، نسبت به سالهای 96ـ97 که ذیل توافق بود، به‌گونه‌ای است که عملاً آمریکایی‌ها خیلی نمی‌توانند برای آن محدودیت قائل شوند.
این کارشناس اقتصادی عنوان کرد: جدا از این موارد، یک راه دیگری برای اعمال فشار به‌جهت کاهش فروش نفت ایران می‌ماند که آن هم توقیف نفتکش‌ها است که این روش نیز با توجه به حتمی بودن اقدام متقابل ایران در توقیف کشتی‌های طرف مقابل، روشی نیست که آمریکایی‌ها و متحدانش در دستور کار قرار دهند.
حسن‌خانی: بررسی لیست تحریم‌ها از 2005 به این سمت، نشان از عدم ظرفیت جدید برای اعمال تحریم‌ها دارد
حسن حسن‌خانی، کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، با اشاره به بررسی لیست تحریم‌ها از سال 2005 به این سمت و همچنین تحریم‌هایی که در دوران ریاست‌جمهوری ترامپ وضع شد، گفت: آمریکایی‌ها دیگر ابزاری برای نگه‌داشتن تحریم‌ها ندارند، به‌عنوان مثال آنها پتروشیمی‌های ما را تحریم کنند و تحریم‌های ثانویه هم برقرار باشد. در شرایطی که واسطه‌ها یا همان تراستی که وجود دارند این تحریم‌ها نمی‌توانند مانع از صادرات ما شوند و صرفاً هزینه‌ها را کمی بالا خواهند برد.
وی ادامه داد: ساختار تحریمی آمریکایی‌ها ظرفیت جدید ندارد که آنها بخواهند بر آن بیفزایند اما نکته‌ای که هست این است که آنها با لابی‌گری توسط برخی از انجمن‌هایی که دارند به تجار و شرکت‌هایی که با ما کار می‌کنند پالس‌های تهدیدآمیز می‌دهند.
این کارشناس اقتصادی گفت: علاوه بر این انجمن‌ها، دیپلمات‌های آمریکایی نیز در ملاقات با برخی مقامات کشورها، پالس‌هایی به آنها می‌دهند که؛ "با ایرانی‌ها همکاری نکنید."، به‌عنوان مثال یک توافق‌نامه مالیاتی میان ما و کشور عراق حدود 20 سال بود که به‌واسطه همین لابی‌گری‌های آمریکایی‌ها به تعویق افتاده بود تا بالاخره در سال گذشته به امضای طرفین رسید.
حسن‌خانی اضافه کرد: بنابراین می‌توان گفت ما از تحریم‌های جدید آسیبی نخواهیم دید بلکه این لابی‌گری‌ها ممکن است برای ما چالش ایجاد کند که مشخصاً با یک دیپلماسی فعال قابل مدیریت است، به‌عنوان مثال فروش نفت ما هم‌اکنون به 1.8 میلیون بشکه می‌رسد و وضعیت وصول این درآمدها نیز در شرایط مطلوبی است که مشخصاً از ناکارآیی تحریم‌ها در محدود کردن فروش نفت ما حکایت دارد.
طاهر رحیمی: تحولات نشان می‌دهد نقش ایران در تأمین نفت چین کمرنگ‌شدنی نیست
طاهر رحیمی، دیگر کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم گفت: سه دلیل وجود دارد که به‌نظر می‌رسد با توجه به این سه دلیل چین مشتری نفت ایران باقی خواهد ماند؛ دلیل اول این است که روسیه به‌عنوان یکی از رقبای ایران در صادرات نفت، بیش از این نمی‌تواند به امنیت مسیر انتقال نفت خود به چین اتکا کند، چرا که این مسیر از کانال سوئز و تنگه باب‌المندب می‌گذرد که با توجه به درگیری انصارالله یمن با کشتی‌های اسرائیلی از امنیت بالایی برخوردار نیست.
وی ادامه داد: دلیل دیگر این است که چینی‌ها برای مازاد حساب جاری خود، به‌دنبال سرمایه‌گذاری در سایر کشورها هستند، اینکه چینی‌ها مشتری نفت ایران بمانند در واقع ریسک نکول را برای آنها به‌شدت کاهش خواهد داد که این امر نیز به این موضوع کمک خواهد کرد که آنها همواره علاقه به خرید نفت از ایران داشته باشند، بنابراین به‌عنوان مثال با چنین شرایطی ریسک سرمایه‌گذاری در ایران برای کشوری همچون چین نسبت به سرمایه‌گذاری در پاکستان یقیناً کمتر است.
این کارشناس اقتصادی در پایان گفت: نکتۀ دیگر هم این است که به‌نظر می‌رسد ظرفیت صادرات نفت روسیه به شرق آسیا تا سال 2022 عملاً اشباع شده است و بعید است آنها ظرفیتی برای صادرات بیشتر داشته باشند.
انتهای پیام/+
