از ساخت دکل تا موتور قطار در جهاددانشگاهی|گفت‌وگو با مسلمی

به گزارش خبرنگار گروه دانشگاه خبرگزاری تسنیم، فردا 16 مردادماه، چهل و چهارمین سالگرد تشکیل جهاددانشگاهی است. نهادی که  رهبر معظم انقلاب  از آن به‌عنوان یکی از ستون‌های انقلاب اسلامی یاد می‌کنند و سابقه ای 44 ساله در رصد مسائل و چالش‌های کشور و حل آن با اعتماد به توان متخصصان داخلی و تولید فناوری‌های پیشرفته دارد.

به همین مناسبت در گفت‌وگویی با حسن مسلمی نائینی رئیس سازمان جهاددانشگاهی، دکتری مهندسی مکانیک و استاد دانشگاه تربیت مدرس که از 10 آبان ماه سال 1401 به عنوان ریاست این نهاد برگزیده شده، برخی اقدامات سازمان جهاددانشگاهی در یکسال اخیر را مرور کردیم.

تسنیم: جهاددانشگاهی در یک سال گذشته چه مسائلی را دنبال کرده است؟

مسلمی نائینی: جهاددانشگاهی در چهل و چهار سال گذشته، منشا خدمات زیادی بوده و در حوزه‌های مختلف، نوآوری‌ها و خدماتی را در بعد انسانی و غیرانسانی صورت داده است.  مردان بزرگی امثال زنده یاد کاظمی آشتیانی که کار بزرگی را در حوزه علمی پزشکی کشور انجام داده همچنان در این نهاد حضور دارند و برای همین است که رهبری همواره از جهادگران جهاددانشگاهی تقدیر کرده و اهمیت ویژه‌ای برای آن قائل هستند.

در حدود یکسال و چند ماه گذشته که مسئولیت جهاددانشگاهی را بر عهده گرفتم برخی از پروژه‌ها در حال انجام بود و برخی به شکل ناقص متوقف شده بود. از اساتید، متخصصین و کارشناسان در خارج از جهاد برای ارزیابی پروژه‌ها دعوت کردیم که بر این اساس، تصمیم به توقف برخی پروژه‌ها گرفته شد و برای ادامه فعالیت برخی از آنها تصمیماتی اخذ شد.

در بهمن ماه سال گذشته از موتور ترکشن D78 به‌ عنوان قلب تپنده قطارهای باری ‌و مسافری کشور رونمایی کردیم. 

با توجه به اینکه نیازهای صنعت اپراتورهای همراه ارزبری بالایی دارند و تا به حال بخش‌های کمی از آن بومی سازی شده است که می‌توان با بهره برداری از این محصولات تا حد زیادی از خروج ارز از کشور جلوگیری کرد، قرارداد ساخت و تولید انبوه آنتن نسل پنجم در حوزه مخابرات بین جهاددانشگاهی و وزارت ارتباطات در حال نهایی است و در آینده نزدیک نهایی می‌شود.

اقدام اصلی که در جهاد دنبال آن هستیم کسب بودجه برای ادامه فعالیت‌های علمی و تولید علم و فناوری برای کشور است. با توجه به کمبود بودجه و اینکه 25 درصد بودجه سالانه جهاد از سوی دولت و مابقی از طریق فعالیت‌‌های خود جهاد، تامین می‌شود باید راههای جدیدی را برای کسب درآمد تعریف کنیم.

تولید 600 نوع علم توسط جهاددانشگاهی از ابتدای تاسیس

طی سالهای گذشته و از ابتدای تاسیس جهاد 600 نوع علم توسط این نهاد تولید شده است که علیرغم تلاش مسئولان و روسای مختلف جهاد همه آنها به محصول تبدیل نشدند که اگر همه آنها به محصول تبدیل شوند بودجه‌ای که به دست می‌آید بیش از سه همت خواهد بود و با اینکه امسال، بودجه جهاددانشگاهی از سوی دولت نسبت به سال گذشته دو برابر شده است ولی قطعا بودجه علم تولیده شده از سوی جهادگران به محصول، بسیار بیشتر از این بودجه‌ها است و جهاددانشگاهی را از از بودجه دولت بی نیاز می‌کند.

در این راستا به دنبال استفاده هر چه بیشتر از بخش خصوصی هستیم که در برخی موارد موفق شدیم. به طور مثال در حوزه گیاهان دارویی با یک سرمایه‌گذار، یک شرکت مشترک راه‌اندازی و قراردادی را منعقد کردیم. قرار شده علم تولید محصولات از ما و تجهیزات و خط تولید از سوی این سرمایه‌گذار باشد که به این صورت تحولی در خط تولید گیاهان دارویی در کشور ایجاد می‌شود. به زودی محصولات آن در داخل و حتی در خارج از کشور توزیع می‌شود. خط تولید به روز و مناسبی برای فرایندفراهم  شده است.

 مصادیق مختلفی را در این زمینه داشتیم و پروژه‌های مختلفی را تعریف کردیم تا با بخش خصوصی پیش رویم. طرح‌ها و ساختمان‌های ناتمامی را در سطح کشور داشتیم که یکی در اصفهان و دیگری در البرز بود که بیش از 10 سال بدون پیشرفت، بلااستفاده مانده بود. با سرمایه‌گذاری برای تکمیل این پروژه و تغییر نوع استفاده از آن در حال نهایی کردن قرارداد در خصوص زمین مد نظر در اصفهان هستیم.

مجتمع تحقیقاتی شهدای جهاد در استان البرز نیز طی سالهای مختلف تنها 30 درصد کار آن پیش رفته بود و  بیش از 70 درصد کار مانده بود. قرار شد این زمین پس از قطعه‌بندی به شرکت‌های دانش بنیان به مدت 50 سال واگذار شود و طی این سالها جهاد در در‌آمد این شرکت‌‌ها سهیم شود. در حال حاضر وضعیت 16 قطعه مشخص شده است. معتقدیم این اقدام باعث آباد شدن مجتمع می‌شود و نظیر پارک پردیس که در شرق تهران مستقر است در غرب تهران نیز مجتمعی این چنینی تاسیس شود.

همکاری جهاددانشگاهی با بخش خصوصی

مرکز ملی تحقیقاتی مغز جهاددانشگاهی (نخستی سانان) در پارک فناوری پردیس در شرق تهران در حال احداث است. راه‌اندازی این مرکز که به زودی صورت می‌گیرد تحول بزرگی در حوزه علوم شناختی و مغز و اعصاب در کشور ایجاد می‌کند. مرکز ملی تحقیقاتی مغز جهاددانشگاهی از نظر فناوری و علمی نخستین مرکز تحقیقاتی در این بخش در کشور و حتی منطقه خواهد بود و تنها چند کشور در دنیا از وجود چنین مرکزی بهره مند هستند.

حضور در حوزه دفاعی

جهاددانشگاهی از نهادهای اصلی در حوزه دفاع مقدس است. ساخت تجهیزات نظامی مختلف در اوایل جنگ  از جمله اقدامات جهاد است. به صورت غیرمستقیم فعالیت‌هایی در این بخش در حال انجام است وقتی ما به فناوری ساخت مغز و موتور قطار دست یافتیم این فناوری قابل انتقال به سایر بخش‌ها نظیر کشتی و هواپیما نیز خواهد بود. 

تسنیم: با توجه به پایان زودهنگام دولت سیزدهم چه پروژه‌هایی در این دولت داشتید که پایان نیافته باقی مانده است؟

مسلمی نائینی: شهید رئیسی عنایت و حمایت خاصی از جهاددانشگاهی داشتند. طرح‌هایی را هم پیشنهاد می‌دادند و تاکید داشتند که جهاددانشگاهی در انتقال فناوری‌ها نقش داشته باشد. به جهاد اعتماد داشت و در این دره چندین پروژه برای جهاد تعریف شده بود.

شهید رئیسی به جهاددانشگاهی اعتماد داشت

در یکی از پروژه‌ها در خصوص شکاف هیدرولیکی برای چاه‌های نفتی که تقریباً رو به موت و نیازمند به احیا هستند با همکاری وزارت نفت اقداماتی انجام دادیم و برای تکمیل کار، منتظر تامین اعتبارات هستیم. یکی دیگر از کارهای بزرگ جهاد، طراحی و تولید ترکشن موتور قطار بوده که در دست انجام و پیشرفت است.

پروژه دیگر در خصوص فناوری تولید فولاد با عیار بالا بود که با دولت در میان گذاشتیم و دولت موافقت کرد و در حال مذاکره با وزارت صمت در این خصوص هستیم.

در حوزه علمی پزشکی کارهای مختلفی از جمله در زمینه درمان سرطان و ژن‌درمانی صورت گرفته است. به همت پژوهشگاه رویان در حال تاسیس مرکز ملی تحقیقات هوش مصنوعی هستیم و ما با حمایت ویژه سعی داریم این کار هر چه سریع‌تر به سرانجام برسد تا مردم کشور و حتی منطقه، از نتایج آن استفاده کنند. این مرکز ملی می‌تواند محققان داخل و خارج از کشور را جذب کند. فعالیت‌های این مجموعه بر امور پزشکی، هوش مصنوعی، هوش طبیعی و رباتیک متمرکز خواهد بود و امیدواریم دستاوردهای آن برای بهبود بیماران به ویژه سالمندان دچار مشکلات مغزی، هر چه زودتر به کار گرفته شود. چند تن از محققان ایرانی در خارج از کشور برای همکاری با این مرکز اعلام آمادگی کردند.

 حمایت‌های مختلفی در این دولت از جهاددانشگاهی صورت گرفته و قرادادهای جهاد با بخش‌های مختلفُ مشخص است لذا  با تغییر مدیریت در جهاد یا دولت خللی در کار آن ایجاد نمی‌شود.

تسنیم: پروژه‌های نفتی جهاددانشگاهی به کجا رسید قراردادهایی را با شرکت نفت در این خصوص داشتید؟

مسلمی نائینی: برخی پروژه‌ها به دلیل مباحث ارز و کرونا در زمان‌بندی ارائه محصول مطابق برنامه پیش نرفت. یکی از قراردادها، خرید و ساخت 3 دستگاه دکل حفاری 2 است که  تحویل وزارت نفت شد. تنها سازنده دکل در کشور جهاددانشگاهی است.

ساخت مته‌های حفاری از دیگر پروژه‌های جهاد برای وزارت نفت است که قرار شد حدود 700 مته تا آخر سال تحویل این بخش شود. این مته‌ها از قابلیت بالایی برخورد است البته در زمینه مواد اولیه با مشکلاتی مواجه شدیم که ان شالله آن هم برطرف می شود.  

کار جهاددانشگاهی وسیع است و تقریبا با همه وزارت‌خانه‌ها فعالیت می‌کند. در ابتدای سال و با توجه به شعار سال بسته سیاستی را بر اساس وظایف هر وزارتخانه تنظیم و به دولت ارسال کردیم. دولت همان موارد را به وزارتخانه‌ها ابلاغ کرد تا در صورت نیاز این موارد را با همراهی جهاد دنبال کنند.  

تسنیم: با توجه به استقرار دولت جدید انتظارتان از دولت چهاردهم برای همکاری با جهاددانشگاهی چیست؟

مسلمی نائینی: درخواست دیدار برای سالگرد  تاسیس جهاد با رئیس جمهور منتخب را ارسال کردیم که با حضور اعضای هیئت امنای جهاد صورت گیرد و مواردی را درباره جهاد اعلام خواهیم کرد. 

در بیانیه تبریک به آقای پزشکیان هم اعلام کردیم جهاد از ابتدای انقلاب تا کنون همواره معین دولت‌ها بوده است. البته گاهی کم لطفی‌هایی هم به آن شده است اما همواره سعی کرده کمک‌کار دولت‌ها باشد. پس از انقلاب در مدیریت دانشگاهها، کمک کرد. وقتی جنگ شد به کشور کمک کرد. آن زمان جنگنده‌ها و هواپیماهای جنگی به دلیل نبود برخی قطعات  روی زمین مانده بودند شهید ستاری به جهاد دانشگاه شریف مراجعه و درخواست کرده بود قطعات مورد نیاز را بسازند. جهاد در این دوره‌ها کمک‌های موثری کرد و نرم افزارهای مختلفی را تولید کرد.

در کارهای پژوهشی محصولات متنوعی تولید کرد. 80  درصد گیرنده‌ و فرستنده‌های مخابراتی کشور را جهاددانشگاهی ایجاد کرده است. زمانی که رادیو و تلویزیون به این فناوری نیاز داشت این نیازها را رفع کرد. لذا جهاد کمک‌های بزرگی کرده و بیشتر از اینکه جهاد نیاز به دولتها داشته باشد دولتها نیاز به جهاد دانشگاهی به عنوان نهادی انقلابی،  جهادی پیشران در علم و فناوری در حوزه های مختلف دارند. هر چه دولت از این نهاد حمایت کند خودش بیشتر می تواند، بهره ببرد.

محققان ما پمپ‌های درون چاهی صنایع نفت و گاز طراحی و تولید کردند اما یکی از نهادها برای تهیه این پمپ‌ها با یک شرکت روسی قرارداد منعقد کرده است در حالیکه ما آماده انتقال دانش فنی و تولید و اجرا در این زمینه هستیم. درباره موتور ترکشن قطار همین مسئله وجود دارد، این دستگاه را طراحی و تولید کرده و آماده داریم ولی شهرداری تهران قصد خرید این دستگاه را از چین دارد.

 ما مشکلات مالی داریم اما با بخش خصوصی قراردادهایی را منعقد کردیم و اگر همین مسیر طی شود طی سالهای آینده دیگر نیازی به بودجه دولت نخواهیم داشت.

تسنیم: مهمترین اولویت مسئولان جهاددانشگاهی در سال‌های آینده چیست؟

مسلمی نائینی: از سال 63 و 69 ارتباط و فرهنگ جهاد بین اعضای جهادانشگاهی وجود داشت و جهادی بودن به عنوان یک معیار در الگو بودن افراد مطرح بود لذا باید جهاد را به همان دوران برگردانیم و این فرهنگ را احیا کنیم. این مسئله باید جزو موضوعات اصلی بین نیروهای جهاد باشد. اعضای خلاق، عالم و دانشمند داریم و مشکلات معیشت آنها را باید حل کنیم. حقوق اعضای جهاد با کارمندان دولت متفاوت است و باید این بحث را حل کینم.دیگری سلامتی اعضا است که باید ترتیبی دهیم و سالانه معاینه‌هایی را داشته باشیم. موضوع رفاهیات اعضا باید مورد توجه بیشتری قرار گیرد. 

42 پروژه ناتمام در جهاددانشگاهی وجود دارد

یکی از چالش‌های ما در حوزه‌ سرمایه انسانی این است که متاسفانه از ابتدا بودجه جهاددانشگاهی، بسیار اندک بوده و به همین جهت با پرداخت حقوق و مزایای فعلی، آنگونه که شایسته است نمی‌توانیم خدمات کارکنان را جبران کنیم، البته اقداماتی را در این راستا طی یک سال گذشته آغاز کردیم که طرح معراج یکی از آنهاست و خوشبختانه در هیئت امنا تصویب و اجرایی شده و مبلغ مختصری به حقوق کارکنان جهاد اضافه شده است.

پروژه‌های ناتمام را باید تمام کنیم 42 پروژه ناتمام داریم و باید آنها را تمام کنیم. البته این پروژه‌ها تا حدی  قاعده‌مند و ضابطه‌مند شده است اما باید تلاش کنیم تا ان شالله کار و جایگاه جهاد را به جای خوبی برسانیم.

انتهای پیام/