فناوری اطلاعات موتور محرک برای تحول و پیشرفت هر صنعت
بیست‌ودوم تیرماه هم‌زمان با سالروز تولد «محمدبن موسی خوارزمی» به‌عنوان روز ملی فناوری اطلاعات نام‌گذاری شده است.
ازآنجاکه در عصر حاضر، نقش فناوری اطلاعات در همه سازمان‌ها و بنگاه‌های اقتصادی ازجمله فولاد مبارکه بی‌بدیل و اثربخش است، خبرنگار فولاد به سراغ مدیریت و کارکنان واحد سیستم‌ها و فناوری اطلاعات شرکت رفته و با برخی همکاران درباره نقش این بخش در روند فعالیت‌های فولاد مبارکه گفت‌وگو کرده است. متن حاضر بخش‌هایی از دستاوردها و اقدامات این حوزه را روایت می‌کند:
امیر گودرزی اصفهانی، مدیر سیستم‌ها و فناوری اطلاعات
شرکت فولاد مبارکه از بدو تأسیس، بهره‌مندی از مزایای فناوری اطلاعات و سیستم‌های اطلاعاتی به‌روز و کارآمد را به‌عنوان یکی از اساسی‌ترین راهبردهای خود تعریف کرده و با اتکا به این راهبرد، فرایندهای خود را در یک چارچوب یکپارچه، با دقت و امنیت مناسب و با حصول اطمینان از صحت جریان اطلاعات در سازمان مدیریت کرده است.
فناوری اطلاعات نه‌تنها ابزار، بلکه موتور محرک تحول و پیشرفت در هر صنعتی، ازجمله صنعت فولاد است. امروزه شاهد کاربرد گسترده فناوری اطلاعات در گروه فولاد مبارکه هستیم. از مدیریت تولید و بهینه‌سازی و اتوماسیون فرایندها تا تحلیل داده‌ها و امنیت و کنترل دسترسی مطمئن به سیستم، همه و همه به کمک فناوری اطلاعات انجام می‌شود. این فناوری به ما امکان می‌دهد که با دقت بیشتر و بهره‌وری بهتر، محصولات باکیفیت‌تری تولید کنیم. علاوه بر این، به کمک این فناوری می‌توانیم هزینه‌های تولید محصول را کاهش و ایمنی را افزایش دهیم.
در حال حاضر، فعالیت در حوزه سیستم‌ها و فناوری اطلاعات در سازمان‌ها و در برخی موارد در شرکت فولاد مبارکه با چالش‌های بسیاری همراه است. همکاران باید در چند جبهه مبارزه کنند؛ در درجه اول، تحریم‌های بین‌المللی که با هدف عقب نگه داشتن کشور تعریف شده‌اند به‌عنوان یکی از عوامل مهم، تکنولوژی‌های نوین را هدف قرار داده‌اند و حتی بسیاری از سایت‌های عادی شرکت‌های صاحب تکنولوژی نیز بر روی IPهای ایرانی بسته شده‌اند. از طرف دیگر، دشمن با تعریف جنگ سایبری میدان توسعه فناوری اطلاعات را به صحنه جنگ تبدیل کرده است. هرگونه توسعه و کار در این زمینه باید با در نظر گرفتن ملاحظات زیاد و صرف هزینه و وقت بسیار انجام شود تا از آسیب به کارکنان و سازمان جلوگیری شود.
چالش بعدی روال‌های داخلی نامتوازن و روش‌های اجرایی غیراستاندارد در برخی شرکت‌هاست که منجر به آسیب به کارگران دانشی و افرادی می‌شود که کار غیرملموس انجام می‌دهند و در نهایت، ذات خود فناوری اطلاعات که تغییرات سریع آن نیاز به یادگیری مداوم دارد و مهاجرت نیروی نخبه، مسئله را پیچیده‌تر می‌کند.
در مواجهه با چنین چالش‌هایی، تنها نقطه اتکای سازمان‌ها و خاصه شرکت فولاد مبارکه وجود کارکنان و به‌واقع سرمایه‌های انسانی است که با عزمی راسخ و تلاشی شبانه‌روزی در میان انبوه چالش‌ها، کشتی سیستم‌های فولاد مبارکه را هدایت می‌کنند. ازاین‌رو بر خود لازم می‌دانم از حمایت‌های بی‌دریغ مدیرعامل و معاون تکنولوژی، تک‌تک همکاران در واحد سیستم‌ها و فناوری اطلاعات و همچنین شرکت ایریسا بابت تمامی تلاش‌هایشان صمیمانه سپاسگزاری کنم.
بابک سپاهی، مدیر فناوری اطلاعات و ارتباطات
فناوری اطلاعات و ارتباطات به‌مثابه سیستم مغز و اعصاب بدن، نقش بلامنازعی در حیات سازمان دارد. در روزگاری نه‌چندان دور ICT می‌توانست یک مزیت رقابتی برای یک کسب‌وکار باشد، ولی امروزه به یک ضرورت و عامل بقا تبدیل شده است. طبق اصل «آنچه عامل بقاست می‌تواند مایه فنا گردد»، غفلت از توجه به روندها، توانمندسازها، امنیت و کاربردهای جدید این حوزه که در قالب تحول دیجیتال نیز نمود یافته، می‌تواند ضربه‌های مهلکی به کسب‌وکارها وارد کند.
در شرکت فولاد مبارکه جنبه‌های زیرساختی (Infrastructure) فناوری اطلاعات، مشتمل بر سخت‌افزارهای پردازشی، ذخیره‌سازی و پشتیبان‌گیری، شبکه‌های اطلاعاتی و ارتباطی، نرم‌افزارهای پایه سیستمی، سیستم‌های عامل، پایگاه‌های داده، میان‌افزارها و ابزارهای پیاده‌سازی و همچنین فعالیت‌های پیشخوان خدمات فناوری اطلاعات به‌طور مجتمع در واحد ICT مدیریت می‌گردد.
زیرساخت‌های فناوری اطلاعات مشابه بخش زیرین یک کوه یخ، نامشهود و درعین‌حال وسیع و وزین است. خوشبختانه مدیریت عالی شرکت، توجه ویژه‌ای به این حوزه دارد و البته از یک شرکت جهان‌تراز کمتر از این هم انتظار نمی‌رود.
مهدی اشرفی نصرآبادی، رئیس تحول دیجیتال و تکنولوژی عملیاتی
واحد تحول دیجیتال و تکنولوژی‌های عملیاتی وظیفه انجام مطالعات و توسعه سیستم‌ها در حوزه هوشمندسازی، سیستم‌های خبره، مدل‌های تصمیم‌گیری و مدل‌های تحلیل داده را در شرکت فولاد مبارکه بر عهده دارد. سامانه‌هایی که در این حوزه طراحی می‌شوند و استقرار می‌یابند با تجمیع و یکپارچه‌سازی داده‌های فرایندهای عملیاتی و مدیریتی از لایه‌های اتوماسیون صنعتی و لایه سیستم‌های اطلاعاتی یکپارچه (EIS) و استفاده از ابزارهای تحلیلی و بهینه‌سازی، امکان ارتقای هوشمندی فرایندها، کنترل و نظارت بر عملیات، بهینه‌سازی تصمیم‌گیری در سطوح عملیاتی و مدیریتی را فراهم می‌آورند.
حوزه‌های فعالیت‌های این واحد شامل هوش تجاری (BI)، طرح تحول دیجیتال و سیستم‌های پشتیبان تصمیم (DSS) است.
اهم فعالیت‌های انجام‌شده در این واحد در طی سال گذشته عبارت‌اند از: توسعه پلتفرم لجستیک هوشمند، شامل پایش وضعیت ترابری سنگین، پایش وضعیت حمل‌ونقل داخلی و مدیریت هوشمند ترابری سبک، اسکادای محیط‌زیست، اسکادای موتورخانه، اسکادای برق، اسکادای سیالات، توسعه زیرساخت داده‌کاوی فولاد مبارکه، داشبوردهای مدیریتی و گزارش‌های تحلیلی و استقرار سامانه همیار در مراکز خدماتی فولاد مبارکه.
امان‌اله بهادری، رئیس گروه فنی سیستم‌ها و فناوری اطلاعات
واحد گروه فنی سیستم‌ها و فناوری اطلاعات در حالت کلی تدوین، جاری‌سازی، پایش و نظارت بر حسن ارائه خدمات فناوری اطلاعات در واحد سیستم‌ها و فناوری اطلاعات را به عهده دارد که از مهم‌ترین اقدامات و فعالیت‌های این واحد در راستای ارتقا و بهبود خدمات و فرایندهای مدیریت فناوری اطلاعات در شرکت فولاد مبارکه طی سال گذشته، می‌توان به این موارد اشاره کرد: طراحی و پیاده‌سازی فرایندها و سیستم خدمات فناوری اطلاعات مبتنی بر چارچوب ITIL4.0، بازنگری و تدوین سیاست‌های فناوری اطلاعات گروه فولاد مبارکه، تدوین و جاری‌سازی فرایند اجرایی کمیته فنی سیستم‌ها و فناوری اطلاعات، تدوین، طراحی و پیاده‌سازی فرایند تخصیص منابع زیرساخت‌های فناوری اطلاعات، طراحی و پیاده‌سازی فرایند مدیریت حوادث فناوری اطلاعات، طراحی و پیاده‌سازی فاز اول سیستم مدیریت قراردادهای سیستم‌ها و فناوری اطلاعات، طراحی و جاری‌سازی گزارش‌های تحلیلی و کنترل پیشرفت پروژه‌های توسعه فناوری اطلاعات و تدوین نقشه فرایندی مدیریت داده مبتنی بر چارچوب DAMA.
علیرضا قضاوی خوراسگانی، رئیس امنیت سایبری
واحد امنیت سایبری وظیفه حفاظت و صیانت از تداوم کسب‌وکار سازمان در برابر حوادث سایبری و به حداقل رساندن پیامدهای خطرات ناشی از تهدیدات و آسیب‌پذیری‌ها در سیستم‌های فناوری اطلاعات، ارتباطات و اتوماسیون صنعتی را به عهده دارد و این هدف را با مدنظر قرار دادن دو دسته اقدامات صیانتی و تاب‌آورانه در حوزه امنیت سایبری پیگیری می‌کند. در اقدامات صیانتی تلاش برای ارتقای هرچه بیشتر دفاع در عمق به‌صورت لایه به لایه و افزایش دقت کشف نفوذها و نقض سیاست‌های امنیتی است. در اقدامات تاب‌آورانه تلاش در به حداقل رساندن پیامدهای حوادث سایبری و بازیابی هرچه سریع‌ترِ شرایط پایدار خواهد بود. در این راستا، این واحد در داخل شرکت در یک سال گذشته ضمن انجام ارزیابی‌های امنیتی سیستم‌ها، ارائه راهکارهای امنیتی، بومی‌سازی ابزارها و سامانه‌های امنیتی اقدام به برنامه‌ریزی و اجرای مانورها نمود. در خارج شرکت نیز در جهت تقویت زیست‌بوم امنیت سایبری با هدف ایجاد و رشد قابلیت‌های موردنیاز امنیت سایبری در صنعت، با کمک دانشگاه صنعتی اصفهان، اقدام به برگزاری هشتمین جشنواره ملی افتا نمود که از خردادماه سال گذشته شروع و با برگزاری سلسله رویدادهای متنوع در خردادماه سال جاری پایان یافت.
اکبر گلابگیر، رئیس سیستم‌های اطلاعاتی یکپارچه
واحد سیستم‌های اطلاعاتی یکپارچه مسئولیت نگهداری، پشتیبانی و توسعه سیستم‌های اطلاعاتی شرکت فولاد مبارکه را بر عهده دارد. سیستم‌های اطلاعاتی با هدف تسهیل در جاری‌سازی فرایندهای شرکت و در تمامی حوزه‌های فرایندی، در خدمت کاربران آن حوزه است.
این واحد با کمک حوزه‌های کاربری و شرکت ایریسا و به‌منظور ارتقای رضایت کاربران و افزایش میزان پوشش فرایندهای شرکت توسط سیستم‌های اطلاعاتی، درحال‌توسعه و بهبودِ مستمر سیستم‌هاست.
ازجمله فعالیت‌های عمده این واحد که در طی سال گذشته به بهره‌برداری رسیده می‌توان به استقرار سامانه ارتباط با تأمین‌کنندگان به‌صورت آنلاین، استقرار سیستم پرتال کارکنان و پرتال آموزش، سامانه فروش محصولات غیرتولیدی در بورس انرژی، سیستم ارسال صورت‌حساب به سامانه مؤدیان مالیاتی و همچنین سیستم‌های امور مربوط به شرکت‌های گروه فولاد مبارکه اشاره کرد.
مهدی مرادی، رئیس نرم‌افزارهای سیستمی
فعالیت‌های واحد نرم‌افزارهای سیستمی شامل راهبری، نگهداری، پشتیبانی فنی و ارائه زیرساخت نرم‌افزاری لازم برای کلیه سیستم‌های اطلاعاتی شرکت فولاد مبارکه است. بهره‌گیری شرکت فولاد مبارکه از سیستم اطلاعاتی یکپارچه (IS Suite) به‌عنوان مهم‌ترین ابزار مدیریت کسب‌وکار نیازمند بهبود مستمر در راستای اهداف کلان شرکت است.
در همین راستا پروژه ارتقای پایگاه داده‌های سیستم‌های یکپارچه EIS به‌منظور بهبود کارایی و امنیت این سیستم با موفقیت انجام گرفت. با توجه به گستره تعاملات اقتصادی در صنعت فولاد، ایجاد بستری امن جهت تداوم تعاملات با محیط خارج امری بدیهی است. در این خصوص، ایجاد زیرساخت ارتباطات سیستم‌های داخلی و بیرونی بر اساس وب‌سرویس مبتنی بر تجهیز دیتادیود انجام و مورد بهره‌برداری قرار گرفت. یکی از مهم‌ترین عوامل پایداری سرویس‌های سازمانی پایش مستمر و به هنگام سیستم‌های اطلاعاتی است، بنابراین پس از بررسی راهکارها، جهت راه‌اندازی و استقرار سیستم پایش زیرساخت و سرویس‌های فناوری اطلاعات با هدف بهبود و تداوم سرویس در بخش‌های مختلف اقدام شد.
مجید اله‌یاری، رئیس مرکز داده و سخت‌افزار
ازآنجاکه کلیه زیرساخت‌های فناوری اطلاعات در مرکز داده فولاد مبارکه تجمیع شده است، مدیریت، کنترل عملکرد و دسترس‌پذیری سرویس‌ها از حساسیت و اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. در این خصوص عمده فعالیت این واحد شامل راهبری، نگهداری، عیب‌یابی، بهبود و توسعه زیرساخت‌های سخت‌افزاری شامل سرورهای فیزیکی، دستگاه‌های ذخیره اطلاعات و دستگاه‌های پشتیبان‌گیری است.
از وظایف دیگر این واحد تأمین و تخصیص تجهیزات رایانه‌ای موردنیاز کلیه کاربران مستقر در فولاد مبارکه (شامل کیس، مانیتور، چاپگر و...) است. اهم فعالیت‌های انجام‌شده توسط این واحد در طی سال گذشته عبارت‌اند از: راه‌اندازی و استقرار UPSهای جدید، بهینه‌سازی فضای پیرامون مرکز داده شامل اتاق‌های NOC، SOC و ER/TR و استقرار دستگاه جدید ذخیره‌سازِ UNITY در دامنه DMZ.
شهرام شریفی‌نیا، رئیس شبکه و ارتباطات
واحد شبکه و ارتباطات وظیفه نگهداری، پشتیبانی و توسعه زیرساخت و ارتباطات پسیو، اکتیو و بی‌سیم شبکه جامع فولاد مبارکه، فولاد سبا و دفاتر وابسته را بر عهده دارد. توسعه و پشتیبانی ارتباطات راه دور با شرکت‌های زیرمجموعه و سایر شرکای کسب‌وکار، نگهداری سرویس‌های زیرساختی و سرویس‌های ارزش‌افزوده، همچنین اجرا و پایش سیاست‌های امنیتی در حوزه ارتباطات به‌ویژه سرویس‌های لبه اینترنت از دیگر وظایف این واحد است.
اهم فعالیت‌های انجام‌شده توسط این واحد در طی سال گذشته عبارت‌اند از: تبدیل ارتباطات MPLS به نورونتا در راستای افزایش امنیت ارتباطات برون‌سازمانی، آغاز عملیات راه‌اندازی شبکه SDN در نواحی شرکت، نصب و پیکربندی رک‌های جدید در شبکه SDN و راه‌اندازی مجدد سرویس اینترنت شرکت و دفاتر راه دور.
مصطفی محمدی، سرپرست پیشخوان خدمات فناوری اطلاعات
واحد پیشخوان خدمات فناوری اطلاعات نقطه اصلی ارتباط بین کاربران سازمان و واحد سیستم‌ها و فناوری اطلاعات است. این واحد وظیفه مدیریت نقاط پایانی (ازجمله کلاینت‌های سازمان، تجهیزات پرتابل، ساعت‌های کارت‌زنی، تجهیزات رستوران‌ها و خشک‌شویی) و همچنین مانیتورینگ سرویس‌های حیاتی را به‌صورت شبانه‌روزی بر عهده دارد. در این واحد، طی سال گذشته، به‌منظور جلوگیری از نشر اسناد و مدارک سازمانی، سه سامانه مطرح در سطح جهانی و بومی انتخاب، تست و پایلوت شد و با توجه به شرایط شرکت فولاد مبارکه سامانه «پارس رایت» جهت استقرار انتخاب گردید. علاوه بر این، در راستای ارتقای قابلیت‌های امنیتی آنتی‌ویروس ESET نسخه قبلی آن به نسخه جدید ESET END POINT SEcurity تغییر یافت.