گزارش کامل ازمناظره اول انتخابات ریاست جمهوری باموضوع اقتصاد

به گزارش خبرنگار سیاسی خبرگزاری تسنیم، اولین مناظره انتخابات چهاردهمین دوره ریاست جمهوری، از دقایقی قبل با حضور آقایان مسعود پزشکیان، مصطفی پورمحمدی، سعید جلیلی، علی زاکانی، امیرحسین قاضی زاده و محمدباقر قالیباف  نامزد انتخابات و با موضوع «اقتصاد؛ مهار تورم و رشد تولید» برگزار شد.

پیش از شروع مناظره، قرعه کشی برای محل نشستن هر کاندیدا انجام شد و به این ترتیب چینش نشستن هر 6 نفر عبارت بود از:

صندلی شماره 1:‌سید امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی
صندلی شماره 2: محمدباقر قالیباف
صندلی شماره 3: مسعود پزشکیان
صندلی شماره 4: سعید جلیلی
صندلی شماره 5:علیرضا زاکانی
صندلی شماره 6: مصطفی پورمحمدی

** شیوه برگزاری مناظره

مناظره در 3 مرحله اصلی برگزار شد که طی آن، در هر مرحله، هر نامزد در 4 دقیقه اول به سوالات کارشناسان پاسخ داد و در 4 دقیقه دوم، به نقد اظهارات دیگر نامزدها پرداخت.

در مرحله نهایی مناظره نیز هر نامزد می‌تواند طی 6 دقیقه صحبت های خود را جمع‌بندی کند.

سوالات مرحله اول که توسط کارشناسان طرح شده، به شرح زیر بود:

داود دانش‌جعفری (وزیر اسبق امور اقتصادی و دارایی): ما در دولت چهاردهم با یک پدیده جدیدی مواجه هستیم و آن همزمانی دولت چهاردهم و برنامه 5 ساله هفتم است این شرایطی که شرایط خاصی است آیا دولت شما در واقع همه آنچه که در برنامه هفتم پیش بینی شده را قبول دارد یا فکر می‌کنید که باید بخش‌هایی از آن اصلاح شود؟

مهدی غضنفری (رئیس صندوق توسعه ملی): چگونه متعهد می‌شوند به اینکه نرخ رشد 8 درصد که در همه برنامه‌ها از جمله برنامه هفتم آمده محقق خواهد شد هر سال چقدر سرمایه‌گذاری می‌شود منابعش از کجا تامین می‌شود نقش بخش خصوصی در این سرمایه‌گذاری چیست و اگر به صورت پلکانی به نرخ رشد 8 درصد می‌رسند لطفاً بفرمایند که هر سال به چه عددی خواهند رسید.

طهماسب مظاهری (رئیس کل اسبق بانک مرکزی): برای تامین سرمایه مورد نیاز برای تحصیل این رشد 8 درصد سرمایه‌گذاری خارجی همیشه راه حل خوبی بوده و هرگاه سرمایه‌گذار خارجی به کمک اقتصاد آمده باعث رشد اقتصاد مملکت شده رنامه شما برای جلب سرمایه‌گذار خارجی و هدایت آن و البته در چهارچوب قانون مصوب مجلس و مجمع تشخیص چیست؟

حمیدرضا فولادگر (عضو شورای عالی اجرای سیاست‌های کلی اصل 44): در حوزه‌های مختلف صنعتی وقتی ما سند راهبردی توسعه نداریم بنابراین می‌توانیم به سرمایه‌گذارمان بگوییم کجا و چگونه سرمایه‌گذاری کن اولویت‌ها کجا است با توجه به شرایط اقلیمی با توجه به سند آمایش سرزمینی که سند بالادستی این استراتژی توسعه صنعتی باشد چه برنامه‌ای دارید که بالاخره این بحث سند راهبردی توسعه صنعتی در کشور تهیه و تدوین و ابلاغ شود؟

سید حمید پورمحمدی (معاون اقتصادی سابق سازمان برنامه و بودجه): شما به عنوان رئیس جمهور برای بهبود فضای کسب و کار و ارتقاء جایگاه کشور در بین کشور‌های منطقه و جهان در موضوع فضای کسب و کار چه اقدامی خواهید کرد؟ 

علی مروی (عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی):تولید کنندگانی که بخشی از نهاده‌هایشان وارداتی است یک بخشی از تولید کنندگان اینطوری هستند اینها برای اینکه نهاده‌هایشان را تامین کنند باید بروند ثبت سفارش کنند پیمان سپاری ارزی نرخی را که دارد صورت می‌گیرد که نرخ 41 تا 42 هزار تومان است با نرخ بازار آزاد خیلی فاصله دارد تقاضا برای ارز وارداتی خیلی زیاد است اینها هفتم باید 6 تا 7 ماه در نوبت بمانند این آسیب زیادی می‌زند به تولید از آن طرف صادر کننده هم واقعاً برایش نمی‌صرفد انگار ما داریم به صادر کننده هم 30 تا 40 درصد مالیات وزن می‌کنیم با پیمان سپاری ارزی و این با شدت انگیزه‌های تولید کنندگان را دچار اختلال کرده برنامه شما برای بحث پیمان سپاری ارزی چه خواهد بود؟

محمود نجفی عرب (رئیس اتاق بازرگانی تهران): برنامه مشخصی در رابطه با ثبات بخشی به اقتصاد کلان کشور که مجموعه فعالان اقتصادی بتوانند در وادی این ثباتی که در اقتصاد کلان.

* قاضی‌زاده: مردم از وعده دادن خسته شدند

سیدامیرحسین قاضی‌زاده هاشمی در وقت ابتدایی پاسخ به این سوالات گفت: بنده به عنوان یکی از اعضای تیم آقای رئیس جمهور وظیفه خودم دانستم که این پرچمی که آقای روئیس جمهور دست گرفته بود با قوت و قدرت دست بگیرم و جلو ببرم.

وی افزود: بنده که جوانترین عزیزان هستم بیست سال سابقه کار اجرایی دارم و همه عزیزان سابقه طولانی خدمت در کشور دارند. در خواست دارم جوری صحبت نکنیم که مردم فکر کنند دنیا الان شروع شده و فقط اقدامات دولت‌های گذشته را نقد کنیم و باید نقش خودمان در گذشته را هم ببینم. مردم از وعده خسته شده‌اند و باید و نباید گفتن کار ساده‌ای است.

قاضی‌زاده ادامه داد: باید بگوییم  کار را به چه روشی و با چه تیمی می‌خواهیم انجام دهیم. باید نشان دهیم در سابقه کاری ما که کارنامه‌ای وجود دارد که نشان دهد می‌توانیم کار را انجام دهیم. وقتی وعده‌ها در عمل به تحقق نمی‌رسد مردم ناامید می‌شوند و با صندوق قهر می‌کنند. شاید وقتی در بین حرف و عمل ما ارتباط ببینند پای صندوق بیایند.

نامزد چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری عنوان کرد: برای رشد اقتصادی هشت درصد نیازمند 250 میلیارد دلار سرمایه‌گذاری هستیم البته بافرض اینکه بتوانیم ناترزای انرژی را کنترل کنیم.

وی ادامه داد: جدی‌ترین کار هم اجرای قانون هدفمندی یارانه‌ها است. به بخش خصوص اعتماد پیدا نکردیم و باید کاری کنیم که بخش خصوصی به عنوان شریک راهبردی ما در عرصه ورود کند و لازمه این کار این است که مباحث سیاسی را از اقتصاد جمع و شوک‌های اقتصادی را کنترل کنیم.

* قالیباف: باید قفل توقف اقتصادی را بشکنیم

محمدباقر قالیباف در پاسخ به سوالات مطرح شده طی سخنانی اظهار داشت: انتخابات یک فرصت بزرگی است که در اختیار مردم قرار دارد تا بتوانند برای خود، فرزندان و کشور خود تصمیم درستی بگیرند.

وی افزود: رئیس جمهور یک بار سنگین بر دوش دارد و  این سمت را باید با  کمک دیگران به دوش بکشد. رئیس جمهور یکی از مهمترین وظایفش در این شرایط سخت، توجه و تحول در حوزه اقتصاد است بویژه برای خانواده‌های محروم و کارگران و کارمندان و پرستاران و مددجویان و آنهایی که حقوق ثابتی دارند و با تورم آسیب می‌بینند.

نامزد انتخابات ریاست جمهوری گفت: ما در دهه 90 شرایط سختی گذراندیم. از جهت اقتصادی رشد متوسط سالانه یک درصد؛ نقدیندگی ما 26 برابر بود.

قالیباف افزود: ما دوره کرونا را گذراندیم. واقعا هم پدران و هم مادران خانواده، بخصوص زنان ایرانی ما هم کار تربیت و آموزش و حفظ بچه ها را دنبال کردند و هم مادرخرج خانه بودند و محور هزینه‌ها با مشکلات اقتصادی.

وی تصریح کرد: ظرفیتهایی در کشور وجود دارد و ما در دولت خدمت پیشرفت اقتصاد قوی را دنبال خواهیم کرد تا مناسب با تورم پیش ببرد.

نامزد انتخابات ریاست جمهوری با بیان اینکه رئیس جمهور باید به گونه‌ای انتخاب شود و عمل کند که ضامن حل این مشکلات شود البته با کمک خود مردم، تاکید کرد: امروز بازنشستگان در بخش کشوری، لشگری و تامین اجتماعی و ایثارگران همه با این مشکلات روبرو هستند.

قالیباف با اشاره به برنامه هفتم، ادامه داد: برنامه هفتم که کار مشترک دولت سیزدهم و مجلس یازدهم است باید اجرا شود. رئیس جمهور هم با دقت باید حواسش به سفره مردم و رشد اقتصادی و پروژه‌های کلان باشد.

وی بیان داشت: ما باید قفل این توقف را بشکنیم و کار دولت سیزدهم که شهید رئیسی شروع  کرد را ادامه دهیم؛ نقاط قوتش را تقویت و ضعف‌هایش را برطرف کنیم.

نامزد انتخابات ریاست جمهوری  تاکید کرد: ظرفیتهای کشور اینقدر هست که فقط هدر دادن مستقیم سرمایه‌ها سه و نیم برابر یارانه‌های امروز است؛ از این رو می‌توان با این ظرفیتها اقتصاد کشور را بهبود دهیم.

قالیباف ادامه داد: کارمندان و کارگران و زحمتکشان و بازنشستگان و قشر محروم! در دولت خدمت و پیشرفت همه ما با حضور و مشارکت مردم اقتصاد قوی را دنبال خواهیم کرد تا دولت بتواند حقوق عزیزان را متناسب با تورم پیش ببرد و قدرت خرید را حفظ کند. رشد اقتصادی طبیعتاً باید هم سرمایه گذار بهره ببرد و هم عموم مردم.

* پزشکیان: لازمه تحقق رشد 8درصدی به میدان آمدن تولیدکنندگان است

مسعود پزشکیان در پاسخ به سوالات مطرح شده طی سخنانی ضمن تبریک عید قربان اظهار داشت: آنچه در این کوتاه مدت می‌توان عرض کرد این  است که برای هر اقدامی ما اول یک مشکل اساسی داریم. اگر نتوانیم اجماع داخلی ایجاد کرده و مشارکت همه جناح‌ها و گروه‌ها را در جریان اجرای برنامه همراه خود کنیم، هر چه برنامه درست بنویسیم، مثل سایر برنامه‌ها معطل خواهد ماند و هرچقدر هم که قول دهیم، اتفاقی نخواهد افتاد.

وی افزود: گام اول، حضور همه جناح‌ها و مشارکت به دور از اختلاف و استفاده از همه کارشناسان بدون در نظر گرفتن جناح‌ آنها و صرفاً استفاده از نخبگان و دانشگاهیان نه اینکه از افرادی استفاده کنیم که قطعاً نخواهند توانست ما را به اهداف برنامه‌ها برسانند. 

پزشکیان با بیان اینکه دولتی که در آینده می‌آید، باید روی برنامه جدید برنامه‌ریزی کند، عنوان کرد: دولت همراه کارشناسان باید برنامه درستی را تنظیم کند و مجدداً اهداف را مورد بازنگری قرار دهد.

کاندیدای انتخابات ریاست‌جمهوری خاطرنشان کرد: برای رسیدن به اهداف برنامه، علاوه بر انسجام داخلی، امکان ندارد بدون باز کردن مرزهایمان و ارتباط با دولتهایی که در منطقه هستند و دولتهای دنیا، بتوانیم به رشد 8 درصدی برسیم. برای رشد 8 درصدی، سالانه 200 میلیارد دلار پول می‌خواهیم. ما باید با دنیا ارتباط برقرار کنیم و چگونگی رسیدن به این هدف از ملزومات این رشد 8 درصدی است.

پزشکیان گفت: در داخل هم تولیدکنندگان و اتاق بازرگانی را باید به میدان بیاوریم و به آنها میدان بدهیم تا در تصمیم سازی و فعالیت ها دستشان باز باشد. نباید یک تولیدکننده بدنش بلرزد از اینکه فردا  چه بلایی می‌خواهد سرش بیاید و چه مشکلاتی پیش پایش قرار می‌گیرد.

* جلیلی: رشد 8 درصدی اقتصاد یک ضرورت است

سعید جلیلی طی سخنانی ضمن تبریک عید قربان بیان کرد: دو ایراد به این سوالات وارد است؛ اگر چیزی قانون می‌شود و باید انجام شود، در چنین سطحی نباید در آن تردید ایجاد کرد. اگر سخن از رشد 8 درصدی داریم، این یک ضرورت است ضمن اینکه در قانون هم آمده است.

وی افزود: مردم باید بتوانند انتخاب کنند که چه کسی می‌تواند این ضرورت را انجام دهد. نکته بعدی این است که معمولاً در برنامه برای تحقق رشد، عوامل متعدد وجود دارد و فقط سرمایه مطرح نیست. اینکه رشد را منوط به سرمایه کنیم، ناقص است. چرا که می‌دانیم رشد عوامل مختلف از جمله رشد، مدیریت سرمایه، استفاده از نیروی انسانی است و فناوری است. بعضاً یک فناوری می‌تواند رشد را جهش دهد.

نامزد انتخابات ریاست جمهوری گفت: اگر می‌گوییم قرار است رشد 8 درصدی داشته باشیم و این در برنامه هفتم هم آمده، از دولت خواسته شده که برای اجرای آن حدود 47 برنامه تهیه کند و روز آغاز برنامه، باید برنامه‌نویسی‌ها برای اجرای برنامه هفتم شروع شود. اگر هنوز در اصل این موضوع تردید داشته باشیم، رشد محقق نمی‌شود.

جلیلی اظهار داشت: امروز این رشد 8 درصد محقق می‌شود به‌شرطی که کار را از فردای انتخابات شروع کنیم اما باید بدانیم باید فرصت‌های کشور شناخته شود. ما که در شعارمان می‌گوییم یک جهان فرصت داریم، واقعی است و باید شناخته شود. می‌توان جهش داشت و رشد 8 درصدی را در برنامه پنج‌ساله محقق کند اما صرفاً با جذب سرمایه انجام نمی‌شود، بلکه نیازمند مدیریت و مشارکت دادن آحاد جامعه هم هست.

وی عنوان کرد: دولت باید نقش‌آفرین باشد و برای هرکس از آحاد جمعیت کشور که استعداد و امکان دارد، بستر نقش را فراهم کند. این کار ممکن است و می‌توان این را اجرا کرد.

* زاکانی: مشکل ما تجویزهای اقتصادی آمریکاست

علیرضا زاکانی در این برنامه گفت: عید قربان را تبریک عرض می‌کنم و امید دارم بتوانیم ادامه دهنده راه سید شهیدان اهل خدمت رئیسی باشیم.

وی تصریح کرد: بنده یک پزشک هستم. پزشک اگر تشخیص غلط بدهد نسخه غلط می‌پیچید. تشخیص غلط به برنامه و کارنامه سیاه منجر خواهد شد. مشکل اقتصادی  مشکل تحریم‌های آمریکا نیست، تجویزهای اقتصادی آمریکاست.

نامزد چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری خاطرنشان کرد: لذا بنده برای تحول در اقتصاد، در 4 محور اساسی برای ارتقاء شاخص عدالت و پیشرفت با استفاده از همه فرصت‌های داخلی منطقه‌ای و جهانی قائل هستم. نخست اینکه باید تاکید بر استقلال اقتصادی و ثبات‌بخشی به اقتصاد کشور بر اساس دلارزدایی از اقتصاد و تکیه بر پول ملی و افزایش قدرت آن کنیم.

وی ادامه داد: دوم جهش تولید با حرکت به سمت تولید محصول محور و دانش بنیان و با ارزش افزوده بالا را پیگیری کنیم و  نکته سوم حاکمیت مردم سالاری دینی در عرصه اقتصاد را بپذیریم و با تکیه بر مردم و مشارکت آنها کار را پیش ببریم و نکته چهارم، خلق ثروت و توزیع عادلانه آن را در دستور کار قرار بدهیم. مشکل این است که مردم ریالی درآمد دارند اما با مسیری که تنظیم کردیم دلاری خرج می‌کنند این اشکال اساسی اقتصاد ماست.

بزرگترین ناترازی اقتصادی ما دخل و خرج ماست

زاکانی گفت: بزرگترین ناترازی اقتصادی ما دخل و خرج ماست که با ریال درآمد کسب و با دلار خرج می‌کنیم و تا وقتی حل نشود امکان حل موضوع نیست. ما نسخه‌های  غلط اقتصادی می‌پیچیم. از سال 1372 که نسخه اقتصادی را ارائه کردند دنبال رهاسازی نرخ ارز و سرکوب دستمزدها و تضعیف دولت بودند.

وی ادامه داد: لذا باید برگشت به قدرت پول ملی و استقلال کشور را حفظ کرد. در حوزه تولید هم توجه به عدم خام‌فروشی و ایجاد زمینه ارائه محصول نهایی ارزش افزوده بالا مد نظر است و در خصوص مردم و مشارکت مردم هم مبتنی بر قانون اساسی امکانی باید ارائه شود چون با تکیه بر فناوری می‌شود فرآیندها را کوتاه کرد و ابزارآلات را کوچک کرد مردم را در اقتصاد وارد و نهایتا خلق ثروتی که صورت گرفت توزیع عادلانه خواهد بود.

* پورمحمدی: تمام روابط اقتصادی و تجاری ما قفل است

مصطفی پورمحمدی در وقت ابتدایی خود اظهار کرد: ما به همراه کارشناسان با اعداد و ارقام سرو کار داریم و تمام کارشناسان یک دغدغه جدی دارند و آن اینکه مسئله اقتصاد صرفاً‌ راه‌حل اقتصادی ندارد و اقتصاد مقوله پیوسته به اجتماع و حقوق بین المللی و ... است و نمی‌تواند بدون توجه به آنها راه‌حل اقتصادی ارائه داد.

وی گفت: در عرصه بین المللی دو دهه است که با تحریم رو به رو هستیم و دنیا تحریم فلج کننده را برای ما تجویز کرده است. ما در نقل و انتقالات مالی گرفتار هستیم. در 204 کشور جزو لیست سیاه بوده و روابط تجاری و مالی ما قفل شده است.

پورمحمدی افزود: در داخل کشور نیز  حرکتهایی انجام می‌شود از جمله اینکه به سفارتخانه‌ها حمله شده و برای ما هزینه ایجاد می‌شود یا حوادث بین المللی از جمله حادثه اوکراین رقم می‌خورد.

نامزد چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری تصریح کرد: چگونه ما باید مسائل خود را بدون توجه و فرصت شناسی از مسائل بین المللی حل کنیم؟! اقتصاد و صنعت ما حجم بسیار زیادی دارد؛ در مسائل داخلی نیز همینطور است و نمی‌توانیم مسائل داخلی را نادیده بگیریم.

وی گفت: امروز ما نیازمند هستیم تا در عرصه خارجی به وفاق بین المللی برسیم و در عرصه داخلی نیز باید اعتماد بسازیم؛ امروز مردم، ما را باور ندارند و ما را صادق نمی‌دانند و باید صادقانه راه حل‌ها را ارائه بدهیم.

** در بخش دوم مرحله اول، هر کاندیدا به مدت 4 دقیقه به نقد اظهارات دیگر نامزدها پرداخت.

* قاضی زاده هاشمی: دست از مردم آزاری در بخش اقتصاد برداریم

امیرحسین قاضی زاده هاشمی گفت: همانطور که حدس می‌زدم در بخش اول حرفهای کلی  شنیدیم. حرفهایی که قبلا‌ هم شنیده شده ولی در عمل یک دهه برای ما اقتصاد و رشد منفی ایجاد کرده است. هزینه تصمیمات اشتباه ما را مردم و خانواده‌های ما می‌پردازند. امروز شاهد هستیم سفره ایرانی‌ها کوچکتر می‌شود و بیش از 11 میلیون نفر مجرد داریم؛ حجم طلاق زیاد شده است.

وی افزود: من در دولت خانواده به مسئله جزئی می‌پردازم تا هر تصمیمی که می‌گیریم به صورت عینی اثرش در سفره خانواده چه خواهد بود؟ خواهشم این است که دوستان به جای اینکه باز نسخه‌های قبلا ارائه شده را مطرح کنند که نتیجه بدش را هم یک دهه پس دادیم از گفتنش بپرهیزند.

این نامزد انتخابات ریاست جمهوری عنوان کرد: برای حل مشکل اقتصاد اول باید از داخل شروع کنیم؛ اقتصاد ما باید پیش بینی پذیر شود. بخش خصوصی باید شریک راهبردی ما شود. دولت باید جایی وارد شود که بخش خصوصی وارد نشده است.

قاضی زاده ادامه داد: دست از مردم آزاری در بخش اقتصاد برداریم؛ کارهای خیلی خوبی در دولت آقای شهید رئیسی درحوزه اقتصاد صورت گرفت که باید آن را ادامه دهیم.

این نامزد انتخابات ریاست جمهوری تصریح کرد: خام فروشی را باید درست کنیم؛ به جای صدور نفت خام، فرآورده تولید کنیم و اشتغال و ارزش افزوده ایجاد کنیم. ما الان نفت خام صادر و روغن با سه برابر قیمت وارد می‌کنیم. می‌توانیم به کشورهای همسایه و تجار آنها بگوییم بیایید در کشور ما پالایشگاه بزنید ما نفت خام به شما می‌دهیم و شما هم به ما محصول بدهید.

وی اظهار داشت: باید بسته مشترک و شهرک صنعتی مشترک برای سرمایه گذاری ایجاد کنیم. راهبردهای صنعتی و سیاست‌های ارزی و تجاری باید به نفع تولید و رفاه خانوار باشد. باید کاری کنیم که مردم با ایجاد رقابت، قدرت انتخاب کالای باکیفیت و ارزان را پیدا کنند.

* قالیباف: اجرا کردن برنامه هفتم نیازمند مدیر قوی است

محمدباقر قالیباف نیز در بخش دوم سخنان خود با اشاره به صحبتهای نامزدهای دیگر انتخابات، گفت: آقای پزشکیان گفتند انسجام، من این را قبول دارم؛ آقای پورمحمدی گفتند فقط اقتصاد نیست فرهنگ هم هست، بله این درست است. به همین خاطر می‌گوییم وقتی حرف از سرمایه‌گذاری می‌زنیم، یک بخشی سرمایه گذاری و یک بخش بهره‌وری است.

وی افزود: پنجاه درصد رشدهای 9 درصدی در برخی کشورها از بهره وری حاصل شده است. از مدیریت صحیح حاصل شده است. رئیس جمهوری که قابلیت این را داشته باشد و قوی است باید از ظرفیت اندیشمندان و متخصصان استفاده کند.

قالیباف افزود: بهره‌وری می‌تواند نیمی از این هشت درصد را بسازد. معتقدم اگر انسجام نداشته باشیم نمی‌شود.

نامزد انتخابات ریاست جمهوری تصریح کرد: برنامه هفتم تبدیل به سند ملی شده است, حتما ممکن است اشکالاتی هم داشته باشد. مهمترین موضوع برنامه هفتم خانواده محوری است. سبد خانوار در همه ابعادش در این سند دیده شده است و اجرا کردن این سند نیازمند یک مدیر قوی است.

قالیباف تاکید کرد: ویژگی برنامه هفتم این است که در ماده 118 پیش بینی شده شورای راهبری تشکیل شود تا هر کجا اشکالی وجود داشت کمیته‌ای پیش بینی شده که اصلاح کند. ولی بدانیم قانون هست و باید اجرایش کنیم نه اینکه بگذاریمش کنار. بگذاریم کنار یعنی برویم سمت بهانه جویی.

وی ادامه داد: 17 و نیم درصد از 9 میلیون بشکه هدر می‌رود. ما از این انرژی در حوزه پتروشیمی که درآمدی قریب به 20 میلیار داریم، فقط 7 و نیم درصدش را استفاده می‌کنیم.

قالیباف بیان داشت: ما اقتصاد را پیش بینی پذیر نکردیم و اینکه تصمیمات سیاستی و قاعده گذاری غلط داریم. یعنی اینکه همین 48 ساعت گذشته یک وزارتخانه یک تصمیمی گرفته که با آن سرمایه می‌تواند فرار کند. نباید اینطور باشد.

* پزشکیان: 40 سال است می‌گوییم اقتصاد را درست می‌کنیم

پزشکیان در بخش دوم صحبت‌های خود طی سخنانی گفت: هیچ کشوری از جنگ جهانی دوم تا الان بدون رشد صادرات و سرمایه گذاری خارجی نتوانسته اقتصاد خود را درست کند. بنابراین ما باید صادرات و سرمایه  گذاری خارجی داشته باشیم.

وی افزود: ما الان گران میخریم و ارزان می‌فروشیم و در فروش نفت کلی ضرر می‌کنیم. چه کسی باید جواب دهد که چرا اینقدر مفت دارایی‌هایمان را می‌فروشیم؟ چه کسی باید جواب دهد چرا باید گران بخریم؟

پزشکیان با اشاره به مصوبه مجلس برای واردات خودروهای دسته دوم عنوان کرد: واردات ماشین‌های دست دوم را افتخار خود می‌دانیم ولی آیا  این برازنده جامعه ایرانی است که ماشین دست دوم بخریم؟ تازه برای واردات این خودروها هم دولت دلار برای تخصیص ندارد.

کاندیدای انتخابات ریاست‌جمهوری با بیان اینکه تحریم فاجعه است، گفت: ما می‌گوییم تحریم را دور می زنیم ولی در این مسیر غلط که می‌رویم کلی بخور بخور وجود دارد. ما کشور پانزدهم از آخر در آمار فساد هستیم. سوال این  است که اینهمه بخور بخور از کجا می‌آید؟

وی افزود:‌ قرار بود چین  در ایران سرمایه  گذاری کند ولی آنها گفتند تا FATF را حل نکنید سرمایه  گذاری نمی‌کنیم. امکان ندارد بدون وارد شدن به این چارچوب‌ها بتوانیم سرمایه گذاری جذب کنیم یا شریک تجاری درست حسابی داشته باشیم.

 پزشکیان با بیان اینکه  چهل سال است می‌گوییم اقتصاد را درست می‌کنیم اما روز به روز پولمان و قدرت خریدمان بدتر می‌شود، عنوان کرد: ما الان نمیتوانیم تکنولوژی جدید را وارد صنعت نفت کنیم و در حال از دست دادن ذخایر کشورمان هستیم. به طوری که به جای 40 درصد بهره وری در نفت 12-13 درصد بهره وری داریم و بقیه را مفت از دست می‌دهیم. خب این را چه کسی باید جواب بدهد؟

* جلیلی: لازمه‌ی رشد هشت درصدی دیدن فرصت‌هاست

جلیلی در بخش دوم مناظره گفت: لازمه‌ی رشد هشت درصدی دیدن فرصت‌هاست. البته باید اولویت وجود داشته باشد؛ اگر می‌گوییم باید صادرات و ارزآوری داشته باشیم باید تبدیل شود به مأموریت همه دستگاه‌ها نه‌اینکه فقط چند پروژه شود. ظرفیت اساتید و دانشگاه‌ها را چطور استفاده کرده و چه ماموریتی برایشان تعیین کردیم؟ امروز با فناوری که در کشور داریم، می‌توانیم موفقیت‌های بزرگ داشته باشیم. همان کسی که می‌گفت فشار حداکثری، بعد از گذشت زمان، گفت آن فشار حداکثری شکست فاحش خورد.

وی عنوان کرد: با برنامه‌ریزی و نگاهی که شهید رئیسی داشت، همان کسانی که زمانی گفته می‌شد با ما روابط نخواهند داشت مگر با فلان قرارداد، ولی آمدند و همکاری راهبردی با شما می‌کنند. نمی‌گویند اول باید فلان موضوع انجام شود. آمریکا می‌گوید یک بشکه نفت نباید فروخته شود ولی امروز از ایران نفت خریداری می‌شود. اگر فرصت‌ها را نبینیم موفقیت‌ها به‌دست نمی‌آید.

نامزد انتخابات ریاست جمهوری گفت: شما باید بسته‌ی مجوزها را آماده کرده باشید که اگر کسی خواست سرمایه‌گذاری کند در درون سازوکار اداری گیر نکند. اگر سازوکار درستی وجود نداشته باشد، صادر کننده و وارد کننده دچار مشکل می‌شود؛ برای این موضوع ده‌ها ساعت جلسه گذاشتیم.

جلیلی بیان کرد: برخی ایرادات در تخصیص ارز وجود دارد که اگر درست کنیم، مسئله حل می‌شود. بدانیم که اولویت‌ها باید مشخص باشد. اگر هر روز سرمایه بیاید و درآمد زیاد شود ولی این دچار نشتی‌هایی باشد حتماً شکل نمی‌گیرد. برخی درباره موضوع انرژی می‌گفتند 3-4درصد پرتی وجوددارد؛ مجموع این پرتی‌ها در سال به چند میلارد دلار می‌رسد.

وی خاطرنشان کرد: رئیس‌جمهور باید فرصت‌ها را بشناسد و نقص‌ها را رفع کند.

* زاکانی: تعجب کردم آقای پزشکیان چطور نامزد ریاست جمهور شده است؟

علیرضا زاکانی در دور دوم پاسخ به سوالات و اظهارات دیگر کاندیداها گفت: مردم! این صحبت‌ها شما را ناامید نکند. بنده چهار نکته را مطرح کردم؛ آزادسازی اقتصاد از کمند دلار، پیگیری افزایش و تقویت ارزش پول ملی، جلوگیری از خام‌فروشی با تکیه بر دانش، حاکمیت مردم در عرصه اقتصاد، ما سیاست‌های اصل 44 را انجام دادیم اما اختصاصی‌سازی کردیم و خصوصی‌سازی نکردیم. نکته بعد خلق ثروت و توزیع عادلانه است، مردم نباید اعانه‌بگیر باشند.

وی ادامه داد: این صحبت‌ها شما را ناامید نکند. آقای قالیباف در خصوص نقدینگی که 26 برابر شده صحبت کرد. اصل نقدینگی مهم است اما باید سرگردان نشود و جایی سرمایه‌گذاری شود. در چین نقدینگی به تولید ناخالص داخلی آن بیش از دویست برابر است. میانگین دنیا 144 برابر است. ایران 75 درصد، لذا نقدینگی به ذات بد نیست.

 نامزد چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری تصریح کرد: نکته دوم در خصوص آقای پزشکیان بود که کلی نکات را بیان کردند که همه چیز را به همه چیز گره زدند و نتیجه معلوم نشد چه شد!  و نتیجه هم همین شد که نمی‌توانیم. تعجب کردم چطور نامزد ریاست جمهوری شده است! مردم دیگر الان اطلاعات دستشان است، ترکیه هم جزء ناتو و WTH است و هم در مرکز FATF قرار دارد. در طی بیست سال تا الان 250 هزار میلیارد در آنجا سرمایه‌گذاری شده است. همین ترکیه سال 2023، 250 میلیارد دلار صادرات داشته است اما هفتاد درصد تورم دارد. ارزش لیر این کشور هم از 5 سال پیش از یک دلار به 32  دلار افزایش یافته است اینها را می‌شود تحلیل اقتصادی کرد.

زاکانی خاطرنشان کرد: علاوه بر اینکه راجع به چین صحبت کردیم. ما 13 میلیارد یورو تفاهم‌نامه نوشتیم بیش از 340 میلیون یورو ضمانتنامه گرفته شد. موضوع رشد هشت درصد هم با توجه به موضوع نیروی انسانی و سرمایه و در کنار آن آموزش از اهمیت بالایی برخوردار است.

وی گفت: آقای پورمحمدی هم نکاتی را گفتند که عرض می‌کنم، مسیر را اشتباه رفتند و می‌شود حرفهای کلی قشنگ زد اما مشکل مردم حل نخواهد شد!

* پورمحمدی: سرمایه مردم در بورس از بین رفته است

مصطفی پورمحمدی در بخش دوم مناظره گفت: ضمن احترام به گذشته نظام و مردم، به توان ملی خود ایمان دارم و معتقدم دستاوردهای بزرگی توسط نظام حاصل شده است. اما ضروری است که واقعیت‌ها را نیز در نظر بگیریم.

وی تصریح کرد: با اتکا به نقاط قوت، باید ضعف‌ها را برطرف کنیم. علی‌رغم تدوین شش برنامه، رهبری معظم انقلاب فرمودند که تنها 30 تا 35 درصد از آنها اجرا شده است. مشکل کجاست؟ چرا به جای تمرکز بر واقعیت‌ها، صورت کلی رویاها را مطرح می‌کنیم؟ آیا 8 درصد تعیین شده، امکان تحقق الزامات آن وجود دارد؟

وی گفت: برنامه باید امکان اجرا داشته باشد، چرا اجرا نشده است؟ همین برنامه در ماده الحاقیه 35 نزدیک به 25 مورد آمده است که  6 ماه تا یکسال وقت داشتند تا تکمیل کنند؛ دولت قبلی جناب آقای رئیسی برنامه پیشنهاد داد اما دو سال طول کشید تا تصویب شود.

پورمحمدی خاطرنشان کرد:‌ یک دولت دیگر برنامه‌ای تصویب کرده است که دولت دیگر باید اجرا کند که شعارهای آن متفاوت است! مردم از ما قول و قرار گرفتند و باید جواب آنها را بدهیم.

وی گفت: ساختار برنامه مشکل دارد. 225 موضوع مهم وجود دارد که اولی تجهیز منابع مالی برای تحقق رشد 8 درصدی است؛ آقای قاضی زاده 25 میلیارد دلار گفتند که من کمتر از آن فکر می‌کنم. خوشبینانه 50 درصد از منابع داخل تأمین کنیم که 6 هزار همت می‌شود، از کجا باید تامین کنیم؟

پورمحمدی ادامه داد: مردم به ما اعتماد ندارند و سرمایه مردم در بورس از بین رفته است و پول‌های خود را به دلار و طلا تبدیل می‌کنند و حاضر نیستند به تولید هدایت کنند.

پورمحمدی گفت: با 10 میلیارد یورو نمی‌شود رشد 8 درصدی را اجرا کرد. نمی‌شود با خودفریبی و خوشبینانه با مسائل برخورد کنیم چراکه مردم مسائل را دیده و متوجه می‌شوند؛ من حرفهایی که اینجا زدم با کارشناسان متعهد و معتبر، دانشگاه‌‌های تهران و شریف و علامه وجوانان انقلابی مشورت کردم.

وی گفت: البته اینطور نیست که مایوس شده باشیم، ما راه را طی کردیم و در مقابل تحریم سخت، ایستادیم و این توانمندی ملی است که ما را به اینجا رسانده است.

پورمحمدی گفت: تحریم بسیار مهم است اما ما مهمتر هستیم! ما قدرتمند‌تر هستیم و باید قدرت خود را باور کنیم و اشتباهات خود را نیز بپذیریم و وعده‌های درست بدهیم و برنامه‌هایی که قابل اجرا نیستند مطرح نکنیم.

** در بخش اولِ مرحله دوم مناظره، کارشناسان اقتصادی، سوالات دیگری  با موضوع «مردمی‌سازی اقتصاد» برای پاسخ دادن کاندیداها مطرح کردند.

سوالات به شرح زیر بود:

محمدجواد ایروانی (وزیر اسبق امور اقتصادی و دارایی): با عنایت به این که در شعار سال قبل و مهار تورم از طریق رشد تولید تاکید شده و شعار امسال هم جهش تولید منوط به مشارکت آحاد مردم است برای موضوع مهم جهش تولید برای سرمایه گذاری و برای مشارکت آحاد مردم چه الگو‌ها و برنامه‌های مشخصی دارید؟  

محمد خوشچهره (نماینده سابق مجلس): از آن جایی که تجربه خصوصی سازی در ایران یک فراز و نشیب‌ها و چالش‌هایی این را در اجرا نشان می‌دهد رویکرد خصوصی سازی در ایران یک فراز و نشیب‌ها و چالش‌های جدی را در اجرا نشان می‌دهد رویکرد یک رئیس جمهور فکر می‌کنید برای تاکید روی طرح‌های مردمی کردن اقتصاد و تولید چی می‌تواند باشد؟  

حمیدرضا فولادگر (عضو شورای عالی اجرای سیاست‌های کلی اصل 44): ابلاغ سیاست‌های کلی اصل 44 در سال‌های 84 و 85 به قصد یک تغییر ریل در اقتصاد کشور بود و انتقال از یک اقتصاد دولتی به اقتصادی که دولت در آن نقش اصلی خودش را ایفا بکند یعنی نظارت، سیاست گذاری، تنظیم گری و حضور آن جایی که مردم نمی‌توانند حضور پیدا کنند و بقیه مسایل اقتصادی را به مردم بدهد و تصدی گری اقتصادی نداشته باشد، به نظر شما چه اتفاقاتی افتاد که این سیاست ها و جامعه خوب اجرا نشد؟ ایجاد زمینه رقابت، رفع انحصار و نوعی آماده کردن محیط کسب و کار برای حضور مردم در اقتصاد چرا به آن ها پرداخته نشد و آیا ما نباید مسیر خصوصی سازی مان را با اصلاح روش ها ادامه بدهیم؟

سیدحمید پورمحمدی (معاون اقتصادی سابق سازمان برنامه و بودجه): از سوی مقام معظم رهبری مکرر تاکید شده جایی که بخش خصوصی می تواند فعالیت کند شرکت های دولتی ورود نکنند نهادهای عمومی غیردولتی و شرکت های مشهور به خصولتی ها هم ورود نکنند، تدبیر شما برای این که دست بخش خصوصی را باز کنیم و از طرف دیگه شرکت های دولتی و نهادهای عمومی غیردولتی را در بازار رقابت اقتصادی محدود کنید چیست؟

محمدرضا باهنر (عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام): یک چیزی بنگاه های به اصطلاح شاید به اصطلاح خوبی هم نباشد ولی مشهور شده بنگاه های خصولتی راه افتاد که این ها نه دولتی هستند نه خصوصی هم دولتی هستند هم خصوصی به قول معروف شترمرغی هستند که می گویند بار ببر می گویند ما مرغیم بگوییم تخم بگذار می گویند ما شتریم. برای این که بنگاه های خصولتی را از این چرخه اقتصاد هم بهره وری شان را بالا ببرید و هم به صورت جدی به مردم واگذار شود چه برنامه ای دارید؟ 

داود دانش جعفری (وزیر اسبق امور اقتصادی و دارایی): در سیاست های خصوصی سازی که در گذشته در ایران پیاده شده نقش شبهه دولتی ها خیلی پررنگ است یعنی اکثر واگذاری ها به جای این که به مردم و بخش خصوصی واقعی باشد به شبهه دولتی ها واگذار شده است در حالی که این ها هم منابعشان به نوعی غیرمستقیم ربط به دولت دارد یا بخش عمومی دارد از نظر شما در صورتی که بخواهد برنامه اقتصادی در کشور پیاده بکنید نقش شبهه دولتی ها را در واگذاری ها چگونه می بینید؟ کلا سیاست شما برای استفاده از منابع مردم در اقتصاد چیست؟ 

* قاضی‌زاده: سهام عدالت نباید حیاط خلوت سیاسیون می‌شد

امیرحسین قاضی‌زاده هاشمی در سومین بخش سخنان خود در پاسخ به سوالات کارشناسان درباره برنامه‌اش برای مردمی سازی اقتصاد گفت: ظاهراً برخی دوستان بنا ندارند در جلسه بحث کارشناسی کنند. به احترام کارشناسان چند کلام بگویم. به عنوان یکی از افراد دولت آقای رئیسی، به برنامه‌های دولت ایشان و لایحه برنامه هفتم متعهد هستیم و خودم را ملزم می‌دانم همه تعهدات را اجرا می‌کنیم.

وی افزود: مردم وقتی اعتماد به نفس خودشان را از دست می‌دهند که سیاستمداران اعتماد به نفس نداشته باشند و سیاه نمایی کنند.

قاضی زاده ادامه داد: در خصوصی سازی اشکالاتی داشتیم که علتش محل بحث است؛ ما در حقیقت اختصاصی سازی کردیم، سهام عدالت کار خوبی بود ولی اشکالش این بود که مدیریتش را دولت حفظ کرد و مدیریت سهام عدالت باید به مردم واگذار می‌شد نه اینکه حیاط خلوت سیاسیون شود.

نامزد انتخابات ریاست جمهوری عنوان کرد: کارخانه‌ها را واگذار کردیم و قانون را رعایت نکردیم در نتیجه حقوق کارگر حفظ نشد و دولت و قوه قضاییه مجبور به ورود و بازگرداندن کارخانه‌ها شد. رقابتهای اقتصادی باید پشت اتاق شیشه‌ای باشد که  ابزارش بورس است. بنگاه‌های ناکارامد باید بهره ور شوند و به بورس بروند و واگذار شوند.

وی ادامه داد: این معنیش این نیست که سهم دولت را در سرمایه گذاری کم کنیم. دولت نباید تصدی گری کند. به جز امور حاکمیتی مانند امنیت و بهداشت و آموزش که دولت باید اینها را تضمین کند، دولت باید در جایی ورود کند که مردم نمی‌خواهند یا نمی‌توانند حضور داشته‌ باشند. برای مثال اگر تعرفه بزرگراه‌ها واقعی شود سرمایه گذاران می‌آیند و کار را انجام می‌دهند و این کار بخش خصوصی است اما جاده روستایی را نمی‌توان انتظار داشت که بخش خصوصی انجام دهد، اینجا دولت باید سرمایه گذاری کند.

قاضی‌زاده با بیان اینکه دولت نباید با بخش خصوصی رقابت کند،‌ گفت: بخش خصوصی شریک راهبردی دولت است. دولت باید تلاش کند و از توسعه بخش خصوصی لذت ببرد. با توسعه بخش خصوصی درآمد مالیاتی دولت افزایش می یابد و درآمدهای بخش عمومی و اشتغال بهتر می شود. یعنی هم درآمدهای دولت بیشتر می‌شود و هم هزینه‌های دولت و بار بیکاری که بر دوش دولت است کاهش می یابد.

* قالیباف: برای رشد 8 درصد نیاز به سرمایه گذاری و بهره وری  داریم

محمدباقر قالیباف در بخش سوم سخنان خود در این مناظره  تصریح کرد: برای رشد 8 درصد سرمایه گذاری و بهره وری داریم. از نظر من بهره وری از سرمایه گذاری ارجح است. چون بهره وری این فرصت را می‌دهد که ظرفیتهای موجود را حفظ کنیم و این بسترسازی می‌کند برای سرمایه  گذاری آینده.

وی افزود: آقای پزشکیان به درستی گفتند که ارز برای واردات خودروهای کارکرده نداریم؛ اما باید بگویم در سال گذشته 8 میلیارد دلار برای واردات خودروهای کارکرده تخصیص داده شد.

قالیباف تاکید کرد: در برنامه هفتم توسعه در ماده 8، دولت موظف شده است که یکی از بانک‌های تخصصی را به بانک توسعه تبدیل کند که نقدینگی به آنجا منتقل و صرف پروژه های عمرانی و تولید شود.

نامزد انتخابات ریاست جمهوری گفت: نقدینگی که دست مردم است، به کیفیتش توجه داریم نه به کمیتش. می‌تواند بیشتر هم باشد. ولی نقدینگی که الان بیش از هزار همت است، از کمان برنامه ریزی خارج شده است.

وی ادامه داد: در برنامه هفتم که تصویب شده در ماده هشت، دولت موظف شده در همین سال 1403 یکی از بانکهای تخصصی را تبدیل به بانک تخصصی کند و منابع آنجا برای پروژه‌های زیرساختی برود.

قالیباف بیان داشت: در LPG آنچه در مدار خزانه اداره می‌شد 27 همت بود، اما مجلس یازدهم پیگیری کرد این مبلغ 180 همت شد.

نامزد انتخابات ریاست جمهوری با بیان اینکه در یارانه‌ها، سه و نیم برابر الان داریم هدر می‌دهیم. یعنی هزار و دویست و شصت همت یعنی پنجاه درصد، ادامه داد: تحریم بله اثر دارد اما بنده معتقدم همه دستگاه های دولتی یک طرف، دستگاه دیپلماسی یک طرف. باید برای رفع تحریم تلاش کند. طرح مشخصی داریم که قدم به قدم می شود دنبال کرد.

وی ادامه داد: 104 میلیارد دلار ما فقط در حوزه بهره برداری در سال پرت داریم. این اعداد را دقیق می‌گویم.

نامزد انتخابات ریاست جمهوری  در پایان بخش سوم سخنانش گفت: مردم بدانند انتخاب یک رئیس جمهور درست که بتواند این ظرفیتهایی که دارد از دست می رود را درست کند. همین الان قراردادهای ما با چین و روسیه عملیاتی نشده است. از ظرفیت شانگهای و بریکس باید استفاده کرد.

* پزشکیان:  آنها که نتوانستند رشد اقتصادی را محقق کنند، باید محاکمه شوند

مسعود پزشکیان در پاسخ به سوالات کارشناسان درباره برنامه‌اش برای مردمی سازی اقتصاد و در ادامه اظهارات  قالیباف درباره مدیریت کارآمد، گفت: اگر مدیریت اصلاح شود می‌توان از یک سری از مسائل هزینه‌ای پیشگیری کرد. اصلاحاتی که توسط صندوق بین‌المللی پول توصیه شد و  در 40 کشور مورد اجرا قرار گرفت،  3 اصل و 5 استراتژی بود. اگر ما این دستورالعمل را در کشور عملیاتی کنیم، قادر خواهیم بود تا  یک سری از مشکلات داخل را حل کنیم.

وی افزود: 3 اصل از جمله 1. چه کسی مسئول است؟ 2.چطور باید  عمل کرد؟ و 3. چطور باید پاسخگو بود؟ اگر ما تصمیم گرفتیم و خراب کردیم چه کسی هست که پاسخگو است. همچنین 5 استراتژی هم شامل این است که اول: عملکرد این انسان‌ها چگونه است. ما خیلی از جاها آدم‌هایی را آورده‌ایم که کارایی ندارند ولی فوق‌العاده مدیریتی می‌گیرند. در حالی که ما باید پول را براساس عملکرد پرداخت کنیم. کسی که مدیریت را بدتر می‌‌کند و ضرر می‌زند فوق‌العاده مدیریت می‌دهیم.

پزشکیان خاطرنشان کرد: خصوصی سازی باید اولویت دیگر ما باشد. جاهایی که باید به بخش خصوصی بدهیم باید این کار را بکنیم. البته این مهم را کسی می‌تواند انجام دهد که پشتوانه علمی داشته باشد و الا اگر کسی را بگذاریم که هم‌جناحی و هم‌حزبی ما باشد همان  اتفاقی می‌افتد که در این 40 ساله افتاده است.

کاندیدای انتخابات ریاست‌جمهوری گفت: ما باید از تجربیات بین المللی استفاده کنیم. عزیزان بگویند این حرفها که می‌زنند کدام رفرنس علمی، آن را بیان کرده است؟ کدام کشور از این راه رفته است؟ چند درصد کارشناسان ما این حرفها را قبول دارند؟ یک اصل هست که می‌گوید آن کسی که با اندیشه دیگران مشورت می‌کند نجات می‌یابد ولی کسی که بگوید فقط من اینکار را می‌کنم هلاک می‌شود.

وی عنوان کرد: همه  گفتند ما 8 درصد رشد اقتصادی می‌دهیم پس چرا تا الان موفق نبودند؟ آنها که گفتند و نتوانستند، باید محاکمه شوند. الان بازنشسته‌ها و معلمان ما نمی‌توانند زندگی کنند. چه کسی باید این مشکل را حل کند؟ آیا این مشکلات با شعارهای ما حل می‌شود؟

* جلیلی: انتخابِ رئیس‌جمهور و رویکرد او اهمیت دارد

سعید جلیلی اظهار داشت: مباحثی که مطرح شد، به انتخاب مردم کمک می‌کند. مهم است چه رویکردی می‌خواهد کشور را اداره کند. آقای پورمحمدی گفت چرا برنامه ششم اجرا نشد؟ چون دولتِ اولی که شما در آن حضور داشتید، اعتقادی به آن برنامه نداشت. اولین‌ بار بود که دولت گفت من برنامه نمی‌نویسم و مجلس برنامه را نوشت. آن دولت به مجمع تشخیص نامه نوشته بود که اگر فلان توافق امضا نشود حقوق اسفند 97 را نمی‌توانیم بدهیم؛ هنوز هم امضا نشده و الان سال 1403 است. اما رویکرد دیگر، رویکرد شهید رئیسی است که خیلی از کارهایی که آن‌ها می‌گفتند انجام نمی‌شود را انجام داد.

جلیلی بیان کرد: سوالاتی که کارشناس گفتند فرع بر یک اصل است. اگر دولت شناخت نداشته باشد چه بخش خصوصی باشد چه بخش دولتی یا چه بین این‌ها، سواستفاده شکل می‌گیرد و ناکارآمدی بروز می‌یابد.

وی گفت: بنده به یک کارخانه در لرستان رفتم که 1200 کارگر داشت ولی به‌نحوی واگذار شده بود که چون خریداران اهلیّت نداشتند، الان فقط چند نگهبان آنجا حاضر بود. هم‌چنین به آذرآب رفتیم و می‌گفتند 3000 تن تولید داشته ولی این تولیدات بعد واگذاری به 70 تن رسید. در هپکو نیز مشابه این رخ داد. این برای دولتی است که نداند چه کار می‌کند ولو شکل ظاهرش درست باشد.

نامزد انتخابات ریاست جمهوری اظهار داشت: اینجاست که انتخاب اهمیت می‌یابد. اینجا باید کسی انتخاب شود که بداند از فرصت‌ها چطور باید استفاده شود. موضوع اهلیّت در واگذاری مهم است و باید بدانیم فقط سرمایه مهم نیست؛ ممکن است مقاصد دیگری داشته باشد.

جلیلی اضافه کرد: دولت مقتدر، مُشرف به مسائل و آگاه، باید بداند آنچه که می‌گذرد چیست.

* زاکانی: موضوع نقدینگی فاجعه‌ای است که در دهه 90 توسط دولت روحانی اتفاق افتاد

علیرضا زاکانی در پاسخ به سوالات و اظهارات دیگر کاندیداها گفت:‌ امام فرمودند آنجا که مردم کار می‌کنند دولت حرام است وارد بشود. ما باید به اصل خومان برگردیم. دولت درحال حاضر رقیب مردم است و باید ناظر و مکمل باشد.

وی اضافه کرد: همه این معانی دولت مقتدر را ایجاد می‌کند، دولت مقتدری که جلوی مردم نیست و به مردم خدمتگزاری می‌کند. لذا اینجا نیازمند یک متناسب‌سازی دولت هستیم و این اتفاق بیفتد.

زاکانی با بیان اینکه نقدینگی دستوری نیست، اضافه کرد: مگر نقدینگی دست ماست؟ ما رعایت را برای انتقال این نقدینگی نمی‌کنیم و به طلا و ارز و ... می‌رود لذا قانونگذاری در اینجا درست نیست و باید بستر سازی شود.

 نامزد چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری در واکنش به اظهارات پزشکیان و پورمحمدی در ارتباط با موضوع ترکیه تاکید کرد: دوستان بروند بار دیگر موضوع ترکیه را مرور کنند. یک الگوی جلوی چشم ماست که خلاف صددرصد نظرات اینهاست و مردم بیچاره می‌شوند. در خصوص مردمی کردن اقتصاد باید بخش خصوصی را باور کرد و موتور محرکه اقتصاد باید بخش خصوصی باشد و آحاد مردم بویژه بخش طبقات مردم باید مشارکت داشته باشند و تعاونی‌ها باید مورد دقت باشد و سیاست را در اصل توزیع رعایت کرد.

وی در ادامه تصریح کرد: موضوع نقدینگی که مطرح شد فاجعه‌ای است که در دهه 90 توسط دولت روحانی اتفاق افتاد و  شرایط را به سمتی برد که سال 1400 ، 101 درصد نقدینگی داشتیم. این عدد در دولت آقای رئیسی به 21 درصد رسید و این واقعا برای این دولت یک افتخار بود.

زاکانی افزود: همین‌طور روی هوا حرف زدن بی‌دقتی است. چرا ما دقت نمی‌کنیم؟ یک عده با مردم می‌جنگند! دولت در مواضع مقابل مردم است و بعد یک عده با فساد اقتصادی و شرایط مختلف سفره مردم را روز به روز تنگ‌تر می‌کنند. می‌شود کار کرد، امکانات کشور الی ماشاءالله زیاد است و صحبت تحریم کردند؛ باید تحریم داخل را خنثی کرد و بعد دیپلماسی اساس و بنیان آن را تغییر بدهد و تا زمانی که تحریم‌ها را خنثی نکردیم نمی‌شود به عنوان مثال در بحث کرونا به ما واکسن ندادند، واکسن را درست کردیم و بعد دیدند که تحریم بی‌اثر است و اگر دنبال رفع تحریم هستیم باید به توانمندی داخلی توجه کنیم.

* پورمحمدی: باید زیرساخت‌هایی ایجاد کنیم و با جهان خارج شوخی نکنیم

مصطفی پورمحمدی گفت:‌ با توان ملی و مدیریتی قادر به حل مشکلات هستیم اما بایستی به نظرات کارشناسان بها بدهیم. درست است که ما سیاستگذار هستیم اما باید پشتوانه کارشناسی داشته باشیم؛ دنیای امروز دنیای فناوری، دانش،تخصص و تجربه است و اعداد و ارقام گویا هستند و اعداد فریاد می‌زند و خود را نشان می‌دهد!

وی گفت: بنده به شدت سخت‌گیر هستم. طرح‌های بلندپروازانه‌ی بدون پشتوانه جواب نمی‌دهد. من طرح‌های بزرگی اجرا کردم. بایستی دقت به واقعیت‌های خارجی را درنظر بگیریم.

پورمحمدی گفت:‌ ثبات مالی رمز موفقیت اقتصادی است و اولین نکته در ثبات اقتصادی، کنترل تورم است و تورم 50 ساله حدود 20 درصد است اما تورم 6 سال اخیر بالای 40 درصد بوده است؛ مگر می‌شود با این تورم، ثبات اقتصادی ایجاد کنیم؟!

وی خاطرنشان کرد: ناترازی بودجه و کسری بودجه 600 تا 700 همت است و ناچاریم به نقدینگی و تورم تن بدهیم. مگر می‌توانیم از ناترازی بانک ها عبور کنیم؟ بخش بزرگی از نقدینگی قفل شده است که یا به خاطر سیاست‌های تکلیفی یا بنگاه‌داری یا مسائل دیگر است.

پورمحمدی گفت: بدون برنامه‌ریزی نمی‌توانیم موفق بوده و رشد 8 درصدی داشته باشیم؛ بهره‌روی با مدیرانی که پشتوانه تخصصی دارند و توانمند هستند جواب می‌دهد.

وی گفت: برای بالا بردن بهره‌وری نمی‌توانیم با کارشناسی که به ما اعتماد ندارد و یا کارشناسی که به فکر مهاجرت است کار کنیم و قطعاً‌ نمیتوانم با آنها نرخ بهره وری را بالا برد؛ بدنه اجتماعی بایستی با ما همراه باشد و به ما اعتماد کند.

پورمحمدی گفت: ما باید زیرساخت‌هایی ایجاد کنیم و با جهان خارج شوخی نکنیم و از قدرت دیپلماسی با پشتوانه توان ملی بهره بگیریم؛ امروز باید رویکردها را عوض کنیم و نگاه حل مسائل بین المللی را تغییر دهیم.

** در بخش دوم از مرحله دوم، هر کاندیدا در 4 دقیقه وقت داشت تا سخنان دیگر نامزدها را نقد کند.

* قاضی‌زاده: بنگاه‌های دولتی محل تجمع سیاسیون شده است

قاضی زاده عنوان کرد:  ما هم به تجارب جهانی واقفیم اما یک نمونه از اینکه کشوری نسخه‌های بانک جهانی را رعایت کرده و توانسته اقتصادی کشور را درست کند، ذکر کنید. برخی نسخه‌ها بانک جهانی مفهومی به اسم‌ انسان و انسانیت را قبول ندارد. برخی مطالبی که دوستان می‌گویند با حقایق جامعه ما متفاوت است. بعضی دوستان مطالبی می‌فرمایند که رویا پردازی است و با حقیقت جامعه در تعارض است.

وی افزود: بعضی‌ها می‌گویند نمی‌شود به اهداف قانون برنامه هفتم دست یافت. پس چرا کاندید شده‌اید؟ این نوع حرف‌زدن‌ها گول زدن مردم است.برخی از الان دبه در می‌آورند که فلان بخش برنامه قابل اجرا نیست بعد هم که موفق نشدند می‌خواهند به مردم بگویند ما از اول هم گفتیم که برنامه اشکال داشت و نمی‌توانیم آن را اجرا کنیم.

نامزد انتخابات ریاست جمهوری تصریح کرد: دولت نباید با مردم رقابت کند، این مخالف سیاست راهبردی است. در حوزه بهره وری بنگاه‌های دولت، تا انتصابات سیاسی جمع نشود مشکل بنگاه‌ها حل نمی‌شود و بنگاه‌ها محل تجمع سیاسیون شده است.

قاضی‌زاده گفت: ما در بنیاد شهید تجریه این کار را داریم و صندوق ذخیره ایثارگران را به جامعه ایثارگران واگذار کردیم و مجمع آن هم برگزار شده است و الان درحوزه سازمان اقتصادی کوثر هم در حال واگذاری به خود ایثارگران است. مردم قیم نمی‌خواهند و  بهتر از هرکسی می‌توانند خودشان را مدیریت کنند. همان مردمی که جنگ را اداره کردند بهتر از ما می‌توانند جنگ اقتصادی را اداره کنند.

* قالیباف: 22 میلیارد دلار ظرفیت‌ها با کشورهای دیگر است که باید فعال شود

محمدباقر قالیباف با اشاره به تحریم‌های بین المللی، بیان داشت: اگر خود تحریمی داخلی را حذف نکنیم، نمی‌توانیم تحریم بین المللی را حل کنیم.

وی تصریح کرد:  یکی از مهم ترین موضوعات در تورم انضباط مالی در دولت است. ما آمدیم حسابهای دولتی را که بیش از 250 هزار حساب بود، تحت عنوان حساب خزانه بانک مرکزی بردیم که 5 یا 6 هزار حساب شد.

وی افزود: گفتیم که پول به جای نقدی، باید به صورت اعتباری تخصیص داده شود. نتیجه چه شد؟ که همه دولتها در ماه آخر سال در پرداخت حقوق همیشه کسری نقدینگی داشتند و از خزانه پول بر می‌داشتند. در سال گذشته دولت بیش از 190 همت در پایان سال در اعتبارات خود داشت پس می‌شود و می توانیم. یکی از مهمترین موضوعات در تورم انضباط مالی در دولت است.

نامزد انتخابات ریاست جمهوری با اشاره به حضور در شهرداری، تصریح کرد: 12 سال در شهرداری بودم و سه دولت نهم-دهم- یازدهم از ما پشتیبانی نمی‌کردند اما کار انجام دادیم. در یک جلسه از این سه دولت شرکت نکردم در 25 سال 70 کیلومتر ریل کشیده شد در تهران و در 12 سال 150 کیلومتر مترو کشیده شد.

قالیباف ادامه داد: پول این پیشرفتها از ظرفیتهای داخلی آمد حتی ال‌سی از چین فراهم کردیم و تنها ال‌سی بود که بدون پیش‌پرداخت و گارانتی بانک مرکزی باز شد آن هم برای شهرداری.

وی ادامه داد: بین 18 تا 22 میلیارد دلار ظرفیت‌های گفتگوها با کشورهای دیگر است که می‌توانیم کار کنیم اما پرونده‌های آن بلاتکلیف است مانند شانگهای و توافقی که با روسیه داشتیم را استفاده نکردیم و باید آن را عملیاتی کنیم.

نامزد انتخابات ریاست جمهوری در پایان بخش چهارم سخنانش، بیان داشت: بنده معتقدم ما می‌توانیم تحول را ایجاد کنیم و تمام این موارد در برنامه هفتم که الان قانون است اجرا شود تمام ظرفیتها فعال خواهد شد.

* پزشکیان: آقای زاکانی که می‌گوید ترکیه شکست خورده، برود جاده‌های آن را ببیند

مسعود پزشکیان واکنش به برخی نامزدها که پیش از این او را متهم به عدم داشتن برنامه کرده بودند، گفت: من تنها کاندیدایی بودم که گفتم سیاست‌های کلی نظام و برنامه هفتم توسعه را اجرا می‌کنم و سایر رقبا به من گفتند که برنامه‌ای ندارم.

وی درباره بخشی از سخنانش که اشاره به الگوهای اقتصادی صندوق بین‌المللی پول که در 40 کشور اجرایی شده، عنوان کرد: من نگفتم نسخه بانک جهانی را اجرا کنیم. گفتم 40 کشور این مسیر را رفته‌اند. شما بگویید کدام کشور مسیری که شما به آن اشاره می‌کنید را رفته است.

کاندیدای انتخابات ریاست‌جمهوری با اشاره به ادعای 3 سال پیش قاضی‌زاده که گفته بود مشکل بورس را 3 روزه می‌توان حل کرد، خاطرنشان کرد: چرا مشکل بورس 3 روزه حل نشد؟ چرا آدم‌هایی غیرمتخصص را در مدیریت‌ها قرار می‌دهیم؟  آن آقا می‌گفت من با یک میلیون تومان شغل ایجاد می‌کنم. سوال ما این است که چرا آدمی که کارشناس نیست را سرکار می‌گذارید. چرا حرف‌هایی می‌زنیم که نمی‌توانیم اجرا کنیم. آقای زاکانی می‌گوید ترکیه شکست خورده، بروند و جاده‌های آن‌ها را ببیند.

* جلیلی: مردم در انتخاب با دو نگاه مواجه هستند

سعید جلیلی خاطرنشان کرد: مردم در انتخاب بین این هستند که یک نگاه حداقلی است و شک کنیم که می‌شود کار بزرگ انجام داد یا نه و دیگر اینکه می‌توان جهش داشت؟

نامزد انتخابات ریاست جمهوری بیان کرد: آیا برای فرصت‌ها برنامه‌ریزی کردیم و نشد؟ مثلا دانشگاه‌ها چه نقشی دارند؟ آیا برای دانشگاه ماموریت تعریف شده و یا اینکه دانشگاه محلی برای تدریس و گذراندن درس است؟ باید از علم و آگاهی استفاده کرده و رشد داد.

جلیلی تصریح کرد: امروز روستاها امکاناتی دارند و آیا برنامه داریم که از آن برای جهش کشور استفاده کرد؟ آیا هر روستا نمی‌تواند یک سلول برای جهش باشد؟ دولت چه نقشی در این زمینه دارد؟

وی اظهار داشت: دولت نباید به مردم با عنوان قلّک نگاه کند. در سال 1399 در قضایای بورس به رئیس‌جمهور وقت نامه داده و گفتم این کار مشکل‌آفرین خواهد بود و اتفاقاً بازار سرمایه باید بستری باشد که مردم وارد ان شوند.

نامزد انتخابات ریاست جمهوری بیان کرد: اگر انضباط مالی داشته نباشیم، این مشکلات شکل می‌گیرد؛ مردمی سازی یعنی هر ایرانی بتواند نقش‌آفرینی کند و وقتی یک بانک خصوصی خلق پول می‌کند که 6.7 درصد تورم کشور را می‌افزاید، در حالیست که 50 درصد از مردم تسهیلات نگرفته‌اند.

* زاکانی: آقای پورمحمدی؛ دیپلماسی التماسی را هم تجربه کردید!

علیرضا زاکانی در پاسخ به سوالات و اظهارات دیگر کاندیداها گفت: ما قانون برنامه را می‌توانیم اجرا کنیم و اگر هم اشکال داشته باشد از طریق قانون اصلاح کنیم. در مجلس هفتم برنامه چهارم که در مجلس ششم تصویب کرده بودند بند الف ماده سه آن آزادسازی یک دفعه در حوزه انرژی مبتنی بر دلاریزه شدن بود و ما اصلاح کردیم و مانع شدیم.

نامزد چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری با تاکید بر اهمیت مسئله کارشناسی تاکید کرد: ما کارشناسی را قائل هستیم اما مافوقش یک سیاستمدار هم هستیم.

وی خطاب به صحبت‌های مطرح شده از سوی پزشکیان با تاکید بر اینکه باید برنامه‌ریزی برای خدمت‌رسانی وجود داشته باشد، ادامه داد: آقای پزشکیان فرمودند که اله می‌کنیم، باید به ایشان بگویم که ما اله کردیم و 33 ماه در این دوره از مدیریت شهری 1200 حساب در همان هفته اول  تجمیع کردیم و بعد از دو سال و نیم کاهش دادیم. ناظر به اعتبار و امکان توانستیم میزان درآمدهایمان را طوری بالا ببریم که غیر قابل تصور است و از طریق درست با فساد مبارزه کردیم و ناکارآمدی‌ها را از بین بردیم طرف مردم ایستادیم.

زاکانی با اشاره به استفاده از ظرفیت مردم گفت:  باید راه را برای مردم باز کنیم و شفافیت را بپذیریم. در این دوره از مدیریت شهری در شهرداری تهران ما پذیرفتیم که مردم بر ما نظارت کنند.

نامزد چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری خطاب به پزشکیان وپورمحمدی افزود: مردم ما خوب هستند و کمک می‌کنند و مشکل ما هستیم که رفتارهایمان دوگانه است! این بد است و مردم نگاه می‌کنند چطور رفتار می‌کنیم؟ لذا کاری که در دولت آقای رئیسی ناظر به صدور آسان مجوزها و تحرک پروژه‌ها شد کار بزرگی بود و حضور مردم در اقتصاد و جهت‌گیری‌های مالی کار خوبی بود.

وی اضافه کرد: ما می‌توانیم در کوتاه مدت مردم را مشارکت بدهیم در بلندمدت بتوانیم تورم را کنترل کنیم. در کوتاه مدت با کنترل نرخ دقیق در حوزه ارز و ارزگذاری کردن و در بلند مدت هم نقدینگی را جذب کردن از مسیر درست. آقای پورمحمدی اصرار دارد که سیاست خارجی را گره بزند، دشمن به ما رحم نمی‌کند، دیپلماسی منزلت طلب وقتی موفق است که مشکل مردم را در داخل حل کنیم. میدان وقتی موفق بود و دیپلماسی می‌تواند روی دیگر سکه باشد. وگرنه دیپلماسی التماسی را هم تجربه کردید، در آن دولتی که بودید این را تجربه کردید، این راه حل نیست.

* پورمحمدی: علی‌رغم مخالفت‌ها، حکم شهرداری آقای قالیباف را امضا کردم

مصطفی  پورمحمدی گفت:‌ مسئله مهم این است که اهدافی را برای خود تعیین کرده و در این برنامه نیز تکرار کردیم و بعد می‌گوییم که اینها را انجام می‌دهیم! ما باید تجربه‌های خود را برای آینده معیار بگذاریم.

وی تصریح کرد: موضوع دیپلماسی و تحریم‌های داخلی به عنوان مکمل تحریم‌های خارجی را باید با تدبیر جلو ببریم. امروز دولت‌ها موضوعیت ندارند و مردم موضوعیت دارند و بایستی با مردم مشکلات را حل کنیم.

پورمحمدی تصریح کرد: به همین جلسه نگاه کنید! در همین جلسه ما وفاق نداریم و آیا مشکلات بین‌المللی بدون وفاق ملی حل می‌شود؟ مقام معظم رهبری تدابیر و سیاست‌های کلی دارند اما بعضاً‌ توجیه می‌کنیم که به عنوان مثال شاید در یک موضوع خاص منظور رهبری چیز خاصی بوده و بدین ترتیب کشور را زمین‌گیر می‌کنیم.

وی گفت: ما باید مشکلات خود را حل کنیم. فضای سیاسی و تبلیغاتی بر روی تصمیمات ما اثر می‌گذارد و منافع ملی را به خطر می‌اندازد. این کشور به تمامی نیروها احتیاج دارد و اگر تمام نیروها با هم جمع شده و وفاق داشته باشیم به سختی مشکلات را حل خواهیم کرد.

پورمحمدی گفت: ما هماورد دنیای استکبار و داعیه دار تمدنی در دنیا هستیم اما نمی‌شود با این اختلافات و نگاه‌های غیرکارشناسی مشکلات خود را حل کنیم؛ هر موضوعی حداقل‌هایی دارد که باید این حداقل‌ها را قبول کنیم و به یکدیگر احترام بگذاریم و به کارشناسان و مدیران احترام بگذاریم.

وی گفت: زمانی که در وزارت کشور بودم در شهرداری حکم شهرداری آقای قالیباف را بنده امضا کردم و مخالفت‌هایی نیز بود اما اعتقاد به توانمندی‌های آقای قالیباف داشتم.

پورمحمدی گفت: ما ایده‌های روشن و برنامه‌های دراز مدت باید ارائه کنیم؛ من نگاه کلان سیاسی و اجتماعی داخلی و خارجی ارائه کردم؛ مسائل سیاسی مردم را منزوی و نگران کرده و بایستی رویکردهای سیاسی و فرهنگی خود را اصلاح کنیم.

** در بخش اولِ مرحله سوم مناظره، کارشناسان اقتصادی، سوالات دیگری با موضوع «مهار تورم» برای پاسخ دادن کاندیداها مطرح کردند.

سوالات به شرح زیر بود:

غلامرضا مصباحی مقدم (عضو مجمع تشخیص مصلحت نظام): یکی از مشکلات جامعه ما تورم مزمن در نرخ بالاست؛ 6 سال است تورم 40 درصد و بالاتر داریم. شما با این تورم مزمن چگونه می خواهید برخورد کنید؟

طهماسب مظاهری (رئیس کل اسبق بانک مرکزی): ریشه اصلی رشد نقدینگی تحمیل دولت به بانکهاست.در صورتی که مردم شما را انتخاب کنند چه برنامه ای برای کنترل و مهار کسری بودجه و مهار تورم در حدودی که در برنامه هفتم پیش بینی شده دارید؟

محمدجواد ایروانی (وزیر اسبق امور اقتصادی و دارایی): برای تنظیم نقدینگی به تولید چه برنامه‌ای دارید؟

پیمان قربانی (معاون سابق اقتصادی بانک مرکزی): (با اشاره به ناترازی بانکها با توجه به سیاستها و تکالیفی که به آنها محول شده است)؛ برنامه شما با توجه به تاکید برنامه هفتم بر کاهش ناترازی بانکها، برای اصلاح نظام بانکی و احیای بانکهای ناتراز و حل و فصل بانکهایی که قابلیت احیا ندارند چیست؟

مهدی غضنفری (رئیس صندوق توسعه ملی): درباره افزایش نقدینگی گفته شده که موجب تورم می شود. در اقتصاد کلا پارامترها با هم بده بستان دارند و نمیشود فقط یک پارامتر را چسبید. شما چگونگی نقدینگی را مهار می کنید در  حالی که نقدینگی که روغن چرخد‌نده های تولید است را تامین می‌کنید؟

محمدرضا پورابراهیمی (رئیس سابق کمیسیون اقتصادی مجلس): راهکارهای شما با فرض استقرار تحریم‌ها، برای ناترازی بودجه به عنوان اصلی ترین موضوع و مولفه اثر گذار بر شاخصهای اقتصادی کشور چیست؟

* قاضی‌زاده: برخی می‌خواهند همه امورات را به بیرون وصل کنند

امیر حسین قاضی‌زاده در پاسخ به سوال کارشناسان درباره برنامه‌اش برای مهار تورم عنوان کرد: من ابتدا درباره بورس توضیح دهم چون یکی از دوستان این موضوع را مطرح کرد و طرفداران ایشان هم در فضای مجازی خیلی به آن پرداختند؛ کسی که با بورس آشنا باشد میداند که ناشی از انتظارات است. مردم در بورس آینده را می‌خرند. در دولت روحانی چه تصمیماتی گرفته شد؟ برخی تصمیمات شبانه گرفته شد و مردم یک شبه به خاک سیاه نشستند.

وی ادامه داد: نباید حس شود عده‌ای در پس پستوها از تصمیمات مطلع می شوند. بعضی از کارشناسان بورس که با شما دوست هستند سهام‌شان را زودتر از بورس خارج کردند و مردم را تنها گذاشتند. آن موقع من نایب رئیس مجلس بودم به قوه قضاییه نامه نوشتم و الان برای برخی افراد تشکیل پرونده شده است. اما اگر کار دست ما باشد خیلی سریعتر از اینها میتوانیم کار را حل کنیم. اگر سیاستها اصلاح شود موضوع بورس اصلاح می‌شود.

وی ادامه داد: اینکه صحبت از مردم می‌کنیم باید بتوانیم اول از همه اعتماد آنها را حفظ کنیم. دوستان درباره ترکیه صحبت می‌کنند. ما مشهدی‌ها مثالی داریم که می‌گوییم کسانی که می‌آیند مشهد فکر می‌کنند کل مسیر مشهد، هتل تا حرم است. احتمالاً شما نهضت بزرگ جاده سازی در دولت آقای احمدی نژاد و کارهای خوب در دوره آقای رئیسی را یادتان رفته. دو میلیون و ششصد هزار مسکن الان در حال ساخت است فقط. نه 300 هزار تا!

قاضی‌زاده ادامه داد: مگر می‌شود کل کارشناسی کشور را یک نظر کرد؟ اینطور نیست که نظرات کارشناسی همه جا یکجور باشد. همه کارشناسان معتقدند می‌شود تورم را تک رقمی کرد. علم اقتصاد از معدود جاهایی است که راهکار روشن برای مساله تورم دارد. منتها حل کردن معضل تورم اقتدار سیاسی از جنس اقتدار سیاسی شهید رئیسی می‌خواهد نه اقتدار از جنس حل کردن ارتباط با بیرون کشور. برخی می‌گویند اگر سازش درست شد مساله داخلی‌مان درست می‌شود! برخی که مشکل آب خوردن را هم در خارج می‌دیدند همه امورات را می‌خواهند به بیرون وصل کنند.

* قالیباف: عمده‌ مشکلات ریشه در بی تدبیری و سیاستگذاری‌های اشتباه دارد

قالیباف در بخش پنجم سخنانش در پاسخ به سوالات مرحله سوم مناظره اول نامزدهای ریاست‌جمهوری اظهار داشت: بحث تورم از موضوعات حیاتی و جدی ماست و متاسفانه هم تورم بالایی داشتیم و هم از جهت زمانی طولانی. این به سفره‌های مردم بخصوص حقوق بگیران فشار جدی آورده است در سالهای  گذشته. موضوع باید در اولویت باشد.

وی افزود: تورم ریشه در سه موضوع دارد. اول اصلاح نظام بانکی. بانکهای خصوصی و یا حتی بانکهای دولتی باعث خلق پول شدند. این را باید چاره اندیشی کنیم. نقدینگی ما الان 8200 همت است؛ کیفیت این نقدینگی درست در محل تولید نرفته است. این از اشکالات منجر به تورم است.

نامزد انتخابات ریاست جمهوری گفت: یکی از اقدامات مجلس یازدهم، این بود که قانون جدید بانک مرکزی را نوشتیم و اقتدار به بانک مرکزی برگرداندیم تا بتواند این تخلفات و عدم کفایت سرمایه و کنترل نشدن بانکها را  توجه کند. در کنار آن برای آنکه بتوانیم سرمایه  گذاری را به تولید بیاوریم بهش توجه کردیم. ماده 8 را یعنی تشکیل بانک توسعه را آوردیم. آنهم برای سال اول.

قالیباف تصریح کرد: باید سپر حمایتی در حوزه تورم برای مردم داشته باشیم. مقام معظم رهبری بیش از 10 سال است سالها را همیشه با تاکید بر مسائل اقتصادی نام گذاری می‌کنند.

وی ادامه داد: بخش دوم اصلاح ساختار بودجه است؛ درآمد پایدار نداریم و متکی به نفت هستیم. باید به انضباط مالی هم توجه کرد.

نامزد انتخابات ریاست جمهور بیان داشت: معتقد هستم که مهمترین موضوع در کنار اینها این است که نیازمند یک مدیر قوی هستیم. ما امروز بخش عمده‌ای از مشکلاتمان ریشه در بی تدبیری و سیاستگذاری‌های اشتباه دارد. سفره مردم از بی عرضگی و بی تدبیری در این بخش دارد کوچک می‌شود.

قالیباف با بیان اینکه عدم پایداری درآمد و نفتی بودن درآمد یکی از عوامل این تلاطم‌هاست که باید چاره شود، گفت: دولت خدمت و پیشرفت این سپر حمایتی را می‌گذارد که این حقوق به مردم نسبت به تورم داده شود. رشد اقتصادی هم باید به این موضوع اضافه شود.

* پزشکیان: دولت نباید به بانکها دستور چاپ پول دهد

مسعود پزشکیان در پاسخ به اظهارات قاضی‌زاده هاشمی اقدامات عمرانی و دستاوردهای دولت سیزدهم در حوزه ساخت راه‌ها و جاده‌ها گفت: چه کسی گفته است که ما به خارج دل می‌بندیم. من اول صحبت‌هایم گفتم که ما باید اختلافات‌مان را کنار بگذاریم، اگر در داخل اختلاف داشته باشیم در عین حال اگر مرزها را هم باز کنیم و پول هم بیاوریم اتفافی نمی‌افتد.

وی افزود: تصور اینکه یک گروه محدودی عقل کل هستند و دیگران اجنبی و خارجی و وابسته هستند را باید درست کرد. این مردم ایران هستند که می‌‌توانند مشکلات را حل کنند، نه اینکه یک دسته یا گروه یا جناح.

پزشکیان در واکنش به اظهارات قاضی‌زاده گفت: من نگفتم نمی‌شود بورس حل کرد بلکه گفتم بورس 3 روزه حل نمی‌شود. حتی شاید یک ساله هم مشکل بورس حل نشود. در نتیجه این توقعی که در جامعه ایجاد می‌شود همانند وعده‌هایی است که در دولت شهید رئیسی وجود داشت ولی محقق نشد.

این کاندیدای انتخابات ریاست‌جمهوری خاطرنشان کرد: البته من نافی تلاش‌ها و زحمات شبانه روزی شهید رئیسی نیستم و ما قدردان زحمات ایشان هستیم اما اینکه چرا مسئله تورم حل نشد به هر حال دلایل علمی دارد و  بی توجهی به کارشناسان و روش‌های علمی و عدم ارتباط بین‌الملی و اختلافات و دعواهای داخلی علل عدم حل مشکلات است.

پزشکیان با تاکید بر اینکه عامل اصلی تورم دولت‌ها هستند، گفت: دولت‌ها به وسیله استقراض از بانکها و کسری بودجه موجب تورم می‌شوند. واقعیت مسئله تورم یعنی اینکه جیب مردم را خالی کنیم. یعنی اینکه مردم شب می‌خوابند و صبح بیدار می‌شوند و به یک باره قدرت خرید خود را از بین رفته می‌بینند.

وی افزود: اکثر نگرانی و اعتراضات بازنشسته‌ها و مردم برای این است که نمی‌توانند با تورم زندگی‌شان را راحت ادامه دهند. شرمسار خانواده‌شان هستند. معلم چرا باید در اسنپ کار کند؟ وقتی آدم این بازنشسته‌ها را می بیند تصورش برای آدم غیرممکن است.

این کاندیدای انتخابات ریاست‌جمهوری تاکید کرد: در بودجه‌ریزی  دولت باید هزینه‌اش را کنترل کند. کنترل هزینه  زمانی امکان‌پذیر است که بودجه‌ات را عملیاتی کنی و نظارتت را اصلاح کنی و بتوانی شفافیت در هزینه‌ها اعمال کنی و از آن طرف در بانک‌هایی که پول چاپ می‌کنند اولین کار دولت باید این باشد که دولت نباید به بانک‌ها دستور چاپ پول بدهد.

* جلیلی: امکان کنترل تورم وجود دارد

سعید جلیلی در پاسخ به سوالات عنوان کرد: تورم برای مردم آزاردهنده‌ است؛ مانند کرونا هم نیست که شناخته نشده باشد و درمانش آن‌طور باشد. راه‌حل‌های این موضوع روشن است و بسیاری از کشورها آن را انجام داده‌اند.

وی بیان کرد: امکان کنترل تورم وجود دارد؛ اولین بحث این است که باید حاکمیت ریال تقویت شود. باید گردش پول و حرکت در مسیر اقتصاد کشور باید مورد دقت قرار بگیرد که به کجا می‌رود تا بتوان آن را مدیریت کرد.

نامزد انتخابات ریاست جمهوری تصریح کرد: برای حاکمیت ریال باید بتوانیم سامانه‌هایی که لازمه‌ی حاکمیت ریال است، مانند سامانه‌های مودیان، جامع تجارت، املاک و اسکان و رفاه ایرانیان با هم مرتبط شوند تا در موضوع حاکمیت ریال تفوق داشته باشیم.

جلیلی خاطرنشان کرد: آن‌جاست که باید دو ناترازی را حل کرد. یکی ناترازی بانک‌ها و یکی ناترازی بودجه. رئیس‌جمهور باید برای ناترازی بودجه محکم بایستد و مراقب باشد منابع هرز نرود و بلکه منابع افزایش داشته باشد. باید این موارد بررسی شود تا منابع را از هرز رفتن صیانت کرد و ارتقا داد.

وی اظهار داشت: موضوع بعدی ناترازی بانک‌هاست؛ بانک‌هایی که خلق می‌کنند باید دید این خلق پول در چه جهتی است و نمی‌شود این خلق پول در منافعی که خودش می‌خواهد، باشد. یک دلیل تورم، ناشی از شوک بازار ارز است.

* زاکانی: بانک‌ها  و دولت عامل اصلی تورم هستند

علیرضا زاکانی گفت: انتظارم در برنامه امروز این بود که دوستان موضوعات سیاسی را در میزگرد سیاسی مطرح و شفاف اعلام کنند تا مردم متوجه هم بشوند و بتوانند انتخاب کنند.

وی با اشاره به اینکه ترکیه جزو wto است و 600 درصد ارزش پولش افت کرده است، اضافه کرد: تورم در کوتاه مدت موضوع افزایش نرخ و انتظارات تورمی است و بانک‌ها عامل اصلی هستند.

زاکانی ادامه داد: درباره تورم، بانک‌ها عامل اصلی هستند اما در کنارش دولت. اما سال 92 دولت وقت 205 همت بدهی داشت اما در دولت آقای روحانی بیش از هزار همت شد این بدهی. مخروبه‌ای تحویل شد اما از هنرهای شهید رئیسی بود که این را سامان داد.

نامزد چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری تاکید کرد: نقدینگی مثل آب است و اگر بتواند هدایت بشود برای ما مثمر ثمر است.

وی خطاب به اظهار نظر برخی از نامزدهای ریاست جمهوری در حوزه سیاسی ادامه داد: اگر می‌خواهیم دوستان مشارکت سیاسی داشته باشند و همه اصرار داریم، این است که مردم پای انقلاب بایستند و در اقتصاد شریکشان کنیم. باید مردم را در اقتصاد شریک کنیم. اعتبار طلا را به جای یارانه باید به مردم بدهیم. انرژی مثل طلا با ارزش است ولی بد مصرف می‌کنیم. علاوه بر اینکه باید افزایش تولید صورت بگیرد و در خام فروشی را ببندیم ولی مصرف را هم باید بهینه کنیم. باید اعتبار طلا را به جای یارانه به مردم بدهیم. یارانه مردم در حوزه انرژی بدون تغییر قیمت انرژی صورت بگیرد و معادل قیمت طلای روز، اعتبار طلای غیرقابل برداشت به اندازه سهم خانوار از انرژی در حساب خانوار شارژ شود.

نامزد چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری اضافه کرد: در پایان هر ماه میزان یارانه انرژی معادل طلا ارزیابی می‌شود و به حساب خانوار شارژ می‌شود قابلیت خرید اعتباری دارد. هم عدم افزایش نقدینگی خواهد داشت و حفظ ارزش آن با طلاست دور از تورم است امکان فروش اعتباریش در بازار هست و امکان پشتوانه شدن اعتبار طلا برای وام هست.

* پورمحمدی: تولید در کشور به خاطر سیاست‌های بانک مرکزی تعطیل شده است

مصطفی پورمحمدی در بخش پنجم سخنان خود در این مناظره گفت:‌ بزرگواران در جلسه در بحث تورم  ریشه‌ها را اشاره کردند؛ تورم و نقدینگی ریشه‌های مشترکی دارد و با کنترل نقدینگی می‌توان تورم را کاهش داد. چند مثال بزنم: برادرمان آقای قالیباف اشاره کردند که در مجلس تصویب کردیم که اقتدار به بانک مرکزی بازگردد؛ بسیار کار خوبی است که بایستی از گذشته انجام می‌شد و جزو ضروریات سیاست‌های پولی ما است.

وی گفت: ما ابزار و عوامل تشکیل دهنده اقتدار را فراهم نکردیم. بانک مرکزی برای اینکه قیمت ارز بالا نرود تمام تسهیلات را کنترل می‌کند و تمام وام‌ها کنترل شده است و تمام قول‌ها به کارآفرینان و بنگاه‌ها همگی متوقف شده است و تمام تولید به خاطر بانک مرکزی که ادعای استقلال دارد تعطیل شده است.

پورمحمدی خاطرنشان کرد: این مشکل به خاطر سیاست دستوری بانک مرکزی است تا قیمت ارز بالا نرود کل تسهیلات سرمایه در گردش متوقف شده است و بانک برای اینکه جذب منابع سرگردان و نقدینگی بهره را به 29 درصد افزایش داده است.

وی گفت: هزینه مالی در بازار آزاد 43 است که تورم‌زای شدید است و چرخه معیوب نقدینگی را تشدید می‌کند.

پورمحمدی گفت: ما برای هرکاری مدیر قوی می‌خواهیم و نمی‌شود که کارهای بزرگ را به افراد ناتوان داد! اما رئیس‌جمهور فقط مدیر قوی نیست و بایستی به مسائل سیاسی،‌ دیپلماتیک،‌ فرهنگی و اجتماعی و روانی اجتماعی آشنا باشد و قدرت تحلیل، جمع‌بندی،‌ ایجاد وفاق،‌ تحریک‌کنندگی اجتماعی،‌ اعتمادسازی داشته باشد و مردم به وی اعتماد کنند.

وی گفت: رئیس‌جمهور  باید امنیت‌آفرین باشد امنیت روانی،‌ فکری،‌ حقوقی و مالکیت لازمه موفقیت در یک مدیریت کلان و سطح عالی است.

پورمحمدی خاطرنشان کرد: ما باید منظومه فکری اقتصادی خود را مشخص کنیم و اصول خود در اقتصاد خود را مشخص کنیم.

وی تأکید کرد: من 8 اصل را به عنوان اولویت‌ها انتخاب کردم. اولی رقابت است اصل رقابت را برای ایجاد اقتصا موفق نباید شوخی بگیریم و دولت باید از رقابت کنار برود و تصدی‌گری نکند.

پورمحمدی گفت: نکته دوم اینکه اقتصاد بازار را قبول کنیم و اقتصاد دستوری را کنار بگذاریم. بحث مالکیت فکری برای رشد اقتصادی بسیار مهم و مبنایی است. انضباط مالی در بخش‌های اقتصادی به خصوص دولت مهم است. ما دولت چابک می‌خواهیم که حافظ رقابت و اقتصاد بازار باشد.

* قاضی‌زاده: جلوی دخالت سیاسیون در بانک‌ها باید گرفته شود

امیرحسین قاضی زاده هاشمی درباره موضوع مهار تورم تصریح کرد: برای مهار تورم باید سه مساله  مسائل پولی مالی، بهبود بهره وری و مسائل سیاسی را حل کنیم.

وی افزود: در مسائل پولی مالی، هم کنترل نقدینگی مهم است هم انضباط بخشی به بودجه دولت مهم است که اصلاح ساختار قانون بودجه خوشبختانه در مجلس تصویب شد و عملکردش امسال شروع می‌شود.در حوزه بهره وری در دولت شهید رئیسی برنامه ریزی جدی شد و در دنیا به عنوان کشور نمونه شناسایی شدیم و جایزه گرفتیم که این هم به مدد بچه مسلمان‌های جوان این اتفاق افتاد که گزارشش در سایت‌های مختلف هست.

نامزد انتخابات ریاست جمهور ادامه داد: اینکه می بینید ثباتی در بازار ارز داریم هم  ناشی از اقتدار سیاسی است. علیرغم درگیری با دشمن تا دندان مسلح توانستیم نرخ ارز را تا حد زیادی کنترل کنیم. این ناشی از اقتدار درون‌زا است نه اقتدار برون زا که موجب می‌شود با یک مصاحبه قیمتها تغییر کند.

قاضی‌زاده گفت: در اصلاح نظام بانکی باید اول جلوی دخالت اشخاص غیرمسئول و تسهیلات سفارشی را بگیریم. همین بانک دی پر از تسهیلات سفارشی سیاسیون بود که علیهشان اقدام کردیم تا با فشار دادگاه بتوانیم این تسهیلات را بگیریم. بانک قرض الحسنه باید ایجاد کنیم. بانک‌های مهر ایران و رسالت خوب و موفق عمل کردند. باید برای اشتغال و ازدواج و ... تسهیلات قرض الحسنه را توسعه دهیم. از سوی دیگر بانکها و سهامدارانش را باید پاسخگو کنیم تا تورم را به مردم منتقل نکنند.

وی درباره ساختار بودجه گفت: بودجه رفتار مدیران را کنترل می‌کند؛ ما در بنیاد شهید بودجه را بر مبنای برنامه عملیاتی  واگذار کردیم؛ اگر مدیران بنیاد برنامه را انجام نداد به آنها بودجه ندادیم و عزلشان کردیم. وقت تنظیم بودجه همه بخشها می‌خواهند رویاهایشان را محقق کنند؛ وقتی بودجه به مجلس می‌رود آنجا هم باز رویای همکاران ما  به آن اضافه می‌شود. یک مقداری از ناترازی بودجه با عددسازی هاست. درآمدهای دولت 70-80 درصد محقق می‌شود و برنامه‌ها اجرایی نمی‌شود. ما در دولت مردم هم قسم با مجلس دست به دست هم می‌دهیم و بودجه تراز بدون تورم ارائه می‌کنیم.

* قالیباف: بهره وری ریشه حل بسیاری از مشکلات است

محمدباقر قالیباف اظهار داشت: در تورم اولین نکته اصلاح ساختار بودجه است؛ اینکه میگوییم بودجه دولت خیلی اشتباه است. بودجه بودجه‌ی زندگی مردم است.

وی افزود: مابه‌التفاوت تورم و خلق پول از سفره مردم اتفاق می‌افتد. اقتصاد را کوچک می‌کنیم چون تولید رونق ندارد و بعدش مالیات پرداخت نمی‌شود و وقتی مالیات نیست از کجا می‌گیرند؟ از تورم. چه کسی هزینه این را پرداخت می‌کند؟ همه‌ی مردم.

نامزد انتخابات ریاست جمهوری گفت: اینجاست که میگویم یک مدیر قوی و فردی که موثر باشد و سابقه و کارنامه و برنامه داشته باشد مهم است.

قالیباف تصریح کرد: الان بانک مرکزی این قدرت را دارد؛ من نگفتم استقلال به آن دادیم. اقتدار دادیم. الان فرصت و زمان استقلال بانک مرکزی نیست. باید قدرتمندانه اما بایستد و با جریاناتی که خلق پول می‌کنند برخورد کند. جای درست مبارزه با فساد اینجاست.

وی ادامه داد: ما نیازمند انسجام سیاسی هستیم. فرهنگ کار و تلاش و تولید می‌خواهیم. چه کسی میتواند این را ایجاد کند؟ کسی جز رئیس جمهور قوی؟ رئیس جمهور قوی فقط تصمیم نمی‌گیرد؛ بلکه نخبگان جامعه باید تصمیم گیری کنند.

نامزد انتخابات ریاست جمهوری بیان داشت: وقتی نیروهای خلاق ما به کار گرفته نمی‌شوند و یک مرتبه می‌گوییم قیمت ارز 4200 باید باشد همه صاحب نظران بهت زده‌اند و بعد می‌گوییم چرا اساتید و دانشجویان ما مهاجرت می‌کنند!

قالیباف تصریح کرد: بله حتما باید از تجربه دنیا استفاده کرد ولی آقای پزشکیان وقتی ما از تجربه نیروی داخل استفاده نمی‌کنیم از بیرون استفاده می‌کنیم؟

وی افزود: ما وقتی از سرمایه داخلی استفاده نمی‌کنیم از سرمایه خارجی استفاده می‌کنیم؟ وقتی یک مدیر بی عرضه و بی تدبیر و نپخته و بدون برنامه می‌آید قانونی که الان تصویب شده و باید اجرا کند را نمی‌تواند اجرا کند.

نامزد انتخابات ریاست جمهوری بیان داشت: لذا اگر به تولید توجه نکنیم وقتی دولت را بزرگ می‌کنیم و تمرکززدایی نمی‌کنیم و هزینه را کاهش نمی‌دهیم این روی سفره و زندگی مردم اثر می‌گذارد. بهره وری ریشه حل بسیاری از مشکلات است.

* پزشکیان: مشورت گرفتن از کشورهای اسلامی برای حل مشکلات، جای دوری نمی‌رود

مسعود پزشکیان گفت: متاسفانه ما هوای داخلی‌ها را نداریم و فقط یک گروه خاص را مدیر می‌دانیم. آقای قالیباف دعوایی که آنموقع هم می‌کردند، می‌گفتند مشکل مدیریت است. راست می‌گویند. ولی آدمی که نه دوره دیده، نه علم دارد نه تجربه دارد نه یک جایی عملکرد خود را نشان داده، نمی‌تواند کارها را بسامان کند. ما با تجربه‌ها را کنار گذاشتیم و یک عده آدم صفر کیلومتر را آوردیم خب معلوم است که هزینه درست می‌کند.

وی افزود: حضرت ابراهیم(ع) هم که پیامبر بوده خدا می‌گوید وقتی امتحان پس داد بعد از آن او را پیامبر کردم. یک آدمی که هیچ تجربه‌ای ندارد او را رئیس یک بنگاه یا مدیرکل می‌کنیم خب معلوم است مشکل ایجاد می‌کند.

این کاندیدای انتخابات ریاست‌جمهوری گفت: من پیش از این هم گفتم که عامل اصلی ایجاد تورم، دولت‌ها هستند و تفاوتی‌ هم نمی‌کند که این دولت باشد یا دولت دیگر. کسری بودجه  و بزرگ شدن دولت از عوامل ایجاد تورم هستند. خب دولت باید از بزرگ شدن جلوگیری کند و بنگاه‌هایی را که کارایی ندارند حذف کند. دولت باید بودجه‌ای را تقدیم مجلس کند که در آن کسری بودجه وجود نداشته باشد.

وی ادامه داد: راه و روش معلوم است؛  مدیریت باید توسط کارشناسان و عالمان شکل بگیرد. ما مدیران باتجربه آنقدر نداریم مدام آنها را  عوض کنیم. مشورت گرفتن از کشورهای اسلامی که موفق شدند جای دوری نمی‌رود.

* جلیلی:  فرآیند تخصیص و تأمین ارز باید بروز باشد

سعید جلیلی بیان کرد: بخش مهم تورم کشور به‌ویژه در سال‌های اخیر ناشی از قیمت ارز است؛ هر وقت قیمت ارز بالا رفته اثر خود را بر سایر کالاها گذاشته و مردم از آن متأثر شدند. باید دید دولت اینجا چه نقشی دارد؛ آیا این موضوع راه‌حل دارد؟

جلیلی گفت: ما بررسی مفصلی در این زمینه داشتیم و باید بتوان بازار ارز را که تأثیر مستقیمی بر تورم و کالاها دارد، مدیریت شود و آن‌وقت بسیاری از تورم کنترل می‌شود.

وی اظهار داشت: امروز مصارف و منابع ارزی داریم ولی منابع ارزی ما بیشتر است اما این باید اولویت‌بندی شود و اولویت‌ها باید مشخص شود و دید که مصارف به آن سمت می‌رود یا نه. برخی وقایع مانند دبش و غیره ناشی از این بود که منابع و مصارف هماهنگ نبود.

نامزد انتخابات ریاست جمهوری گفت: باید فرآیند ثبت سفارش و تخصیص و تأمین ارز به‌قدری بروز باشد که فاصله نیفتد و فاصله زمانی بین تخصیص و تامین وجود نداشته باشد که به بازار ارز شوک وارد کند. باید معاملات به بازارهای اصلی بیاید و دولت شهید رئیسی این کار را محقق کرد. سال گذشته قیمت لاستیک افزایش 200 درصدی وجود داشت و مشخص شد که ارز تخصیص داده نشده بوده و البته دیدم که بانک مرکزی تخصیص داشته ولی فرآیند مدیریتی طی نشده بود. باید فرآیندها تا نتیجه دنبال شود.

* زاکانی: بنزین "صبح جمعه" یادمان نرفته!

علیرضا زاکانی با اشاره به موضوع ارز گفت: معتقدم باید به سمت پول ملی و ارزش بالای آن رفت. این اموراتی است که جنبه التیام‌بخشی و تسکین دارد و درمانش جای دیگری است. سال 99 موضوع بورس که پیش آمد دو هزار همت قیمت ارزش گذاری کل بورس بود و صد همت با ناشی‌گری وارد شد و با یک دقتی دولت وقت این جنبه غیرحرفه‌ای را تبلیغ کرد و یک حباب 60 برابری ایجاد کرد و نهایتا مردم را به خاک سیاه نشاند.

وی خطاب به پزشکیان اظهار کرد: آقای پزشکیان می‌گوید باید افراد ناکارآمد را محاکمه کند. ما هم به این مسئله معتقدیم و معلوم است چه کسانی ناکارآمد بودند که دولتمرد هم بودند، هم اکنون نیز در ستاد ایشان هستند و ایشان باید مجوز بدهد که به سراغ این آقایان رفته است.

نامزد چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری با بیان اینکه توانمندی و پاکی را اگر با هم نبینیم دچار مشکل می‌شویم، گفت: کارشناسی خوب است اما واگذاری کار توسط یک رئیس جمهور و مسئول به یک کارشناس و بی‌دقتی در امورات آن کارشناس می‌تواند فاجعه به بار بیاورد.

وی با بیان اینکه بنزین جمعه یادمان نرفته است، افزود: یادمان هست در ایام کرونا روزانه 700  نفر به دلیل کرونا جان می‌باختند و اگر یک سال ادامه می‌داشت از شهدای جنگ بیشتر می‌شد. همچنین واگذاری کار به کارشناس می‌شود تقلب کنکور سال 82 که یک عده سوالات را با قیمت سی میلیون تومان خریدند و بعد حق همه پزشکان را تضییع کردند و با جان مردم بازی کردند که مجلس جلویشان را گرفت. لذا به اعتقاد بنده اگر کشور تدبیر و تصمیم درست در آن باشد می‌شود به بهترین نحوی تهدیدات را به فرصت تبدیل کرد.

زاکانی خاطرنشان کرد: در شهرداری تهران بنابر آمار و مستندات نزدیک به 81 همت بدهی قطعی با بانک‌ها طی بیست سال گذشته بود و ما سال گذشته 33 همت را تسویه کردیم و کل بدهی‌ها را هم تسویه و به حمل و نقل عمومی منتقل می‌کنیم.

نامزد چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری با اشاره به روند افزایش بودجه شهرداری تهران در 3 سال گذشته گفت: امسال بودجه پایه را صددرصد افزایش دادیم و به 169 همت رسید که قابل مقایسه با قبل نیست.

* پورمحمدی: مالکیت و مدیریت "بورس و سهام عدالت" باید به مردم بازگردد

مصطفی پورمحمدی گفت:‌ ما اگر بخواهیم رشد اقتصادی در کشور ایجاد کنیم بدون ایجاد انضباط مالی محقق نمی‌شود. مشارکت آحاد جامعه در اقتصاد و مردمی‌سازی اقتصادی بسیار مهم است چراکه مردم سرمایه‌ زیادی دارند، ابتکارات و خلاقیت زیادی دارند و هم انرژی زیادی دارند و همه اینها را باید در رونق اقتصادی به کار بگیریم.

وی گفت: توانمندسازی اقتصاد مردم را باید سرلوحه اهداف خود قرار بدهیم و از طرفی بخش تعاون نقشش در اقتصاد کوچک است.

پورمحمدی با بیان اینکه اصل 44 بسیار مترقی است، گفت: مثال‌هایی که توسط دوستان زده شد مربوط به قبل از اصل 44 بود. در اصل 44 نزدیک به 14 درصد به بخش خصوصی واقعی واگذار شده است و عمده آن به رد دیون یا به نهادهای عمومی تحت کنترل دولت یا نهادهای شبه دولتی تعلق دارد که این خصوصی‌سازی نمی‌شود!

پورمحمدی خاطرنشان کرد: بحث سامان‌دهی سهام عدالت بسیار مهم است و ما باید مالکیت و مدیریت در بورس و سهام عدالت را به مردم بازگردانیم؛ ما به مردم می‌گوییم که شما 50 میلیون عضو هستید اما خودمان مدیریت می‌کنیم.

وی گفت: تلقی بنده این است که ما باید اقتصاد مقاومتی که رهبری با هوشمندی و فراست و درک صحیح از موقعیت کشور و فهم درست از نظام بین المللی انجام دادند جدی بگیریم؛ ما باید در زنجیره اقتصاد جهانی ورود کنیم و بازیچه نباشیم و حتی به بازیگری اعتقاد ندارم و به بازی‌گردانی اعتقا دارم.

پورمحمدی ادامه داد: ما کشور بزرگی هستیم و در جای بزرگی قرار گرفته‌ایم و توانمندی تخصصی و نخبگی جامعه به ویژه جوانان ما قابل توجه است؛ چرا غفلت می‌کنیم؟ چرا می‌ترسیم؟ ما باید در میدان‌های بزرگ بازی کرده و از شکست نترسیم.

وی گفت: انسان‌ها،‌ کشورها، ملت‌ها هدف‌گیری‌های درشت و بزرگ را باید انتخاب کنند و در آن میدان‌ها بازی کنند البته که ممکن چند جا هم شکست بخورند اما مهم است که مرد میدان باشند.

پورمحمدی گفت: اقتصاد مقاومتی در گفتمان دولت قرار، محور است و ما با پایه نگاه کارشناسی عمیق و متکی بر مدیران کارآمد و توانا کار می‌کنیم. نکته اساسی این است که این مدیران، ذهن هم‌بسته و هم‌افزا داشته باشند و اصطکاک ایجاد نکنند.

** کاندیداها در آخرین مرحله از مناظره، طی 6 دقیقه (در صورتی که از این زمان در مراحل قبلی استفاده نکرده باشند) به جمع بندی مطالب خود پرداختند.

* قاضی‌زاده: آرمان‌های شهید رئیسی را محقق می‌کنیم

قاضی زاده هاشمی در جمع بندی صحبت‌های خود گفت: ملت بزرگ ایران، من ابتدا که پا به عرصه انتخابات گذاشتم فکر می‌کردم لازم است به ظلم‌هایی که به شهید رئیسی می‌شود پاسخ دهم ولی امروز متوجه شدم که به نظام ظلم می‌شود.انگار ما هیچ کارشناسی در کشور نداریم و حتی لازم است کارشناس وارد کنیم! بله ما از تجربه مدیریت جهان استفاده کنیم،‌ ولی کارشناسان برجسته در کشور داریم.

وی افزود: می‌گویند ما باید وارد میدانهای بزرگ شویم درحالی که ما میدان‌دار بزرگ هستیم. امروز قدرتهای جهانی بدون ایران قادر به رقم زدن معادلات جهانی نیستند. امام و آقا مردم را باور داشتند و کارهای بزرگ انجام دادند و شهید رئیسی هم اینطور بود. اینکه این حرفها را می‌زنیم بخاطر این است که به مردم پشت کرده‌ایم.

قاضی‌زاده ادامه داد: دور میز کابینه شهید رئیسی از همه نحله‌های فکری اعضایی هستند اما آقای پزشکیان در حلقه بسته‌ای هستند که مجلس خودشان خود آقای پزشکیان را هم تحمل نکرد و می‌خواست ایشان را استیضاح کند.

نامزد انتخابات ریاست جمهوری ادامه داد: با خزانه بدهکار دولت را به شهید رئیسی تحویل دادند ولی آقای رئیسی این دولت را به خوبی اداره کرد. 8 میلیادر دلار ارز ترجیحی در نظر گرفته بودند که بخشی از آن هم مصرف شده بود. در فروش نفت تحریم‌ها بیشتر شد ولی در دولت شهید رئیسی فروش نفت چند برابر شد. وقتی دولت را تحویل گرفتیم روزی 800 نفر بر اثر کرونا کشته می‌شدند و برخی نمی‌توانستند واکسن به کشور بیاورند اما در دولت شهید رئیسی این مشکل حل شد و تعداد کشته‌های ما از اروپا و آمریکا کمتر شد.

وی با بیان اینکه روابط با همسایگان در قبل دچار مشکل و با برخی نیز روابط قطع بود، گفت: این مسئله در دولت آقای رئیسی حل شد و تراز جمهوری اسلامی رشد پیدا کرد. قبل از آقای رئیسی تورم 46 درصد بود ولی رشد تورم در دولت آقای رئیسی کاهش یافته است. رشد اقتصادی کشور در گذشته و در دولت قبل صفر بود ولی رشد 6 درصدی در دولت آقای رئیسی ایجاد شد.

قاضی‌زاده عنوان کرد: ما قول می‌دهیم با همین جوانان انقلابی و پشتیبانی مردم با قوت و قدرت آرزو و آرمانهای شهید رئیسی را محقق کنیم.

* قالیباف: همانند حوزه دفاعی باید در حوزه اقتصادی سرآمد بشویم

محمدباقر قالیباف در جمع‌بندی پایانی سخنان خود اظهار داشت: اولین جایی که اساس تحول است مردم هستند و نقش مردم در تحول مهم است. امنیت سرمایه و فرصت مردم باید فراهم شود و از همه مهمتر اینکه دست و پای دولت باید جمع شود.

وی با بیان اینکه تصمیمات خلق الساعه نباید گرفته شود، گفت: کارآفرینان و صاحب نظران و بخصوص جوانان در حوزه دانش بنیان، باید بر صدر بنشینند و اجازه بدهیم برای ما آنها تصمیم سازی کنند و ما تصمیم گیری کنیم.

نامزد انتخابات ریاست جمهوری تصریح کرد: تحولات بزرگ در کشور ریشه در حضور مردم و جوانان و پیشگامان هر تحول دارد. بازار سرمایه، هم بازار اولیه و هم ثانویه باید مورد توجه قرار گیرد.

قالیباف با بیان اینکه معتقدم که باید رفع تحریم را هم دنبال کنیم، بیان داشت: کانال نرخ بهره را باید توجه کنیم که به تولید آسیب نرسد.

وی ادامه داد: تورم نتیجه‌ی سیاستگذاری‌های دولتی‌هاست پس دولت باید یک سپر حمایتی برای حداقل 5 دهک از جامعه درست کند. مثلاً برای بازنشستگان و یا درباره 5 قلم از لوازم خانگی. تا جلوی آسیب را برای مردم بگیریم.  

نامزد انتخابات ریاست جمهوری با بیان اینکه باید حقوق مردم به اندازه تورم باشد، گفت: این را باید تا زمان کاهش تورم ضامن باشیم و ضمانت کنیم. حتماً با مدیریت قوی و رئیس جمهور قوی و مدیران قوی و متدین که هم قوی و هم امین باشند، حتما می‌توان تورم را کنترل کرد و کاهش داد.

قالیباف تاکید کرد: انقلاب اسلامی این فرصت را به همه‌ی مردم عزیز ما داد در مردمسالاری دینی که مردم بر سرنوشت خودشان حاکم باشند و بتوانند نفرات را در سلسله مراتب قدرت در هر سطحی انتخاب کنند. مردم عزیز امروز شما هستید که تصمیم می‌گیرید و ان شاالله دولتی مستقر کنید که آینده فرزندان این سرزمین را بسازد.

نامزد انتخابات ریاست جمهوری در پایان بیان داشت: همانطور که در حوزه دفاع که همه دنیا به توان ما حسرت خوردند انشاالله شاهد باشیم که در حوزه مسائل اقتصادی هم به گونه‌ای باشیم که کشورهای دیگر نسبت به پیشرفتهای اقتصادی این کشور حسرت بخورند.

* پزشکیان: من هیچ ربطی به دولت آقای روحانی ندارم

مسعود پزشکیان در مرحله جمع‌بندی پایانی این مناظره در واکنش به  اظهارات قاضی زاده که به گفته او مبنی بر نادیده گرفتن دستاوردهای دولت سیزدهم انتقاد کرده بود، گفت: نمی‌خواهم وارد تحلیل دولت آقای رئیسی شوم چون قلباً به ایشان ارادت دارم.

وی افزود: من هیچوقت نگفتم مدیر از خارج بیاوریم بلکه گفتم مشاور بیاوریم و از او مشورت بگیریم. ضمن اینکه درخواست من از آقای زاکانی این است که قرارداد با چین را شفاف کند و تخلفات در شهرداری را بگوید.

پزشکیان خطاب به مردم گفت: زندگی شخصی و سیاسی من مبتنی بر اصل اخلاق و صداقت بوده و این مهمترین عهد من با شماست. رئیس جمهور اختیارات تعریف شده‌ای دارد و قرار نیست با دعوا و درگیری کشور را اداره کنم ولی رویکرد خود را بیان خواهم کرد.

این کاندیدای انتخابات ریاست‌جمهوری با بیان اینکه من طرفدار عدالت اجتماعی هستم نه شعارهای توزیعی پوپولیستی که ماحصلش فقر بیشتر شد، گفت: ما باید بدانیم که کشته‌های جنگ اقتصادی فقرا هستند.

وی همچنین در بخش دیگری از اظهاراتش، با بیان اینکه ثروتمندان کارآفرین را متفاوت از  نوکیسه‌ها می‌دانم، خاطرنشان کرد: مردم باید بدانند پول دولت کجا خرج می‌شود. من خزانه دولت را در اتاق تمام شیشه‌ای قرار می‌دهم. ما باید غیر از مسائل نظامی و امنیتی هرچیزی که به خزانه ارتباط پیدا می‌کند شفاف کنیم.

پزشکیان گفت: من پدیده‌ای به نام شبه دولتی را اساساً قبول ندارم و کارها را به بخش خصوصی خواهم سپرد. البته به بخش خصوصی هم می‌گویم که قرار نیست رانتی به او داده شود.

وی در ادامه اظهاراتش فیلترینگ و محدودیت اینترنت را عامل محدودیت کسب و کارها  عنوان کرد و خاطرنشان کرد: ما باید نظام تامین اجتماعی موثر برای فقرا داشته باشیم.

پزشکیان خاطرنشان کرد: من هیچ ربطی به دولت آقای روحانی نداشته‌ام. هر دولتی یک سری عیب و یک سری مزیت‌ها داشته است.

وی در پایان افزود: من معتقدم نباید همدیگر را تخریب کنیم. چرا که تخریب کردن به نفع مملکت و انقلاب نیست. من را به آن طرف نکشانید که عیب آدمها را بگویم. با هم درنیفتیم. دست به دست هم بدهیم. قطعا سیاست‌های کلی مقام معظم رهبری و قانون برنامه دولت مسیر راه ماست.

* جلیلی: مردم باید ببینند که رئیس‌جمهور چه مسیری را پیش می‌گیرد

سعید جلیلی در بخش پایانی این مناظره و جمع‌بندیِ سخنان خود، عنوان کرد: مردم عزیز ما حرف‌ها را شنیدند؛ باید دقت داشت که رئیس‌جمهور در 4 سال آینده که زیربار مسئولیت می‌رود اگر دچار روزمرگی باشد و برخی مشکلات را حل کند یا اینکه نه‌تنها از این مشکلات عبور کند بلکه کشور را جهش دهد.

وی بیان کرد: لازم است که در ایام انتخابات از دیدگاه‌ها و برنامه‌ها تشخیص داده شود که چه کاری صورت خواهد گرفت. رئیس‌جمهور باید چند موضوع را جدی مورد توجه قرار دهد و روزانه پیگیری کند که منجر به جهش کشور شود. لازمه‌ی این جهش این است که رئیس‌جمهور باید اولویت مشخص داشته باشد و بداند علت مشکلات چیست و بداند چه مشکلاتی وجود دارد و به اولویت‌ها برسد.

نامزد انتخابات ریاست جمهوری خاطرنشان کرد: باید فراتر از حل این موضوع از جمله تورم و غیره، در چارچوب کلی برنامه داشته باشد تا این موارد حل شود. اگر رئیس‌جمهور این داشبورد مدیریت را سرحوله کارش قرار ندهد، دچار روزمرگی خواهد شد.

جلیلی گفت: بسیاری از مسائل مانند تورم و مشکلات خصوصی‌سازی‌ها و غیره ریشه در این دارد که باید اولویت این باشد که در اقتصاد کشور انضباط جدی باشد تا منابع و مصارف به بهترین شکل باشد که این عوارض بروز نکند. پیشرفت چگونه به‌دست می‌آید؟ این با مشارکت دادن همه‌ی مردم رخ می‌دهد و باید این امکان در آحاد مردم کشور جاری شود که نقش‌آفرینی کنند. ما برای این کار برنامه داریم و در تامین مالی، استفاده از ظرفیت دانشگاهیان و غیره برنامه داریم تا دچار عقب‌ماندگی‌ها نشویم.

وی اظهار داشت: عدالت این است که که پای‌کار بیایند و عده‌ای با رانت وارد این صحنه نشوند. باید اقتصاد مولد برنامه‌ریزی شود و بتواند جایگاه خود را در عرصه جهانی شناخته شود. ما امروز فرصت‌های تاریخی در سیاست خارجی داریم و تعامل‌های گسترده با کشورها می‌توانیم داشته باشیم و در این زمینه نیز امکانات علمی خوبی داریم.

نامزد انتخابات ریاست جمهوری بیان کرد: البته رسیدگی به این مسائل به‌معنای غفلت از معیشت مردم نیست و باید برای آن برنامه داشت و طرح سفر، سبد غذایی و دیگر طرح‌ها را برنامه‌ریزی کرده‌ایم.

* زاکانی: برای مردم خساست نکنیم و بگذاریم مردم ثروتمند بشوند

علیرضا زاکانی در مرحله پایانی مناظره اقتصادی و در جمع بندی سخنان خود گفت: به اعتقاد بنده برای اینکه کار کشور به سمت خیر و صلاح پیش برود نیاز به کار کارشناسی و دقیق داریم  و مدیری را می‌خواهد که دانش، تجربه و سلامت داشته باشد و با فساد مبارزه کند و عرضه کار داشته باشد.

زاکانی با اشاره به سه ویژگی اشاره شده افزود: اگر مسئول این موارد را نداشته باشد، کلاه سرش می‌گذارند و لذا هرکس می‌خواهد سکان کار را دست بگیرد باید با تهدیداتی که در اقتصاد مشخص است تکلیفش را مشخص کند.

نامزد چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری با اشاره به موضوع پرداخت یارانه ادامه داد: سفره مردم کوچک شده است و مردم به فشار اقتصادی می‌آید. در حوزه مسکن، رفاه و تفریحات مشکل دارند و باید بسته‌های برای آنها درنظر گرفته شود.

وی خاطرنشان کرد: هرکس میخواهد سکان کشور را به دست بگیرد باید بداند با نقدینگی، فساد، قاچاق، تورم و عدم توزیع عادلانه یارانه‌ها میخواهد چه کار کند؟ درباره فقر و فساد و تبعیض چه می‌خواهد کند؟ فردی که می‌خواهد سکان دار کشور بشود باید برنامه بدهد و نه شعار.

زاکانی خاطرنشان کرد: بنزین را می‌خواستند تحریم کنند، ستاره خلیج فارس مانع شد. این شاهد و مثال است. من به دنبال ارتقاء عدالت و پیشرفت هستم. در عدالت و پیشرفت هم 4 سرفصل تحولی عرض کردم. اول اینکه اقتصاد خودمان را مستقل از ارز و بر پایه تقویت ارزش پولی طراحی کنیم. نکته دوم، خام‌فروشی نکنیم. مبتنی بر دانش محصول نهایی را با یک ارزش فوق‌العاده بفروشیم و تحریم پذیر هم نیست. نکته سوم حاکمیت مردم در اقتصاد است و بپذیریم که مردم در اقتصاد حاکم بشوند و نکته پایانی توزیع ثروتی است که خلق می‌شود.

نامزد چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری اضافه کرد: برای مردم خساست نکنیم و بگذاریم مردم ثروتمند شوند. زمانی که در شهرداری تهران کار را شروع کردیم مشکلات متعددی داشتیم  و شهردار سابق تهران توسط یکی از عزیزان یک پیغامی برای من فرستاد و گفته بود که تا سر ماه شما دوام نمی‌آورید اما ما نه تنها تخلف نکردیم  بلکه در مسیر درستی حرکت کردیم و کارها پیش رفت. در شهرداری تهران در دو سال اخیر 130 هزار میلیارد امکانات را به این نهاد برگرداندیم.

وی با اشاره به قراردادهای چین گفت: در سفر به این کشور 13 میلیارد یورو تفاهمنامه نوشته شد و برای دو میلیارد یورو قرارداد نوشتیم و بیست درصد آن را از پول بلوکه شده پول خودمان گرفتیم. الباقی را در دو، سه سال گرفتیم و بنا بر گفته آقای فرزین؛ مدیر عامل بانک مرکزی در تاریخ ایران چنین چیزی وجود نداشته است و این قرارداد کاملا شفاف است.

زاکانی تصریح کرد: ما یارانه‌ها را مبتنی بر اعتبار طلا تنظیم خواهیم کرد که دستخوش تورم نشود.

نامزد چهاردهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری به برخی از بداخلاقی‌ها در مناظره‌های دوره قبل ریاست جمهوری پرداخت و گفت: در مناظره‌های قبل توهین‌های جدی به شهید رئیسی می‌شد. این صحنه‌ها جلوی چشم ماست. برخی از دوستان در این ایام بودند. اتهامات زیادی در آن زمان به رئیسی زده شد. اما شهید ما مذاکرات را تعطیل نکرد و چک برجام را هم نقد کرد.

وی در پایان گفت: سفره مردم در دهه 90 کوچکتر می‌شد و هم اکنون مردم اگر بخواهند به دهه 90 برگردند سکته می‌کنند و مردم قطعا به آن دوران بر نمی‌گردند.

* پورمحمدی: مشارکت بالای مردم در انتخابات رمز اقتدار ملی است

مصطفی پورمحمدی در بخش پایانی و جمع بندی صحبت‌های خود گفت: من چون آخرین نفر هستم وظیفه دارم چند تشکر کنم. یک تشکر از دوستان حاضر در جلسه می‌کنم که جلسه خوب، صریح و جدی بود و جامعه به این گفتگوها نیاز دارد. از سازمان صداوسیما که این بستر را فراهم کرد تشکر می‌کنم و از همه مردم که تا این وقت شب برنامه مارا دیدند تشکر می‌کنم.

وی گفت:‌ امیدوارم مجموعه این تحرکات و تلاش‌ها،‌ باعث شود که عیدی ما و گفتگوهای ما تا عید سعید غدیر، مشارکت بالای مردم در انتخابات باشد که رمز اقتدار ملی ما است.

پورمحمدی گفت: مسئله مهم در این گفتمان و منظومه فکری اقتصاد،‌ ثبات، اطمینان و آرامش‌بخشی به جامعه است تا در نهایت رئیس دولت را در دستیابی به 2 هدف کلان و مهم تقویت اعتبار دولت نزدم مردم و ارتقای نقش منطقه‌ای و جهانی جمهوری اسلامی ایران کمک کند.

وی گفت: مهم‌ترین ویژگی مورد انتظار از چنین برنامه‌ای، برخورداری از انسجام کافی در همه حوزه‌های اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی و قابلیت سنجش مستمر و به‌هنگام نتایج مورد انتظار است. در این چارچوب اهداف اصلی بایستی قابل سنجش و کمی برای کنترل و نظارت مردم و پاسخگویی به آن باشد.

پورمحمدی گفت: دولت وظیفه ای جز ایجاد امنیت و تأمین زندگی توآم با رفاه،‌ عزت و آرامش برای مردم ندارد و قرار ما در دولت قرار چنین است. دولت باید از سر راه فعالیت اقتصادی مردم کنار برود و مانع فعالیت و آزادی کسب و کار مشروع مردم نباشد.

وی گفت: دولت باید در زیرساخت‌ها سرمایه‌گذاری کند تا مردم و بخش خصوصی و تعاون از طریق این زیرساخت‌ها از این سرمایه‌گذاری‌ها نهایت استفاده را ببرند و قرارِ دولت قرار چنین است.

پورمحمدی گفت: زیرساخت‌های اصلی مغفول مانده کشور مثل شبکه‌های ارتباطی فیزیکی به خصوص شبکه ارتباطی الکترونیکی توسعه پیدا کرده و سریع و ارزان شود و از دانش‌های جدید و مهندسی نوین  کارآمد اقتصادی بهره‌گیری کند.

وی گفت: من در ابتدا نیز عرض کردم شرط تحقق این خواست‌ها وفاق، گفتمان واحد در عرصه بین‌المللی و مباحثات بین المللی است و در داخل نیز شرط آن، تحقق معجزه است و اعجاز اعتماد مردم به حاکمیت  و اعتماد حاکمیت به مردم است.

پورمحمدی ادامه داد: اگر به مردم بها نداده و با آنها صادق نباشیم آنها نیز به ما اعتماد نخواهند کرد. در پایان می‌گویم دولت یک پیمانکاری و بنگاه‌داری، مدیریت یک بیمارستان، مدیریت یک شهر، مدیریت یک مؤسسه یا یک پژوهشکده نیست دولت مجموعه ظرفیت‌های یک کشور، یک ملت،‌ یک تاریخ، یک فرهنگ، یک هویت و یک تمدن است.

وی در پایان خاطرنشان کرد: مدیریت دولت بایستی تجمیع ظرفیت‌ها را انجام دهد و هماهنگی بین کنشگران و فعالان را داشته باشد. این تفکر و گفتمان جامع و کارآمد،‌ عقبه کارشناسی و تجربه و امتحان‌دادگی می‌خواهد و با رمز وفاق و رمز اعتبار، تعهدات خود را پایبند هستیم.

انتهای پیام/