نظر ۶ استاد روابط بین‌الملل درباره اقدام ایران علیه اسرائیل
با گذشت ده روز از واکنش تلافی جویانه جمهوری اسلامی ایران به تجاوز رژیم صهیونیستی در حمله به ساختمان کنسولگری ایران در دمشق، بسیاری از تحلیلگران برجسته روابط بین الملل نمی توانند حیرت و شگفتی خود را از قدرت عملیاتی ایران در پاسخ به اسرائیل پنهان کنند.
به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، عملیات انتقامی 14 آوریل جمهوری اسلامی ایران و حمله مستقیم موشکی – پهپادی به قلب قلمرو رژیم صهیونیستی که برای نخستین بار در تاریخ رویارویی تهران و تل آویو به وقوع پیوست، باعث شده برخی از اندیشمندان، نظریه‌پردازان و پژوهشگران سرشناس در سطح جهان نسبت به این رویداد شگرف واکنش نشان دهند و آن را بی‌سابقه تحلیل کنند.
مرشایمر: عملیات انتقامی ایران اسرائیل را شوکه کرد
«جان مرشایمر»، نظریه‌پرداز برجسته مکتب واقع‌گرایی در روابط بین الملل و استاد دانشگاه شیکاگو در این باره تأکید کرد اسرائیل در برابر انتقام شوکه کننده ایران در 14 آوریل 2024، ناچار شد از اصل اساسی بازدارندگی خود (حملات چندین برابری به هرگونه تهدید) عدول کند. مرشایمر در این باره گفت: «اسرائیلی‌ها انتظار نداشتند ایران حمله به کنسولگری دمشق را تلافی کند، اما ایران این کار را به روشی انجام داد که اسرائیلی‌ها توان تلافی هم‌سطح را نداشته باشند.»
وی افزود: «ایران پس از انجام حمله خود را مقید به حمله متقابل به هرگونه اقدام تهاجمی مجدد از سوی اسرائیل کرد و این تعهد را در رسانه‌ها به صورت عمومی بیان کرد. نتیجه این شد که آمریکایی‌ها و بسیاری از دیگر متحدان غربی اسرائیل، برای جلوگیری از یک جنگ دیگر وارد عمل شده و سعی کردند تل آویو را راضی به ندادن پاسخ کنند.»
مرشایمر با بیان اینکه اگر اسرائیل انتقام ایران را تلافی نکند یا مجبور به انجام حمله‌ای در سطح پایین‌تر از ایران شود، اقدام تل آویو اثری نخواهد داشت، گفت: «این برای اولین بار است که کشوری مانند ایران قادر شده از سرزمین خود به اسرائیل حمله کند. این از منظر اسرائیل، واقعا شوکه‌کننده است.»
جان مرشایمر در ادامه تصریح کرد: «اکنون پرواضح شده که اسرائیلی‌ها اشتباه کردند، محاسبات آنها اشتباه بود، زیرا تصور می‌کردند تهران اقدامی نخواهد کرد. اما در مقابل ایرانی‌ها در انجام حمله بسیار عاقلانه رفتار کردند. آنها اسرائیلی‌ها را در وضعیتی قرار دادند که هیچ گزینه خوبی برای تلافی کردن ندارند».
دنیس راس: اسرائیل برای دفاع از خود به ائتلاف بین المللی نیازمند است
«دنیس راس»، دیپلمات و نویسنده مشهور آمریکایی که ریاست اداره سیاست‌گذاری وزارت امور خارجه آمریکا در زمان جورج بوش پسر را نیز در کارنامه دارد نیز در مقاله‌ای برای وب‌سایت «پراجکت سیندیکیت» می‌نویسد: پرتاب بیش از 300 پهپاد، راکت و موشک کروز و بالستیک به سوی اسرائیل، باعث شد تقابل ایران و اسرائیل از سایه بیرون آید.
راس در ادامه با اشاره به نقش ائتلاف دفاعی متشکل از آمریکا، بریتانیا و فرانسه برای کمک به ارتش اسرائیل در رهگیری موشک‌ها و پهپادهای ایرانی، می نویسد: شرایط تغییر کرده است. همانطور که ارتش اسرائیل اذعان می‌کند، هنگام مواجهه با تهدیدات در هفت جبهه، مهم است که اسرائیل از کمک برخوردار بود و اسرائیلی‌ها باید قدر حضور بخشی از یک ائتلاف را در مواجهه با ایران، نیروهای نیابتی آن و حامیان روسی آنها بدانند.
راس همچنین ضمن تأکید بر اینکه رژیم صهیونیستی برای دفاع از خود در برابر ایران نیازمند ائتلاف دفاعی بین المللی است معتقد است، تل آویو باید برای حفظ حمایت بین المللی غرب هرچه سریع‌تر جنگ در غزه را به فرجام برساند وگرنه این حمایت کمرنگ خواهد شد.
یوشکا فیشر: حمله انتقامی ایران نماد تغییر نظم جهانی است
از سوی دیگر «یوشکا فیشر»، وزیر خارجه و معاون صدراعظم پیشین آلمان نیز با پیش کشیدن موضوع عملیات انتقامی جمهوری اسلامی ایران علیه اسرائیل نوشت: «این واقعیت که ایران جرأت می‌کرد تا خطر حمله مستقیم به اسرائیل را به جان بخرد، گویای تغییر نظم جهانی است و قدرت‌های دیگر مصون از چالش‌های اساسی و امنیتی نخواهند بود.»
فیشر تصریح می‌کند که پس از سال‌ها رویارویی نیابتی کار تهران و تل آویو از سطح جنگ سایه‌ها گذشته و به حملات مستقیم کشیده است. حمله به اسرائیل احتمال «جنگ علنی» با آمریکا را نیز افزایش می‌دهد، به همین دلیل می‌توان نتیجه گرفت که حکومت ایران یا از خود بسیار مطمئن است، یا خواسته نمایش قدرت جدی انجام دهد.
فیشر در ادامه تأکید می‌کند که اگرچه ایران به صورت غیرمستقیم ضد حمله خود را به اطلاع آمریکا رساند، اما این حمله می‌تواند ماهیت جنگ اسرائیل و فلسطین را دگرگون سازد و از دعوا بر سر سرزمین به یک نبرد منطقه‌ای و حتی جهانی مبدل سازد.
فیشر تأکید می‌کند با وجود تحریم‌های شدید آمریکا و متحدان غربی اسرائیل و ایجاد ائتلاف‌هایی علیه ایران، اما «از نظر ژئوپلیتیک، وضعیت کاملاً متفاوت است. ایران یکی از برندگان بزرگ دوران گذار از نظم جهانی لیبرال به رهبری ایالات متحده است.»
رابین رایت: ایران در حمله به اسرائیل از همه ظرفیت خود استفاده نکرد
همچنین «رابین رایت»، پژوهشگر مشهور آمریکایی مسائل خاورمیانه که سابقه همکاری با سیا را در کارنامه دارد با اشاره به اینکه گستره و ابعاد حمله 14 آوریل ایران در پاسخ به هجوم اسرائیل به کنسولگری دمشق، آمریکا را شوکه کرد گفت: «واشنگتن انتظار داشت برد آن بسیار کوچکتر باشد، مثلاً شاید تنها با 12 موشک بالستیک. هنگامی که فرماندهی مرکزی ایالات متحده تخمین را به بیش از صد افزایش داد، مقام آمریکایی مسئول اطلاع‌رسانی در ارتش آمریکا که مشغول نگارش این برآورد و اصلاح عدد تخمینی بود، از ترس دچار لرزش دست شد!»
رایت با اشاره به اینکه حمله انتقامی ایران باعث شده تهران در برابر آمریکا و اسرائیل بی‌پرواتر شود افزود: «ایران به تدریج بزرگترین زرادخانه موشکی منطقه را ساخته است. این کشور تنها بخشی از دارایی های خود را در حمله به اسرائیل به کار برد - که هزاران موشک بالستیک و کروز و صدها هواپیمای بدون سرنشین تخمین زده می شود. از سال 1982، این کشور همچنین گسترده ترین شبکه متحدان خود را در چهار کشور لبنان، سوریه، عراق و یمن ایجاد کرده است. آنها با هم اقدام به صدها حمله به اسرائیل و نیروهای آمریکایی مستقر در عراق و سوریه و همچنین کشتیرانی بین المللی در دریای سرخ در سراسر منطقه کرده اند. پیشرفت‌های هسته‌ای ایران از سال 2019 نیز زمان را محدود کرده است تا در صورت اتخاذ تصمیم سیاسی برای پیشبرد مرگبارترین سلاح جهان، بتواند بمب بسازد. با این حال، جسارت لفاظی آن در مورد شکست اسرائیل و خروج نیروهای آمریکایی از خاورمیانه غیرواقعی و دست نیافتنی است. در پایان، به طور فزاینده ای شبیه یک رژیم خطرناک بی پروا و منزوی به نظر می رسد.»
ایتمار رابینوویچ: حمله ایران، وضعیت اسرائیل را پیچیده تر کرد – تهدیدات اسرائیل علیه ایران پوشالی بود
«ایتمار رابینوویچ»، سفیر پیشین رژیم صهیونیستی در آمریکا که هم اکنون استاد مطالعات خاورمیانه دانشگاه تل آویو است و با موسسه بروکنیگز نیز همکاری دارد درباره پاسخ ایران نوشت: «جامعه امنیتی و رسانه های اسرائیل بر سر موضوع پاسخ به این حمله گسترده و بی سابقه دچار اختلاف نظر شدند. اکثریت اعضای کابینه خواستار تلافی در سطحی مشابه بودند. استدلال اصلی آنها نیاز به حفظ (یا بازگرداندن) بازدارندگی اسرائیل بود. برخی از آنها پیش از حمله مورد انتظار چنین پاسخی را تهدید کرده بودند و نمی‌خواستند این تهدیدات پوشالی و توخالی شود. این اختلاف نظر میان آمریکا و کابینه اسرائیل نیز بروز کرد.»
رابینوویچ افزود: «این حمله، دستور کاری دشوارتر و پیچیده تر از قبل را به اسرائیل تحمیل می کند؛ زیرا اکنون باید در عین اینکه مشغول تکمیل جنگ در غزه و کسب دستاوردهایی محسوس در آن، حل بحران اسرائیلی‌های دربند حماس و آماده شدن برای جنگ فرسایشی در امتداد مرز با لبنان است برای چالش مستقیم با ایران هم ظرفیت بیشتری کنار بگذارد.
داوود کُتّاب: حمله ایران شانس برقراری صلح در غزه را افزایش داد
«داوود کُتّاب»، روزنامه نگار مشهور فلسطینی و استاد پیشین دانشگاه پرینستون آمریکا با اشاره به لزوم صدور یک قطعنامه الزام آور از سوی شورای امنیت سازمان ملل متحد برای پایان دادن به جنگ در غزه نوشت: اقدام ایران می‌تواند به طرزی متناقض ضامن برقراری صلح در غزه شود.
وی در ادامه می نویسد: «اکنون دیگر طرف‌های درگیر به منتهای رویارویی پایین تر از سطح جنگ رسیده اند و فراتر رفتن از این حد می‌تواند باعث شود که جنگی دیگر به وجود بیاید. برای جلوگیری از این روند و در این نقطه حساس شورای امنیت باید قطعنامه‌ای الزام آور برای پایان دادن به جنگ در غزه وارد عمل شود.» کتاب معتقد است چنین اقدامی ترمز تحولات را خواهد کشید و باعث توقف روند فعلی خواهد شد.
انتهای پیام/