قطعنامه شورای امنیت درباره جنگ غزه؛ لرزان در ضمانت اجرا

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، پس از تصویب قطعنامه کلی 25 مارس 2025 که زمینه اولیه برای طرح‌های بعدی آتش بس را فراهم ساخت و همچنین طرح پیشنهادی جو بایدن، رئیس جمهور آمریکا، قطعنامه جدیدی به تصویب اکثریت اعضای شورای امنیت سازمان ملل متحد رسید. 14 عضو از 15 عضو شورای امنیت به این قطعنامه رأی مثبت دادند و روسیه علی رغم اینکه با پیش‌نویس این قطعنامه چندان موافق نبود، اما با دادن رأی ممتنع و وتو نکردن آن مانع از تصویب شدن آن نشد.

مقاومت فلسطین از تصویب این قطعنامه به صورت مشروط و با اعمال اصلاحاتی استقبال کرده و معتقدند متن این قطعنامه به برخی شروط مقاومت اسلامی حماس توجه کرده است. جنبش مقاومت حماس نیز از این اقدامات دیپلماتیک برای پایان دادن به جنگ در غزه ابراز رضایت کرده است.

گام لرزان

متن این قطعنامه براساس طرح پیشنهادی بایدن برای آتش بس در غزه و نیز قطعنامه پیشین شورای امنیت تنظیم شده است. در طرح پیشنهادی بایدن سه مرحله برای کنترل تنش‌ها در غزه و ایجاد چشم انداز جهت برقراری آتش‌بس پایدار، تبادل اسرا و تشکیل دولت مستقل فلسطینی در نظر گرفته شده است. بایدن مدعی است که پیش از انتشار عمومی این طرح با سران عربی و رژیم صهیونیستی مشورت و رضایت آنها را جلب نموده است.

قطعنامه قبلی شورای امنیت که در 25 مارس 2024 به تصویب رسید نیز پس از اینکه آمریکا 4 قطعنامه پیاپی را وتو کرده بود، اولین زمینه حقوقی را برای آتش‌بس فراهم ساخت. در قطعنامه قبلی که رژیم صهیونیستی به شدت با آن مخالف بود، عبارت مهمی آمده است. مخالفت صریح با تداوم حضور اسرائیل برای برقراری یک رژیم امنیتی، موضوعی بود که تل آویو را به مخالفت وا داشت.

قطعنامه جدید 2735 شورای امنیت دارای 7 بند است. از این بابت نسبت به ابتکارهای پیشین واشنگتن مثبت‌تر بوده و به صورت مشروط مورد استقبال گروه های مقاومت نیز قرار گرفته است. این قطعنامه برخلاف پیشنهادهای قبلی خواستار «آتش بس طولانی مدت» و همیشگی در غزه شده است. در عین حال آمریکا یک تغییر نیز به نفع اسرائیل در متن این قطعنامه نسبت به قطعنامه قبلی گنجانده است. در قطعنامه جدید خبری از مخالفت صریح با تداوم حضور اسرائیل در غزه نیست. در قطعنامه قبلی شورای امنیت از اسرائیل خواسته شده بود تا از باریکه غزه خارج و نقش در اداره امور امنیتی این منطقه برای خود تعریف نکند.

برهمین اساس سه مرحله برای توقف جنگ و تبادل اسرا در غزه پیش‌بینی شده است. مرحله نخست آتش بس فوری و کامل است که پیش از این در متن‌های پیشنهادی واشنگتن دیده نمی‌شد. این امر با آزادی اسیران اسرائیلی از جمله زنان، سالمندان و مجروحان، بازگرداندن اجساد برخی از اسیران کشته شده، تبادل زندانیان فلسطینی، عقب نشینی اسرائیلی ها از  مناطق پرجمعیت غزه، بازگشت غیرنظامیان فلسطینی به خانه ها و محله های خود در تمام مناطق غزه، از جمله در شمال، و همچنین توزیع ایمن و مؤثر کمک های بشردوستانه در مقیاس بسیار بزرگ تر در سراسر نوار غزه محقق خواهد شد.

 در مرحله دوم با توافق طرفین، پایان دائمی خصومت‌ها، در ازای آزادی همه اسراء که هنوز در غزه هستند، و خروج کامل نیروهای اسرائیلی از غزه در دستور کار قرار خواهد گرفت. نکته کلیدی در خصوص ضمانت این بند آن است که طرف اسرائیلی ممکن است تن به بند آتش‌بس کامل نداده و پس از آزادی گروهی بار دیگر عملیات نظامی در نقاط مختلف غزه را از سر بگیرد. به عبارت دیگر کابینه جنگ اسرائیل به رهبری بنیامین نتانیاهو نشان داده فعلا قصدی برای عقب نشینی از شروط سه‌گانه نابودی حماس، آزادی کامل اسرا و تغییر وضعیت ژئوپلیتیکی غزه ندارد.

در نهایت شروع یک طرح بازسازی چند ساله بزرگ برای غزه و بازگرداندن اجساد همه اسراء کشته شده که هنوز در این منطقه هستند، سومین بند درج شده در قطعنامه است. تل‌آویو برای تحقق این بند حساب ویژه‌ای بر روی مشارک فعال عربستان سعودی و امارات عربی متحده باز کرده و خواهان به حاشیه راندن متحدان حماس یعنی ترکیه و قطر است. این قطعنامه تاکید می کند اگر مذاکرات برای مرحله اول بیش از شش هفته طول بکشد، آتش بس تا زمانی که مذاکرات در جریان است ادامه خواهد داشت و از آمادگی آمریکا، مصر و قطر برای برای اطمینان از ادامه مذاکرات تا زمانی که تمام توافقات حاصل شود و فاز دوم بتواند آغاز شود، خبر می‌دهد.

قطعنامه اخیر شورای امنیت با وجود نقاط ضعفی که در بخش ضمانت اجرا از سوی دشمن صهیونیستی دارد اما به دلیل توجه به مسائل همچون برقراری آتش‌بس طولانی مدت در غزه یا عدم اظهار نظر در خصوص حذف جنبش حماس یا سایر گروه‌های مقاومت از آینده سیاسی این باریکه دارای نکات مثبتی است و می‌تواند موجب انداخته شدن توپ در زمین نتانیاهو و متحدان راستگرای وی شود.

با این حال واشنگتن به عنوان ارائه دهنده متن این قطعنامه باید در مذاکرات دوحه و قاهره تضمین معتبری در خصوص تحقق تمام مراحل این قطعنامه ارائه دهد. تجربه تاریخی نشان داده است که رژیم صهیونیستی به هیچ یک از قطعنامه‌های شورای امنیت یا کنوانسیون‌های بین‌المللی پایبند نیست و قدرت‌های جهانی این توان را ندارند تا تل‌آویو را مجبور به ترک عملیات نظامی در غزه کنند.

انتهای پیام/