۲ دلیل مهم گرانی مواد غذایی در ترکیه

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، این روزها بخش عظیمی از جمعیت 85 میلیون نفری ترکیه و همچنین بخش قابل توجهی از جمعیت 6 میلیونی مهاجران و پناهجویان در این کشور، از دست تورم و قیمت بالای مواد غذایی گلایه می‌کنند. 

روزنامه سوزجو به عنوان پرتیراژترین روزنامه چاپ آنکارا در گزارشی، از گرانی مواد غذایی در ترکیه اظهار نگرانی کرده و تورم در این کشور را بی‌سابقه دانست.

بر اساس این گزارش، در حالی که قیمت جهانی مواد غذایی در بسیاری از کشورها در حال کاهش است، در ترکیه نه تنها چنین اتفاقی روی نداده، بلکه یک رکورد تاریخی تورم غذا ثبت شده است. 

قیمت جهانی مواد غذایی به طور سالانه 2.1 درصد کاهش یافته اما در ترکیه، شاهد افزایش قیمت بی‌سابقه و تورم 68.2 درصدی هستیم که در هیچکدام از کشورها، این رکورد ثبت نشده است.

بر اساس داده‌های سازمان خواربار و کشاورزی ملل متحد (فائو)، در ماه اخیر میلادی، قیمت جهانی مواد غذایی به صورت ماهانه بدون تغییر باقی ماند و در بازه زمانی سالانه نیز در حد 2.1 درصد کاهش یافت. اما قیمت مواد غذایی در ترکیه به طور چشمگیری بالا رفته و بیش از 68 درصد به صورت سالانه افزایش یافته است.

دلیل ارزانی قیمت جهانی مواد غذایی در ماه ژوئن، این است که شاخص‌های بسیار مهم این حوزه یعنی روغن نباتی، شکر، آرد و محصولات لبنی با کاهش قیمت غلات متعادل شد. اما در ترکیه، همه این مواد، گران‌تر شدند! 

قیمت یک قرص نان عادی دویست گرمی در ترکیه بین 8 تا 10 لیره است و بسیاری از شهروندان ترکیه، برای خرید نان به قیمتی که تنها یک لیره ارزان‌تر است، در صف بلند مراکز دولتی می‌ایستند. قیمت یک کیلو گوشت گوساله بین 450 تا 550 لیره است، قیمت یک کیلو گوشت مرغ 80 لیره است و همه اینها در حالی است که میلیون‌ها نفر از شهروندان ترکیه، حقوق ماهیانه 17 هزار لیره‌ای دریافت می‌کنند.

دو دلیل مهم گرانی مواد غذایی در ترکیه
در جریان حمله روسیه به اوکراین، مردم ترکیه نیز مانند چندین کشور دیگر دنیا، در حوزه‌هایی همچون آرد گندم و روغن مایع، با مشکل جدی روبرو شدند و عرضه اندک و تقاضای بسیار، قیمت‌ها را به شدت بالا برد. اما حالا مشکلی به نام محدودیت عرضه وجود ندارد و بازار ترکیه از مواد غذایی اشباع شده، ولی کسی توان خرید ندارد.

چرا؟ به دو دلیل مهم:
الف) نوسانات ارزی مداوم و ارتباط مستقیم تامین مواد غذایی ترکیه با واردات، موجب شده که حتی کاهش قیمت جهانی، اثر محسوسی در بازار مصرف ترکیه نداشته باشد.
ب) قیمت هر یک لیتر گازوییل در ترکیه به 47 لیره رسیده که در تاریخ این کشور سابقه نداشته است! پرداخت چنین قیمت گزافی برای سوخت تریلی و کامیون‌ها، هزینه انتقال محصولات کشاورزی و غذایی به بازار را به شدت بالا برده است.

البته در کنار موارد مهم بالا، باید به این نیز اشاره کرد که مشکلات در تولید محصولات کشاورزی ترکیه بیشتر شده و عوامل اقلیمی مانند خشکسالی و سیل باعث کاهش عرضه مواد غذایی و افزایش قیمت‌ها شده است.

در عین حال، افزایش قیمت نهاده‌های کشاورزی مانند کود و علوفه، باعث افزایش هزینه تولید شده و سرانه مصرف گوشت، لبنیات و میوه و سبزیجات در ترکیه به شکل بی‌سابقه‌ای پایین آمده است. 

بلندپروازی دلار در ترکیه
در اردبهشت ماه سال 1402 هجری شمسی، رجب طیب اردوغان در حالی برای سومین بار متوالی رئیس جمهور ترکیه شد که دلار آمریکا نزدیک به 21 لیره قیمت داشت.

او وعده داد که اگر پیروز شود، ظرف مدتی کوتاه، دلار را به زیر 20 لیره خواهد آورد و نرخ آن را به 15 لیره نزدیک خواهد کرد. حالا 14 ماه از آن روز گذشته و یک دلار آمریکا در ترکیه 33 لیره می‌ارزد! البته برای چند ساعت حتی به 34 لیره هم نزدیک شد، اما دوباره پایین آمد و بر روی 33 ثابت شد. 

سلجوق گچر از تحلیلگران اقتصادی ترکیه گفته است: «همه از دلار 34 لیره ای ترسیدند. اما این یک ترس بیهوده است و به باور من، دلار در ترکیه ارزان است! به زودی ما شرایطی را خواهیم دید که حتی ثابت کردن دلار روی 40 لیره هم کار بسیار دشواری خواهد بود. اما تا پایان سال جاری میلادی، دولت به منظور کنترل فضای روانی بازار، باز هم با توزیع ارز ارزان، تلاش خواهد کرد هر طوری شده این رقم را روی 30 بیاورد. شاید فکر کنید حرکت دلار از 33 به 40 و بازگشت به 30 لیره، چندان عجیب نیست. اما باور کنید برای همین پیچ و خم‌ها، ده‌ها میلیارد دلار از دست خواهیم داد».

تداوم ورشکستگی بخش خصوصی
بحران اقتصادی در ترکیه و افزایش سقف بدهی دولت و بخش خصوصی به بانک‌های داخلی و خارجی، صدها شرکت بزرگ را ورشکسته کرده است. 

شبکه تلویزیونی هالک تی وی در گزارشی اعلام کرده که بزرگترین شرکت زنجیره‌ای مدیریت قهوه فروشی‌های گلوریا ژان در ترکیه، درخواست اعلام ورشکستگی داده است. این شرکت که متعلق به مهمت دینچرلر است، در سراسر ترکیه یک هزار و دویست شعبه دارد و حالا دچار شرایطی شده که حتی نمی‌تواند هزینه پرسنل خود را تامین کند. به این دلیل که قهوه نیز به عنوان یک ماده ارزبر وارداتی، حالا آن قدر گران شده که کافی شاپ‌ها و قهوه فروشی‌های ترکیه بازارشان کساد شده است.

اخبار تلخ گرانی مواد غذایی برای مردم ترکیه در حالی دست به دست می چرخد که مهمت شیمشک وزیر امور مالی و دارایی و همه کاره تیم اقتصادی کابینه اردوغان، وعده داده بود شرایط بهتر شود.

او گفته بود، خروج ترکیه از لیست خاکستری گروه اقدام مالی، باعث می شود شرایط اقتصادی کشور بهتر شود. اما مساله اینجاست که دولت به شدت با کمبود منابع ارزی روبروست و در عین حال، راهی برای افزایش تولید و بالا بردن ارزش افزوده و بهره وری وجود ندارد.

انتهای پیام/