پسران بی‌اعتنا به دانشگاه!
مطابق آخرین گزارش آمار منتشر شده توسط مؤسسه پژوهش و برنامه‌ریزی وزارت علوم، در کنار کاهش نسبی استقبال مردان از ورود به دانشگاه‌ها، چند سالی است که با پدیده تغییر ترکیب جنسیتی به نفع دختران روبه‌رو هستیم.
به گزارش گروه رسانه‌های خبرگزاری تسنیم، «50.2 درصد دانشجویان را زنان و 49.8درصد از دانشجویان را مردان تشکیل می‌دهند»؛ این آخرین گزارش آمار منتشر شده توسط مؤسسه پژوهش و برنامه‌ریزی وزارت علوم از ترکیب جمعیتی دانشجویان کشور در کتاب آمار آموزش عالی ایران در سال تحصیلی 1402- 1401 است.
مطابق این گزارش، در کنار کاهش نسبی استقبال مردان از ورود به دانشگاه‌ها، چند سالی است که با پدیده تغییر ترکیب جنسیتی به نفع دختران روبه‌رو هستیم. موضوعی که توجه بسیاری از صاحبنظران و مسئولان را به خود جلب کرده این است این تغییر چه پیامدهایی خواهد داشت و آیا روی بازار کار و اشتغال در آینده تأثیرخواهد گذاشت؟
باید این پدیده را هوشمندانه مدیریت کرد
علی باقر طاهری‌نیا، معاون وزیر علوم و رئیس مؤسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی درباره دلایل شکل‌گیری تغییر ترکیب جنسیتی به نفع دختران در آموزش عالی به قدس می‌گوید: در وضعیت موجود، داوطلبان پسر به دلیل شرایط اقتصادی و معیشتی، کار را بر تحصیل ترجیح می‌دهند. از سوی دیگر، پسرها پس از دریافت دیپلم اگر همان سال در کنکور قبول نشوند باید برای انجام خدمت سربازی اعزام شوند که این موضوع آن‌ها را از آمادگی آموزشی دور می‌کند. اما دختران پس از دیپلم فرصت دارند تمام وقت مطالعه کنند و در نهایت با دست پر به میدان رقابت بیایند.
وی بالا رفتن سن ازدواج دختران را یکی دیگر از دلایل ایجاد پدیده یاد شده می‌داند و می‌گوید: وقتی دختران در سن بالاتری ازدواج می‌کنند، می‌توانند وقت بیشتری برای تحصیل صرف کنند که در این حالت از یک سو شانسشان برای قبولی در دانشگاه افزایش می‌یابد و از سوی دیگر ازدواجشان بیشتر به تعویق می‌افتد.
طاهری‌نیا می‌گوید: واقعیت این است جامعه به نیروی کار دانش‌آموخته و ماهر نیاز دارد، از سوی دیگر، بسیاری از مشاغل ذاتاً مردانه هستند و به همین دلیل سهم آقایان در آموزش عالی و در اشتغال و مشاغل مرتبط با حرفه‌های خاص باید حفظ شود. باید در برخی رشته‌های تحصیلی و مشاغل که زنانه هستند، زمینه و فرصت بیشتری برای بانوان و در رشته‌ها و مشاغلی که بیشتر مردانه هستند زمینه و فرصت بیشتری برای آقایان ایجاد کنیم. به هر حال این پدیده نباید رها شده باشد بلکه باید آن را هوشمندانه راهبری کرد.
طاهری‌نیا سپس به موضوع روند اجرای طرح آمایش آموزش عالی و میزان موفقیت آن در مدیریت پدیده یاد شده می‌پردازد و می‌گوید: این طرح کاملاً علمی، جامع و همه‌جانبه است. یعنی نه تنها شامل حذف و اضافه کردن رشته‌های آموزشی می‌شود بلکه توسعه متناسب با نیاز استان و منطقه را دربرمی‌گیرد، ضمن اینکه متناسب با نیاز جامعه و نیروی کار ماهر است. بنابراین اجرای درست آن یک ضرورت بدیهی برای مدیریت بهینه آموزش عالی کشور است. اما این اتفاق به دلایل مختلف ازجمله همکاری نکردن دستگاه‌های مسئول و مداخله‌های سیاسی در تصمیم‌گیری‌های علمی تاکنون نیفتاده و اجرای آن توفیق چشمگیری نداشته است.
رئیس مؤسسه پژوهش و برنامه‌ریزی آموزش عالی درباره پیامدهای منفی ورود بیشتر دختران به نسبت پسران در آموزش عالی هم می‌گوید: یکی از مهم‌ترین پیامدهایش این است موجب تراکم دانش‌آموختگان بیکار می‌شود. علاوه بر اینکه افزایش جمعیت دانشجویان دختر و تراکم این جمعیت در رشته‌هایی که هیچ تضمینی برای آینده شغلی‌شان وجود ندارد کم‌کم موجب پشیمانی و نارضایتی دانش‌آموختگان دانشگاهی می‌شود، چون هر کدام از آن‌ها در این مسیر وقت، انرژی و سرمایه مالی زیادی هزینه می‌کنند.
اجرای درست طرح آمایش آموزش عالی
قاسم عموعابدینی، معاون سابق آموزشی وزارت علوم هم گسترش آموزش عالی در میان افراد جامعه را موجب توسعه‌یافتگی کشور ارزیابی می‌کند و به قدس می‌گوید: مهم‌ترین دلیل استقبال بیشتر دختران از آموزش عالی، توجه اساسی جمهوری اسلامی به دختران و عدالت آموزشی است.
وی ادامه می‌دهد: خانواده‌محوری و توسعه فرهنگی و اجتماعی مورد توجه ویژه نظام مقدس جمهوری اسلامی است، به همین خاطر سیاست‌گذاری‌ها و برنامه‌ریزی‌ها در حوزه آموزش عالی به‌گونه‌ای بوده که دختران ما بتوانند تحصیلات عالی کسب کنند.
وی برهم خوردن توازن جنسیتی در آموزش عالی را خالی از اشکال نمی‌داند و می‌گوید: دخترها در برخی رشته‌های تحصیلی و مشاغل، خیلی نمی‌توانند کار کنند و موفق باشند. بنابراین نظام آموزشی باید اقداماتی مثل سهم‌بندی انجام دهد تا این قشر به سمت رشته‌هایی بروند که با آن‌ها سازگارترند و موفقیتشان بیشتر است.
تعیین حد نصاب 50 درصدی برای پذیرش در برخی رشته‌ها
غلامحسین رحیمی، معاون سابق پژوهشی وزارت علوم هم در پاسخ به قدس می‌گوید: از دهه70 به بعد به‌تدریج شاهد پدیده‌ای هستیم که اشتیاق دختران برای تحصیل در دانشگاه‌ها را بیشتر از پیش نشان می‌دهد. نخستین دلیل این موضوع، تشویق خانواده است. در واقع این خانواده‌ها هستند که دخترانشان را تشویق می‌کنند وارد صحنه اجتماعی به‌ویژه در حوزه نظام علمی و نهادهای دانشگاهی شوند و تحصیلات عالی کسب کنند.
رحیمی وجود دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی مختص بانوان را یکی دیگر از عوامل پدیده یاد شده ارزیابی می‌کند و می‌گوید: بیش از 6 دانشگاه و مرکز آموزش عالی کشور ویژه دختران وجود دارد که مشهورترین آن‌ها دانشگاه الزهرا(س) است. درحالی که ما به جز نهادهای نظامی و انتظامی که معمولاً داوطلبان ویژه و خاص خودشان را دارند دانشگاه خاص پسران نداریم. به عبارت دیگر دو فرصت بیشتر برای دختران جامعه برای آموزش عالی فراهم کردیم و این بدین معنی است که احتمال قبولی این عده بدون اینکه ربطی مستقیم به نمره قبولی‌شان داشته باشد در کنکور بالا می‌رود.
وی می‌گوید: در مجموع پیشی گرفتن دختران از پسران در ورود به دانشگاه‌ها بسیار مفید و مؤثر بوده است چون موجب رشد خانواده‌ها و رشد فکری، فرهنگی، اجتماعی وعلمی نیمی از جمعیت کشور می‌شود، بنابراین باید این روند را ادامه داد . البته در کنار این موضوع باید به این نکته هم توجه کرد اهتمام دختران در ورود به همه رشته‌ها یکسان نیست. مثلاً به علوم انسانی، علوم پایه، برخی از رشته‌های کشاورزی و هنر بیشتر اهتمام دارند تا مثلاً به رشته‌های فنی و کاربردی و... به همین خاطر با اینکه از یک دهه پیش میانگین ورود دختران به دانشگاه‌ها حدود 52درصد است اما آن‌ها به صورت یکنواخت در همه رشته‌های تحصیلی توزیع نمی‌شوند، به‌طوری که گاهی در برخی رشته‌ها حتی تا 90درصد پذیرفته‌شدگان را دختران تشکیل می‌دهند. مثلاً رشته‌ای که ظرفیت پذیرش 30دانشجو را دارد 25 نفر از پذیرفته‌شدگان دختر هستند، چون به دلیل جنسیتی و... به برخی رشته‌ها بیشتر توجه دارند و در آن رشته‌ها قبول می‌شوند.
رحیمی توزیع نشدن مناسب و یکنواخت دانشجویان دختر در رشته‌های تحصیلی را یک نقص می‌داند و می‌گوید: این موضوع بعدها بازار کار را دچار ناترازی جنسیتی می‌کند. بنابراین برای رفع این مشکل برای تعدادی از رشته‌های تحصیلی حتماً باید حدنصابی را برای پذیرش جنسیتی تعیین کنیم. یعنی حداقل باید حد نصاب 50درصدی برای قبولی دخترها و پسرها در برخی رشته‌های تحصیلی غیرپزشکی مثل زراعت، باغبانی، معدن و مکانیک در نظر بگیریم؛ این موضوع، دو محرومیتی را که پسرها با آن مواجه هستند جبران می‌کند.
منبع: قدس
انتهای پیام/
