حفاظت از "دریای خزر" با پشتوانه مردم میسر می‌شود
معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: با دخالت دادن مردم در تصمیم‌گیری‌ها، جامعه با تعهد بیشتری در حفاظت از خزر دخیل خواهد شد.
به گزارش گروه اجتماعی خبرگزاری تسنیم، مجتبی ذوالجودی؛ معاون محیط زیست دریایی و تالاب‌های سازمان حفاظت محیط زیست به‌مناسبت روز دریای خزر اظهار کرد: کنوانسیون تهران بیش از دو دهه است که جهت حفظ اکوسیستم منحصر‌به‌فرد دریای خزر توسط کشورهای حاشیه این دریا به تصویب رسیده است.
وی با اشاره به اینکه کشورهای حاشیه دریای خزر (آذربایجان، ایران، قزاقستان، روسیه و ترکمنستان) جهت حفاظت از محیط زیست این دریا در سال 1382 (2003) "کنوانسیون منطقه‌ای حفاظت از محیط زیست دریای خزر" موسوم به "کنوانسیون تهران" را امضا کردند، افزود: این کنوانسیون با همکاری و حمایت برنامه محیط زیست ملل متحد شکل گرفت و دبیرخانه آن نیز به‌صورت موقت در ژنو است.
ذوالجودی تصریح کرد: این کنوانسیون منطقه‌ای تنها معاهده زیست‌محیطی مورد توافق پنج کشور حاشیه دریای خزر و تنها بستر همکاری جهت حفاظت و نجات اکوسیستم منحصر‌به‌فرد دریای خزر است و به این دلیل از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.
معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: هم‌زمان با لازم‌الاجرا شدن کنوانسیون منطقه‌ای "حفاظت از محیط زیست دریایی دریای خزر" موسوم به "کنوانسیون تهران" در تاریخ 21 مردادماه 1385، این روز به‌عنوان "روز دریای خزر" نامیده شد تا یادآور اهمیت تعاملات و همکاری‌های ملی و منطقه‌ای در راستای حفظ اکوسیستم منحصر‌به‌فرد این دریا برای نسل‌های حاضر و آتی باشد، ازاین‌رو 21 مردادماه نقطه عطفی در تاریخ همکاری‌های زیست‌محیطی در رابطه با دریای خزر محسوب می‌شود.
وی ادامه داد: مردم بومی و جوامع محلی، رابطه دیرین با سرزمین خویش دارند و عموماً، ساکنان اصلی این سرزمین‌ها هستند. حضور آگاهانه و آزادانه مردم و دخالت مستقیم در سرنوشت خود، برآوردن نیازها، ارزیابی و تحلیل وضعیت موجود و اثرگذاری در تصمیم‌گیری‌ها که در نهایت منجر به افزایش خودباوری، رضایت اجتماعی، ایجاد حس تعهد در اجرای امور، کاهش تصدی دولت در امور، به‌کارگیری خرد جمعی، نوآوری در نگرش‌های سنتی، در نظر گرفتن منافع جمعی، هویت‌بخشی به جامعه، افزایش خلاقیت و حداکثر استفاده از پتانسیل‌ها و توانمندی‌های جامعه در انجام امور می‌شود، مبنای مشارکت مردمی را تشکیل می‌دهد.
معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست اضافه کرد: با توجه به اینکه کشور در منطقه گرم و نیمه‌گرم قرار دارد، مردم مشکلات واقعی را از نزدیک حس می‌کنند، اولویت برنامه‌ها را می‌شناسند و راه‌حل‌های مناسبی ارائه می‌دهند. با دخالت دادن مردم در تصمیم‌گیری‌ها، جامعه با تعهد بیشتری در کارها دخالت می‌کند.
او با ابراز اینکه توسعه کشور در گروی حس مسئولیت اجتماعی است و می‌توان رفتار مردم را به‌منظور توسعه کشور جهت داد، تأکید کرد: موضوع توسعه امری موقتی تلقی نمی‌شود و جزئی از زندگی مردم محلی است.
وی تصریح کرد: بر همین اساس، همه‌ساله در این روز برنامه‌های متنوعی در کشور جهت آشنایی ساکنان بومی دریای خزر با محیط زیست این دریا، کنوانسیون تهران، فرهنگ‌سازی و ایجاد حس مشارکت مردمی در جهت سالم‌سازی و استفاده درست از دریا، ایجاد انگیزه و آگاهی و ارتقای دانش گردشگران و بهره‌برداران، جوامع محلی و مسئولان و همه ذی‌نفعان به‌منظور حفاظت از محیط زیست دریای خزر در سه استان ساحلی گلستان، مازندران و گیلان توسط ادارات‌کل ساحلی و معاونت محیط زیست دریایی و تالاب‌های سازمان با همکاری شبکه سمن‌های محیط‌زیستی این استان‌ها برگزار می‌شود.
ذوالجودی راجع به آخرین وضعیت پروتکل‌های الحاقی به کنوانسیون تهران بیان کرد: پروتکل حفاظت از دریای خزر در برابر آلودگی‌های ناشی از منابع و فعالیت‌های مستقر در خشکی (پروتکل مسکو) به‌تازگی و از تاریخ 13 نوامبر 2023 (22 آبان ماه 1402) لازم‌الاجرا شده است.
معاون محیط زیست دریایی سازمان حفاظت محیط زیست اظهار کرد: از جمله دیگر پروتکل‌های کنوانسیون تهران پروتکل حفاظت تنوع زیستی (پروتکل عشق‌آباد) است که همه کشورها به‌جز آذربایجان این پروتکل را در مجالس خود تصویب کرده‌اند.
وی اضافه کرد: همچنین پروتکل "ارزیابی اثرات زیست‌محیطی فرامرزی" نیز از جمله دیگر پروتکل‌ها است که در جلسه فوق‌العاده اعضای متعاهد به کنوانسیون تهران در خردادماه 1397 در شهر مسکو به امضا رسید و در زمان حاضر تحت بررسی جهت تصویب در مجلس شورای اسلامی است. در زمان حاضر همه کشورها به‌جز ایران این پروتکل را در مجلس خود تصویب کرده‌اند.
او درباره پروتکل "پایش، ارزیابی، دستیابی و تبادل اطلاعات" گفت: تهیه پیش‌نویس این پروتکل بر اساس تصمیم اتخاذشده در پنجمین نشست کشورهای عضو که در تاریخ خرداد 1393 در کشور ترکمنستان برگزار شد، انجام گرفت. این پروتکل هنوز در مراحل اولیه کارشناسی در منطقه است.
ذوالجودی با تأکید بر مهمترین برنامه‌ها و اقدامات انجام‌شده در حوزه محیط زیست دریایی خزر گفت: افزایش توان و دامنه پایش منابع آلاینده محیط زیست دریایی و سواحل دریای خزر، گسترش کمّی و کیفی برنامه پایش آلودگی‌های میکروبی سواحل و شناگاه‌های دریای خزر، تدوین و ابلاغ ضوابط تخلیه پسماند و سایر مواد در دریا در راستای نظام‌مند‌سازی تخلیه پسماند به دریا مطابق ضوابط محیط‌زیستی و تکمیل و نهایی‌سازی مرحله اول برنامه منطقه‌ای پایش و ارزیابی محیط زیست دریای خزر در چارچوب برنامه‌های کنوانسیون تهران از جمله این اقدامات بود.
او همچنین تصریح کرد: همکاری در تهیه سند قانونی الزام‌آور (کنوانسیون) برای پایان دادن به آلودگی پلاستیکی و میکروپلاستیک‌ها و مطالعات پایش و مدیریت زائدات پلاستیکی دریایی و کاهش آلاینده در سواحل جنوبی دریای خزر از جمله مهمترین برنامه‌ها و اقدامات در این زمینه است.
وی تأکید کرد: برنامه‌های در دست اقدام از جمله پایش جامع محیط زیست دریای خزر (سواحل چنوبی) شامل اندازه‌گیری پارامترهای فیزیکوشیمیایی، نوترینت‌ها، آلودگی‌های فلزات سنگین، نفتی و سموم و میکروپلاستیک و همچنین بررسی وضعیت فیتو و زئوپلانکتون و شانه‌دار خزر شامل 60 ایستگاه، تدوین برنامه اقدام پایش و مدیریت آلودگی‌های پلاستیک و میکروپلاستیک در محیط زیست دریایی، تدقیق و بِروزنمایی استانداردها و ضوابط تخلیه به دریا (خزر) و برگزاری هفتمین اجلاس طرف‌های متعهد کنوانسیون تهران از جمله اقداماتی است که برای انجام آن برنامه‌ریزی‌های لازم انجام گرفته است.
انتهای پیام/+